2015.04.24 - Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP1/4512-35/15-4/MW
z 24 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2015 r. (data wpływu 20 stycznia 2015 r.) uzupełnionym pismem z dnia 2 kwietnia 2015r. (data wpływu 10 kwietnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

braku opodatkowania nieodpłatnego przekazania gruntu na rzecz organu władzy publicznej bez odszkodowania,

braku opodatkowania nieodpłatnego przekazania na rzecz organu władzy publicznej nakładów poniesionych na budowę/przebudowę drogi

jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

braku opodatkowania nieodpłatnego przekazania gruntu na rzecz organu władzy publicznej bez odszkodowania,

braku opodatkowania nieodpłatnego przekazania na rzecz organu władzy publicznej nakładów poniesionych na budowę/przebudowę drogi.

Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 2 kwietnia 2015 r. (data wpływu 10 kwietnia 2015 r.) w zakresie doprecyzowania opisu stanu faktycznego, przeformułowania pytań, przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego oraz uiszczenia dodatkowej opłaty.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku).

… (zwana dalej: Spółką lub Wnioskodawcą) prowadzi działalność deweloperską, specjalizując się w usługach deweloperskich oraz zarządzaniu nieruchomościami. Spółka wyszukuje i nabywa nieruchomości, w tym także gruntowe, na których buduje obiekty handlowe - przede wszystkim supermarkety i osiedlowe centra handlowe. Po wybudowaniu obiekty są wynajmowane osobom trzecim, dla potrzeb prowadzonej przez te podmioty działalności gospodarczej, handlowej i usługowej. Czynności wykonywane przez Spółkę podlegają opodatkowaniu i co do zasady są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Sporadycznie Spółka wykonuje również czynności zwolnione od podatku.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. Deklaracje składane są za okresy miesięczne. Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Spółka nabyła prawo własności niezabudowanej nieruchomości przy ul. … na terenie Gminy …: działki o nr …, nr … i nr …. Na zakupionej nieruchomości gruntowej działce nr … i części działek nr … i … Wnioskodawca realizuje obecnie inwestycję - pawilon handlowo-usługowy, który będzie służył mu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W związku z koniecznością zapewnienia obsługi komunikacyjnej tego pawilonu zaistniała konieczność zawarcia z Gminą … umowy opartej o art. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (tj. Dz. U. z 2013 roku, poz. 260), którą określono szczegółowe warunki przebudowy skrzyżowania drogi powiatowej nr … - al. … z drogą gminną nr …- ul. … łącznie z przeniesieniem zatoki autobusowej oraz budowy odcinka ul. … w związku z zamiarem realizacji inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego. Umowę zawarto w dniu 2 kwietnia 2014 roku.

Z umowy wynikają następujące obowiązki dla Wnioskodawcy:

sporządzenie projektu budowlanego i wykonawczego na budowę układu komunikacyjnego, projektów usunięcia wszystkich kolizji, uzyskania wszystkich wymaganych prawem uzgodnień oraz pozwolenia na budowę,
zrealizowania robót budowlanych związanych z przebudową skrzyżowania wraz z przeniesieniem zatoki autobusowej w związku z zamiarem realizacji inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego,
wybudowanie odcinka ul. … w związku z zamiarem realizacji inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego.

Grunty przewidziane pod pasy drogowe niezbędne do realizacji obsługi komunikacyjnej pawilonu będące własnością Spółki, Wnioskodawca miał obowiązek przekazać nieodpłatnie na rzecz Gminy … wraz ze zrealizowaną inwestycją. Tym samym Wnioskodawca został zobowiązany do bezpłatnego przekazania gruntów będących jego własnością, a wydzielonych pod pasy drogowe na rzecz Gminy ….

Podsumowując:

Wnioskodawca zobowiązał się do przebudowania skrzyżowania istniejących ciągów komunikacyjnych łącznie z przeniesieniem zatoki autobusowej, czyli wykonania prac na majątku do niego nienależącym (droga powiatowa i gminna)
Wnioskodawca zobowiązał się do wybudowania od podstaw odcinka ul. … na wydzielonych z gruntów będących jego własnością. A zatem, najpierw miało miejsce wybudowanie tego odcinka ulicy, następnie bezpłatne przekazanie wybudowanej już drogi/ulicy na rzecz Gminy …. Droga stanowi budowlę.

Podatek naliczony zapłacony przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją tak opisanej inwestycji pomniejszył kwotę podatku należnego (został odliczony).

W dniu 8 października 2014 roku Prezydent Miasta …, po rozpatrzeniu wniosku Spółki, decyzją … zatwierdził podział nieruchomości położonej przy ul. … oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr … w sposób następujący: z działki o nr … o pow. 0,0693 ha utworzono: działkę nr … o pow. 0,0160 ha i działkę nr … o pow. 0,0533 ha. Jak stwierdza się w sentencji ww. decyzji; działka gruntu … została wydzielona pod drogę publiczną i przejdzie z mocy prawa na własność Gminy … z dniem, w którym decyzja stanie się ostateczna. Przedmiotowa decyzja stała się ostateczna z dniem 24 października 2014 roku.

Jak wynika z uzasadnienia decyzji: „utworzona w wyniku podziału działka gruntu … jest przeznaczona pod rozbudowę ul. …, zaliczonej do kategorii dróg publicznych gminnych i przejdzie z mocy prawa na własność Gminy … z dniem, w którym decyzja niniejsza stanie się ostateczna. Zgodnie z § 4 pkt 1 umowy zawartej pomiędzy Gminą … a Wnioskodawcą grunty przewidziane pod przyszłe pasy drogowe niezbędne do realizacji obsługi komunikacyjnej inwestycji niedrogowej, będące własnością inwestora, inwestor przekaże nieodpłatnie na rzecz Gminy … wraz ze zrealizowaną inwestycją. Wobec powyższego właścicielowi nie przysługuje odszkodowanie za przedmiotowy grunt".

