Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/4510-1-509/15-4/EK
z 10 lutego 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z 2 listopada 2015 r. (data wpływu 4 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• określenia momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie skryptu dłużnego – jest prawidłowe,
• określenia daty powstania przychodu podatkowego w związku z płatnościami dokonywanymi przez emitenta skryptów dłużnych – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 4 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek – uzupełniony pismem z 28 stycznia 2016 r. (data wpływu 1 lutego 2016 r.) – o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• określenia momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie skryptu dłużnego,
• określenia daty powstania przychodu podatkowego w związku z płatnościami dokonywanymi przez emitenta skryptów dłużnych.
  
  

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca dokonał kilku transakcji zakupu skryptów dłużnych od spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Transakcje nabycia skryptów są przeprowadzane zgodnie z poniższą charakterystyką.

Cena zakupu skryptów będzie się składać z dwóch elementów:

1. elementu stałego: płatnego w gotówce w krótkim okresie po sprzedaży, którego wartość zostanie określona na podstawie szacowanych spłat skryptów planowanych na najbliższe dwa lub trzy lata,
2. elementu warunkowego: w przypadku, gdy suma faktycznie realizowanych po transakcji zbycia skryptu spłat przekroczy określony w umowie limit, część nadwyżki zostanie przekazana do sprzedającego jako element ceny sprzedaży (tzw. premia).
   
   

Cena niektórych skryptów dłużnych będzie się składać wyłącznie z elementu stałego. Cena zakupu wszystkich skryptów dłużnych będzie znacząco niższa niż ich wartość nominalna.

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (dalej: SKOK) będące stronami transakcji stały się właścicielami skryptów dłużnych na mocy umów przelewu wierzytelności zawartych ze spółką X S. a r. l. (Société a responsabilité limitée) z siedzibą w Luksemburgu. X S. a r. l. zgodnie z treścią umowy przeprowadziła emisję sekurytyzacyjnego skryptu dłużnego, który wraz z gotówką stanowił zapłatę za zbywane na jej rzecz wierzytelności.

Skrypty zostały zaoferowane do objęcia wyłącznie SKOK.

Spółka X S. a r. l. jest prywatną spółką z ograniczoną odpowiedzialnością założoną i działającą zgodnie z przepisami Wielkiego Księstwa Luksemburg, będącą niepodlegającym nadzorowi podmiotem sekurytyzacyjnym podlegającym ustawie o sekurytyzacji z 22 marca 2004 r. (Law of 22 March 2004 on securitisation). Zgodnie z umową przelewu, w przypadku dokonania jakichkolwiek wpłat przez dłużnika SKOK na rachunek SKOK, SKOK zobowiązuje się przekazać powyższe kwoty emitentowi skryptów (X S. a r. l.). SKOK i X S. a r. l. podpisały umowę subskrypcji dotyczącą skryptu dłużnego, stanowiącą o objęciu przez SKOK emisji papierów dłużnych. SKOK objął wyemitowane przez (X S. a r. l.) skrypty dłużne.

Skrypty dłużne będące przedmiotami przedstawionej transakcji są zgodnie z ich warunkami emisji imiennymi papierami wartościowymi wyemitowanym przez X S. a r. l. z siedzibą w Luksemburgu na podstawie luksemburskiej ustawy z dnia 22 marca 2004 r. o sekurytyzacji.

Warunki emisji poszczególnych skryptów dłużnych są podobne. Zgodnie z warunkami emisji zbywanych skryptów, przewidziane są spłaty kapitału głównego skryptu (wartości nominalnej) przed datą wykupu skryptów przez emitenta, przy czym spłata nawet całości kapitału głównego skryptu nie oznacza automatycznego wykupu lub umorzenia skryptu. Zgodnie z „Warunkami emisji skryptu dłużnego …” płatności wynikające ze skryptów będą dokonywane jedynie ze środków otrzymanych przez emitenta skryptu (X S. a r. l.) w związku z portfelem wierzytelności, który został nabyty z wpływów z wyemitowanych papierów wartościowych. Należy wskazać, że możliwa jest sytuacja, że w dacie wykupu skryptów dłużnych nie nastąpi całkowita spłata wartości nominalnej.

