Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-3/4510-355/15/AW
z 24 listopada 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 27 sierpnia 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 2 września 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 września 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką z o.o., która prowadzi działalność gospodarczą i podlega na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (dalej „CIT”), od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca jest członkiem grupy kapitałowej działającej w branży deweloperskiej. Zgodnie z przyjętym modelem biznesowym, w skład grupy wchodzą spółki celowe powołane w celu realizacji poszczególnych projektów deweloperskich. Działalność spółek celowych jest w istotnej mierze finansowana przez spółkę pełniącą rolę grupowego centrum finansowego („Spółka”), w której Wnioskodawca jest wspólnikiem. Finansowanie następuje w drodze pożyczek udzielanych przez Spółkę na rzecz spółek celowych. Spółka jest spółką komandytową, powstałą na skutek przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przekształcenie nastąpiło 20 lipca 2015 r.

W celu pozyskania środków pieniężnych, które zostały następnie pożyczone spółkom celowym, Spółka dokonała emisji obligacji. Część obligacji została wyemitowana po 1 stycznia 2015 r., lecz przed dniem przekształcenia Spółki w spółkę komandytową (w dalszej części jako „obligacje”). Nabywcami obligacji byli:

• podmiot powiązany, który na moment ich emisji posiadał w sposób pośredni co najmniej 25% udziałów Spółki - działającej wówczas jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (w dalszej części jako „podmiot dominujący”),
• podmiot powiązany działający w formie spółki komandytowej, w którym większościowym wspólnikiem był podmiot dominujący (w dalszej części jako „spółka siostra”).
  
  

W przyszłości planowany jest wykup obligacji wyemitowanych przez Spółkę.

Na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpi wykup części odsetkowej obligacji, jak również na dzień wykupu części odsetkowej obligacji, Spółka prowadzić będzie działalność w formie spółki komandytowej.

Spółka jest spółką osobową i nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zaś skutki podatkowe realizowanych przez nią operacji gospodarczych powstają po stronie jej wspólników, w tym Wnioskodawcy. Wobec powyższego, Wnioskodawca, jako wspólnik Spółki, którego dotyczą konsekwencje podatkowe jej działalności, postanowił złożyć niniejszy wniosek celem potwierdzenia skutków podatkowych związanych z wykupem części odsetkowej obligacji wyemitowanych przez Spółkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wykup części odsetkowej obligacji wyemitowanych przez Spółkę będzie podlegał po stronie Wnioskodawcy ograniczeniom wynikającym z art. 16 ust.1 pkt 60 lub pkt 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: „ustawa o CIT”), tj. przepisom o tzw. niedostatecznej kapitalizacji?

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym, wykup części odsetkowej obligacji wyemitowanych przez Spółkę, nie będzie podlegał po stronie Wnioskodawcy ograniczeniom wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 60 lub pkt 61 ustawy o CIT, tj. przepisom o tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

1. Ogólne zasady stosowania przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

Z dniem 1 stycznia 2015 r. zostały znowelizowane przepisy dotyczące ujmowania w kosztach uzyskania przychodów odsetek z tytułu pożyczek oraz innych źródeł finansowania, w tym emisji papierów wartościowych o charakterze dłużnym, pozyskanych od podmiotów powiązanych (tzw. niedostateczna kapitalizacja).
Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 znowelizowanych przepisów, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odsetek od pożyczek udzielonych przez podmiot (bądź podmioty) posiadający pośrednio lub bezpośrednio nie mniej niż 25% udziałów lub akcji spółki (tzw. „znaczący udziałowiec”), jeżeli wartość zadłużenia wobec znaczących udziałowców przekracza łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty zadłużenia wobec znaczących udziałowców. Wysokość zadłużenia ustala się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc spłaty odsetek. W art. 16 ust. 1 pkt 61 znowelizowanych przepisów, przewidziano analogiczne ograniczenie, które dotyczy pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli wspólnikiem obu tych spółek jest znaczący udziałowiec (tj. pożyczek udzielonych przez tzw. spółkę siostrę). W sytuacji Wnioskodawcy, finansowanie w postaci nabycia obligacji zostało udzielone Spółce przez:

• podmiot dominujący - wobec czego konieczność zastosowania ograniczeń wynikających z tzw. niedostatecznej kapitalizacji w stosunku do tej części obligacji należy zweryfikować w świetle art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT,
  
• spółkę siostrę - wobec czego konieczność zastosowania ograniczeń wynikających z tzw. niedostatecznej kapitalizacji w stosunku do tej części obligacji należy zweryfikować w świetle art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o CIT.
  

