Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/4512-635/15/IK
z 28 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 9 lipca 2015 r. (data wpływu 13 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży weksla na rzecz podmiotu trzeciego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży weksla na rzecz podmiotu trzeciego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie obrotu papierami wartościowymi w tym wekslami zwykłymi. Działalność polega na inwestowaniu środków finansowych w zakup papierów wartościowych w tym weksli. Wykup weksla dokonywany przez Wnioskodawcę następuje za określoną kwotę, która wpłacana jest wystawcy weksla. Jednocześnie wystawcy weksla zobowiązują się na podstawie umowy (porozumienia) podpisywanej z Wnioskodawcą do wykupu weksli po cenie równej wartości nominalnej tych weksli. Zgodnie z umową, wykup weksli przez ich wystawców dokonywany jest w określonym czasie a zapłata dokonywana jest zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy. Porozumienie/umowa dotyczące wykupu weksla płatnego za okazaniem nie nakłada na Wnioskodawcę i wystawcę żadnych obowiązków. Rolą porozumienia jest wskazanie wystawcy uprawnienia do wykupienia weksla (płatnego za okazaniem) w kilku ratach płatnych na konto bankowe Wnioskodawcy.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest wyłącznie obrót papierami wartościowymi. Wnioskodawca kupuje weksle zupełne i wystawione imiennie na Wnioskodawcę (w przypadkach, gdy Wnioskodawca jest remitentem) oraz weksle zupełne od innych podmiotów, indosowane na Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie obraca wekslami niezupełnymi - in blanco. Weksel stanowi samodzielne, abstrakcyjne zobowiązanie, nie jest powiązany, ani nie zabezpiecza żadnego innego stosunku prawnego. Papiery wartościowe (akcje, obligacje, weksle) w głównej mierze emitowane są przez emitenta celem uzyskania finansowania. Weksle wyróżniają się tym, że emitować może je każdy mający pełną zdolność do czynności prawnych. Wystawcy emitują weksle, wręczają je Wnioskodawcy, a następnie Wnioskodawca przekazuje wystawcy do dyspozycji określoną kwotę - odpowiadającą wartości wskazanej na wekslu. Wnioskodawca czasami kupuje weksel od podmiotu trzeciego, który zainteresowany jest zbyciem weksla. Podmiot trzeci indosuje i przekazuje weksel Wnioskodawcy w zamian otrzymując określoną kwotę - niższą od wartości nominalnej weksla. Wnioskodawca nabywa weksle od wystawców i od kolejnych podmiotów niebędących wystawcą weksla. Wnioskodawca korzysta z podstawowej funkcji weksla jaką jest funkcja kredytowa. Wnioskodawca nie dostarcza towarów i nie wykonuje usług w zamian za weksle. Wnioskodawca kupuje weksle po cenie niższej niż ich wartość nominalna. Wystawca zobowiązany jest wykupić weksel według jego wartości nominalnej. Różnica to dyskonto - wynagrodzenie Wnioskodawcy. Dodatkowo od niewykupionego przez wystawcę w terminie weksla, naliczane są odsetki ustawowe, bądź umowne, co również stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenie z tytułu dokonanej transakcji. Weksle zupełne nabyte przez Wnioskodawcę pełnią jedynie funkcję kredytową. Weksle nie zawierają klauzuli zakazującej ich indosowania (weksle nie stanowią zabezpieczenia umowy pożyczki). Prawo dla Wnioskodawcy zbycia weksli na rzecz podmiotów trzecich wynika z charakteru obiegowego weksli oraz z natury weksli. Każdy weksel niezawierający klauzuli indosowania można zbyć - indosować na kolejny podmiot.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach opisanej powyżej działalności można wyróżnić kilka różnych scenariuszy:

1.Wystawca weksla wykupuje weksel - zgodnie z postanowieniami umowy - a tym samym Wnioskodawca uzyskuje środki tyt. wykupu weksla, i zwraca weksel jego Wystawcy,

2.Wystawca weksla nie wykupuje weksla tj. nie wywiązuje się z zawartej umowy i w tym przypadku, Wnioskodawca może:

1. Dochodzić od wystawcy weksla kwoty wskazanej w wekslu,
2. Zbyć weksel na rzecz podmiotu trzeciego, uzyskując tym samym przychód ze sprzedaży weksla.
   
   

W przypadku, o którym mowa w pkt 2 a powyżej Wnioskodawca ponosi koszty związane z dochodzeniem należności z weksla w tym koszty obsługi prawnej, koszty postępowania przed sądem cywilnym oraz koszty egzekucji.

Wnioskodawca prowadzi podatkową książkę przychodów i rozchodów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy sprzedaż weksla jako papieru wartościowego (przypadek 2b powyżej) stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u., która to usługa korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 u.p.t.u.?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy transakcja sprzedaży (indosowania) weksla stanowi usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 u.p.t.u., a tym samym stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. Sprzedaż weksla korzysta jednocześnie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 u.p.t.u zgodnie, z którym zwalnia się z podatku od towarów i usług „usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W przepisie art. 8 ust. 1 ustawy zdefiniowano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W powyższym przepisie przyjęto generalną zasadę, zgodnie z którą usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem „usługi” w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji jest uznawane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania usługi. Wynagrodzenie musi być należne za jej wykonanie.