W związku z tym, że działkę o nr … o powierzchni 0,0567 ha Spółka nabyła dopiero w dniu 27 października 2014 roku, a prace związane z budową odcinka drogi/ulicy … za zgodą właściciela rozpoczęły przed tą datą, wniosek o podział działki nr … złożył jej właściciel. W dniu 8 października 2014 roku Prezydent Miasta …, po rozpatrzeniu wniosku poprzedniego właściciela, decyzją … zatwierdził podział nieruchomości położonej przy ul. … oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr … w sposób następujący:

z działki o nr …o pow. 0,0567 ha utworzono:

działkę nr … o pow. 0,0272 ha

działkę nr … o pow. 0,0127 ha

działkę nr … o pow. 0,0125 ha

działkę nr … o pow. 0,0043 ha.

Jak stwierdza się w sentencji ww. decyzji: działka gruntu … została wydzielona pod drogę publiczną i przejdzie z mocy prawa na własność Gminy …, a działka gruntu nr … o pow. 0,0043 ha - wydzielona pod drogę publiczną przejdzie na własność miasta … - miasta na prawach powiatu z dniem, w którym decyzja stanie się ostateczna. Przedmiotowa decyzja stała się ostateczna z dniem 4 listopada 2014 roku.

Jak wynika z uzasadnienia decyzji: utworzona w wyniku podziału działka gruntu … jest przeznaczona pod rozbudowę ul. …, zaliczonej do kategorii dróg publicznych gminnych i przejdzie z mocy prawa na własność Gminy …, a działka gruntu nr … o pow. 0,0043 ha przeznaczona pod aleję …, zaliczoną do kategorii dróg publicznych powiatowych przejdzie z mocy prawa na własność miasta … - miasta na prawach powiatu z dniem, w którym decyzja niniejsza stanie się ostateczna.

Za wyżej wymienione działki gruntu przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem a właściwym organem. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela odszkodowanie ustala się i wypłaca wg zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczeniu nieruchomości. Z treści przedmiotowej decyzji wynika, że ewentualne odszkodowanie uzyska poprzedni właściciel. Wnioskodawca, prawo własności gruntów wraz z wykonaną inwestycją drogową (ul. …) przeniósł na Gminę … nieodpłatnie na mocy art. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych.

Przeniesienie prawa własności nieruchomości (nieruchomości gruntowej) nastąpiło w dwóch datach: w dniu 24 października 2014 roku i 4 października 2014 roku. Daty te są datami uprawomocnia się decyzji Prezydenta Miasta …, odpowiednio z dnia 8 października 2014 roku, znak: … i z dnia 8 października 2014 roku, znak: ….

Zgodnie z opisaną we wniosku umową z dnia 2 kwietnia 2014 roku, a w szczególności z jej § 8 pkt 15 cyt.: Do obowiązków Inwestora (Inwestorem jest Wnioskodawca) należy przekazanie wykonanego przedmiotu umowy zgodnie z wymogami prawa budowlanego, które może nastąpić jedynie po ocenie ich stanu technicznego (odbioru technicznego) oraz po protokolarnym przekazaniu ich Gminie … wraz z całą dokumentacją. W wykonaniu Tego zapisu, Wnioskodawca po zakończeniu prac (ostatni wpis w dzienniku budowy – 24 październik 2014 roku) przesłał protokół przedstawicielowi Gminy, którym jest pracownik Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. Do dnia dzisiejszego protokół ten nie został zaakceptowany przez przedstawiciela Gminy z uwagi na wniesione przez niego uwagi co do zakresu i jakości wykonanych przez Wnioskodawcę prac. Uznać zatem należy, że Gmina do dnia dzisiejszego nie odebrała wykonanej przez Wnioskodawcę drogi/ulicy i poczynionych na nią nakładów. Przy czym prawo własności do samego gruntu przeszło na Gminą ww. datach uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta ….

Przeniesienie własności gruntów nastąpiło w dacie uprawomocnienia się ww. decyzji Prezydenta Miasta …, natomiast do dnia dzisiejszego, a zatem także do dnia złożenia wniosku o wydanie interpretacji, Gmina nie odebrała wykonanej drogi/ulicy i poczynionych na nią nakładów.

Przeniesienie własności gruntów, na których Wnioskodawca zrealizował inwestycję drogową nastąpiło na mocy stosownych decyzji organu władzy publicznej. Umowa zawarta z Gminą była zwykłą umową pisemną na mocy, której Wnioskodawca jedynie zobowiązał się do realizacji układu komunikacyjnego koniecznego dla obsługi powstającego pawilonu handlowo-usługowego (wykonania określonych prac budowlanych) oraz przekazania gruntów będących jego własnością, a wydzielonych pod pasy drogowe na rzecz Gminy …. Przedmiotowa umowa była umową zobowiązującą, a nie rozporządzającą.

Ponadto, Wnioskodawca uzupełnia przedstawiony we wniosku stan faktyczny o informację, iż przy nabyciu gruntu, na którym wykonywano przedmiotowe prace budowlane, w związku z faktem, że sprzedawcą były osoby fizyczne, która nie wystąpiły w charakterze podatnika (zbywały majątek osobisty) w konsekwencji nie wystąpił podatek VAT należny i odpowiednio u Wnioskodawcy podatek naliczony z tytułu nabycia prawa własności do gruntów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie przedstawione w uzupełnieniu wniosku).

