Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-253/14/ASz
z 27 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 3 sierpnia 2014 r. (wpływ do Biura – 5 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym w dniu 31 października 2014, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia przez Wnioskodawczynię środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym męża – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia przez Wnioskodawczynię środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym męża.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 7 października 2014 r. znak: IBPB II/1/436-252/14/ASz, IBPB II/1/436-253/14/ASz oraz IBPB II/1/415-630/14/ASz wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 31 października 2014 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni planuje zawarcie z małżonkiem umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego, której skutkiem będzie całkowite zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej, ustanowienie w to miejsce rozdzielności majątkowej oraz podział pomiędzy strony majątku dorobkowego. Jednym z dzielonych składników majątku, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską (z mocy art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), będą środki pieniężne zgromadzone na indywidualnym rachunku małżonka w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego, którego funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (dalej: „PPE”). Wnioskodawczyni zgodnie z wyżej opisaną umową majątkową małżeńską otrzyma na własność (bez spłat) i podejmie całość środków zgromadzonych na rachunku małżonka w Pracowniczym Programie Emerytalnym, przy czym co do połowy tych środków należało będzie uznać, że przenoszą one udział Wnioskodawczyni w dzielonym majątku, objętym wcześniej wspólnością majątkowa małżeńską.

W ocenie Wnioskodawczyni zniesienie wspólności majątkowej i równoczesne zniesienie współwłasności majątku dorobkowego w ten sposób, że całość środków zgromadzonych na rachunku w PPE jako składnik majątku dorobkowego przypadnie Wnioskodawczyni − uprawnia ją do żądania od zarządzającego PPE wypłaty tych środków, ponieważ nie będąc uczestnikiem programu w rozumieniu ustawy − nie stosują się do niej ustawowe przesłanki wypłaty tych środków. Wnioskodawczyni stanie się przy tym w drodze umowy notarialnej właścicielem pieniędzy zgromadzonych na rachunku w PPE, nie zaś uprawnioną do otrzymania od małżonka bądź od zarządzającego programem równowartości tych środków (dysponentem prawa do środków).

Wnioskodawczyni, kierując do zarządzającego PPE żądanie wypłaty pieniędzy z rachunku, nie będzie występować ani jako uczestnik PPE w rozumieniu art. 2 pkt 11) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych ani jako osoba uprawniona w rozumieniu art. 2 pkt 12) tej ustawy. Status uczestnika PPE jest bowiem na gruncie ustawy zależny od przystąpienia do programu, co ze strony Wnioskodawczyni nigdy nie nastąpiło i nie nastąpi, zaś status osoby uprawnionej aktualizuje się z chwilą śmierci właściwego uczestnika, co w okolicznościach niniejszej sprawy również nie nastąpiło.

Wnioskodawczyni, kierując do zarządzającego PPE żądanie wypłaty pieniędzy z rachunku, będzie występować jako wyłączny właściciel tych pieniędzy na mocy notarialnej umowy w przedmiocie działu majątku dorobkowego. W związku z takim statusem Wnioskodawczyni, a jednocześnie w związku z całkowitym wyzbyciem się na mocy takiej umowy prawa własności pieniędzy zgromadzonych na rachunku w PPE przez właściwego uczestnika, zatrzymanie pieniędzy na rachunku pomimo złożonej przez Wnioskodawczynię jako ich wyłącznego właściciela dyspozycji, byłoby pozbawione podstawy prawnej, zaś Wnioskodawczyni przysługiwałoby zaskarżalne roszczenie o ich wypłatę (podjęcie).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Czy nabycie przez Wnioskodawczynię na własność całości środków majątkowych zgromadzonych na rachunku PPE małżonka w drodze planowanego umownego podziału majątku objętego zniesioną na podstawie tej samej umowy wspólnością majątkową małżeńską w części przenoszącej połowę tych środków (bez spłat lub dopłat) będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 4) ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności?
2. Czy w razie twierdzącej odpowiedzi na pytanie zawarte powyżej znajdzie w odniesieniu do Wnioskodawczyni zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy założeniu, że spełnione będą wszystkie przesłanki skorzystania z tego zwolnienia przewidziane w punktach 1 i 2 cytowanego przepisu, oraz z uwzględnieniem, że zgłoszenie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1) ustawy nie jest wymagane, gdy nabycie − tak jak w tym przypadku − nastąpi na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w formie aktu notarialnego (art. 4a ust. 4 pkt 1) ustawy)?
   
   

Wnioskodawczyni wskazała, że przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych nie regulują kwestii podziału środków zgromadzonych na rachunku w pracowniczym programie emerytalnym w sytuacji zniesienia/ustania wspólności majątkowej małżeńskiej w stosunkach uczestnika PPE a jego małżonką.