Kwestią „odpłatności” zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Zatem w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, że świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

Natomiast kwestię wysokości opodatkowania reguluje art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 146a pkt 1 ww. ustawy w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast zgodnie z ust. 13 powołanego artykułu, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Z opisu zaistniałego stanu faktycznego wynika, że przedmiotem działalności Wnioskodawcy, czynnego podatnika podatku VAT, jest wyłącznie obrót papierami wartościowymi. Wnioskodawca kupuje weksle zupełne i wystawione imiennie na Wnioskodawcę (w przypadkach, gdy Wnioskodawca jest remitentem) oraz weksle zupełne od innych podmiotów, indosowane na Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie obraca wekslami niezupełnymi - in blanco. Wystawcy emitują weksle, wręczają je Wnioskodawcy, a następnie Wnioskodawca przekazuje wystawcy do dyspozycji określoną kwotę - odpowiadającą wartości wskazanej na wekslu. Wnioskodawca czasami kupuje weksel od podmiotu trzeciego, który zainteresowany jest zbyciem weksla. Podmiot trzeci indosuje i przekazuje weksel Wnioskodawcy w zamian otrzymując określoną kwotę - niższą od wartości nominalnej weksla. Wnioskodawca nabywa weksle od wystawców i od kolejnych podmiotów niebędących wystawcą weksla. Wnioskodawca korzysta z podstawowej funkcji weksla jaką jest funkcja kredytowa. Wnioskodawca nie dostarcza towarów i nie wykonuje usług w zamian za weksle. Wnioskodawca kupuje weksle po cenie niższej niż ich wartość nominalna. Wystawca zobowiązany jest wykupić weksel według jego wartości nominalnej. Różnica to dyskonto - wynagrodzenie Wnioskodawcy. Dodatkowo od niewykupionego przez wystawcę w terminie weksla, naliczane są odsetki ustawowe, bądź umowne, co również stanowi dla Wnioskodawcy wynagrodzenie z tytułu dokonanej transakcji. Weksle zupełne nabyte przez Wnioskodawcę pełnią jedynie funkcję kredytową. Weksle nie zawierają klauzuli zakazującej ich indosowania (weksle nie stanowią zabezpieczenia umowy pożyczki). Prawo dla Wnioskodawcy zbycia weksli na rzecz podmiotów trzecich wynika z charakteru obiegowego weksli oraz z natury weksli. Każdy weksel niezawierający klauzuli indosowania można zbyć - indosować na kolejny podmiot.

W ramach opisanej powyżej działalności można wyróżnić kilka różnych scenariuszy:

1.Wystawca weksla wykupuje weksel - zgodnie z postanowieniami umowy - a tym samym Wnioskodawca uzyskuje środki tyt. wykupu weksla, i zwraca weksel jego Wystawcy,

2.Wystawca weksla nie wykupuje weksla tj. nie wywiązuje się z zawartej umowy i w tym przypadku, Wnioskodawca może:

1. Dochodzić od wystawcy weksla kwoty wskazanej w wekslu,
2. Zbyć weksel na rzecz podmiotu trzeciego, uzyskując tym samym przychód ze sprzedaży weksla.
   
   

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą zastosowania zwolnienia od podatku w przypadku oznaczonym pkt 2b.

Weksel emitowany, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.), jest papierem wartościowym, którego funkcją jest uregulowanie lub zabezpieczenie zobowiązania pieniężnego. Weksel wystawiony przez nabywcę towaru lub usługi na rzecz sprzedawcy w związku z istnieniem zobowiązania pieniężnego z tytułu dokonanej sprzedaży towaru lub usługi może być (zgodnie z prawem wekslowym) przenoszony na inne osoby w drodze indosu. Przyjęcie weksla ze wskazanym terminem płatności powoduje, że jego posiadacz może przedstawić go do zapłaty dopiero z nadejściem terminu jego wymagalności. Posiadacz weksla (remitent, indosariusz) ma również możliwość uzyskania sumy wekslowej przed terminem jego wymagalności w ramach tzw. kredytu dyskontowego, udzielanego przez banki w ramach operacji wekslowych uznawanych za czynności bankowe, zgodnie z art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 128 ze zm.).

Zgodnie z art. 14 ustawy prawo wekslowe, indos przenosi wszystkie prawa z wekslu.

Również dopuszczalnym sposobem przeniesienia weksla na osobę trzecią jest przelew wierzytelności. Umowa przelewu wierzytelności wekslowej podlega ogólnej regulacji z art. 509-516 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014, poz. 121 ze zm.).

Zgodnie bowiem z art. 509 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Powyższe potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2005 r. (sygn. akt VCK 407/05), w którym wskazano, że: „obrót prawami z weksla in blanco przed jego wypełnieniem może nastąpić według przepisów prawa cywilnego, w drodze przelewu (art. 509 w zw. z art. 517 KC).”

Niemniej jednak art. 517 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanej z dokumentem zbywalnym przez indos. Oznacza to, że wystawca weksla może zabezpieczyć się przed ewentualnym przeniesieniem roszczenia wekslowego na inną osobę poprzez umieszczenie na wekslu wyraźnej klauzuli „nie na zlecenie” oraz poprzez jednoczesne zaznaczenie w treści weksla braku możliwości dokonania przelewu na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że zobowiązanie wekslowe odrywa się od sytuacji faktycznej, która była podstawą wystawienia i wręczenia weksla, nabierając charakteru samodzielnego i abstrakcyjnego, tj. oderwanego od podstawy gospodarczej, która spowodowała jego wystawienie. Weksel może być środkiem płatniczym spełniającym funkcję pieniądza, może również spełniać funkcje kredytową, pozwalając na dokonanie różnorodnych transakcji bez konieczności natychmiastowej zapłaty gotówką, albo funkcje gwarancyjną, jako zabezpieczenie spłaty kredytu, czy też pożyczki.

Analizując okoliczności faktyczne sprawy w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż opisane przez Wnioskodawcę czynności skutkujące uzyskaniem wynagrodzenia w związku ze sprzedażą weksli wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu tym podatkiem, jednocześnie korzystając ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.