Czy na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, przedstawione we wniosku zdarzenie należy potraktować jako jedno zdarzenie polegające na przeniesieniu własności na rzecz organu władzy publicznej gruntów wraz z poniesionymi nakładami na wybudowanie odcinka drogi, czy też należy uznać, że zdarzenie to składa się z dwóch odrębnych czynności: pierwszej, polegającej na przeniesieniu na mocy decyzji własności gruntów na rzecz organów władzy publicznej i drugiej, polegającej na przekazaniu nakładów poniesionych na wybudowanie drogi/ulicy?
W przypadku uznania przez Organ, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opisane we wniosku zdarzenie należy potraktować jako jedno zdarzenie polegające na przeniesieniu własności na rzecz organu władzy publicznej gruntów wraz z poniesionymi nakładami na wybudowanie odcinka drogi - czy czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu VAT?
W przypadku uznania przez Organ, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opisane we wniosku zdarzenie należy potraktować jako dwie odrębne czynności: pierwszą polegającą na przeniesieniu na mocy decyzji własności gruntów na rzecz władzy publicznej i drugiej, polegającej na przekazaniu poniesionych na wybudowania drogi/nakładów - czy czynności te będą podlegały opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie przedstawionym w uzupełnieniu wniosku):

Ad. 1

Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, przedstawione we wniosku zdarzenie należy potraktować jako składające się z dwóch odrębnych czynności: pierwszej, polegającej na przeniesieniu na mocy decyzji własności gruntów na rzecz organów władzy publicznej i drugiej, polegającej na przekazaniu nakładów poniesionych na wybudowanie drogi/ulicy.

Wnioskodawca, na mocy umowy, zobowiązał się do wykonania przebudowy układu komunikacyjnego polegającej na przebudowaniu skrzyżowania drogi powiatowej nr … - al. … z drogą gminną nr …- ul. … łącznie z przeniesieniem zatoki autobusowej oraz budowy odcinka ul. … w związku z zamiarem realizacji inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego. Umowa ta dotyczy zatem wykonania określonych robót budowlanych (usług). W umowie Wnioskodawca zobowiązał się do nieodpłatnego przekazania na rzecz Gminy … gruntów wraz ze zrealizowaną inwestycją. Jak to wskazano ww. uzupełnieniu opisu stanu faktycznego, umowa ta miała charakter zobowiązaniowy, a nie rozporządzający, dlatego też na jej mocy nie mogło przejść prawo własności do gruntów przewidzianych na pas drogowy. Z uwagi zatem na to, że przedmiotowa umowa dotyczyła wykonania usług (robót budowlanych), których charakter jest całkowicie odmienny od transakcji dotyczącej towarów nie można jej bezpośrednio łączyć z przeniesieniem własności gruntów na rzecz Gminy …, która ma charakter dostawy towaru.

W ocenie Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z dwoma czynnościami:

pierwszą, polegającą na przeniesieniu prawa własności do gruntów, co nastąpiło na mocy decyzji Prezydenta Miasta …. Czynność tą należy dalej rozpatrywać w kontekście art. 7 ustawy VAT.

drugą, polegającą na protokolarnym przekazaniu nakładów poniesionych na wybudowanie drogi/ulicy …. Czynność tą należy dalej rozpatrywać w kontekście art. 8 ustawy VAT.

Powyższą ocenę, Wnioskodawca wywodzi z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 i art. 8 z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z kolei z art. 7 ustawy VAT wynika jakie czynności uznaje się za dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1. Podobnie, z art. 8 ustawy VAT wynika, jakie czynności uważa się świadczenie usług podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Dostrzec jednak należy, że definicja świadczenia usług jest w istocie dopełnieniem definicji dostawy towarów. Stanowi ona, że przez świadczenie usług rozumie się świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. Takie ujęcie przedmiotu opodatkowania pozwala na stwierdzenie, że co do zasady, każde świadczenie powinno być postrzegane jako odrębne świadczenie i jako takie winno być odrębnie opodatkowane.

Ad. 2

W przypadku uznania przez Organ, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opisane we wniosku zdarzenie należy potraktować jako jedno zdarzenie polegające na przeniesieniu własności na rzecz organu władzy publicznej gruntów wraz z poniesionymi nakładami na wybudowanie odcinka drogi Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z treści tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności, które dokonywane są za odpłatnością. Co do zasady, czynności dokonywane nieodpłatnie nie podlegają opodatkowaniu. Wyłącznie z tego powodu, w ocenie Wnioskodawcy, czynność przejęcia przez Gminę prawa własności gruntów wraz poniesionymi nakładami na drogę/ulicę z mocy prawa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Z uwagi jednak na to, że przedmiotem czynności przeniesienia własności jest prawo własności gruntów wraz poniesionymi na te grunty nakładami na budowlę drogi/ulicy rozpatrzeć należy przepisy dotyczące dostawy towarów.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Treść cytowanego przepisu pozwala stwierdzić, że tylko dostawa towarów, która ma charakter odpłatny podlega opodatkowaniu. Z uwagi na to, że w niniejszym stanie faktycznym przeniesienie prawa do rozporządzania nie następuje na mocy woli Spółki, ale w oparciu o decyzję administracyjną, która nie zawiera w sobie elementu odszkodowania nie może mieć zastosowania art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Przepis ten bowiem stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na gruncie niniejszej sprawy dochodzi do przeniesienia prawa własności gruntów wraz z poniesionymi nakładami na wybudowanie na nich drogi/ulicy, ale nie w zamian za odszkodowanie. A zatem nie ma miejsca czynność, do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT. Odszkodowanie pełni bowiem funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. A contrario, w przypadku braku wynagrodzenia (odszkodowania), przeniesienie własności towarów z nakazu władzy publicznej nie stanowi odpłatnej dostawy towarów, która podlega opodatkowaniu VAT. Takiej oceny nie zmienia fakt, że ustawa VAT niektóre czynności nieodpłatne zrównuje z czynnościami odpłatnymi.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa VAT) zasada wspólnego systemu VAT polega na zastosowaniu do towarów i usług ogólnego podatku konsumpcyjnego dokładnie proporcjonalnego do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji poprzedzającym etap obciążenia tym podatkiem. VAT, obliczony od ceny towaru lub usługi według stawki, która ma zastosowanie do takiego towaru lub usługi, jest wymagalny od każdej transakcji, po odjęciu kwoty podatku poniesionego bezpośrednio w różnych składnikach kosztów.