W kontekście powołanego wyżej art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT, zastosowania ograniczeń wynikających z tzw. niedostatecznej kapitalizacji jest uzależnione od spełnienia następujących warunków:

w stosunku do obligacji nabytych przez podmiot dominujący:

• uznania podmiotu udzielającego finansowania - na moment jego udzielenia - za znaczącego udziałowca - ograniczenie w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów dotyczy bowiem odsetek z tytułu pożyczki (pożyczek) udzielonej przez znaczącego udziałowca („odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki...”),
  
• występowania zadłużenia pożyczkobiorcy (emitenta obligacji) względem znaczących udziałowców na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek/ wykupu części odsetkowej obligacji - proporcja, którą należy zastosować, w celu ustalenia kwoty odsetek podlegających wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów odnosi się bowiem do zadłużenia spółki względem znaczących udziałowców („proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów. określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek...),
  

w stosunku do obligacji nabytych przez spółkę siostrę:

• uznania podmiotu udzielającego finansowania - na moment jego udzielenia - za podmiot, w którym wspólnikiem jest znaczący udziałowiec („odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji)...”),
  
• występowania zadłużenia pożyczkobiorcy (emitenta obligacji) względem spółki siostry oraz znaczących udziałowców na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek/wykupu części odsetkowej obligacji („...a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia...”).
  
  

2. Obligacje nabyte przez podmiot dominujący.

2.1. Uznanie podmiotu udzielającego finansowania za znaczącego udziałowca na moment udzielenia finansowania.

W opisanym stanie faktycznym (winno być zdarzeniu przyszłym), w momencie nabycia obligacji Spółka prowadziła działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialność, zaś nabywca obligacji posiadał w sposób pośredni 25% udziałów Spółki. W tym stanie rzeczy należy przyjąć, że warunek odnoszący się do uznania podmiotu udzielającego finansowania za znaczącego udziałowca na moment udzielenia finansowania jest spełniony.

2.2 Występowanie zadłużenia Spółki wobec znaczących udziałowców na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek/wykupu części odsetkowej obligacji.

Na moment planowanego wykupu części odsetkowej obligacji, Spółka prowadzić będzie działalność w formie spółki komandytowej. Spółka komandytowa stanowi na gruncie prawa handlowego oraz ustawy o CIT, odrębny w stosunku do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podmiot prawa, wobec czego weryfikacji wymaga, czy na moment wykupu części odsetkowej obligacji, który zostanie dokonany przez Spółkę prowadzącą działalność w formie spółki komandytowej, nabywca obligacji spełniać będzie definicję znaczącego udziałowca.

Na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, znaczącym udziałowcem jest podmiot, który w sposób pośredni posiada co najmniej 25% udziałów lub akcji w kapitale spółki, która otrzymuje finansowanie. Ustawa o CIT, nie rozwija przy tym, kogo należy uznać za podmiot posiadający udziały lub akcje, stąd definicję tego pojęcia należy ustalić w oparciu o właściwe regulacje prawa handlowego.

Zgodnie z ustawą z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych („KSH”), pojęcie udziałowców oraz akcjonariuszy odnosi się wyłącznie do wspólników spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych (por. art. 125,153 oraz art. 343 par. 1 KSH). Natomiast w świetle art. 102 KSH, w spółce komandytowej występują dwie kategorie wspólników, których w zależności od charakteru ich odpowiedzialności za zobowiązania spółki określa się odpowiednio mianem komplementariuszy oraz komandytariuszy. Analogicznie, pojęcia udziałów bądź akcji KSH używa wyłącznie w stosunku do spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych, podczas gdy prawa udziałowe wspólników spółki komandytowej nie są wyrażane udziałami bądź akcjami, lecz przybierają jednolitą formę „ogółu praw i obowiązków wspólnika”, co jest rozwiązaniem typowym i charakterystycznym dla spółek osobowych (innych niż spółka komandytowo-akcyjna).

