Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-2-1.4514.468.2016.2.MZ
z 30 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 17 sierpnia 2016 r. (data wpływu do Biura – 22 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym 21 listopada 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 7 listopada 2016 r. znak: 2461.IBPB-2-1.4514.468.2016.1.MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 21 listopada 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca – X Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny (dalej: Wnioskodawca, Fundusz) jest osobą prawną utworzoną na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: UFI).

Fundusz zarządzany jest przez Y Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna (dalej: TFI), które z mocy prawa jest organem Funduszu. Wnioskodawca działa zgodnie z przepisami UFI oraz statutu nadanego mu przez TFI (dalej: Statut Funduszu).

Wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze niepublicznego proponowania nabycia certyfikatów inwestycyjnych w określone w UFI papiery wartościowe instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Zgodnie z art. 187 ust. 3 UFI, fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w: (1) określone wierzytelności, (2) papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i (3) prawa do świadczeń tytułu określonych wierzytelności. Powyższa zasada jest odzwierciedlona w Statucie Funduszu, który listę rozwija dodatkowo o (4) dłużne papiery wartościowe, (5) jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, (6) depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych oraz (7) instrumenty rynku pieniężnego. Ponadto zgodnie z przepisami UFI, Fundusz może pozyskiwać środki na nabycie lokat poprzez emisję certyfikatów inwestycyjnych, obligacji oraz zaciąganie kredytów w bankach.

W ramach prowadzonej przez siebie statutowej działalności lokacyjnej, Fundusz zawiera z bankami (określanymi w UFI jako „inicjatorzy sekurytyzacji”) umowy dotyczące sekurytyzacji aktywów bankowych, nabywając na własne ryzyko sekurytyzowane wierzytelności. Przedmiotowe transakcje oparte są na regulacji art. 92a ust. 1 ustawy Prawo bankowe (dalej: UPB), zgodnie z którą bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo z funduszem sekurytyzacyjnym umowę przelewu wierzytelności (lub ewentualnie umowę o subpartycypację).

Nabycie wierzytelności przez Fundusz zawsze poprzedza ogłoszony przez bank przetarg, zgodnie z którym wybór oferenta przebiega wedle ściśle ustalonych zasad. W większości przypadków, z uwagi na warunki przetargowe, treść umów, na podstawie których banki przenoszą sekurytyzowane wierzytelności na Fundusz jest proponowana przez banki, tj. inicjatorów sekurytyzacji. Negocjacje z inicjatorami sekurytyzacji, o ile mają miejsce, dotyczą więc ceny (wynagrodzenia) za przenoszone wierzytelności, a także ewentualnego katalogu wad prawnych. Elementami niepodlegającym i negocjacjom są m.in.: nazwa umowy i sformułowania użyte dla określenia stron, które to elementy są wewnętrznymi wymogami poszczególnych podmiotów.

Zawierane przez strony umowy nie różnią się pomiędzy sobą w zakresie istoty, gdyż wszystkie dotyczą przeniesienia wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji. Jedyne różnice można dostrzec w zakresie ceny (wynagrodzenia) oraz charakterystyk przenoszonych sekurytyzowanych wierzytelności czy stosowanej terminologii, w tym używanej do oznaczenia stron umowy (Cedent i Cesjonariusz, Bank/Zbywca i Nabywca, Sprzedawca i Kupujący), wynagrodzenia za nabywane sekurytyzowane wierzytelności (Cena i Wynagrodzenie) czy nazwy umowy (Umowa Sprzedaży, Umowa Przelewu Wierzytelności, Umowa Cesji).

Niezależnie od powyższego, istotne jest, iż transakcje dotyczące sekurytyzowanych wierzytelności wymagają każdorazowo uczestnictwa określonych stron (inicjator sekurytyzacji, Fundusz, inwestorzy Funduszu) oraz dokonania określonych czynności faktycznych i prawnych (m.in. wytypowania puli sekurytyzowanych wierzytelności, wyceny sekurytyzowanych wierzytelności, przeprowadzenie due dilligence, pozyskania środków finansowych, w tym także poprzez emisję certyfikatów lub obligacji, zawarcie umowy przenoszącej prawa z sekurytyzowanych wierzytelności).

W związku z przeprowadzeniem procesu sekurytyzacji oraz dokonaniem na jej podstawie przelewu wierzytelności na rzecz Funduszu, banki jako inicjatorzy otrzymują od Funduszu ustalone wynagrodzenie, którego kwota jest uwarunkowana wartością sekurytyzowanych wierzytelności. Z ekonomicznego punktu widzenia czynność przelewu wierzytelności stanowi integralny element procesu sekurytyzacji, w ramach którego w zamian za płatność zapewniającą finansowanie działalności inicjatorów sekurytyzacji, określona pula aktywów jest przenoszona na Fundusz. Wierzytelności zostają objęte na własne ryzyko Funduszu a podstawą czynności przelewu wierzytelności jest umowa sekurytyzacji.