Z przepisu tego wynika, kilka głównych zasad podatku VAT:

jest to podatek, który obciąża konsumpcję (rozumianą jako konsumpcja prywatna),

jest powszechny, tzn. co do zasady każda konsumpcja jest opodatkowana VAT,

jest neutralny dla podatników (podatnicy nie powinni generalnie ponosić ciężaru ekonomicznego podatku - ma on być płacony przez finalnego konsumenta).

W świetle art. 2 Dyrektywy VAT nie można art. 7 ust. 2 ustawy VAT interpretować w oderwaniu od powyższych zasad podstawowych, a w szczególności zasady obciążenia konsumpcji oraz zasady neutralności. Konsekwencją powyższego jest przede wszystkim uznanie, że opodatkowaniu podlegają tylko takie towary przekazywane nieodpłatnie, które wiążą się z konsumpcją. Opodatkowane są zatem wydane towary, które są przekazywane ostatecznemu konsumentowi. Brak opodatkowania wystąpi przede wszystkim wtedy, gdy nie istnieje konsument świadczenia. Jak wskazał Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu w sprawie C-215/94 …dotyczącej kwestii opodatkowania VAT czynności odpłatnego zobowiązania się do zaprzestania produkcji mleka: „Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 2(1) I Dyrektywy Rady (67/227/EWG) z 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w sprawie podatków obrotowych (Dz. Urz., Specjalne Wydanie Angielskie 1967 (I), s. 14), podatek VAT jest podatkiem generalnym od konsumpcji towarów i usług. W sprawie takiej, jak niniejsza, nie występuje konsumpcja w rozumieniu wspólnotowego systemu VAT. Jak zauważył Rzecznik Generalny w pkt 27 swojej opinii sporządzonej na potrzeby ww. wyroku TUSE, poprzez wypłatę rekompensaty rolnikom, którzy zobowiązali się zaprzestać produkcji mleka, Wspólnota nie nabywa towarów ani usług do jej własnego użytku, lecz działa we wspólnym interesie właściwego funkcjonowania wspólnotowego rynku mleka. W takich okolicznościach podjęte przez rolnika zobowiązanie zaprzestania produkcji mleka nie wiąże się z jakąkolwiek korzyścią dla Wspólnoty lub właściwych władz krajowych, która uzasadniałaby traktowanie ich jako konsumentów usługi. Przedmiotowe zobowiązanie nie stanowi zatem świadczenia usług w rozumieniu art. 6 (1) Dyrektywy”.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku gdy podatnik - przedsiębiorca przekazuje gminie lub powiatowi dziatki wraz poniesionymi nakładami na wybudowanie drogi dojazdowej do pawilonu handlowo-usługowego brak jest konkretnego konsumenta (są nimi osoby korzystające z drogi: klienci pawilonu oraz okoliczni mieszkańcy). Gmina czy powiat, na które przeniesiono prawo własność działki, występują w tym przypadku w sytuacji identycznej do Wspólnoty płacącej rolnikom za zaprzestanie produkcji (co jest korzystne dla obywateli UE) - nabyta przez organy władzy publicznej działka służy nieskonkretyzowanym użytkownikom tej drogi/ulicy. Nie można zatem wskazać konkretnego odbiorcy - konsumenta takiej dostawy. W tej sytuacji czynność ta nie może zostać uznana za świadczenie na czyjąkolwiek rzecz i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podobny pogląd podziela także doktryna: por. str. 129-130 VAT 2009 Komentarz J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009.

Z powyższą argumentacją wiąże się ściśle kwestia zasady neutralności. Wnioskodawca, na mocy przepisów prawa jest zobowiązany wykonać określone prace budowlane (drogę/ulicę), czyli de facto wyręczyć w tym zakresie określone organy władzy publicznej. Po wykonaniu tych prac, na mocy decyzji administracyjnej, musi z mocy prawa przekazać prawo własności gruntów należących do niego na rzecz Gminy i Powiatu. Nie jest to zatem dobrowolne przekazanie zależne od jego woli, ale przekazanie przymusowe bez jakiekolwiek wynagrodzenia (odszkodowania) od Gminy/Powiatu ….

Nie ulega wątpliwości, że wykonanie drogi i przymusowe przekazanie prawa własności gruntu ma bezpośredni związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Pawilon, bez możliwości dotarcia do niego, a zatem bez przebudowy ciągów komunikacyjnych i wybudowania nowych nie mógłby funkcjonować. A zatem wydatki poniesione na tą przebudowę i budowę mają niewątpliwie związek z prowadzoną działalnością gospodarczą i w konsekwencji dają pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W przypadku uznania, że transakcja przeniesienia własności drogi/ulicy podlegałaby opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy VAT, podatek od tej czynności zostałby nałożony na podatnika - Wnioskodawcę, który przecież nie jest w tym zakresie ostatecznym konsumentem. Ewentualnymi konsumentami i beneficjentami są bowiem użytkownicy drogi/ulicy. Poprzez przyjęcie, iż to Wnioskodawca ma obowiązek ponieść ciężar podatku, w sposób rażący zostałaby naruszona zasada neutralności.

