Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-320/15-4/MD
z 28 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2015 r. (data wpływu 4 maja 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 czerwca 2015 r. (data wpływu 19 czerwca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących transakcję nabycia wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących transakcję nabycia wierzytelności. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 15 czerwca 2015 r. (data wpływu 19 czerwca 2015 r.) o informację doprecyzowującą opisane zdarzenie przyszłe.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (X) jest jednym z największych towarzystw leasingowych w Polsce, działającym niezależnie od producentów.

X jest 100% spółką córką wiodącego towarzystwa leasingowego X Leasing. X specjalizuje się w długofalowym finansowaniu przedsiębiorstw w zakresie leasingu maszyn i urządzeń, koncentrując swoją działalność na branżach: obróbka metalu i blachy, przetwórstwo tworzyw sztucznych, poligrafia, logistyka, przemysł spożywczy, obróbka drewna.

X będzie komandytariuszem spółki komandytowej „X Sp. z o.o. Spółka komandytowa” z siedzibą w Polsce („X SPK”). X SPK jest spółką, której działalność skupia się na świadczeniu usług faktoringowych.

X w celu zapewnienia finansowania swojej działalności i dalszej ekspansji planuje pozyskiwać środki pieniężne na dalsze inwestycje poprzez dokonywanie cesji wierzytelności handlowych na rzecz X SPK przysługujących X względem przedsiębiorców („Wierzytelności”), których przedsięwzięcia są finansowane przez X poprzez zawarte z nimi umowy leasingu lub najmu, w drodze umowy faktoringu pełnego (bez regresu), a X SPK zobowiąże się zapłacić X wartość nominalną cedowanych wierzytelności pomniejszoną o ustalone dyskonto za przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika tych Wierzytelności.

Przedsiębiorcy, w stosunku do których przysługują X Wierzytelności wynikające z umów leasingu i najmu są w dobrej kondycji finansowej i do sporządzenia niniejszego wniosku dokonywali terminowej zapłaty płatności wynikających z ww. umów. W związku z tym wartość nominalna przenoszonych Wierzytelności odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży.

W związku z powyższym, ustalone przez strony umowy faktoringu dyskonto to wyłącznie wynagrodzenie X SPK za przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużników przenoszonych Wierzytelności.

Ponadto, w uzupełnieniu do wniosku z dnia 15 czerwca 2015 r. Wnioskodawca wskazał, że nabywane przez X Sp. z o.o. (Wnioskodawca) usługi świadczone przez X Sp. z o.o. Spółka komandytowa (X SPK) będą miały związek z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy faktury wystawione przez X SPK na X dotyczące świadczenia przez X SPK usług na rzecz X, w związku z transakcją nabycia przez X SPK wierzytelności od X przysługujących X względem przedsiębiorców, których przedsięwzięcia są finansowane przez X poprzez zawarte z nimi umowy leasingu lub najmu, w drodze umowy faktoringu pełnego (bez regresu), w zamian za co X SPK zobowiąże się zapłacić X wartość nominalną cedowanych wierzytelności pomniejszoną o dyskonto za przejęcie ryzyka, stanowią podstawę do obniżenia przez X podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych faktur, obliczoną od kwoty dyskonta opodatkowanego stawką 23% VAT, tj. od kwoty wynagrodzenia należnego X SPK za przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów i przejęcie przez nabywcę windykacji wierzytelności (kwota dyskonta)?
2. Czy faktury wystawione przez X SPK na X dotyczące świadczenia przez X SPK usług na rzecz X, w związku z transakcją nabycia przez X SPK wierzytelności od X przysługujących X względem przedsiębiorców, których przedsięwzięcia są finansowane przez X poprzez zawarte z nimi umowy leasingu lub najmu, w drodze umowy faktoringu pełnego (bez regresu), w zamian za co X SPK zobowiąże się zapłacić X wartość nominalną cedowanych wierzytelności (bez dyskonta), stanowią podstawę do obniżenia przez X podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych faktur, obliczoną od kwoty dodatkowego/odrębnego wynagrodzenia należnego X SPK za przejęcie windykacji wierzytelności i przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, faktury wystawione przez X SPK zarówno w zakresie pytania nr 1, jak pytania nr 2 stanowią dla X podstawę do obniżenia przez X kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych faktur, tj. przepis art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie znajdzie zastosowania.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podstawowa stawka podatku wynosi 23%. Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do ustawy przewidziano czynności opodatkowane obniżonymi stawkami podatku, a nawet zwolnione od podatku od towarów i usług. W przypadku faktoringu kluczowe znaczenie będzie miała regulacja art. 43 ustawy o VAT. W przepisie tym można odnaleźć szereg zapisów zwalniających od podatku VAT czynności pośrednictwa finansowego. Jednakże art. 43 ust. 15 ustawy VAT wskazuje, że zwolnienia dotyczące działalności finansowej nie mają zastosowania m.in. do czynności ściągania długów, w tym faktoringu. Powyższe wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT jest również zgodne z przepisami unijnymi. Otóż art. 135(1)(d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wyraźnie wskazuje, że państwa członkowskie Unii Europejskiej zwalniają od podatku od wartości dodanej transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Powyższe rozumowanie potwierdził również Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, w którym, definiując faktoring, podkreślił, że działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi działalność związaną z odzyskiwaniem długów w rozumieniu przepisów dyrektywy i dlatego jest wyłączona ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