Za wyjątkiem ściśle określonych przypadków, umowy te nie przewidują cesji zwrotnej oraz postanowień pozwalających na zmianę umówionego wynagrodzenia z uwagi na nieosiągnięcie zakładanych zysków, w tym brak spłaty wierzytelności z uwagi na niewypłacalność dłużnika. Wyłączone jest prawo regresu wobec inicjatora w przypadku nie wykonania zobowiązań przez dłużnika. Ryzyko ekonomiczne związane ze spłatą sekurytyzowanych wierzytelności przechodzi z chwilą ich cesji na Fundusz. Nabycie wierzytelności przez Wnioskodawcę prowadzone jest zawsze na własny rachunek oraz obejmuje przejęcie wszelkich praw i obowiązków wynikających z sekurytyzowanych wierzytelności. Wraz z przejęciem sekurytyzowanych wierzytelności Wnioskodawca wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela i przejmuje wszystkie korzyści i ryzyka z tym związane.

Podobne umowy zawierane były w przeszłości także z inicjatorami sekurytyzacji będącymi podmiotami niebankowymi (dostawcami mediów, firmami ubezpieczeniowymi czy jednostkami samorządu terytorialnego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, co następuje:

Opisane we wniosku umowy przelewu wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych nie przybrały postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Niezależnie od nazwy zawartych przez Wnioskodawcę umów (umowa przelewu, cesji, czy sprzedaży wierzytelności), określone elementy tych umów są charakterystyczne i właściwe dla umów o sekurytyzację, która nie została wymieniona – co wspierają także poniższe rozważania – w którejkolwiek z pozycji zamkniętego katalogu czynności objętych opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przejmowanie wierzytelności, o których mowa we wniosku nie stanowi ich zakupu na podstawie umowy sprzedaży. Powołane w wezwaniu argumenty, które miałyby świadczyć o sprzedaży, tj. fakt, że Wnioskodawca „wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela i przejmuje wszystkie korzyści i ryzyka z tym związane”, przejęcie wierzytelności za wynagrodzeniem oraz definitywne nabycie tej wierzytelności bez tzw. cesji zwrotnej, istotnie stanowią elementy charakteryzujące przedmiot umowy przelewu wierzytelności, który zresztą jest kluczowy dla wykonania umowy sekurytyzacji. Jednak fakt wystąpienia ww. przesłanek nie przesądza o tym, że miała miejsce umowa sprzedaży.

Zasadą bowiem jest, że przelew wierzytelności na podstawie zawartej umowy sekurytyzacji dokonywany jest w trybie art. 509 ustawy Kodeks cywilny. Jednocześnie, zgodnie z art. 510 Kodeksu cywilnego, przeniesienie wierzytelności następuje w formie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. Natomiast umowa sekurytyzacji, wprowadzona ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, stanowi swoistą i odrębną umowę nazwaną poprzez wzgląd na podmiot zawierający tę umowę, tj. fundusz sekurytyzacyjny, i treść świadczenia (sekurytyzacja wierzytelności dokonana w wyniku przelewu wierzytelności w zamian za zapłatę ceny). Tym samym, zgodnie z art. 510 Kodeksu cywilnego, umowa sekurytyzacji – z uwagi na swoją odrębność w zakresie uregulowań – nie może zostać wprost utożsamiona z umową sprzedaży, zamiany ani darowizny, a raczej mieści się pod pojęciem „innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności”.

Nabywanie wskazanych we wniosku wierzytelności odbywa się wyłącznie na podstawie umowy o sekurytyzację, tj. w trybie art. 509-510 Kodeksu cywilnego oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a w odniesieniu do umów zawieranych z bankami również w trybie ustawy Prawo bankowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy opisane w stanie faktycznym transfery wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych, stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w stanie faktycznym transfery wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W uzasadnieniu swego stanowiska Wnioskodawca wskazał, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Można zatem zauważyć, że w powyższej regulacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawodawca wskazał enumeratywnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w tym przepisie, nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie stosuje się także wówczas, gdy realizowane czynności wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do skutków czynności cywilnoprawnych, które zostały wskazane jako objęte opodatkowaniem. Jednocześnie, w judykaturze przeważa pogląd, zgodnie z którym o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej objęciu opodatkowaniu tym podatkiem, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa (tak m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z 2 lipca 2015 r. sygn. akt I SA/Sz 483/15).

Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają łączące je relacje w określony sposób, to dla oceny, czy w związku z zawarciem takiej umowy (dokonaniem takiej czynności prawnej) powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, miarodajne będą wynikające z tej umowy prawa i obowiązki stron, pozwalające na kwalifikację tej umowy na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Sam fakt występowania w danej umowie pewnych podobieństw do umów wymienionych w katalogu zamieszczonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie może skutkować zrównaniem danej umowy z umową wymienioną w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych i opodatkowaniem tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazał, że umowy zawarte między Funduszem, a inicjatorami sekurytyzacji, mają szczególny charakter – są to bowiem umowy o sekurytyzację, których zakres uregulowany został wprost w regulacjach UFI.

W uzasadnieniu do UFI (druk sejmowy nr 1773 z 15 lipca 2003 r.) wskazano, iż głównym celem wprowadzenia owych regulacji było m.in. dostosowanie polskich przepisów do dwóch dyrektyw unijnych Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 stycznia 2002 r., tj.: dyrektywy nr 2001/107/EC o koordynacji ustaw, aktów normatywnych niższego rzędu i przepisów administracyjnych dotyczących podmiotów zbiorowych inwestycji w zbywalne papiery wartościowe oraz dyrektywy 2001/108/EC o koordynacji ustaw, aktów normatywnych niższego rzędu i przepisów administracyjnych dotyczących podmiotów zbiorowych inwestycji w zbywalne papiery wartościowe w odniesieniu do inwestycji dotyczących podmiotów zbiorowego inwestowania.

Skutkiem powyższego było m.in. zaproponowanie w UFI rozwiązań mających na celu uruchomienie na polskim rynku procesu sekurytyzacji wierzytelności przy wykorzystaniu funduszy inwestycyjnych.

W tym celu został powołany fundusz sekurytyzacyjny, który jako podmiot nadzorowany przez Komisję Nadzoru Finansowego, gwarantuje zarządzanie ulokowanymi przez inwestorów środkami finansowymi w sposób przejrzysty i profesjonalny.

Z powyżej powołanego uzasadnienia wynika, że „sekurytyzacja polega na prawnym i ekonomicznym wyodrębnieniu wierzytelności, w oparciu o które zostaną wyemitowane papiery wartościowe. Oznacza to, że zaspokojenie roszczeń inwestorów w zakresie nabytych przez nich papierów wartościowych, będzie następować z wpływów z tytułu zaspokojenia roszczeń wynikających z tych wierzytelności”.

Ekonomiczne i prawne wyodrębnienie wyselekcjonowanej przez inicjatora wierzytelności lub puli wierzytelności może być dokonane na dwa sposoby. Jeden z nich to przeniesienie na fundusz praw do wierzytelności (tzw. sekurytyzacja czysta), zaś drugi zakłada przeniesienie praw do świadczeń z wierzytelności, bez zmiany wierzyciela (tzw. sekurytyzacja przez subpartycypację).

Zasadniczo umowy sekurytyzacji identyfikowane są poprzez wzgląd na podmiot je zawierający, tj. fundusz sekurytyzacyjny oraz treść świadczenia (sekurytyzacja wierzytelności dokonana w wyniku przelewu wierzytelności w zamian za zapłatę ceny). Jak wynika wprost z regulacji UFI, elementami charakteryzującymi przedmiot umowy sekurytyzacji, w tym czynności związane z sekurytyzacją oraz strony, są następujące:

• inicjator sekurytyzacji, którym jest jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (art. 2 pkt 31 UFI);
• sekurytyzowane wierzytelności, tj. wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (art. 2 pkt 32 UFI);
• fundusz sekurytyzacyjny, którym jest fundusz inwestycyjny zamknięty dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności (art. 183 ust. 1 UFI);
• umowa zobowiązująca do nabycia wierzytelności, puli wierzytelności przez fundusz sekurytyzacyjny, która powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 183 ust. 5 UFI).
  
  

Powołane powyżej regulacje zawarte w UFI, a w odniesieniu do umów zawieranych z bankami również regulacje UPB, a także szczególny powód wprowadzenia tych rozwiązań do polskiego porządku prawnego, dowodzą, iż zawierane przez Fundusz umowy o sekurytyzację stanowią swoiste i odrębne umowy nazwane. W umowach tych istnieją bowiem określone cechy odnoszące się do treści świadczenia, podmiotów w nim uczestniczących, relacji świadczeń do siebie, jak również wymogów odnoszących się do zawarcia umowy, tj.:

• wyróżnienie umowy o sekurytyzację na podstawie obowiązujących norm prawnych;
• stosunek zobowiązaniowy w ramach umowy o sekurytyzację, którego znamionują takie elementy jak podmioty (fundusz sekurytyzacyjny, inicjator sekurytyzacji), treść świadczenia oraz relacje świadczeń do siebie (w przypadku umowy o sekurytyzację przelew);
• nazwa, która została sformułowana w przepisach prawnych (np. przywołane art. 2 pkt 31 i 32 oraz art. 183 ust. 4 UFI).
  