Powyższe wzmacnia analiza pojęcia „przekazania”. Przekazać, zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, to „powierzyć komuś coś", „powtórzyć komuś jakąś informację, czyjeś polecenie, słowa itp.”, „wysłać jakiś bodziec, sygnał, impuls do jakiegoś urządzenia, narządu itp.”, „wpłacić pieniądze do banku lub na pocztę, zlecając wypłacenie ich temu, na czyje nazwisko lub konto zostały wpłacone”. Pojęcie to należy zatem rozumieć jako czynność, która wymaga od osoby, która jej dokonuje woli działania z jej strony, chęci jej dokonania. Inaczej niż w przypadku, gdy chodzi o działania niezależne od woli czyniącego. Zwrócić należy uwagę, że ustawodawca dla czynności nieodpłatnych posługuje się określeniem przekazania w rozumieniu takim jak powyżej, inaczej niż w przypadku odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, gdzie w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT dla przymusowego przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel ogranicza się do przeniesienia z mocy prawa lub nakazu władzy publicznej prawa własności w zamian za odszkodowaniem. Należy zatem rozróżnić te pojęcia, tj. przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel, które zawiera w sobie także przymusowe pozbawienie prawa własności za odszkodowaniem (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT) od przekazania nieodpłatnego, które wymaga woli ze strony samego podatnika. Tylko taka wykładania powyższych przepisów pozwala uznać ją za zgodną z art. 16 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym, opodatkowaniu podlega „wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów”.

Ad. 3

W przypadku uznania przez Organ, iż na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług opisane we wniosku zdarzenie należy potraktować jako dwie odrębne czynności: pierwszą polegającą na przeniesieniu na mocy decyzji własności gruntów na rzecz władzy publicznej i drugiej, polegającej na przekazaniu poniesionych na wybudowania drogi/nakładów, w ocenie Wnioskodawcy czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu czynność przeniesienia własności prawa do gruntów i nie będzie także podlegała opodatkowaniu czynność przekazania poniesionych nakładów na wybudowanie drogi/nakładów.

Przeniesienie prawa własności do gruntów

Wnioskodawca szeroko uzasadnił niepodleganie opodatkowaniu przeniesienia prawa własności do gruntów przedstawiając argumentację do pytania nr 2. Aby jej nie powtarzać należy się ograniczyć do jej podsumowania. Wnioskodawca uważa, że odrębna czynność polegająca na przeniesieniu prawa własności do gruntów nie będzie podlegała opodatkowaniu ponieważ:

Przedmiotem tej czynności będzie prawo własności towarów (gruntów). Będą miały zatem do niej zastosowanie przepisy dotyczące dostaw towarów (art. 7 ustawy VAT).
Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT obejmuje swoim zakresem czynności wykonywane za wynagrodzeniem, albo uznawane za dokonywane za wynagrodzeniem.
Art. 7 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT swoim zakresem obejmuje przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W niniejszym stanie faktycznym przeniesienie prawa własności do gruntów odbyło się bez odszkodowania wypłacanego na rzecz Wnioskodawcy. W konsekwencji uznać należy, że przeniesienia prawa własności na organ władzy publicznej nie jest objęte zakresem art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT.
W związku z tym, że przeniesienie prawa własności na mocy decyzji organu władzy publicznej następuje bez odszkodowania (wynagrodzenia) należy rozpatrzeć przepisy dotyczące art. 7 ust. 2 ustawy VAT. Warunkiem objęcia opodatkowaniem na podstawie tego przepisu danej czynności jest łączne spełnienie dwóch warunków: przekazanie jest zależne od woli podatnika oraz przysługiwania prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w całości lub w części, z tytułu nabycia tych towarów lub ich części składowych.
1. W ocenie Wnioskodawcy, żaden z tych warunków nie jest spełniony. Odnosząc się do pierwszego z nich należy wskazać, że przekazać, zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, to „powierzyć komuś coś”, „powtórzyć komuś jakąś informację, czyjeś polecenie, słowa itp.”, „wysłać jakiś bodziec, sygnał, impuls do jakiegoś urządzenia, narządu itp.”, „wpłacić pieniądze do banku lub na pocztę, zlecając wypłacenie ich temu, na czyje nazwisko lub konto zostały wpłacone”. Pojęcie to należy zatem rozumieć jako czynność, która wymaga od osoby, która jej dokonuje woli działania z jej strony, chęci jej dokonania. Inaczej niż w przypadku, gdy chodzi o działania niezależne od woli czyniącego. Zwrócić należy uwagę, że ustawodawca dla czynności nieodpłatnych posługuje się określeniem przekazania w rozumieniu takim jak powyżej, inaczej niż w przypadku odpłatnego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, gdzie w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT dla przymusowego przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel ogranicza się do: przeniesienia z mocy prawa lub nakazu władzy publicznej prawa własności w zamian za odszkodowaniem. Należy zatem rozróżnić te pojęcia, tj. przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel, które zawiera w sobie także przymusowe pozbawienie prawa własności za odszkodowaniem (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT) od przekazania nieodpłatnego, które wymaga woli ze strony samego podatnika.
2. Odnosząc się do drugiego warunku: przesłanką objęcia swoim zakresem art. 7 ust. 2 ustawy VAT jest brak prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów. W niniejszej sprawie Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku przy nabyciu gruntów, ponieważ podatek VAT nie wystąpił. Sprzedawcami były bowiem osoby, które przy tej transakcji nie wystąpiły w charakterze podatników i w konsekwencji nie byli zobowiązani do rozliczenia podatku od sprzedaży.
3. Mając na uwadze powyższe, skoro nie zostały spełnione warunki dla uznania, że przekazanie towarów nastąpiło w ramach czynności wyczerpującej przesłanki uznania przekazania prawa własności gruntów za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT czynność ta nie podlega opodatkowaniu.
Nawet jednak jeżeli uznamy, że przeniesienie prawa własności gruntów na rzecz organów władzy publicznej nastąpiło w warunkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy VAT, w związku z faktem, że Wnioskodawca przekazuje gminie lub powiatowi prawo własności działek, a zatem zgodnie z wyrokiem TUSE w sprawie C-215/94 Jurgen Mohr brak jest konkretnego konsumenta (są nimi osoby korzystające z drogi: klienci pawilonu lub okoliczni mieszkańcy). Gmina czy powiat, na które przeniesiono działki, występują w tym przypadku w sytuacji identycznej do Wspólnoty płacącej rolnikom za zaprzestanie produkcji (co jest korzystne dla obywateli UE) - nabyta przez organy władzy publicznej działka służy ni es konkretyzowanym użytkownikom tej drogi/ulicy. Nie można zatem wskazać konkretnego odbiorcy - konsumenta takiej dostawy. W tej sytuacji czynność ta nie może zostać uznana za świadczenie na czyjąkolwiek rzecz i w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podobny pogląd podziela także doktryna: por. str. 129-130 VAT 2009 Komentarz J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa2009.

