Zawarcie umowy darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego w kasie mieszkaniowej, skutkujące nabyciem praw do tego rachunku przez zstępnych darczyńcy, w sytuacji przeznaczenia środków zgromadzonych na tym rachunku na cele mieszkaniowe, zwolnione jest od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Stosownie do treści przepisu art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. Nr 98, z 2000 r., poz. 1070 ze zm.), celami mieszkaniowymi są służące zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych kredytobiorcy:
1) nabycie, budowa, przebudowa, rozbudowa lub nadbudowa domu albo lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość,
2) uzyskanie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, albo prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego,
3) remont domu albo lokalu, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem bieżącej konserwacji i odnowienia mieszkania,
4) spłata kredytu bankowego zaciągniętego na cele wymienione w pkt 1-3,
5) nabycie działki budowlanej lub jej części pod budowę domu jednorodzinnego lub budynku mieszkalnego, w którym jest lub ma być położony lokal mieszkalny kredytobiorcy.

Jednak, gdyby obdarowany nie przeznaczył środków zgromadzonych na rachunku na ww. cele mieszkaniowe, darowizna ta korzystałaby ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn do wysokości kwoty wolnej od podatku, która na dzień wydania niniejszego postanowienia wynosi 9.637 zł w pierwszej grupie podatkowej (art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn). Nadwyżka ponad kwotę wolną od podatku podlegałaby opodatkowaniu według skali podatkowej zawartej w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przypadku powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn z tytułu darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na obdarowanym i darczyńcy (art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn). Zapłata podatku przez którąkolwiek ze stron zwalnia z obowiązku zapłaty pozostałe strony.

Należy również wspomnieć, że przepis art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) stanowi, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew - cesja), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Na podstawie przepisu art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego strony mogą dokonać cesji wierzytelności zawierając umowę sprzedaży, zamiany, darowizny lub inną umowę zobowiązującą do przeniesienia wierzytelności na nabywcę, chyba że strony postanowią inaczej. W związku z powyższym, od charakteru umowy zawartej przez strony zależeć będzie czy umowa ta będzie podlegała opodatkowaniu czy też nie. W sytuacji zawarcia innej umowy zobowiązującej do przeniesienia praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego, tzw. umowy nienazwanej, cesja nie będzie podlegać podatkowi od spadków i darowizn, jako nie mieszcząca się w przedmiocie opodatkowania określonym przepisem art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Reasumując, dokonanie umowy darowizny praw do rachunku oszczędnościowo-kredytowego, w sytuacji wydatkowania środków z rachunku na inne cele niż „cele mieszkaniowe”, będzie rodziło zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn, o ile kwota środków z rachunku przewyższy kwotę wolną od podatku, tj. 9.637 zł w pierwszej grupie podatkowej. Zobowiązanie podatkowe będzie ciążyło solidarnie na obdarowanym i darczyńcy.