W przedmiotowej sprawie zastosowania nie znajdzie wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) w sprawie GFKL Financial Services AG z dnia 27 listopada 2011 r. sygn. C-93/10. We wskazanej sprawie Trybunał uznał, że o ile ustalona przez strony umowy cesji cena sprzedaży wierzytelności jest niższa od jej wartości nominalnej i jednocześnie różnica między nimi, odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży, nie możemy mówić o odpłatnym świadczeniu usług. Trybunał potwierdził tam a contrario, że odsetki (poza karnymi), czy też inne opłaty ustalone pomiędzy stronami jako wynagrodzenie za usługi faktoringu (z opłaty za przejęcie przez nabywcę windykacji wierzytelności i ryzyka niewypłacalności dłużnika) nadal będą podlegały stawce 23%, ale już nie samo dyskonto.

Jak wskazywano, przedsiębiorcy, w stosunku do których, przysługują X Wierzytelności wynikające z umów leasingu i najmu są w dobrej kondycji finansowej i dokonują bieżącej zapłaty płatności wynikających z ww. umów.

W związku z tym wartość nominalna przenoszonych Wierzytelności odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży.

W związku z powyższym, w zakresie pytania nr 1 ustalone przez strony umowy faktoringu dyskonto to wyłącznie wynagrodzenie X SPK za przyjęcie windykacji wierzytelności i ryzyka niewypłacalności dłużników przenoszonych Wierzytelności (ryzyko del credere), które będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT wg stawki 23%.

W przypadku pytania nr 2 strony uzgodnią, że Wierzytelności będą scedowane przez X na X SPK po ich wartości nominalnej odpowiadającej ich wartości ekonomicznej podobnie jak w pytaniu nr 1 z tą różnicą, że będące podstawą do naliczenia podatku VAT wynagrodzenie za przejęcie windykacji wierzytelności ryzyka niewypłacalności dłużników przenoszonych Wierzytelności nie będzie pomniejszało kwoty należnej X z tytułu przeniesienia Wierzytelności (bez dyskonta), lecz będzie odrębnie uzgodnione przez X SPK i X i zapłacone przez X. W tym przypadku X będzie uprawnione do rozliczenia podatku naliczonego w wysokości 23% od kwoty zapłaconego odrębnie wynagrodzenia za przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów.

Powyższe stanowisko poza ww. orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości UE potwierdzają liczne wiążące interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane przez Ministra Finansów. Przykładowo wskazać można interpretację z dnia 26 lutego 2014 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPB2/436-631/13-5/LS, interpretację z dnia 2 lipca 2012 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP1/443-422/12-2/MP, interpretację z dnia 21 maja 2009 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPP2/443-345/09/EJ, interpretację z dnia 9 czerwca 2011 r. nr IPPP2/443-371/11-2/MM oraz interpretację prawa podatkowego z dnia 15 czerwca 2011 r. IPPB2/436-107/11-4/AF wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

W związku z powyższym, z uwagi na fakt, że opisana powyżej transakcja będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, zastosowania nie znajdzie przepis art. 88 ust. 3a pkt 2) ustawy o VAT, który wyklucza rozliczenie podatku VAT, jedynie w sytuacji, w której transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku, natomiast z powyższych wyjaśnień wynika, że przedmiotowa transakcja nie korzysta ze zwolnienia, na co wskazuje wprost przepis art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1. nabycia towarów i usług,
2. dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
   
   

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – według art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo – prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Należy zauważyć, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością.

Jednakże ustawodawca nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć zatem charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Z pośrednim związkiem dokonanych zakupów z działalnością podatnika mamy natomiast do czynienia wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez przedsiębiorstwo sprzedaży. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością przedsiębiorstwa, istnieć musi związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. Najczęściej do wydatków mających pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych zalicza się koszty reklamy, wydatki związane z udziałem w targach, konferencjach, koszty doradztwa podatkowego, obsługi prawnej.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest jednym z największych towarzystw leasingowych w Polsce, działającym niezależnie od producentów, specjalizuje się w długofalowym finansowaniu przedsiębiorstw w zakresie leasingu maszyn i urządzeń, koncentrując swoją działalność na branżach: obróbka metalu i blachy, przetwórstwo tworzyw sztucznych, poligrafia, logistyka, przemysł spożywczy, obróbka drewna. Wnioskodawca będzie komandytariuszem spółki komandytowej X SPK. X SPK jest spółką, której działalność skupia się na świadczeniu usług faktoringowych.

Wnioskodawca w celu zapewnienia finansowania swojej działalności i dalszej ekspansji planuje pozyskiwać środki pieniężne na dalsze inwestycje poprzez dokonywanie cesji wierzytelności handlowych na rzecz X SPK przysługujących X względem przedsiębiorców, których przedsięwzięcia są finansowane przez X poprzez zawarte z nimi umowy leasingu lub najmu, w drodze umowy faktoringu pełnego (bez regresu), a X SPK zobowiąże się zapłacić X wartość nominalną cedowanych wierzytelności pomniejszoną o ustalone dyskonto za przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika tych Wierzytelności.