Przekazanie poniesionych nakładów na wybudowanie drogi/nakładów

Dostrzec należy, że przeniesienie prawa własności do gruntów nastąpiło w dniu 24 października 2014 roku i 4 października 2014 roku. Daty te są datami uprawomocnia się decyzji Prezydenta Miasta …, odpowiednio z dnia 8 października 2014 roku, znak: … i z dnia 8 października 2014 roku, znak: …. Zgodnie z opisaną we wniosku umową z dnia 2 kwietnia 2014 roku, a w szczególności z jej § 8 pkt 15 cyt.: Do obowiązków Inwestora (Inwestorem jest Wnioskodawca) należy przekazanie wykonanego przedmiotu umowy zgodnie z wymogami prawa budowlanego, które może nastąpić jedynie po ocenie ich stanu technicznego (odbioru technicznego) oraz po protokolarnym przekazaniu ich Gminie … wraz z całą dokumentacją. W wykonaniu tego zapisu, Wnioskodawca po zakończeniu prac (ostatni wpis w dzienniku budowy - 24 październik 2014 roku) przesłał protokół przedstawicielowi Gminy, którym jest pracownik Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. Do dnia dzisiejszego protokół ten nie został zaakceptowany przez przedstawiciela Gminy z uwagi na wniesione przez niego uwagi co do zakresu i jakości wykonanych przez Wnioskodawcę prac. Uznać zatem należy, że Gmina do dnia dzisiejszego nie odebrała wykonanej przez Wnioskodawcę drogi/ulicy i poczynionych na nią nakładów. Mając na uwadze to, że poczynione przez Wnioskodawcę nakłady do dnia dzisiejszego nie zostały odebrane przez organy władzy publicznej, nie można przyjąć, że nastąpiło odebranie wykonanych prac budowlanych wykonanych przez Wnioskodawcę. Jak to zaznaczono w części dotyczącej opisu stanu faktycznego, przedstawiciel Gminy zgłosił zastrzeżenia co do jakości i zakresu wykonanych prac. Konieczne będzie zatem wykonanie poprawek, aby mógł się odbyć odbiór techniczny (końcowy). W konsekwencji powyższego stanu faktycznego wniosku uznać należy, że do dnia dzisiejszego nakłady na budowę drogi/ulicy nie zostały jeszcze przekazane Gminie. Mając na uwadze, że prawo własności do gruntów zostało już przeniesione na Gminę, przekazanie nakładów należy traktować jako inną czynność niż dostawa towarów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

A zatem, czynność niekwalifikująca się jako dostawa towarów jest świadczeniem usług. W świetle cytowanej definicji usług nie powinno być wątpliwości, iż w przypadku przekazania nakładów (wykonanych prac budowlanych) mamy do czynienia z usługą w rozumieniu ustawy VAT. Z uwagi jednak na to, że to przekazanie (usługa) następuje bez wynagrodzenia, art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT nie będzie miał zastosowania. Należy zatem rozważyć, czy nieodpłatne przekazanie nakładów nie wyczerpuje przesłanek uznania tej czynności za usługę zrównaną z odpłatnym świadczeniem usług, o której mowa w art. 8 ust. 2 ustawy VAT.

Zgodnie z tym przepisem za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Podstawowym warunkiem objęcia danej czynności cytowanym przepisem jest to, aby świadczenie usług odbyto się na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. W przedmiotowym stanie faktycznym nie ulega wątpliwości, że świadczenie usług polegające na przekazaniu nakładów (robót budowlanych) odbywa się na cele związane z prowadzoną działalnością. Bez wykonania prac polegających na przebudowie układu komunikacyjnego, w tym także wybudowania od podstaw odcinka drogi/ulicy Bukietowej nie jest możliwe oddanie do użytkowania budowanego pawilonu handlowo-usługowego, który ma służyć działalności opodatkowanej Wnioskodawcy. Istnieje zatem ścisły i bezpośredni związek przekazania nakładów, stanowiących w rozumieniu przepisów VAT usługę z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Nie jest zatem spełniony podstawowy warunek uznania przekazania poczynionych na nieruchomości należących do Gminy za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy VAT. Uprawniony jest zatem wniosek, że czynność przekazania nakładów nie będzie podlegała opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl postanowień art. 2 pkt 6 ww. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z przytoczonego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 wynika, że opodatkowaniu co do zasady, podlegają czynności wykonane w sposób odpłatny (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W myśl powołanych wyżej przepisów grunt, budynek i budowla spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że dla opodatkowania danej czynności nieodpłatnego przekazania istotne jest to, czy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych towarów w całości lub w części. Zatem nieodpłatne czynności, o których mowa w tym przepisie, tylko wówczas są uznawane za odpłatną dostawę towarów, jeśli podatnikowi przysługiwało prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Za odpłatne świadczenie usług, stosownie do art. 8 ust. 2 uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w ww. przepisie art. 8 ust. 2 ustawy w pewnych ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę i odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi zostaje wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Wypłacający wynagrodzenie otrzymuje w zamian świadczenie przynoszące mu korzyść.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Z treści art. 8 ust. 1 ustawy, wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś, to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.