W związku z powyższym należy sięgnąć do ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, należy uznać, że również środki zgromadzone na rachunku PPE prowadzonym w formie umowy o wnoszenie przez pracowników składek do funduszu inwestycyjnego powinny zostać zakwalifikowane jako majątek wspólny małżonków i wówczas orzeczenie rozwodu i dział majątku może skutkować wypłatą środków z rachunku uczestnika PPE na rzecz byłego współmałżonka w sytuacji, gdy w trakcie trwania małżeństwa pomiędzy współmałżonkami istniała majątkowa wspólność ustawowa.

W zakresie ewentualnego podziału środków zgromadzonych w PPE należy wskazać, iż zgodnie z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających, od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Powyższy przepis odsyła m.in. do art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi iż dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Równocześnie swoje zastosowanie znajdzie tutaj art. 1038 § 2 Kodeksu cywilnego, w myśl którego umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku. Podział składników majątku, objętego uprzednio wspólnością majątkową małżeńską, następnie zniesioną, może nastąpić albo sądownie albo poprzez zawarcie przez współmałżonków umowy
o zniesienie współwłasności w zakresie środków zgromadzonych na rachunku w PPE w trakcie trwania małżeństwa.

Wypłata całości środków z rachunku małżonka Wnioskodawczyni jako uczestnika PPE nastąpi na rzecz Wnioskodawczyni po złożeniu przez nią pisemnej dyspozycji wypłaty, do której dołączony zostanie odpis notarialnej umowy o zniesienie współwłasności (podział) tych środków w związku ze zniesieniem wspólności majątkowej małżeńskiej.

Nabycie przez Wnioskodawczynię na własność całości środków majątkowych zgromadzonych na rachunku PPE małżonka w drodze planowanego umownego podziału majątku uprzednio objętego zniesioną na podstawie tej samej umowy wspólnością majątkową małżeńską w części przenoszącej połowę tych środków (bez spłat lub dopłat) będzie opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 4) ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W odniesieniu do Wnioskodawczyni znajdzie zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy założeniu, że spełnione będą wszystkie przesłanki skorzystania z tego zwolnienia przewidziane w punktach 1 i 2 cytowanego przepisu, oraz z uwzględnieniem, że zgłoszenie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 pkt 1) ustawy nie jest wymagane, gdy nabycie − tak jak w tym przypadku − nastąpi na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej zawartej w formie aktu notarialnego (art. 4a ust. 4 pkt 1) ustawy).

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi interpretację przepisów prawa podatkowego dotyczącą podatku od spadków i darowizn, natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni planuje zawarcie z małżonkiem umowy majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego, której skutkiem będzie całkowite zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej, ustanowienie w to miejsce rozdzielności majątkowej oraz podział pomiędzy strony majątku dorobkowego. Jednym z dzielonych składników majątku, objętego dotychczas wspólnością majątkową małżeńską będą środki pieniężne zgromadzone na indywidualnym rachunku małżonka w ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego. Wnioskodawczyni zgodnie z wyżej opisaną umową majątkową małżeńską otrzyma na własność (bez spłat lub dopłat) i podejmie całość środków zgromadzonych na rachunku małżonka w Pracowniczym Programie Emerytalnym.

Kwestie stosunków majątkowych w małżeństwie reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2012 r., poz. 788 z późn. zm.). Na podstawie art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną. Cechą charakterystyczną tego typu współwłasności jest to, że niemożliwe jest ustalenie wielkości udziału małżonków we współwłasności (współwłasność bezudziałowa) oraz żaden z małżonków w czasie jej trwania nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec rozszerzeniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Podział majątku wspólnego małżonków jest instytucją typową dla prawa rodzinnego i opiekuńczego. Należy podkreślić, że podział majątku wspólnego małżonków, wykazuje cechy odrębne od zniesienia współwłasności, unormowanego w Kodeksie cywilnym, i w związku z tym nie może być traktowany jako zniesienie współwłasności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ponieważ podział majątku między małżonkami nie został wymieniony jako czynność podlegająca opodatkowaniu, nie będzie miał znaczenia fakt, że przy podziale majątku nie wystąpią spłaty lub dopłaty na rzecz drugiej strony.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że nabycie przez Wnioskodawczynię składników majątku (środków zgromadzonych na rachunku małżonka Wnioskodawczyni w ramach pracowniczego programu emerytalnego) na skutek podziału majątku wspólnego nie zostało wymienione w art. 1 ust. 1 ww. ustawy, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym nabycie przez nią środków zgromadzonych na rachunku pracowniczego programu emerytalnego męża będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn uznano za nieprawidłowe.

Jak wskazano powyżej art. 1 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy odnoszący się do nieodpłatnego zniesienia współwłasności nie ma zastosowania w analizowanej sprawie.

Wobec tego, rozważania na temat zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn są bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.