Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-195/16-2/AWa
z 4 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 21 marca 2016 r. (data wpływu 24 marca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku poprzez ich odkup za element kompleksowej usługi Sekurytyzacji objęty zakresem opodatkowania ustawy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku poprzez ich odkup za element kompleksowej usługi Sekurytyzacji objęty zakresem opodatkowania ustawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W celu pozyskania środków finansowych „A” S.A. (dalej: Bank albo Wnioskodawca) zawiera umowy przelewu swoich wierzytelności ze spółkami celowymi – spółkami kapitałowymi powołanymi w celu realizacji programu sekurytyzacji z siedzibą w Polsce (dalej: SPV).

Bank jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. W szczególności, Bank świadczy usługi finansowe obejmujące między innymi udzielanie kredytów i pożyczek, zakładanie lokat itp.

Działalność polegająca na udzielaniu kredytów i pożyczek wymaga posiadania zaplecza finansowego. Bank zapewnia sobie środki finansowe poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach finansowych lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank korzysta również z dodatkowego źródła środków finansowych jakim jest sekurytyzacja (dalej: Sekurytyzacja).

Zagadnienie Sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, Bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Spółki celowe (SPV) to podmioty powołane do przeprowadzenia transakcji Sekurytyzacji przy czym do każdej transakcji Sekurytyzacji będzie powołana odrębna spółka celowa. SPV i Bank spełniają warunki określone w art. 92a ust. 4 ustawy Prawo bankowe.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów (banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora). Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji jest pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów (dalej: Wierzytelności). Sekurytyzacja wpływa na poprawę płynności finansowej Banku.

Wierzytelności, które biorą udział w procesie Sekurytyzacji to wierzytelności Banku należne od pożyczkobiorców/kredytobiorców z tytułu udzielonych pożyczek lub kredytów, wymagalne w terminach określonych w umowach pożyczek lub kredytów (dalej: umowy kredytu, kredyty). Zasadą jest, że umowy kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat. Wierzytelności nie obejmują odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia (Data Zbycia) (tj. należnych za okres przed Datą Zbycia). Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych (należnych) od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z umów kredytów) przysługuje SPV, która nabędzie wierzytelności.

Wierzytelności są przelewane na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności na rzecz SPV jeszcze przed terminem wymagalności tych wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji nie noszą znamion zagrożenia nieściągalnością. są to wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, SPV otrzymuje kwoty wynikające ze spłaty kwot kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. SPV również otrzymuje kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z umów kredytu, naliczonych od Daty Zbycia.

Należy podkreślić, że w drodze sprzedaży (przelewu) Wierzytelności Bank przenosi na SPV prawo do jedynie przyszłych odsetek, prowizji i opłat, tzn. nie są objęte sprzedażą (przelewem) odsetki, prowizje i opłaty naliczone przed Datą Zbycia (tj. należne za okres przed dniem sprzedaży).

Dodatkowo, umowa sprzedaży Wierzytelności zawiera zapis o możliwości zwrotnego przeniesienia przez SPV na Bank określonych, uprzednio nabytych Wierzytelności (które spełniają kryteria określone w umowie sprzedaży Wierzytelności – np. Wierzytelności, które po zawarciu umowy sprzedaży Wierzytelności przestały być terminowo regulowane przez klientów i opóźnienie w spłacie klienta wyniosło co najmniej 60 dni). Zwrotne przeniesienie tych Wierzytelności nastąpi poprzez odkup tych konkretnych Wierzytelności (kapitał wraz z naliczonymi odsetkami i opłatami). Umowa sprzedaży Wierzytelności będzie wskazywać, że prawo do odkupu przysługuje Bankowi i jest zależne od decyzji Banku w tym zakresie. Skorzystanie przez Bank z prawa odkupu spowoduje wówczas, że w zakresie wskazanych Wierzytelności, tytuł (własność) do Wierzytelności przejdzie na Bank. Bank odkupi Wierzytelności po cenie równej wartości niespłaconego (zapadłego i niezapadłego) kapitału Wierzytelności w chwili odkupu. Kwota ta zostanie przeznaczona na nabycie kolejnej transzy Wierzytelności od Banku.

Jednocześnie, skorzystanie przez Bank z prawa do odkupu w zakresie części Wierzytelności pozostanie bez wpływu na kwotę prowizji, czyli wynagrodzenia SPV uzyskanego od Banku w związku z Sekurytyzacją.