Natomiast dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Aby zatem nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, a co za tym idzie za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzi działalność deweloperską, specjalizując się w usługach deweloperskich oraz zarządzaniu nieruchomościami. Spółka wyszukuje i nabywa nieruchomości, w tym także gruntowe, na których buduje obiekty handlowe - przede wszystkim supermarkety i osiedlowe centra handlowe. Po wybudowaniu obiekty są wynajmowane osobom trzecim, dla potrzeb prowadzonej przez te podmioty działalności gospodarczej, handlowej i usługowej. Czynności wykonywane przez Spółkę podlegają opodatkowaniu i co do zasady są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Sporadycznie Spółka wykonuje również czynności zwolnione od podatku. Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Spółka nabyła prawo własności niezabudowanej nieruchomości przy ul. …na terenie Gminy - działki o nr …, nr … i nr …. Na zakupionych ww. nieruchomościach Wnioskodawca realizuje inwestycję - pawilon handlowo-usługowy, który będzie służył mu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarowi usług. W związku z koniecznością zapewnienia obsługi komunikacyjnej tego pawilonu zaistniała konieczność zawarcia z Gminą umowy opartej o art. 16 ustawy o drogach publicznych, którą określono szczegółowe warunki przebudowy skrzyżowania drogi powiatowej nr … - al. … z drogą gminną nr …- ul. … w związku z zamiarem realizacji inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego. Umowę zawarto w dniu 2 kwietnia 2014 roku. Grunty przewidziane pod pasy drogowe niezbędne do realizacji obsługi komunikacyjnej pawilonu będące własnością Spółki, Wnioskodawca miał obowiązek przekazać nieodpłatnie na rzecz Gminy wraz ze zrealizowaną inwestycją. Tym samym Wnioskodawca został zobowiązany do bezpłatnego przekazania gruntów będących jego własnością, a wydzielonych pod pasy drogowe na rzecz Gminy. Najpierw miało miejsce wybudowanie tego odcinka ulicy, następnie bezpłatne przekazanie wybudowanej już drogi/ulicy wraz z wydzielonymi działkami na rzecz Gminy. Droga stanowi budowlę. Podatek naliczony zapłacony przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją tak opisanej inwestycji pomniejszył kwotę podatku należnego (został odliczony). Wnioskodawcy nie przysługuje od Gminy odszkodowanie w związku z powyższym przekazaniem zabudowanych nieruchomości. Przeniesienie prawa własności nieruchomości (nieruchomości gruntowej) nastąpiło w dwóch datach, tj. datach uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta, odpowiednio w dniu 24 października 2014 roku i 4 listopada 2014r. Wnioskodawca po zakończeniu prac (ostatni wpis w dzienniku budowy – 24 października 2014 roku) przesłał protokół przedstawicielowi Gminy, którym jest pracownik Generalnej Dyrekcji Dróg i Autostrad. Do dnia dzisiejszego protokół ten nie został zaakceptowany przez przedstawiciela Gminy z uwagi na wniesione przez niego uwagi co do zakresu i jakości wykonanych przez Wnioskodawcę prac. Uznać zatem należy, że Gmina do dnia dzisiejszego nie odebrała wykonanej przez Wnioskodawcę drogi/ulicy i poczynionych na nią nakładów. Przy czym prawo własności do samego gruntu przeszło na Gminę w datach uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta …. Przeniesienie własności gruntów, na których Wnioskodawca zrealizował inwestycję drogową nastąpiło na mocy stosownych decyzji organu władzy publicznej. Umowa zawarta z Gminą była zwykłą umową pisemną na mocy, której Wnioskodawca jedynie zobowiązał się do realizacji układu komunikacyjnego koniecznego dla obsługi powstającego pawilonu handlowo-usługowego (wykonania określonych prac budowlanych) oraz przekazania gruntów będących jego własnością, a wydzielonych pod pasy drogowe na rzecz Gminy …. Przedmiotowa umowa była umową zobowiązującą, a nie rozporządzającą. Przy nabyciu gruntu, na którym wykonywano przedmiotowe prace budowlane, w związku z faktem, że sprzedawcą były osoby fizyczne, które nie wystąpiły w charakterze podatnika (zbywały majątek osobisty) w konsekwencji nie wystąpił podatek VAT należny i odpowiednio u Wnioskodawcy podatek naliczony z tytułu nabycia prawa własności do gruntów.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy, tj. fakt, że najpierw Wnioskodawca przekazał na rzecz organu władzy publicznej nieruchomości gruntowe na mocy stosownych decyzji, których uprawomocnienie nastąpiło w dniu 24 października 2014r. i 4 listopada 2014r., a następnie Wnioskodawca dokonał przekazania nakładów poniesionych na ww. nieruchomościach na budowę/przebudowę drogi, należy stwierdzić, że w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, inwestycję drogową Wnioskodawca realizował na gruncie stanowiącym własność Gminy/Miasta i tym samym w niniejszej sprawie doszło do dwóch odrębnych zdarzeń/czynności, tj.:

przekazania gruntu na rzecz organu władzy publicznej bez odszkodowania,

przekazania na rzecz organu władzy publicznej nakładów poniesionych na budowę/przebudowę drogi.

