INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2013 r. (data wpływu 1 marca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi egzekwowania długu na rzecz wierzyciela oraz stawki podatku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania usługi egzekwowania długu na rzecz wierzyciela oraz stawki podatku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. (dalej: Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych, w tym m.in. windykacji należności i restrukturyzacji wierzytelności.

Klientami Spółki są podmioty (dalej: wierzyciele lub pojedynczo wierzyciel), które zlecają Spółce wyegzekwowanie należności od swoich kontrahentów (dalej: dłużników lub pojedynczo dłużnika). Usługa wykonywana jest na podstawie umów o finansową obsługę należności (dalej: umowy lub pojedynczo umowa). Na sumę egzekwowanych należności składają się wartości (brutto) faktur oraz odsetki ustawowe za zwłokę. W umowie Spółka zobowiązuje się wyegzekwować należności w określonym terminie. Konstrukcja umowy zakłada zabezpieczenie jej wykonania w postaci zobowiązania Spółki do udostępnienia wierzycielowi środków pieniężnych w wysokości egzekwowanych kwot w dwóch wariantach:

1. przed przystąpieniem do czynności windykacyjnych lub w ich trakcie, tj. na wypadek gdyby Spółka nie wykonała zobowiązania w ustalonym terminie, lub
2. dopiero wówczas, gdy Spółka nie zdoła wyegzekwować należności będących przedmiotem umowy w określonym terminie.
   
   

Niemniej należność ostatecznie zostaje wyegzekwowana wraz z odsetkami. Wierzyciel nie dokonuje przelewu wierzytelności (cesji) na rzecz Spółki. Otrzymane przez wierzyciela od dłużnika wpłaty z tytułu egzekwowanych należności, następujące po udostępnieniu środków pieniężnych wierzycielowi przez Spółkę, są przekazywane Spółce. W związku z tą umową Spółka pobiera od wierzyciela wynagrodzenie w kwocie z góry określonej w umowie.

Po zawarciu umowy z wierzycielem Spółka zawiera umowę z dłużnikiem (dalej: porozumienie), działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wierzyciela, w wyniku której następuje odroczenie zapłaty wierzytelności oraz rozłożenie długu na raty. W związku z tym zostaje ustalony harmonogram spłat ww. wierzytelności oraz są naliczane odsetki od wartości pozostałej do spłaty przez dłużnika. Spółka ma swobodę w określeniu wysokości odsetek oraz harmonogramu. Wierzyciel w umowie zastrzega, że wszelkie kwoty zapłacone przez dłużnika, przekraczające wartość wierzytelności określonych w umowie między wierzycielem a Spółką, należne są Spółce (w praktyce odsetki z tytułu rozłożenia długu na raty).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy kwota uzyskiwana od wierzyciela przez Spółkę na podstawie zawartej z nim umowy stanowi wynagrodzenie za usługę wykonaną przez Spółkę na rzecz wierzyciela i w konsekwencji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT)...
2. Zakładając, że ww. kwota stanowi wynagrodzenie za usługę, według jakiej stawki VAT należy ją opodatkować...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Kwota uzyskiwana przez Spółkę od wierzyciela na podstawie zawartej z nim umowy stanowi wynagrodzenie za usługę i w konsekwencji podlega opodatkowaniu VAT.

Ad. 2

Wynagrodzenie to należy opodatkować podstawową stawką podatku VAT.

Uzasadnienie

Ad. 1

Zgodnie z art. 8 ust. l ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. l pkt l, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
  
  

W ocenie Spółki czynność opisana we wniosku wyczerpuje definicję „odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju” zgodnie z art. 5 ust. l pkt l ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, a więc podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jest to, zdaniem Spółki, usługa finansowa polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu i jest tym samym zbliżona do usługi factoringu. Jednocześnie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT wyłącza ze zwolnienia od podatku czynności ściągania długów, w tym factoringu. W związku z tym, zdaniem Spółki, czynność ta podlega opodatkowaniu VAT.

Ad. 2

Zgodnie z przytoczonymi przepisami wynagrodzenie, o którym mowa w umowach z wierzycielami powinno być opodatkowane stawką podstawową VAT, tj. 23%.

Zgodnie z art. 41 ust. l ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast na podstawie art. 146a pkt l ustawy, w okresie od dnia l stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. l i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU jako klasyfikacji, o której mowa w art. 5a ustawy.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie nie będące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Reasumując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych, w tym m.in. windykacji należności i restrukturyzacji wierzytelności.

Klientami Zainteresowanego są podmioty (dalej: wierzyciele lub pojedynczo wierzyciel), które zlecają mu wyegzekwowanie należności od swoich kontrahentów (dalej: dłużników lub pojedynczo dłużnika). Usługa wykonywana jest na podstawie umów o finansową obsługę należności (dalej: umowy lub pojedynczo umowa). Na sumę egzekwowanych należności składają się wartości (brutto) faktur oraz odsetki ustawowe za zwłokę. W umowie Wnioskodawca zobowiązuje się wyegzekwować należności w określonym terminie. Konstrukcja umowy zakłada zabezpieczenie jej wykonania w postaci zobowiązania Spółki do udostępnienia wierzycielowi środków pieniężnych w wysokości egzekwowanych kwot w dwóch wariantach:

1. przed przystąpieniem do czynności windykacyjnych lub w ich trakcie tj. na wypadek gdyby Spółka nie wykonała zobowiązania w ustalonym terminie, lub
2. dopiero wówczas, gdy Spółka nie zdoła wyegzekwować należności będących przedmiotem umowy w określonym terminie.
   
   

Niemniej należność ostatecznie zostaje wyegzekwowana wraz z odsetkami. Wierzyciel nie dokonuje przelewu wierzytelności (cesji) na rzecz Zainteresowanego. Otrzymane przez wierzyciela od dłużnika wpłaty z tytułu egzekwowanych należności, następujące po udostępnieniu środków pieniężnych wierzycielowi przez Spółkę, są przekazywane Spółce. W związku z tą umową Wnioskodawca pobiera od wierzyciela wynagrodzenie w kwocie z góry określonej w umowie.

Z powyższego zatem wynika, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z usługą ściągania długów w zamian za wynagrodzenie. Między wierzycielem, a Wnioskodawcą została bowiem zawarta umowa na podstawie której Wnioskodawca zobowiązuje się do wyegzekwowania należności w określonym terminie. W związku z powyższą umową Zainteresowany pobiera od wierzyciela wynagrodzenie w kwocie z góry określonej w umowie.

Tym samym w analizowanej sprawie między Zainteresowanym a wierzycielem dochodzi do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W konsekwencji czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podstawowa stawka podatku – stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy – wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast z art. 43 ust. 15 ustawy wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 -41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu,
2. usług doradztwa,
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Należy zauważyć, iż wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 ze zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i factoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

W konsekwencji, wykonywana przez Wnioskodawcę czynność egzekwowania wierzytelności nie korzysta ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 41 ust. 1 pkt 40 ustawy, lecz jest opodatkowana według podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%.

Wobec powyższego, kwota uzyskiwana przez Spółkę od wierzyciela, na podstawie zawartej z nim umowy, stanowi wynagrodzenie za usługę i podlega opodatkowaniu 23% stawką podatku VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto, tut. Organ informuje, iż w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia do wynagrodzenia otrzymanego od dłużnika zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie z dnia 31 maja 2013 r. Nr ILPP2/443-161/13-4/AD.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.