Zgodnie z umową sprzedaży Wierzytelności, na mocy której dojdzie do przelewów wierzytelności i która zostanie zawarta między Bankiem i SPV, Bank przelewa na rzecz SPV poszczególne transze Wierzytelności z kredytów udzielanych przez Bank klientom, które spełnią określone warunki. Pierwsza transza Wierzytelności zostaje przelana co do zasady w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Bankiem i SPV, a kolejne transze są przelewane później. Przelewy poszczególnych transz są dokonywane na zasadach i warunkach opisanych powyżej, czyli, w szczególności:

• przelew każdej transzy następuje w drodze sprzedaży Wierzytelności,
• cena każdej transzy jest równa niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (cut-off date), czyli na określoną przez strony datę przed dokonaniem przelewu, na którą określana jest wartość nominalna Wierzytelności, (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, nieobejmująca naliczonych odsetek i opłat),
• nie występuje dyskonto,
• ustalona cena sprzedaży każdej z transz zostaje zapłacona przez SPV do Banku,
• przedmiotem poszczególnych transz przelewu (sprzedaży) mogą być jedynie Wierzytelności obsługiwane terminowo na moment daty granicznej (cut-off date),
• sprzedane Wierzytelności nie obejmują opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży, jednak prawo do odsetek i opłat naliczanych po dacie sprzedaży będzie przysługiwało SPV.
  
  

Najważniejsze elementy planowanej Sekurytyzacji to:

• SPV emituje obligacje, które sfinansują jej działalność. Środki zgromadzone z emisji obligacji przekaże Bankowi tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym zapewni Bankowi środki finansowe.
• Oprócz emisji obligacji, o której mowa powyżej, SPV uzyska pożyczkę z Banku. Kwota tej pożyczki będzie znacznie niższa od wartości Wierzytelności przelanych przez Bank do SPV. Zgodnie z umową pożyczki, SPV wpłaca do Banku odsetki obliczone według formuły ustalonej w umowie pożyczki. W umowie tej pożyczki może zostać również określona wysokość prowizji za udzielenie pożyczki.
• Wierzytelności są nadal wykazywane w bilansie Banku jako jego aktywa – wynika to z faktu, że w sensie ekonomicznym, Bank ponosi ryzyko związane z Wierzytelnościami, a także korzyści ekonomiczne, tj. w postaci kwot dystrybuowanych do banku przez SPV po spłacie zobowiązań z tytułu wyemitowanych obligacji – w świetle zapisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 39 nie zostają spełnione przesłanki do usunięcia sekurytyzowanych aktywów ze sprawozdania finansowego Banku, tj. ryzyko i korzyści związane z portfelem wierzytelności pozostaną w Banku. Oznacza to w szczególności, że przelew Wierzytelności w ramach opisanej transakcji nie powoduje zmniejszenia stanu aktywów Banku i nie będzie prowadził do ograniczenia kwoty należnego od Banku podatku od niektórych instytucji finansowych (tzw. podatku bankowego).
• Jak wspomniano, SPV będzie finansowana wyemitowanymi obligacjami. Obligacje obejmuje Inwestor. Inwestorem będzie jeden lub więcej podmiotów.
• W ramach umowy regulującej proces sekurytyzacji zawartej pomiędzy Bankiem a SPV, Bank dokonuje odpłatnego przelewu każdej z transz Wierzytelności na SPV zgodnie z art. 509 Kodeksu cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego. SPV płaci za każdą z Wierzytelności cenę równą niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (tzw. cut-off date), (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału kredytów składających się na Wierzytelności, która nie obejmuje naliczonych odsetek i opłat). Z tego względu, środki uzyskane ze spłaty kapitału Wierzytelności, otrzymane przez Bank w okresie od daty granicznej do dnia przelewu zostają przekazane do SPV.
• Przelew jest dokonywany bez dyskonta.
• W zamian za pozyskanie środków finansowych wskutek dokonania Sekurytyzacji, Bank płaci SPV prowizję. Prowizja stanowi wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który ma miejsce na początku transakcji oraz przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które następują później w Okresie Początkowym,
• SPV zawiera z Bankiem umowę o odpłatną obsługę Wierzytelności nabytych przez SPV.
• Kwoty wpłacane przez kredytobiorców do Banku z tytułu spłaty zobowiązań nabytych przez SPV Wierzytelności są przekazywane przez Bank do SPV na zasadach i w terminach wskazanych w umowie o obsługę Wierzytelności.
• Umowa sprzedaży Wierzytelności przewiduje, że w zakresie Wierzytelności spełniających określone warunki (które przestały być terminowo spłacane przez klientów), Bank może skorzystać z prawa odkupu. Odkup będzie prowadził do przelewu Wierzytelności w drodze sprzedaży z SPV na Bank. Ceną odkupu będzie nominalna wartość kapitału (zapadłego i niezapadłego) odkupowanych Wierzytelności. W związku z odkupem nie wystąpi odrębne wynagrodzenie należne którejkolwiek ze stron. Odkup nie spowoduje również zmiany prowizji zapłaconej przez Bank do SPV w związku z zawarciem umowy sprzedaży Wierzytelności.
  