Odnosząc się do przedstawionych okoliczności sprawy przede wszystkim należy zaznaczyć, iż określony w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zakres opodatkowania tym podatkiem obejmuje odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Wskazać należy, iż przepis art. 7 ust. 1 ustawy definiujący pojęcie „dostawy towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

Jednocześnie z art. 7 ust. 2 ustawy wynika, że wszelkie nieodpłatne przekazania przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa bez wynagrodzenia podlegają opodatkowaniu, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych towarów w całości lub w części.

Zatem dla uznania nieodpłatnej dostawy za odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione łącznie dwie przesłanki:

podatnik przekazuje lub zużywa nieodpłatnie towary należące do jego przedsiębiorstwa oraz

podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Zauważyć należy, iż w oparciu o treść art. 7 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega również stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Jednak z okoliczności sprawy wynika, iż Wnioskodawca nie otrzymał odszkodowania w związku z przekazaniem gruntów na rzecz organu władzy publicznej. W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie nie nastąpiła odpłatna dostawa towarów (gruntów), o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy tego przepisu. Przekazanie nieruchomości (gruntów) będącej własnością Zainteresowanego na rzecz Gminy nastąpiła nieodpłatnie bez odszkodowania.

Zatem czynność przeniesienia na rzecz Gminy nieruchomości może stanowić jedynie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, o ile zostały spełnione warunki, o których mowa w ww. przepisie.

W świetle powyższego przepisu nieodpłatne przekazanie prawa własności nieruchomości stanowi dostawę towarów, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jej nabyciu.

Jak wskazał Wnioskodawca, przy nabyciu gruntów nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Tym samym ww. czynność przekazania bez odszkodowania nieruchomości przez Wnioskodawcę na rzecz Gminy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, przekazanie Gminie bez odszkodowania własności nieruchomości gruntowych wydzielonych pod realizację inwestycji drogowej nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, ponieważ przy nabyciu ww. nieruchomości nie przysługiwało Wnioskodawcy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W związku z tym transakcja ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wnioskodawca, w związku z realizacją inwestycji polegającej na budowie pawilonu handlowo-usługowego, w myśl zawartej z Gminą umowy, został zobowiązany do przebudowy drogi i przekazania jej na rzecz Gminy.

Z powołanego przez Wnioskodawcę art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013r., poz. 260 z późn. zm.) wynika, że budowa lub przebudowa dróg publicznych spowodowana inwestycją niedrogową należy do inwestora tego przedsięwzięcia. Szczegółowe warunki budowy lub przebudowy dróg, o których mowa w ust. 1, określa umowa między zarządcą drogi a inwestorem inwestycji niedrogowej.

Stosownie do art. 47 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014r. poz. 121 z późn. zm.), część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.

Jak stanowi natomiast § 2 cyt. przepisu, częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

Odnosząc opisaną przez Wnioskodawcę sytuację do obowiązujących przepisów prawa podatkowego należy stwierdzić, iż skoro inwestycja drogowa jest dokonywana na gruncie stanowiącym własność Gminy/Miasta, nie można uznać, iż przekazanie przez Wnioskodawcę na rzecz właściciela gruntu powyższej inwestycji stanowi dostawę towaru, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy.

W przedmiotowym wypadku nie nastąpi bowiem przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, gdyż Gmina/Miasto, z racji posiadanego prawa własności do ww. gruntów (na mocy ww. decyzji), dysponuje również prawem własności do wszelkich ich części składowych, to jest w niniejszej sprawie do wybudowanej inwestycji drogowej trwale z tymi gruntami związanej.

W związku z powyższym koniecznym jest rozważenie kwestii zakwalifikowania przedmiotowej czynności budowy/przebudowy wskazanych we wniosku obiektów przez Wnioskodawcę na rzecz Gminy jako nieodpłatnego świadczenia usług, które nie będzie podlegało regulacjom ustawy o podatku do towarów i usług.

Z przepisu art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy wynika, że opodatkowaniu podlegać powinno, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie. Jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony, brak podstaw do opodatkowania takiego nieodpłatnego świadczenia usług.

Należy jednocześnie zauważyć, że powołany przepis art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, nie uzależnia faktu opodatkowania nieodpłatnego świadczenia usług na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika od prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tym świadczeniem.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca, realizuje inwestycję polegającą na budowie/przebudowie wskazanych we wniosku obiektów (dróg) na gruncie Gminy/Miasta, która jest niezbędna do dokonania przez Wnioskodawcę czynności opodatkowanych, tj. wynajmu pawilonu handlowo-usługowego. Inwestycja ta jest niezbędna do zapewnienia obsługi komunikacyjnej tego pawilonu. Zatem infrastruktura ta służy do wykonywania czynności opodatkowanych.

Z powyższego wynika, że Wnioskodawca wykonując ww. inwestycję polegającą na budowie/przebudowie wskazanych we wniosku obiektów (dróg) dąży do zapewnienia sobie obrotu, który jest uzyskiwany z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wynajmu pawilonu handlowo-usługowego (tj. czynności opodatkowanych).

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż przekazując nieodpłatnie nakłady poniesione w związku z budową/przebudową wskazanych we wniosku dróg na gruncie Gminy/Miasta, Wnioskodawca świadczy usługę. Jednakże w świetle art. 8 ust. 2 ustawy, czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ przekazywana nieodpłatnie ww. inwestycja związana jest z prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że nieodpłatne przekazanie inwestycji polegającej na budowie/przebudowie wskazanych we wniosku dróg publicznych na rzecz właściciela gruntu jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z uznaniem, że w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, w niniejszej sprawie doszło do dwóch odrębnych zdarzeń/czynności, tj.:

przekazania gruntu na rzecz organu władzy publicznej bez odszkodowania

przekazania na rzecz organu władzy publicznej nakładów poniesionych na budowę/przebudowę drogi,

udzielanie odpowiedzi na pytanie nr 2 stało się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin