P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art. 14a § 4 w zw. z § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Warszawie #8722; biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny oraz stan prawny

postanawia:

uznać stanowisko Strony za nieprawidłowe.

U z a s a d n i e n i e

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Strona wynajmowała lokal użytkowy osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Zgodnie z warunkami zawartej umowy Strona wymówiła najemcy umowę ze skutkiem natychmiastowym z powodu zalegania przez niego z opłatami za czynsz, wyznaczając jednocześnie termin opuszczenia lokalu. Z uwagi na fakt, iż najemca nie opuścił lokalu w wyznaczonym terminie, do dnia dzisiejszego nadal prowadzi w nim działalność gospodarczą, Strona wystawia najemcy faktury VAT w dotychczasowej wysokości czynszu z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, opodatkowując je stawką 22%. Zdaniem Strony uzyskanego odszkodowania od osób zajmujących bezprawnie lokal nie można traktować ani jako dostawy towarów, ani świadczenia usług, a w konsekwencji jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W opisanym stanie faktycznym zastosowanie ma art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przy czym przez dostawę towarów, o której mowa wyżej, stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w myśl art. 7 ustawy. Zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający w stosunku do dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi (beneficjenta danej czynności).
W myśl art. 29 ust. 1 ww. ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, który stanowi kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.
Kwestie bezumownego korzystania z cudzej nieruchomości zostały uregulowane w art. 224 i 225 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Stosownie do ich postanowień w razie bezumownego korzystania z lokalu korzystający w złej wierze lub dobrej wierze obowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Definicję usługi najmu zawiera art. 659 K. c., który stanowi, iż jest to umowa, na podstawie której wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu określony czynsz. Po upływie terminu określonego w umowie ustaje łączący strony umowy stosunek najmu, co powoduje po stronie najemcy obowiązek oddania przedmiotu najmu. W przypadku gdy najmujący tego nie uczyni, zachodzi po jego stronie tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy. Zapłata określonej kwoty pieniędzy z tytuł korzystania z lokalu po wygaśnięciu umowy najmu związana jest z obowiązkiem naprawienia szkody powstałej u właściciela na skutek bezprawnego używania rzeczy stanowiącej jego własność. Żądanie wynagrodzenia (roszczenie pieniężne) stanowi w istocie odszkodowanie. Prawo do roszczenia o odszkodowanie wynika z przepisów przyznających właścicielowi kompensatę utraconych korzyści, jakie ten by uzyskał, gdyby rzecz wynajął.
Biorąc powyższe przepisy pod uwagę należy stwierdzić, iż otrzymanie odszkodowania nie stanowi ekwiwalentu za świadczone usługi, lecz rekompensatę za poniesioną przez wynajmującego szkodę polegającą na niemożności pobierania pożytków cywilnych, które rzecz przynosi. W ocenie Naczelnika tut. Urzędu dokonując kwalifikacji stanu faktycznego należy wskazać, iż rozstrzygającym kryterium o tym, czy w danym przypadku mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest ustalenie, czy doszło do bezumownego korzystania z rzeczy, czy też do dorozumianego, milczącego przedłużenia umowy najmu. Należności od najemcy z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie w sytuacji, gdy Strona wyrazi swój sprzeciw korzystaniu z nieruchomości przez najemcę w sposób wyraźny, występując w szczególności na drogę postępowania sądowego o zwrot nieruchomości. W przeciwnym razie wynagrodzenie otrzymywane przez wynajmującego nie ma charakteru odszkodowania, ale opłaty czynszowej opodatkowanej podatkiem od towarów i usług w przypadku opisanym w art. 674 K.c., zgodnie z którym jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca nadal używa rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nie oznaczony. Z okoliczności sprawy winien zatem jasno wynikać brak zgody wynajmującego na dalsze korzystanie z przedmiotu najmu przez najemcę. Samo wypowiedzenie umowy najmu i wyznaczenie terminu zwrotu rzeczy najętej uznać należy za niewystarczające, jeżeli nie idą za tym dalsze czynności wynajmującego zmierzające do odzyskania tej rzeczy. Natomiast jak wynika z przedstawionego opisu przynajmniej dotychczas działania Strony ograniczyły się jedynie do wypowiedzenia najmu.
Mając powyższe na uwadze postanowiono jak na wstępie.