Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/423-185/13/DK
z 25 lipca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2013 r. (data wpływu 26 kwietnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 tejże ustawy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2013 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 tejże ustawy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej jako: „Spółka” lub „Wnioskodawca”), wraz z innymi podmiotami z grupy kapitałowej zamierza zawrzeć umowę o świadczenie usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Usługa świadczona będzie przez bank na rzecz podmiotów powiązanych z grupy kapitałowej (dalej jako „Grupa kapitałowa”), w której skład wchodzi Spółka.

Umowa o świadczenie usług kompleksowego zarządzania płynnością finansową zostanie zawarta pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład Grupy kapitałowej, a polskim oddziałem banku mającego siedzibę w X (dalej jako „Bank”).

Umowa cash poolingu, do której przystąpić zamierza Spółka jest umową cash poolingu typu rzeczywistego.

Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy kapitałowej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Z perspektywy Spółki oraz podmiotów tworzących Grupę kapitałową, zasadniczym elementem umowy cash poolingu jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek tworzących Grupę kapitałową, poprzez poprawę bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych wszystkich spółek Grupy kapitałowej na jednym rachunku rozliczeniowym.

W celu realizacji powyższych założeń Bank otworzy dla Spółki specjalny rachunek rozliczeniowy – Rachunek Główny („Rachunek Rozliczeniowy”). Jednocześnie Bank otworzy szereg rachunków dodatkowych – Rachunków Szczegółowych („Rachunki Dodatkowe”), związanych funkcjonalnie z powyższym Rachunkiem Rozliczeniowym. Posiadaczami Rachunków Dodatkowych będą wszystkie podmioty z Grupy kapitałowej, z którymi Bank zawrze umowę o zarządzanie płynnością finansową, w tym Spółka (dalej: „Uczestnicy”). Wskazane rachunki prowadzone będą w PLN.

Wpłaty dokonywane na Rachunki Dodatkowe przez Uczestników (w tym Spółkę) będą zwiększały saldo środków pieniężnych na Rachunku Rozliczeniowym. Bank będzie przenosił saldo dodatnie każdego Rachunku Dodatkowego na Rachunek Rozliczeniowy. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z poszczególnych Rachunków Dodatkowych dokonywane przez Uczestników (w tym Spółkę) będą zmniejszały saldo środków pieniężnych na Rachunku Rozliczeniowym. Saldo na Rachunku Rozliczeniowym będzie zawsze odzwierciedleniem salda pomiędzy Bankiem a Spółką, natomiast saldo na każdym Rachunku Dodatkowym Spółki będzie zawsze wynosiło zero. Wysokość wypłat dokonywanych przez Uczestników z Rachunków Dodatkowych ograniczona będzie wysokością limitu ustalonego pomiędzy Spółką a właścicielem Rachunku Dodatkowego, a także wysokością limitu na Rachunku Rozliczeniowym ustalonego pomiędzy Bankiem a Spółką dla wszystkich spółek wchodzących w skład Grupy kapitałowej.

Na podstawie ustaleń ze Spółką oraz pozostałymi Uczestnikami, Bank będzie wyliczał w pierwszej kolejności saldo odsetek na Rachunku Rozliczeniowym, należnych Spółce lub płatnych przez Spółkę, a następnie saldo odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom od Spółki lub płatnych przez poszczególnych Uczestników na rzecz Spółki, obliczonych na podstawie środków pieniężnych wpłacanych przez Uczestników na własne Rachunki Dodatkowe i przekazywanych na Rachunek Rozliczeniowy (wpłata) lub wypłacanych przez nich z Rachunków Dodatkowych, w ciężar Rachunku Rozliczeniowego, w trakcie trwania Umowy o zarządzanie płynnością finansową.

Ponadto, z postanowień umowy cash poolingu nie wynika, że w ramach tej umowy będzie dochodziło do zawarcia umów pożyczek, umów depozytu nieprawidłowego lub umów lokaty pomiędzy Spółką i Uczestnikami systemu zarządzania płynnością finansową. Podstawą transferów dokonywanych pomiędzy Uczestnikami systemu będzie umowa cash poolingu dotycząca tego systemu zawarta pomiędzy Uczestnikami a Bankiem.