Przedsiębiorcy, w stosunku do których przysługują X Wierzytelności wynikające z umów leasingu i najmu są w dobrej kondycji finansowej i dokonywali terminowej zapłaty płatności wynikających z ww. umów. W związku z tym wartość nominalna przenoszonych Wierzytelności odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży.

W związku z powyższym, ustalone przez strony umowy faktoringu dyskonto to wyłącznie wynagrodzenie X SPK za przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużników przenoszonych Wierzytelności.

Nabywane przez Wnioskodawcę usługi świadczone przez X SPK będą miały związek z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur wystawianych przez X SPK dotyczących świadczonych na rzecz X usług faktoringu, zarówno w sytuacji, gdy wynagrodzenie X SPK za przejęcie ryzyka stanowi dyskonto pomniejszające wartość nominalną cedowanych wierzytelności, jak również, gdy strony ustalą odrębnie/dodatkowo wynagrodzenie za przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów, które nie będzie pomniejszało kwoty należnej Wnioskodawcy z tytułu przeniesienia wierzytelności.

Rozstrzygnięcie powyższej kwestii wymaga uprzedniego ustalenia, czy usługi faktoringu świadczone przez X SPK na rzecz Wnioskodawcy są czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast według art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże jak wynika z treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednocześnie w przepisach podatkowych dotyczących podatku od towarów i usług przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, a nawet zwolnienie od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnieniu od podatku podlegają również usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług (art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy).

Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Zatem usługi dotyczące długów, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów, w tym factoringu, nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności.

Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz factoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów.

Usługę polegającą na nabyciu wierzytelności od innych podmiotów w drodze umowy sprzedaży wierzytelności (cesji) i uwolnieniu ich od obowiązku egzekwowania tych wierzytelności potraktować należy jako usługę ściągania długów, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem czynność polegająca na nabyciu wierzytelności od innych podmiotów za wynagrodzeniem, spowoduje niewątpliwie „uwolnienie” tych podmiotów od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Mając na uwadze przedstawione powyżej regulacje prawne oraz opis sprawy należy wskazać, że usługi, o których mowa we wniosku świadczone przez X SPK na rzecz Wnioskodawcy, będą stanowić czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, w rozpatrywanej sprawie nabywca wierzytelności (X SPK) będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy usługi ściągania długów opodatkowane podatkiem od towarów i usług według stawki określonej w art. 146a pkt 1 ustawy, tj. 23%.

W sprawie będącej przedmiotem analizy wyjaśnić również należy, że w świetle art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Przy czym przez sprzedaż – stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy – rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W związku z tym, że X SPK dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu, a więc dokonał sprzedaży, jaką jest odpłatne świadczenie usług, zobowiązany jest udokumentować tę czynność fakturą, zgodnie z powołanym wyżej przepisem ustawy.

Ponadto należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W rozpatrywanej sprawie w przypadku transakcji nabywania wierzytelności za obrót dla celów podatku od towarów i usług należy uznać różnicę pomiędzy wartością nominalną przejmowanych wierzytelności, a ceną faktycznie zapłaconą wierzycielowi, czyli dyskonto i/lub ustalone odrębnie wynagrodzenie. Składniki te stanowią bowiem wynagrodzenie za wykonanie usługi.

Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy warunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Należy w tym miejscu podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy wskazać, że skoro Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a usługi związane z nabyciem wierzytelności przez X SPK świadczone na rzecz Zainteresowanego – jak wskazała Spółka – będą miały związek z wykonywanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, zatem Zainteresowanemu będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy.

Reasumując, faktury wystawione przez X SPK na X dotyczące świadczenia przez X SPK usług na rzecz X, w związku z transakcją nabycia przez X SPK wierzytelności od X przysługujących X względem przedsiębiorców, których przedsięwzięcia są finansowane przez X poprzez zawarte z nimi umowy leasingu lub najmu, będą stanowić podstawę do obniżenia przez X kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z tych faktur, obliczoną:

• od kwoty dyskonta, tj. od kwoty wynagrodzenia należnego X SPK za przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów i przejęcie przez nabywcę windykacji wierzytelności pomniejszającego kwotę należną Wnioskodawcy z tytułu przeniesienia wierzytelności, jak również
• od kwoty dodatkowego/odrębnego wynagrodzenia należnego X SPK za przejęcie windykacji wierzytelności i przejęcie ryzyka niewypłacalności kontrahentów, które nie pomniejsza kwoty należnej Wnioskodawcy z tytułu przeniesienia wierzytelności,

o ile nie wystąpią inne przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy.

Podkreślić jednakże należy, że podjęte rozstrzygnięcie ogranicza się jedynie do sytuacji przedstawionej we wniosku, a jednocześnie niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii, czy czynność nabywana przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też korzysta ze zwolnienia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.