  

Należy również podkreślić, że kompleksowy charakter umowy o sekurytyzację nie może wpływać na klasyfikację tej umowy na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych, nawet jeśli wybrane elementy tej umowy okazałyby się podobne (w zakresie essentialia negotii) do umów wymienionych w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że niezależnie od nazwy zawartych przez Fundusz umów (umowa przelewu, cesji, czy sprzedaży wierzytelności), zawarcie w tych umowach określonych elementów charakterystycznych i właściwych właśnie dla umów o sekurytyzację, przesądza o niemożliwości zaliczenia tych umów do którejkolwiek z pozycji zamkniętego katalogu czynności objętych opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wszelkie czynności dokonywane w ramach umów o sekurytyzację stanowią wyłącznie elementy składowe konieczne do realizacji przedmiotu tej umowy, którym w szczególności nie jest dokonanie cesji wierzytelności (ta czynność stanowi jedynie element niezbędny do realizacji sekurytyzacji jako takiej). Nie stanowi ona zatem odrębnej czynności, gdyż transfer wierzytelności pozostaje w funkcjonalnym związku z zawarciem i realizacją przez Fundusz umowy sekurytyzacji. Z ekonomicznego punktu widzenia, umowy o sekurytyzację stanowią kompleksowe usługi realizowane na rzecz podmiotów, których celem jest pozyskanie finansowania poprzez przelew na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego wierzytelności. Tym samym można zauważyć, że transfer warunkuje przeprowadzenie samego procesu sekurytyzacji, przez co nie może być kwalifikowany jako samodzielna czynność cywilnoprawna.

Wobec powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, przedstawione w stanie faktycznym transfery wierzytelności dokonywane w ramach umów sekurytyzacyjnych, nie stanowią czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał szereg interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 223, ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatkowi podlegają zatem tylko te czynności (umowy), które zostały w ustawie wymienione. Zatem w sytuacji, gdy strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym i tym samym określenie jaka umowa w rzeczywistości miała miejsce.

Szczegółowe określenie w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ww. ustawie zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.

– Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz jego uzupełnieniu wynika, że Wnioskodawca jest osobą prawną, funduszem inwestycyjnym zamkniętym niestandaryzowanym funduszem sekurytyzacyjnym, utworzonym na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (UFI). Wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze niepublicznego proponowania nabycia certyfikatów inwestycyjnych w określone w UFI papiery wartościowe instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Zakres działania Funduszu wynika wprost z regulacji ustawowych, m.in. z art. 187 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Dodatkowo Fundusz, jako fundusz sekurytyzacyjny może lokować aktywa w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych oraz instrumenty rynku pieniężnego. Ponadto zgodnie z przepisami UFI, Fundusz może pozyskiwać środki na nabycie lokat poprzez emisję certyfikatów inwestycyjnych, obligacji oraz zaciąganie kredytów w bankach. W ramach prowadzonej przez siebie działalności, Fundusz zawiera z bankami (określanymi w UFI jako „inicjatorzy sekurytyzacji”) umowy dotyczące sekurytyzacji aktywów bankowych, nabywając na własne ryzyko sekurytyzowane wierzytelności. Wnioskodawca wskazał, iż umowy przelewu wierzytelności w ramach umów sekurytyzacyjnych nie przybrały postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych a nabywanie wskazanych we wniosku wierzytelności odbywa się wyłącznie na podstawie umowy o sekurytyzację, tj. w trybie art. 509

-510 Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2014 r., poz. 157, ze zm.), a w odniesieniu do umów zawieranych z bankami również w trybie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2015 r., poz. 128, ze zm.)

W związku z powyższym należy stwierdzić, że umowa o sekurytyzację nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem jeżeli nie przyjmuje ona charakteru żadnej z czynności w nim wymienionych – omawiane czynności (transfery wierzytelności) dokonywane w ramach umowy o sekurytyzację nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że jeżeli istotnie (jak wskazał Wnioskodawca) opisane we wniosku umowy przelewu wierzytelności (transfery wierzytelności) w ramach umów sekurytyzacyjnych nie przybrały postaci którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy sprzedaży, to jako czynności niewymienione w ww. przepisie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Przedmiotowa interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy. Stosownie bowiem do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). A zatem tylko Wnioskodawca może czerpać z wydanej interpretacji ochronę prawną.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 718, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.