W związku z powyższym należy przyjąć, że w Spółce będącej spółką komandytową nie występują udziałowcy ani akcjonariusze, o których mowa w przepisach dotyczących tzw. niedostatecznej kapitalizacji. Co więcej, nie jest możliwe spełnienie warunku posiadania przez wspólnika co najmniej 25% udziałów bądź akcji spółki komandytowej, bowiem spółka komandytowa nie emituje ani udziałów, ani akcji. W rezultacie, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc wykupu części odsetkowej obligacji, nabywcy obligacji Spółki nie można w ogóle uznać za „udziałowca” Spółki, a tym bardziej za „znaczącego udziałowca” w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, a w rezultacie Spółka nie może posiadać na ten moment zadłużenia względem „znaczących udziałowców”.

Na marginesie powyższych rozważań Wnioskodawca zauważa, że dodatkowym warunkiem zastosowania przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji jest występowanie stanu zadłużenia spółki względem znaczących udziałowców, którego wartość ustalana jest na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek (wykupu części odsetkowej obligacji). Zgodnie z definicją spółki zawartą w ustawie o CIT, za spółkę uważa się wyłącznie spółkę będącą podatnikiem podatku dochodowego, tj. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkę akcyjną oraz spółkę komandytowo-akcyjną. Na tej podstawie spółka komandytowa nie spełnia definicji spółki w rozumieniu ustawy o CIT. Powyższy tok rozumowania potwierdza treść uzasadnienia do ustawy wprowadzającej znowelizowane przepisy dotyczące tzw. niedostatecznej kapitalizacji, zgodnie z którym: wskazane przepisy (tj. art. 16 ust 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT) odnoszą się do wszystkich spółek, będących podatnikami podatku dochodowego, a także do spółdzielni. Wobec powyższego, wykup części odsetkowej obligacji, który zostanie dokonany przez Spółkę działającą w formie spółki komandytowej - a zatem niebędącej podatnikiem CIT - nie będzie podlegał ograniczeniom wynikającym z tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, wykup części odsetkowej obligacji wyemitowanych przez Spółkę nie będzie podlegał po stronie Wnioskodawcy ograniczeniom wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o CIT, tj. przepisom o tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

3. Obligacje nabyte przez spółkę siostrę.

3.1 Uznanie podmiotu udzielającego finansowania - na moment jego udzielenia – za podmiot, w którym wspólnikiem jest znaczący udziałowiec.

W opisanym stanie faktycznym (winno być zdarzeniu przyszłym), nabywca obligacji - na moment ich nabycia - prowadził działalność w formie spółki komandytowej. Zgodnie z rozważaniami zawartymi w pkt 2.1 powyżej, nie jest możliwe uznanie podmiotu udzielającego finansowania za podmiot, w którym wspólnikiem jest znaczący udziałowiec, bowiem wspólnika spółki komandytowej nie można zaklasyfikować jako udziałowca bądź akcjonariusza jak również nie jest możliwe spełnienie warunku posiadania przez wspólnika co najmniej 25% udziałów/akcji w spółce komandytowej (szczegółową argumentację w tym zakresie przedstawiono powyżej).

W tym stanie rzeczy należy przyjąć, że warunek odnoszący się do uznania podmiotu udzielającego finansowania za podmiot, w którym wspólnikiem jest znaczący udziałowiec, nie został spełniony.

3.2 Występowanie zadłużenia Spółki wobec spółki siostry oraz znaczących udziałowców na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek/wykupu części odsetkowej obligacji.

W świetle argumentacji przedstawionej w pkt 2.2 powyżej, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek/wykupu części odsetkowej obligacji Spółka - jako podmiot działający w formie spółki komandytowej - nie będzie posiadać zadłużenia względem spółki siostry oraz znaczących udziałowców.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, wykup części odsetkowej obligacji wyemitowanych przez Spółkę nie będzie podlegał po stronie Wnioskodawcy ograniczeniom wynikającym z art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o CIT, tj. przepisom o tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

4. Stanowisko organów podatkowych oraz sądów administracyjnych.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje potwierdzenie w indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego oraz orzeczeniach sądów administracyjnych wydanych w analogicznych stanach faktycznych. Zarówno interpretacje indywidualne, jak i wyroki sądów zostały wydane na gruncie stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2014 r., jednakże fakt ten pozostaje bez wpływu na merytoryczną ocenę zapytania Wnioskodawcy przedstawionego w niniejszym wniosku.