  

Prawo odkupu, o którym mowa powyżej, jest realizowane w ścisłym związku z usługą Sekurytyzacji. Zgodnie bowiem z założeniami transakcji Sekurytyzacji, wierzytelnościami sekurytyzowanymi mogą być wyłącznie wierzytelności terminowo spłacane przez klientów. W sytuacji zatem, gdy w spłatach Wierzytelności pojawiają się opóźnienia, zgodnie z założeniami oraz praktyką rynkową, Wierzytelności te mogą, na mocy decyzji Banku, zostać wyłączone z transakcji, co realizuje się właśnie przez zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu.

SPV otrzymuje od Banku środki ze spłat Wierzytelności przez klientów. Bank przekazuje te kwoty do SPV w terminach wynikających z umowy zawartej między Bankiem i SPV. Dodatkowo, do SPV wpływa jednorazowo w związku z zawarciem umowy przelewu Wierzytelności, kapitał pożyczki udzielonej przez Bank oraz, również jednorazowo, kapitał z tytułu obligacji wyemitowanych przez SPV objętych przez Inwestora. SPV otrzymuje również kwotę jednorazowej prowizji z tytułu przeprowadzenia transakcji (obejmującej przelewy Wierzytelności) ustalonej między Bankiem i SPV.

W razie dokonania zwrotnego przeniesienia części Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu, Bank wypłaci SPV cenę tych Wierzytelności. Intencją stron jest, by, co do zasady, cena ta została przeznaczona na zakup kolejnej transzy Wierzytelności.

SPV dokonuje zapłaty za poszczególne transze nabywanych Wierzytelności. Oprócz tego, opłaca wydatki z tytułu odsetek na rzecz Inwestora (Inwestorów), z tytułu spłaty obligacji, z tytułu odsetek, prowizji od pożyczki i kapitału pożyczki do Banku oraz z tytułu wynagrodzenia za usługi obsługi Wierzytelności do Banku, jak również swoje ogólne koszty funkcjonowania.

Zasadą jest, że kwota kapitału pożyczki udzielonej przez Bank tworzy tzw. rezerwę, czyli kwotę, która pozostaje w SPV i zabezpiecza realizację zobowiązań SPV, głównie zobowiązań wobec Inwestora. Strony określają w zawartej umowie, sposób kalkulacji kwoty rezerwy (Rezerwa). Kapitał pożyczki udzielonej przez Bank jest przez SPV spłacany po dokonaniu całkowitej spłaty obligacji objętych przez Inwestora.

Mechanizm płatności przez SPV jest tak ustrukturyzowany, aby SPV wypłacała całość uzyskanych środków pieniężnych ponad założoną Rezerwę. W konsekwencji, środki uzyskane z wpływów ze spłat Wierzytelności:

• są wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności,
• w części niewydatkowanej na nabycie kolejnych Wierzytelności, są wydawane w całości przez SPV, przy czym wydatki na rzecz podmiotów innych niż Bank nie zależą od kwoty uzyskanej faktycznie przez SPV, a wydatki na rzecz Banku mogą mieć charakter zmienny, gdyż są ustalane według formuł uzależniających kwotę wypłacaną do Banku od kwoty pieniężnej dostępnej w SPV ponad Rezerwę.
  
  

Aby zrównoważyć kwoty wydatków z nieznanymi z góry kwotami spłat Wierzytelności, zostaje wprowadzony mechanizm ograniczenia odsetek od pożyczki udzielonej przez Bank na wypadek, gdyby kwoty środków pieniężnych, którymi dysponuje SPV ponad zakładaną Rezerwę nie pozwalały na uregulowanie odsetek naliczonych według stopy procentowej wskazanej w umowie. Ponadto, umowy zawarte między SPV i Bankiem przewidują mechanizm ustalania wartości wynagrodzenia za usługi Banku obsługi Wierzytelności lub kwoty prowizji od pożyczki, w wysokości całości ewentualnych nadwyżek środków pieniężnych posiadanych przez SPV ponad Rezerwę.

Należy podkreślić, że wszystkie elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia Sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem, o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanym zdarzeniu przyszłym.

Bank i SPV są/będą podatnikami VAT w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT i są/będą zarejestrowane dla potrzeb VAT zgodnie z odpowiednimi przepisami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu, dokonane w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji, jest objęte zakresem art. 8 ustawy o VAT i stanowi jeden z elementów tej usługi?