Jednocześnie przekazywanie wpłat dokonywanych przez Uczestników na ich Rachunki Dodatkowe na Rachunek Rozliczeniowy Spółki oraz przekazywanie środków z Rachunku Rozliczeniowego na Rachunki Dodatkowe będzie odbywało się w sposób automatyczny, bez podejmowania dodatkowych czynności/zobowiązań przez Uczestników.

W systemie zarządzania płynnością finansową oferowanym przez Bank nie będzie możliwości dokonywania przez Spółkę wypłat lub wpłat bezpośrednio na Rachunek Rozliczeniowy.

Za czynności wykonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową Bank będzie pobierał wynagrodzenie.

W kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego postawiono następujące pytanie.

Czy odsetki płacone przez Spółkę w związku z uczestnictwem w przedstawionej strukturze zarządzania płynnością finansową mogą być w całości zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki i tym samym nie będą miały do nich zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące niedostatecznej kapitalizacji?

We własnym stanowisku Spółka wskazała, w wyniku przystąpienia do umowy o zarządzanie płynnością finansową, w zależności od wyliczeń dokonanych przez Bank w zakresie odsetek należnych/płatnych przez Spółkę, Spółka będąc właścicielem Rachunku Rozliczeniowego będzie otrzymywała/płaciła odsetki na rzecz Banku, jak również będzie otrzymywała/płaciła odsetki na rzecz pozostałych Uczestników (właścicieli Rachunków Dodatkowych) w zależności od wpłat/wypłat dokonywanych przez nich na/z własnych Rachunków Dodatkowych. Wypłacane odsetki związane będą z całokształtem działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę i spełniać będą definicję kosztów uzyskania przychodów zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym wypłacane odsetki będą mogły zostać zaliczone przez Spółkę do kosztów podatkowych.

Ponadto, w ocenie Spółki, do odsetek przekazywanych przez Spółkę na Rachunek Dodatkowy innego Uczestnika, zgodnie z zawartą przez Spółkę umową o zarządzanie płynnością finansową, nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące niedostatecznej kapitalizacji.

Przepisy ww. ustawy implementują do polskiego systemu instytucję tzw. „niedostatecznej kapitalizacji”, której istotą jest ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu odsetek od pożyczek udzielanych podatnikowi przez kwalifikowane podmioty powiązane, o ile takie odsetki przekraczają wartość wskazaną w przepisach podatkowych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się „odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek”.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się „odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek”.

Jednocześnie, w art. 16 ust. 7b omawianej ustawy wskazano, iż „przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy”. Na potrzeby niedostatecznej kapitalizacji, przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

W opinii Spółki, konstrukcja umowy o zarządzanie płynnością finansową, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących spółek, nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki wskazanych w art. 16 ust. 7b tej ustawy. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością niektóre spółki Grupy kapitałowej mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich spółek Grupy kapitałowej powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia lub realizacji umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Każdy uczestnik systemu zarządzania płynnością, posiadając wolne środki, przekazuje je na swój Rachunek Dodatkowy. Następnie środki te są transferowane przez Bank na Rachunek Rozliczeniowy i na tej podstawie wyliczane jest w pierwszej kolejności saldo odsetek na Rachunku Rozliczeniowym należnych Spółce od Banku płatnych przez Spółkę do Banku, a następnie saldo odsetek należnych danemu Uczestnikowi od Spółki.

Uczestnik dokonując wpłaty na Rachunek Dodatkowy nie wskazuje przez kogo (przez który podmiot z Grupy kapitałowej) środki te mają być wykorzystane. I na odwrót, w przypadku otrzymania przez danego Uczestnika środków kompensujących niedobór środków pieniężnych, który pojawił się na jego Rachunku Dodatkowym, Uczestnik ten nie posiada informacji, od jakiego podmiotu z Grupy faktycznie te środki pochodzą.

