Stan faktyczny:

Podatniczka od 2004r. prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych zawarła z synem umowę użyczenia na użytkowanie budynku i pomieszczeń w tym budynku na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Z tytułu umowy użyczenia - nieodpłatnego świadczenia wykazuje przychody oraz ponosi koszty związane z adaptacją i remontem pomieszczeń oraz inne wydatki wynikające z bieżącej ich eksploatacji (opłaty za media).

Ocena prawna stanu faktycznego:

W myśl postanowień art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Z powyższego przepisu wynika, że cechą charakterystyczną umowy użyczenia jest m.in. jej nieodpłatność.

Stosownie do treści art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 1997r. Nr 16, poz. 89 z późn. zm.) do I i II grupy podatkowej zaliczamy:

1. małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów (grupa I),
2. zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych (grupa II).

Z powyższego wynika, iż ustawodawca wykazywanie przychodów z tytułu bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia rzeczy wykorzystywanej na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, uzależnia od stopnia pokrewieństwa pomiędzy zawierającymi tego typu umowę.

Przychody z tytułu nieodpłatnych świadczeń, wynikające z umowy użyczenia zawartej pomiędzy matką a synem tj. osób, których pokrewieństwo zaliczane jest do I grupy podatkowej, podlegają wyłączeniu z opodatkowania.

Zgodnie z treścią art. 713 Kodeksu cywilnego biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Z powyższego przepisu wynika, że aby dany wydatek można było zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów, ponoszący wydatki musi wykazać jego bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz to, że ich poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Zatem, wydatki poniesione przez biorącego rzecz w nieodpłatne używanie na remont oraz związane z jej bieżącą eksploatacją (opłaty za media), należy zaliczyć do wydatków poniesionych w celu uzyskania przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 22 ust. 1 z uwzględnieniem art. 23 ustawy z dnia 26 lipca 1991r.

Jak wynika z postanowień art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 26.07.1991r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 22g ust. 17 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych (...).

Zgodnie z art. 22g ust. 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. przez „ulepszenie” rozumie się wydatki związane z przebudową, rozbudową, rekonstrukcją, adaptacją lub modernizacją środków trwałych, jeżeli suma tych wydatków w danym roku podatkowym przekracza 3.500,00zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Wydatkami na ulepszenie są także wydatki związane z nabyciem części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza 3.500,00zł. Jeśli poniesione wydatki wpłyną na ulepszenie użyczonego środka trwałego, to wydatków tych biorący w używanie nie może jednorazowo zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy podatkowe nie definiują pojęć związanych z ulepszeniem środków trwałych. Przyjmuje się jednak, że pod pojęciem adaptacja rozumie się przystosowanie (przeróbka) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym – niż jego pierwotne przeznaczenie – celu albo nadanie temu składnikowi nowych cech użytkowych.

Jak wynika z postanowień art. 23 ust. 1 pkt 1 c) ustawy z dnia 26 lipca 1991r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na ulepszenie środków trwałych.

Wydatki te, zgodnie bowiem z treścią art. 22 g ust. 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. powiększają wartość początkową tych środków, stanowiącą podstawę naliczenia odpisów amortyzacyjnych. Innymi słowy jeżeli poniesione przez podatnika wydatki powodują ulepszenie obcego środka trwałego (w tym przypadku nieruchomości), to stanowią one „inwestycje w obcym środku trwałym”, które na podstawie art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. podlegają odpisom amortyzacyjnym.