Zdaniem Wnioskodawcy, SPV będzie świadczył na rzecz Banku w ramach Sekurytyzacji usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w zakresie których, w szczególności, następować będzie nabycie przez SPV Wierzytelności Banku, a także, w odniesieniu do niektórych Wierzytelności, zwrotne przeniesienie tych Wierzytelności przez SPV na Bank na mocy określonego w umowie prawa odkupu.

W świetle powyższego, zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez ich odkup, jako że stanowi jeden z elementów kompleksowej usługi Sekurytyzacji jest objęte zakresem opodatkowania ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. C-16/93 R.J. Tolsma, C-89/81 Hong Kong Trade Development Council), a także polskich sądów administracyjnych przyjmuje się, że dla możliwości opodatkowania usługi podatkiem VAT niezbędne jest istnienie dwóch podmiotów – usługodawcy i usługobiorcy, istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą, z których jeden świadczy usługę a drugi płaci za nią wynagrodzenie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

Również powołując się na poglądy doktryny prawa podatkowego (m.in. A. Bartosiewicz „VAT Komentarz”, wyd. Wolter Kluwer Polska, rok wydania 2013) w zakresie rozumienia zwrotu „świadczenie usług”, zdaniem Wnioskodawcy, dla określenia danej sytuacji faktycznej jako świadczenia usług muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:

1. muszą występować dwie strony: usługodawca oraz beneficjent usługi;
2. usługodawca musi podjąć aktywność przynoszącą korzyść usługobiorcy, która jest przez niego pożądana i określona,
3. usługodawcy za dokonanie czynności przysługuje wynagrodzenie.
   
   

W opisanym zdarzeniu przyszłym wszystkie wymienione przesłanki zostały spełnione w zakresie kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

SPV jako spółka powołana w celu realizacji Sekurytyzacji, podejmuje aktywność polegającą na zaaranżowaniu całej transakcji oraz pozyskaniu środków poprzez emisję obligacji w celu zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym w celu zapewnienia Bankowi środków finansowych. Czynności te przynoszą korzyść Bankowi, ponieważ dzięki dokonaniu Sekurytyzacji Bank uzyskuje środki finansowe przed terminem wymagalności sekurytyzowanych Wierzytelności, poprawiając tym samym swoją płynność finansową.

Trzeba podkreślić, że czynności podejmowane przez SPV w ramach Sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia Wierzytelności w ramach przelewu, lecz przelew stanowi jedynie niezbędny element – świadczonej przez SPV – szerszej (kompleksowej) usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie Bankowi środków finansowych.

Jednocześnie, nie ulega wątpliwości, że SPV jako podmiot biorący udział w Sekurytyzacji, który zapewnia uzyskanie przez Bank środków finansowych, dokonuje na jego rzecz świadczenia o charakterze odpłatnym, ponieważ Bank wypłaci SPV z tytułu dokonania transakcji, wynagrodzenie w postaci ustalonej przez strony prowizji.

Wszystkie przesłanki do uznania aktywności SPV za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT zostaną więc spełnione, tj. pomiędzy stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego SPV zobowiązuje się do pozyskania środków finansowych poprzez emisję obligacji i ewentualnie zaciągnięcia kredytu/pożyczki celem zapewnienia Bankowi środków finansowych przy wykorzystaniu Wierzytelności Banku, za co Bank wypłaci SPV określoną prowizję.

Wnioskodawca wskazuje, że aktywność podejmowana przez SPV w ramach sekurytyzacji wierzytelności jest traktowana jako „świadczenie usług” w rozumieniu ustawy o VAT, w orzecznictwie sądów administracyjnych (m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2012 r., sygn. III SA/Wa 3030/11 oraz wydanej po tym wyroku interpretacji o sygn. IPPP2/443-441/11/12-9/S/MM).

Stanowisko analogiczne, że w procesie sekurytyzacji usługę w rozumieniu przepisów o VAT świadczy podmiot nabywający wierzytelności zostało również wyrażone w interpretacjach wydanych przez organy podatkowe w odniesieniu do planowanych procesów sekurytyzacji, np. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 18 lipca 2013 r., nr ILPP4/443-185/13-2/EWW, interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 stycznia 2015 r., nr IPPP3/443-1099/14-2/JF, a także interpretacji wydanej w zakresie transakcji sekurytyzacji analogicznej do opisanej we wniosku przeprowadzonej przez Bank w roku 2015 przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 23 lipca 2015 r., nr ILPP2/4512-1-353/15-2/SJ.

Biorąc pod uwagę kompleksowy charakter usługi Sekurytyzacji, składającej się w szczególności z transakcji sprzedaży Wierzytelności, w ramach transakcji Sekurytyzacji, Strony mogą wprowadzić do umowy sprzedaży Wierzytelności zapis o możliwości zwrotnego przeniesienia niektórych Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu w stosunku do Wierzytelności spełniających określone kryteria.

W świetle powyższego oraz w kontekście złożoności transakcji Sekurytyzacji należy również rozpatrywać zwrotne przeniesienie Wierzytelności wskutek skorzystania przez Bank z prawa odkupu. Odkup ten jest jedną z kwestii uregulowanych w umowie sprzedaży Wierzytelności i stanowi integralną część transakcji. Strony ustalając warunki transakcji i mając na uwadze jej charakter i cel (finansowanie Banku w oparciu o „zdrowe” aktywa, które Bank przenosi na SPV), zdecydowały o wprowadzeniu możliwości odkupu przez Bank aktywów (tu: Wierzytelności), których jakość uległa pogorszeniu (tu: klienci przestali terminowo regulować spłaty).

Odkup Wierzytelności w tym zakresie należy więc rozpatrywać na gruncie ustawy o VAT nie jako odrębną transakcję, lecz jedynie wycofanie się stron, w pewnym zakresie, z wcześniej dokonanej transakcji, wskutek ziszczenia się warunków, których strony na moment zawierania umowy sprzedaży Wierzytelności nie mogły przewidzieć. Do odkupu nie doszłoby, gdyby strony nie zawarły transakcji w zakresie Sekurytyzacji. Ze względu na fakt, że jednym z najistotniejszych elementów usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku jest przelew Wierzytelności spełniających określone przez strony kryteria, w przypadku, gdy część Wierzytelności przestanie spełniać powyższe wymogi, w tym zakresie (zgodnie z ustaleniami stron) może dojść do zwrotnego przeniesienia tych Wierzytelności, w drodze ich odkupu, przez Bank. Zdobyte w ten sposób środki mogą zostać przeznaczone przez SPV na nabycie kolejnej transzy Wierzytelności od Banku w celu niejako „uzupełnienia” aktywów będących przedmiotem Sekurytyzacji.

Zwrotne przeniesienie Wierzytelności w ramach realizacji prawa odkupu nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą Sekurytyzacji, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności Bank nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Bank bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez SPV. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Bank w zakresie zwrotnego przeniesienia Wierzytelności poprzez odkup świadczy usługę na rzecz SPV, gdyż element ten nie przynosi SPV dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży Wierzytelności. Jak zostało bowiem wskazane, założeniem transakcji Sekurytyzacji jest przeniesienie wyłącznie spłacanych terminowo wierzytelności, dlatego w sytuacji, gdy niektóre Wierzytelności przestają być terminowo spłacane, co do zasady, podlegają one zwrotnemu przeniesieniu poprzez ich odkup. Dodatkowo Bank nie przewiduje, że zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez odkup będzie wiązało się z jakimkolwiek dodatkowym wynagrodzeniem, dojdzie wyłącznie do odwrotnego, aniżeli przy sprzedaży Wierzytelności przepływu środków finansowych (Bank „zwróci” SPV wartość niespłaconego zapadłego i niezapadłego kapitału) i zgodnie z założeniami transakcji środki te będą wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności od Banku.

Dodatkowo, Bank podkreśla, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach, w których odnosił się do opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych, wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd taki został wyrażony, m.in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym Trybunał stwierdził, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej”. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku Trybunału w sprawie C-2/95, jak również w wyroku C-41/04. Również w wyroku z dnia 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99, skład orzekający stwierdził „(...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa (...)”. Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisane przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez SPV jest finansowanie, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do nich jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię Trybunału „uznać należy, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa”. Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności podniósł Trybunał w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07. Skład orzekający w tej sprawie stwierdził „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne”. W opinii Trybunału, powyższe znajduje zastosowanie np. „w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (...)”.

W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu, traktować jako odrębnego świadczenia usług zarówno na gruncie ustawy o VAT (przesłanki wynikające z ustawy o VAT potwierdzone ugruntowanym orzecznictwem nie zostały spełnione w przedmiotowej sytuacji), jak i z ekonomicznej istoty transakcji Sekurytyzacji oraz jej elementów – najpierw sprzedaży Wierzytelności, jak i zwrotnego przeniesienia Wierzytelności na mocy określonego w umowie prawa odkupu.

W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa odkupu podlega opodatkowaniu VAT w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.