Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/443-347/14/WN
z 7 lipca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 27 marca 2014r. (data wpływu 8 kwietnia 2014r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za grunty przejęte na rzecz Wnioskodawcy w drodze decyzji administracyjnej w ramach postępowania przyznającego nieruchomości zamienne – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 kwietnia 2014r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za grunty przejęte na rzecz Wnioskodawcy w drodze decyzji administracyjnej w ramach postępowania przyznającego nieruchomości zamienne.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej również Miasto) ustalił na rzecz osoby fizycznej odszkodowanie z tytułu utraty przez tę osobę prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, która została przeznaczona pod realizację inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. 2013.687) - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (zrid) stała się ostateczna, przedmiotowa nieruchomość stała się własnością Miasta. Z tytułu utraty prawa do nieruchomości dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu przysługuje odszkodowanie zgodnie z art. 12 ust. 4a wymienionej ustawy. W ramach ww. odszkodowania Miasto przyznało osobie fizycznej z zasobu nieruchomości Miasta - jako nieruchomość zamienną - prawo własności innej nieruchomości gruntowej niezabudowanej o wartości większej niż wartość prawa użytkowania wieczystego będącego własnością osoby fizycznej. Wartość prawa użytkowania wieczystego osoby fizycznej i własność gruntu Miasta były wycenione przez biegłego rzeczoznawcę w wartości netto. W wyniku planowanej ww. transakcji osoba fizyczna dopłaci na rzecz Miasta różnicę wynikającą z wartości własności gruntu Miasta i prawa użytkowania wieczystego gruntu. Na okoliczność odszkodowania za zajęte prawo użytkowania wieczystego Prezydent Miasta wydał decyzję administracyjną określającą wartość odszkodowania oraz formę jego wypłaty poprzez przekazanie gruntu zamiennego będącego własnością Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy czynność ustalenia odszkodowania za grunty przejęte na rzecz Wnioskodawcy w drodze decyzji administracyjnej o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (zird) w ramach postępowania przyznającego nieruchomości zamienne podlega opodatkowaniu podatkiem VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Wnioskodawca stoi na stanowisku że czynność ustalenia odszkodowania za grunty przejęte na rzecz Wnioskodawcy w drodze decyzji administracyjnej o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (zird) w ramach postępowania przyznającego nieruchomości zamienne nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ustalenie odszkodowania za zajęte grunty pod inwestycję celu publicznego w zakresie dróg publicznych nastąpiło decyzją administracyjną, w której określono wartość odszkodowania oraz w ramach tego odszkodowania przekazano grunt stanowiący własność Wnioskodawcy. W świetle powyższych wyjaśnień oraz art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług czynność ustanowienia odszkodowania nie jest czynnością cywilnoprawną podlegającą opodatkowaniu lecz czynnością publicznoprawną nie podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z przywołanych przepisów wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – stosownie do art. 15 ust. 2 cyt. ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej. I tak, na podstawie art. 15 ust. 6 ww. ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z przytoczonego przepisu wynika, że organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy działają w charakterze podatników tylko wtedy, gdy:

• wykonują czynności, które nie mieszczą się w ramach ich zadań albo
• wykonują czynności, które wprawdzie mieszczą się w ramach ich zadań, jednak są wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.
  
  

W myśl art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 594 ze zm.) gmina jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, wykonującą zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Zgodnie z art. 11a ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy o samorządzie gminnym, organami gminy są rada gminy i wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Stosownie do art. 33 ust. 1 cytowanej powyżej ustawy o samorządzie gminnym, Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy.

Jak wynika z powyższego, urząd gminy jest zorganizowanym zespołem osób i środków służących do pomocy organowi administracyjnemu. Urząd gminy jest jednostką pomocniczą służącą do wykonywania zadań gminy oraz obsługi techniczno organizacyjnej gminy. Biorąc pod uwagę nierozerwalne i niepodzielne powiązania podmiotowe gminy i urzędu gminy, również na gruncie podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że nie występuje odrębna od podmiotowości gminy podmiotowość urzędu gminy. Urząd Gminy działając w imieniu Gminy realizuje zadania własne Gminy. Jednakże zdolność prawną i zdolność do wykonywania czynności prawnych ma wyłącznie Gmina, a zatem podatnikiem podatku od towarów i usług w stosunku do całej działalności może być wyłącznie Gmina, a nie Urząd Gminy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika tym samym, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

W myśl art. 6 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują m. in. sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę wynika, że ustalił na rzecz osoby fizycznej odszkodowanie z tytułu utraty przez tę osobę prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, która została przeznaczona pod realizację inwestycji celu publicznego. Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (zrid) stała się ostateczna, przedmiotowa nieruchomość stała się własnością Miasta. Z tytułu utraty prawa do nieruchomości dotychczasowemu użytkownikowi wieczystemu przysługuje odszkodowanie zgodnie z art. 12 ust. 4a wymienionej ustawy. W ramach ww. odszkodowania Miasto przyznało osobie fizycznej z zasobu nieruchomości Miasta - jako nieruchomość zamienną - prawo własności innej nieruchomości gruntowej niezabudowanej o wartości większej niż wartość prawa użytkowania wieczystego będącego własnością osoby fizycznej. Wartość prawa użytkowania wieczystego osoby fizycznej i własność gruntu Miasta były wycenione przez biegłego rzeczoznawcę w wartości netto. W wyniku planowanej ww. transakcji osoba fizyczna dopłaci na rzecz Miasta różnicę wynikającą z wartości własności gruntu Miasta i prawa użytkowania wieczystego gruntu. Na okoliczność odszkodowania za zajęte prawo użytkowania wieczystego Prezydent Miasta wydał decyzję administracyjną określającą wartość odszkodowania oraz formę jego wypłaty poprzez przekazanie gruntu zamiennego będącego własnością Wnioskodawcy.

Wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania odszkodowania za grunty przejęte na rzecz Wnioskodawcy ustalonego w drodze decyzji administracyjnej w ramach postępowania przyznającego nieruchomości zamienne.

Z przywołanego ww. przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

We wskazanych okolicznościach uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów. Zatem, wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że wygaśnięcie z mocy prawa czy z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towarów (nieruchomości) nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

W rozpatrywanej sprawie Prezydent Miasta w drodze decyzji administracyjnych określił wartość odszkodowania oraz formę jego wypłaty poprzez przekazanie gruntu zamiennego będącego własnością Wnioskodawcy.

W analizowanym przypadku w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta, dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Miasto. Zbywając nieruchomość Wnioskodawca nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań zleconych.

Organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Organ władzy publicznej nie jest uznawany za podatnika w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których został on powołany, dodatkowo pod warunkiem, że czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku przeniesienia z mocy prawa czy z nakazu organu władzy publicznej prawa własności nieruchomości nie są realizowane zadania, dla realizacji których organ ten został powołany.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny wskazać należy, że odszkodowanie w ramach, którego przekazano nieruchomość w zamian za wywłaszczenia nieruchomości jest odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji czynnością podlegającą opodatkowaniu uregulowaną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT według stawek właściwych dla przedmiotu dostawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w ww. zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zmiana któregokolwiek elementu przedstawionego opisu stanu faktycznego lub zmiana stanu prawnego powoduje, że interpretacja indywidualna traci swoją ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.