Podatnik – osoba fizyczna, wspólnik w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – planuje sprzedaż posiadanych 50% udziałów. W umowie sprzedaży udziałów zaznaczone będzie, iż wszelkie koszty i opłaty wynikające z jej zawarcia ponosi kupujący.

Ocena prawna stanu faktycznego

Umowa sprzedaży, zarówno rzeczy jak i praw majątkowych objęta została zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000r. ( Dz. U. nr 86, poz. 959 ) – zwana dalej ustawą. Art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. „a” ustawy stanowi, iż podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne: umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Zatem sprzedaż praw majątkowych, jakimi także są udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, podlega ww. podatkowi. Stawka podatku w takim przypadku – z uwagi na zapis art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. „c” oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. „b” ustawy – wynosi 1% wartości rynkowej prawa majątkowego.

Zatem zawarcie - w omawianej sprawie - umowy sprzedaży udziałów podlega przedmiotowemu podatkowi, a stawka podatku wyniesie 1% ich wartości rynkowej.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych – jak stanowi treść art. 4 ustawy - ciąży na stronach czynności. Treść tego przepisu wyznacza podmiotowy zakres postępowania, co oznacza, że stronami postępowania są wszystkie strony czynności cywilnoprawnej – wyrok NSA z dnia 18 czerwca 1999r., sygn. akt. I SA / Lu 522 / 98. Podobnie ustawa stanowi w kwestii obowiązku zapłaty podatku, gdyż ciąży on solidarnie na osobach fizycznych, prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej będących stronami czynności cywilnoprawnej – art. 5 ust. 1 ustawy. W myśl art. 91 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa ( Dz. U. nr 137, poz. 926 ) do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dla zobowiązań cywilnoprawnych. Solidarny obowiązek zapłaty podatku jest zatem solidarnością w rozumieniu art. 366 Kodeksu cywilnego, tj. kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.

Z tego względu, jakkolwiek swoboda kontraktowania wynikająca z treści art. 353¹Kc. pozwala na ułożenie stosunku prawnego przez strony według swego uznania, to podkreślenia wymaga fakt, iż postanowienia stron umowy wywierają skutek prawny jedynie na gruncie prawa cywilnego.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż dopuszczalne są ustalenia umowne stron w zakresie kosztów i opłat wynikających z zawarcia umowy sprzedaży udziałów, w tym obciążenie kupującego obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże ww. ustalenia nie mają charakteru wiążącego dla organów podatkowych, gdyż wskazanie w umowie strony zobowiązanej do zapłacenia podatku nie może – z punktu widzenia omówionego powyżej prawa podatkowego - skutecznie zwolnić drugiej strony od solidarnej odpowiedzialności za jego zapłatę.

Odpowiedzialność solidarna stron czynności cywilnoprawnej dotyczy także złożenia deklaracji. Powyższe wynika z zapisu art. 10 ust. 1 ustawy, tj. podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Wszelkie odmienne postanowienia umowne, rodzą skutki prawne jedynie w sferze prawa cywilnego.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że stanowisko podatnika – w omawianym stanie faktycznym – nie jest właściwe w świetle obowiązującego prawa.