Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-20/15/IL
z 8 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 7 stycznia 2015 r. (data wpływu 9 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 stycznia 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 stycznia 2002 r. Wnioskodawca nabył wraz z żoną w drodze umowy sprzedaży w ustawowej wspólności majątkowej lokal mieszkalny o powierzchni użytkowej 37 m2 stanowiący odrębny przedmiot własności. W dniu 18 października 2011 r. zmarła żona Wnioskodawcy. Należący do niej udział wynoszący ½ w przedmiotowym lokalu Wnioskodawca nabył w drodze dziedziczenia oraz w drodze działu spadku na podstawie umowy z dnia 14 maja 2014 r. sporządzonej w formie aktu notarialnego zawartej z rodzeństwem żony Wnioskodawcy.

Ze względu na swój wiek (89 lat), pogarszający się stan zdrowia oraz fakt, że Wnioskodawca nie ma dzieci ani rodzeństwa, zdecydował się zapisać w dniu 19 maja 2014 r. w drodze umowy dożywocia przedmiotowy lokal zaprzyjaźnionej sąsiadce, która się nim opiekuje od czasu śmierci jego żony. Od zawartej umowy Wnioskodawca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 1.998,00zł (99.900,00zł x 2%).

Wnioskodawca zbył należący do jego żony udział w mieszkaniu przed upływem 5 lat od daty jego nabycia w drodze dziedziczenia i umowy o dział spadku.

Wnioskodawca podnosi, że nie jest prowadzone wobec niego postępowanie podatkowe, kontrolne oraz czynności sprawdzające w ww. zakresie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca ma obowiązek złożyć w terminie do dnia 30 kwietnia 2015 r. zeznanie podatkowe za 2014 r. i wykazać kwotę wynikającą z umowy dożywocia jako przychód z odpłatnego zbycia lokalu?

Zdaniem Wnioskodawcy nie powinien płacić podatku dochodowego od osób fizycznych od zbycia udziału w lokalu mieszkalnym w drodze umowy dożywocia. Według Wnioskodawcy zbycie lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia nie stanowi dla niego dochodu, gdyż nie dostał za tę czynność pieniędzy, a wyłącznie zapewnienie dożywotniego utrzymania polegającego na przyjęciu jego jako domownika, dostarczaniu mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, zapewnieniu odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawieniu pogrzebu. Ponadto w ramach tejże umowy Wnioskodawcy przysługuje nadal prawo do dożywotniego zamieszkiwania w lokalu będącym przedmiotem umowy dożywocia i nieodpłatnego korzystania z tegoż lokalu w całości.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z uchwałą z dnia 17 listopada 2014 r. II FPS 4/14 Naczelnego Sądu Administracyjnego, w przypadku zbycia lokalu mieszkalnego na podstawie umowy o dożywocie przed upływem 5 lat od daty jego nabycia nie jest możliwe uznanie wartości tego lokalu za źródło przychodu o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającego opodatkowaniu tym podatkiem zgodnie z art. 19 ust. 1 i 3 tejże ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

Należy przy tym wskazać, że „odpłatne zbycie”, o którym mowa w ww. przepisie oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową.

Przepis art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż podatek od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) - c) wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw (art. 30e ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 19 ust. 3 ww. ustawy, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 30 stycznia 2002 r. Wnioskodawca nabył wraz z żoną w drodze umowy sprzedaży w ustawowej wspólności majątkowej lokal mieszkalny o powierzchni użytkowej 37 m2 stanowiący odrębny przedmiot własności. W dniu 18 października 2011 r. zmarła żona Wnioskodawcy. Należący do niej udział wynoszący ½ w przedmiotowym lokalu Wnioskodawca nabył w drodze dziedziczenia oraz w drodze działu spadku na podstawie umowy z dnia 14 maja 2014 r. sporządzonej w formie aktu notarialnego zawartej z rodzeństwem żony Wnioskodawcy.

Ze względu na swój wiek (89 lat), pogarszający się stan zdrowia oraz fakt, że Wnioskodawca nie ma dzieci ani rodzeństwa, zdecydował się zapisać w dniu 19 maja 2014 r. w drodze umowy dożywocia przedmiotowy lokal zaprzyjaźnionej sąsiadce, która się nim opiekuje od czasu śmierci jego żony. Od zawartej umowy Wnioskodawca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych w kwocie 1.998,00zł (99.900,00zł x 2%).

Wnioskodawca zbył należący do jego żony udział w mieszkaniu przed upływem 5 lat od daty jego nabycia w drodze dziedziczenia i umowy o dział spadku.

Ponieważ zbycie lokalu mieszkalnego nastąpiło na podstawie umowy dożywocia to wskazać należy, że dożywocie jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121 z późn. zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 ww. ustawy, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Charakterystyczną cechą dożywocia jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy, przy czym w doktrynie uznaje się, iż jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, że każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie polegająca na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie – ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji – jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na gruncie przepisów podatkowych, mając na uwadze uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 listopada 2014 r. sygn. akt II FPS 4/14, stwierdzić należy, że pomimo, iż przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy dożywocia stanowi jej odpłatne zbycie, to nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy tego rodzaju umowie nie można bowiem zastosować zasad określonych w przepisach art. 19 ust. 1 i 3 ustawy, według których przy ustalaniu przychodu bierze się wartość nieruchomości wyrażoną w cenie określonej w umowie (lub wartość rynkową), gdyż ta w przypadku dożywocia nie występuje.

Mając zatem na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące uregulowania prawne stwierdzić należy, że zbycie przez Wnioskodawcę na podstawie umowy dożywocia zawartej w dniu 19 maja 2014 r. lokalu mieszkalnego nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Zbycie udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w drodze spadku i działu spadku po zmarłej żonie nastąpiło wprawdzie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie, jednakże w tym przypadku nie jest możliwe określenie przychodu ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na zasadach wynikających z art. 19 ust. 1 i 3 tej ustawy.

W konsekwencji w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca nie ma obowiązku wykazywania w zeznaniu podatkowym za 2014 r. kwoty wynikającej z umowy dożywocia jako przychodu z odpłatnego zbycia lokalu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012, poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.