W ocenie Spółki, wpłat i wypłat dokonywanych przez Uczestników na Rachunki Dodatkowe/z Rachunków Dodatkowych zwiększających/zmniejszających saldo na Rachunku Rozliczeniowym nie można łączyć z obowiązkiem ustalenia jakiejkolwiek relacji prawnej pomiędzy Spółką a pozostałymi Uczestnikami. Podkreślić należy, iż realizowane przepływy pieniężne z Rachunku Dodatkowego na Rachunek Rozliczeniowy, i odwrotnie, są częścią kompleksowej umowy zarządzania płynnością finansową zawartej ze wszystkimi podmiotami z Grupy kapitałowej oraz z Bankiem i z tytułu tych przepływów, obsługiwanych przez Bank, nie powstaje stosunek prawny oparty na umowie pożyczki (lub jakiejkolwiek innej umowie zrównanej z tą umową) w świetle art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W konsekwencji, do opisywanego stanu faktycznego nie mogą znaleźć zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 ww. ustawy, wskazujące na ograniczenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek w związku z udzieleniem pożyczki przez udziałowca (akcjonariusza).

Przedstawione powyżej stanowisko, zgodnie z którym odsetki wypłacane w ramach umów o zarządzanie płynnością finansową nie są objęte ograniczeniami wynikającymi z art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 tej ustawy potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych, m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 listopada 2012 r. (sygn. IPPB5/423-682/12-4/JC) wydanej dla spółki pełniącej rolę Pool Leadera będącego właścicielem rachunku rozliczeniowego, w której potwierdzono, że: „stosunki pomiędzy Pool Leaderem oraz Uczestnikiem Usługi wynikające z Umowy nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i tym samym odsetki wypłacane przez Spółkę nie będą podlegać restrykcjom wynikającym z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji”.

Dodatkowo przywołać można również inne interpretacje podatkowe wydane przez organy podatkowe, m.in. interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 26 lipca 2012 r. (sygn. IPTPB3/423-180/12-2/MF), interpretację z dnia 20 czerwca 2012 r. (sygn. IPTPB3/423-121/12-2/IR), czy też interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2012 r. (sygn. IPPB5/423-185/12-2/JC).

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska zaprezentowanego powyżej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Natomiast, zgodnie z treścią art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b powołanej ustawy przez pożyczkę – o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7 – rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do opisanej umowy cash poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez taki inny podmiot środki finansowe podlegać będą zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek. Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych regulują podatkowe skutki tzw. „niedostatecznej kapitalizacji” i mają zastosowanie do pożyczek udzielanych pomiędzy spółkami kapitałowymi powiązanymi ze sobą w sposób, o którym mowa w tym przepisie.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnym zobowiązaniu do zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek, co wynika z zasad funkcjonowania przedstawionego systemu.

Zauważyć jednakże należy, że polskie przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdują zastosowanie w przypadkach, kiedy na dzień zapłaty odsetek zadłużenie podatnika przekracza określony w tych przepisach poziom zadłużenia wobec podmiotów powiązanych, skutkując koniecznością wyłączenia odsetek płaconych przez Spółkę od części zadłużenia przekraczającego określony w omawianych przepisach limit. Niezależnie od powyższego należy wskazać, że w sytuacji, w której na dzień zapłaty odsetek podatnik nie byłby zadłużony wobec podmiotów powiązanych, bowiem zadłużenie swoje wobec tych podmiotów już spłacił, to w praktyce wobec płaconych odsetek nie znajdą zastosowania ograniczenia w zaliczaniu ich w koszty na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując stanowisko Spółki uznano za nieprawidłowe, gdyż na gruncie opisywanej umowy cash poolingu przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 omawianej ustawy, mogą znaleźć zastosowanie, a co za tym idzie odsetki płacone przez Spółkę mogą podlegać częściowemu wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji przepisów prawa podatkowego należy wskazać, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach, tym samym nie mogą wpływać na sposób rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Końcowo należy zauważyć, że przedmiotowa interpretacja została wydana na rzecz Spółki i nie może wywierać żadnych skutków w odniesieniu do pozostałych uczestników opisywanego systemu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z dnia 13 marca 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.