Przykładowo, stanowisko Wnioskodawcy zostało potwierdzone w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 września 2014 r. (sygn. IPPB3/423-663/14-2/JBB). W opisanym w interpretacji indywidualnej stanie faktycznym, spółce będącej spółką z ograniczoną odpowiedzialnością została udzielona pożyczka przez bezpośrednich udziałowców posiadających po 50 % udziałów spółki, natomiast spłata odsetek od pożyczki następowała po przekształceniu spółki w spółkę komandytową. W wydanej interpretacji Dyrektor Izby Skarbowej uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe, potwierdzając, że wypłacane przez spółkę komandytową odsetki od pożyczek zaciągniętych od tzw. „znaczących udziałowców” nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko potwierdzają również interpretacje prawa podatkowego wydane w analogicznych stanach faktycznych, w których pożyczkobiorca zarówno na moment otrzymania pożyczki, jak i spłaty odsetek, prowadził działalność w formie spółki osobowej (przykładowo: interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 grudnia 2013 r., sygn. IPPB3/423-833/13-2/KK oraz z 9 września 2010 r., sygn. IPPB3/423-441/10-2/EB).

Konieczność weryfikacji statusu podmiotu udzielającego finansowania jako znaczącego udziałowca zarówno z punktu widzenia momentu zaciągnięcia pożyczki jak i spłaty odsetek znajduje również potwierdzenie w dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 stycznia 2013 r. (sygn. II FSK 1216/11) stwierdzono: jeżeli w dniu spłaty odsetek wierzycielem, w wyniku zbycia wierzytelnością tytułu pożyczki przez kwalifikowanego pożyczkodawcę, jest podmiot inny niż wskazany w art. 16 ust. 1 pkt 60 updop, co spowoduje, że zadłużenie w stosunku do kwalifikowanych podmiotów i ich kwalifikowanych udziałowców nie będzie przekraczało trzykrotności kapitału zakładowego, przepis ten, jak trafnie przyjęto w zaskarżonym wyroku, nie będzie miał zastosowania. Istotne jest bowiem wyłącznie zadłużenie wobec wskazanych w ustawie podmiotów, a nie wobec jakichkolwiek podmiotów, nawet jeżeli nabyły one wierzytelność od znaczących udziałowców (akcjonariuszy).

Analogiczną tezę przedstawiono w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 15 czerwca 2012 r. (sygn. III SA/Wa 2586/11): Zatem dla wystąpienia konsekwencji podatkowych, jakie wiążą się z omawianym przepisem (brak możliwości zaliczenia w poczet kosztów podatkowych odsetek od pożyczek), niezbędne jest wystąpienie tych dwóch okoliczności faktycznych we właściwym czasie - najpierw zaistnienie po stronie pożyczkodawcy statusu podmiotu kwalifikowanego w dacie udzielenia pożyczki, a następnie odpowiedni poziom zadłużenia spółki wobec takiego pożyczkodawcy w dacie zapłaty odsetek. Z punktu widzenia logicznego te dwa elementy tworzą więc nierozerwalną koniunkcję. Jeśli z jakichkolwiek względów, np. wskutek zbycia wierzytelności w postaci odsetek na rzecz osoby trzeciej, zabraknie tego drugiego elementu na dzień zapłaty odsetek, art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy nie znajdzie zastosowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie wskazać należy, że ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2014 r. poz. 1328 ze zm.), dokonano szeregu zmian przepisów m.in. ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm., dalej: „updop”). Skutkiem uchwalenia powyższych zmian była m.in. zmiana przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Z dniem 1 stycznia 2015 r. nowe brzmienie otrzymały art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 16 ust. 7b updop. Zostały dodane również nowe przepisy regulujące ww. kwestię tzn. art. 16 ust. 7g i 7h oraz art. 15c updop. Zmiany te spowodowały, że od 1 stycznia 2015 r. zasady stosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, znacznie różnią od tych obowiązujących do 31 grudnia 2014 r.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 updop), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów) z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Natomiast stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 11 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Odsetki od pożyczki mogą więc zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji, jednak pod warunkiem, że nie zachodzą m.in. okoliczności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 updop.

Przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu (art. 16 ust. 7b).

Jak wynika z powyższego, ww. przepisy przewidujące ograniczenia w zakresie prawa do zaliczania odsetek do kosztów podatkowych stosuje się co do zasady również do odsetek uiszczanych w związku z emisją obligacji. Zatem, emisję obligacji należy na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy traktować na równi z pożyczką.

Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się:

• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;
  
• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.
  
  

Zatem, ograniczeniom przewidzianym w powyższej regulacji podlegają odsetki od pożyczek udzielanych spółce (pożyczkobiorcy) przez określoną grupę podmiotów (pożyczkodawców), tj.: