INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2, § 6 i § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt I FSK 1117/10 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1461/11 – stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej reprezentowanej przez Doradcę Podatkowego, przedstawione we wniosku z dnia 10 czerwca 2009 r. (data wpływu 12 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• prawidłowe – w zakresie podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie w formie pieniężnej,
• nieprawidłowe – w zakresie podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie w formie nieruchomości zamiennej.
  
  

UZASADNIENIE

Wniosek Spółki Akcyjnej z dnia 10 czerwca 2009 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczy podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca będąc właścicielem dużej nieruchomości przy znoszeniu współwłasności zlecił jej podział geodezyjny na mniejsze działki, które będą przeznaczone do zagospodarowania przez poszczególnych inwestorów chcących podjąć działalność na tym obszarze. Projekt podziału, a następnie ostateczny jego podział, zatwierdzony został decyzją Burmistrza Miasta. Decyzję o podziale nieruchomości Zainteresowany otrzymał w 2008 r., po uprawomocnieniu której doszło do przejęcia przez Miasto działek, które zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wydzielone zostały pod drogę publiczną, jednakże bez określenia wartości odszkodowania. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. Nr 241, poz. 2603 ze zm.), „działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne (…) przechodzą z mocy prawa (…) na własność gminy (…) z dniem w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna”. Za działki te przysługuje odszkodowanie w wysokości ustalonej między właścicielem, a właściwym organem, czyli Gminą. Strony do chwili obecnej nie dokonały uzgodnień w tym zakresie. W tym stanie prawnym Wnioskodawcy może być przyznana odpowiednio nieruchomość zamienna lub odszkodowanie, którego wysokość – w odrębnej decyzji – ustala Starosta, w oparciu o wycenę rzeczoznawcy majątkowego. Na dzień skierowania zapytania Zainteresowany nie otrzymał decyzji, w której określona byłaby wartość przejętej przez Gminę nieruchomości. Prowadzone są z Burmistrzem negocjacje o przyznanie odpowiedniej nieruchomości zamiennej, co wskazuje, iż czynność będąca przedmiotem opodatkowania nastąpi w przyszłości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Jak należałoby ustalić podstawę opodatkowania zgodnie z art. 29 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest wysokość kwoty odszkodowania, która przysługuje w zamian za nieruchomość przejętą z mocy prawa na własność właściwej gminy w związku z przeznaczeniem wydzielonego gruntu pod drogi publiczne lub z chwilą otrzymania nieruchomości zamiennej.

Przymusowa decyzja określająca wysokość odszkodowania jest podstawą do naliczenia VAT należnego, gdyż daje prawo do dochodzenia należności za wywłaszczoną nieruchomość od Gminy nawet na drodze sądowej. Teza ta ma uzasadnienie w zapisie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług który stanowi, iż świadczenie musi być odpłatne.

Zdaniem Zainteresowanego, nie ma podstaw do naliczenia VAT należnego od wartości nieruchomości, która między stronami nie została ustalona. Nieruchomość ta bowiem zgodnie z art. 98 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przeszła na własność Gminy z mocy prawa z dniem w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna. Aktualnie Spółka i Gmina prowadzą negocjacje, co do ustalenia wielkości odszkodowania bądź przyznania nieruchomości zamiennej zaś art. 29 ustawy o podatku VAT nie definiuje ustalenia obrotu w tym zakresie.

Przy zamianie nieruchomości podstawą opodatkowania będzie wartość rynkowa nieruchomości (zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku VAT).

Na tle przedstawionego opisu sprawy oraz własnego stanowiska Zainteresowanego, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 4 września 2009 r. interpretację indywidualną nr ILPP2/443-759/09-3/AD, w której stanowisko Wnioskodawcy uznał za nieprawidłowe w zakresie podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie oraz prawidłowe w zakresie podstawy opodatkowania przy zamianie nieruchomości.

W ocenie tut. Organu, w sytuacji, gdy z mocy prawa nastąpi przeniesienie własności nieruchomości wydzielonej pod drogę publiczną w zamian za przyznanie odszkodowania w formie pieniężnej, którego wartość nie jest znana, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa nieruchomości. Podobnie w sytuacji zamiany nieruchomości podstawą opodatkowania jest również wartość rynkowa.

Pismem z dnia 22 września 2009 r. Spółka Akcyjna reprezentowana przez Doradcę Podatkowego, wezwała Organ podatkowy, do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 19 października 2009 r. nr ILPP2/443/W-102/09-2/SJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wyniku ponownej analizy sprawy, z uwzględnieniem zarzutów przytoczonych w wezwaniu, stwierdził brak podstaw do zmiany interpretacji indywidualnej w przedmiotowej sprawie.

W związku z powyższym, Spółka Akcyjna reprezentowana przez Doradcę Podatkowego, wniosła w dniu 23 listopada 2009 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd wydał wyrok w dniu 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I SA/Łd 1189/09, w którym oddalił skargę.

Strona wniosła skargę kasacyjną od wyżej powołanego wyroku WSA.

Wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt I FSK 1117/10 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy w dniu 19 grudnia 2011 r. WSA w Łodzi wydał wyrok sygn. akt SA/Łd 1461/11, w którym uchylił zaskarżoną interpretację.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 sierpnia 2011 r., sygn. akt I FSK 1117/10 oraz w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Łd 1461/11 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• prawidłowe – w zakresie podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie w formie pieniężnej oraz
• nieprawidłowe – w zakresie podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie w formie nieruchomości zamiennej.
  
  

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy – rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Regulacja ta jest odzwierciedleniem art. 14 ust. 2 lit. a) Dyrektywy 112, zgodnie z którym za dostawę towarów uznaje się przeniesienie prawa własności do towaru w zamian za odszkodowanie z nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu albo z mocy prawa.

W takim przypadku odszkodowanie spełnia więc rolę wynagrodzenia za przymusowe przeniesienie własności towarów. Zatem jeśli wywłaszczenie następuje za odszkodowaniem, wówczas ma ono charakter odpłatnej dostawy towarów i spełniony zostaje warunek przedmiotowy opodatkowania jej podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przypadku wykonania czynności, o których mowa w art. 5, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku z zastrzeżeniem ust. 10 i 12 (art. 29 ust. 9 ustawy).

Jak stanowi art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne (…).

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 tej ustawy).

Zgodnie z art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W myśl art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 5. Na podstawie art. 129 ust. 3 ww. ustawy, jeżeli w ramach odszkodowania została przyznana nieruchomość zamienna, w decyzji o której mowa w ust. 1, podaje się dodatkowo oznaczenie nieruchomości zamiennej według treści księgi wieczystej oraz według katastru nieruchomości, jej wartość oraz wysokość dopłaty.

Stosownie do art. 131 ust. 1 cyt. ustawy, w ramach odszkodowania właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu wywłaszczonej nieruchomości może być przyznana, za jego zgodą, odpowiednia nieruchomość zamienna. Różnicę między wysokością odszkodowania ustalonego w decyzji a wartością nieruchomości zamiennej wyrównuje się przez dopłatę pieniężną (art. 131 ust. 4 tej ustawy).

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca będąc właścicielem dużej nieruchomości przy znoszeniu współwłasności zlecił jej podział geodezyjny na mniejsze działki, które będą przeznaczone do zagospodarowania przez poszczególnych inwestorów chcących podjąć działalność na tym obszarze. Projekt podziału, a następnie ostateczny jego podział, zatwierdzony został decyzją Burmistrza Miasta. Decyzję o podziale nieruchomości Zainteresowany otrzymał w 2008 r., po uprawomocnieniu której doszło do przejęcia przez Miasto działek, które zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wydzielone zostały pod drogę publiczną, jednakże bez określenia wartości odszkodowania. Za działki te przysługuje odszkodowanie w wysokości ustalonej między właścicielem, a właściwym organem, czyli Gminą. Strony do chwili obecnej nie dokonały uzgodnień w tym zakresie. W tym stanie prawnym Wnioskodawcy może być przyznana odpowiednio nieruchomość zamienna lub odszkodowanie, którego wysokość – w odrębnej decyzji – ustala Starosta, w oparciu o wycenę rzeczoznawcy majątkowego. Na dzień skierowania zapytania Zainteresowany nie otrzymał decyzji, w której określona byłaby wartość przejętej przez Gminę nieruchomości. Prowadzone są z Burmistrzem negocjacje o przyznanie odpowiedniej nieruchomości zamiennej, co wskazuje, iż czynność będąca przedmiotem opodatkowania nastąpi w przyszłości.

W tym miejscu należy wskazać, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 19 grudnia 2011 r. o sygn. akt I SA/Łd 1461/11 orzekając w przedmiotowej sprawie, stwierdził iż: „O ile przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jest czynnością z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, czyli odpłatną dostawą towarów, to tyle w kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego nie można w sposób prosty zastosować w stanie faktycznym niniejszej sprawy art. 19 ust. 1. Przepis ten stanowi, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru. Jeżeli dostawa towaru powinna być potwierdzona fakturą, to powstaje on z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak, niż w 7. dniu licząc od dnia wydania towaru (art. 19 ust. 4). Nie można też pominąć art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wskazującego, że mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów, a nie z nieodpłatną czynnością dostawy towarów zrównaną z odpłatną dostawą z art. 7 ust. 2. Jak już wyżej wspomniano odszkodowanie określone w stosownej decyzji organu administracyjnego, czy określone w porozumieniu, pełni funkcję wynagrodzenia. Wobec tego, aby zasadnie stwierdzić, że doszło do odpłatnej dostawy towarów z art. 5 ust. 1 pkt 1 w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 należy wykazać i wskazać, że w sprawie wystąpiły wszystkie elementy składające się na tę czynność tj. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel oraz ustalenie wynagrodzenia za towar. Ten ostatni element zostanie skonkretyzowany w momencie kiedy decyzja ustalająca wysokość odszkodowania stanie się ostateczna, bądź gdy strony zawrą porozumienie co do wysokości odszkodowania zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w myśl którego za działki gruntu (pod drogi), o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Natomiast, jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (decyzja administracyjna)”.

Biorąc powyższe pod uwagę w przedmiotowej sprawie odpłatna dostawa towarów ma miejsce w momencie, w którym decyzja ustalająca wysokość odszkodowania stanie się ostateczna, bądź gdy strony zawrą porozumienie co do wysokości odszkodowania, zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, bowiem dopiero z tą chwilą dostawa nabiera odpłatnego charakteru.

Ponieważ, jak stwierdzono wyżej, do odpłatnej dostawy nieruchomości dochodzi w niniejszej sprawie w dniu uprawomocnienia się decyzji ustalającej wysokość odszkodowania lub też w dniu, w którym strony zawrą porozumienie co do wysokości odszkodowania – odszkodowanie to stanowi cenę nieruchomości znaną obu stronom transakcji. Zatem skoro w chwili dokonania dostawy nieruchomości znana jest jej cena podstawę opodatkowania należy ustalić w oparciu o art. 29 ust. 1 ustawy. Brak jest natomiast w tym przypadku podstaw do stosowania art. 29 ust. 9 ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie podstawą opodatkowania – zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy – jest obrót czyli kwota odszkodowania (określona w decyzji lub porozumieniu), która przysługuje Wnioskodawcy w zamian za nieruchomość przejętą z mocy prawa na własność Gminy w związku z przeznaczeniem wydzielonego gruntu pod drogę publiczną, pomniejszona o podatek należny.

Bez znaczenia w tym przypadku jest to, czy odszkodowanie wypłacone będzie w formie pieniężnej, czy też w ramach tego odszkodowania przyznana zostanie nieruchomość zamienna. Zatem stanowisko Wnioskodawcy w części w jakiej uznał on, że podstawę opodatkowania określa się w oparciu o wartość rynkową nieruchomości należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podstawy opodatkowania dla dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

Rozstrzygnięcie dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego zawarte zostało w odrębnej interpretacji z dnia 31 maja 2012 r. o nr: ILPP2/443-759/09/12-S/AD.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.