Zgodnie z „Warunkami …”, skrypty stanowią bezpośrednie, niezabezpieczone, niepodporządkowane, nieuwarunkowane ograniczone zobowiązanie regresowe X S. a r. l. i są równe w stosunku do wszystkich innych istniejących, niezabezpieczonych, niepodporządkowanych, nieuwarunkowanych, ograniczonych długów X S. a r. l., które zostało lub zostanie przypisane do puli wierzytelności, ale w przypadku niewypłacalności (w tym upadłości, braku płynności finansowej lub likwidacji dobrowolnej albo przymusowej) tylko w stopniu dozwolonym przez odpowiednie prawo mające zastosowanie do praw wierzycieli ogólnie. Zgodnie z „Warunkami ...”, data spłaty kapitału oznacza datę, w której następuje całkowita, bezwarunkowa i nieodwołana spłata części kapitałowej skryptu. Nawet poprzez spłatę całości wartości nominalnej skryptów nie uznaje się go za odkupiony lub umorzony. Okres odsetkowy dla spłaty kapitału oznacza okres odsetkowy, w którym przypada data spłaty kapitału. Data odkupu to natomiast data wcześniejszego odkupu lub data wymagalności, zależnie od tego, co nastąpi pierwsze. Zgodnie z „Warunkami ...”, o ile skrypt nie zostanie wcześniej odkupiony i w konsekwencji umorzony, to emitent (X S. a r. l.) odkupi go w dacie wymagalności poprzez wypłatę wszystkich pieniędzy uzyskanych przez niego z aktywów (tj. wszelkich aktywów, praw i roszczeń, jakie emitent otrzymał lub otrzyma, bezpośrednio lub pośrednio w związku z wierzytelnościami), należnych i płatnych posiadaczowi skryptu jako kapitał główny i odsetki, ale takie, które jeszcze nie zostały posiadaczowi skryptu zapłacone. Data wymagalności skryptów dłużnych została oznaczona w warunkach emisji każdego ze skryptów. Data wymagalności przypada w terminie od 4 do 10 lat od daty emisji skryptu.

Skrypty dłużne są oprocentowane. Oprocentowanie jest stałe. Odsetki należne za pierwszy okres odsetkowy zostaną naliczone według wartości nominalnej skryptu, a odsetki należne ze skryptu za każdy następny okres odsetkowy będą naliczane od kapitału głównego skryptu pozostałego do zapłaty w pierwszym dniu odpowiedniego okresu odsetkowego.

Ponadto w piśmie z 28 stycznia 2016 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie do uzupełnienia wniosku wyjaśniono, co następuje:

1. o jakim limicie mowa w stwierdzeniu: w przypadku, gdy suma faktycznie zrealizowanych po transakcji zbycia skryptu spłat przekroczy określony w umowie limit, część nadwyżki zostanie przekazana do sprzedającego jako element ceny sprzedaży (tzw. premia)?
   
   

Wnioskodawca w ramach przeprowadzonych transakcji zdefiniował cenę zakupu skryptów dłużnych na podstawie szacowanych przepływów pieniężnych, które zostaną wygenerowane przez skrypty dłużne w okresie np. 24 miesięcy licząc od pierwszego dnia miesiąca, w którym zostanie zawarta Umowa zbycia skryptów.

W sytuacji, w której rzeczywiste przepływy pieniężne wygenerowane przez zbywane skrypty dłużne w okresie 24 miesięcy licząc od pierwszego dnia miesiąca, w którym została zawarta Umowa zbycia skryptów będą istotnie wyższe od prognoz przyjętych, jako podstawa do skalkulowania ceny nabycia skryptów, to wówczas nabywca skryptu (Wnioskodawca) wypłaci Kasie jednorazowo dodatkową kwotę stanowiącą jej wyrównanie do stanu faktycznego. Dla potrzeb przedmiotowych transakcji ustalono, iż próg istotności, po przekroczeniu którego SKOK nabywa prawo do otrzymania wspomnianego wyrównania, wynosi +10% w stosunku do prognozy przepływów będącej podstawą do skalkulowania ceny transakcyjnej tzw. limit.

Przy spełnieniu takiego warunku SKOK otrzyma 50% wartości, o którą przekroczony został próg istotności prognozy, zaś nabywca zatrzyma 50% tej nadwyżki.

W wypadku, w którym rzeczywiste przepływy pieniężne będą niższe od prognoz przyjętych na dzień wykonywania transakcji, całe ryzyko z tego tytułu obciąża nabywcę (Wnioskodawcę).

Przykład:

• Cena zakupu skryptów: 100,00 zł
• Limit: 110,00 zł
• Faktycznie uzyskane spłaty ze skryptu dłużnego w okresie 24 miesięcy wyniosą: 120,00 zł
• Ostateczna cena sprzedaży określona zostanie na poziomie: 100,00 zł + 50% x (120 – 110) = 105 zł.
  
  

2. czy przedstawione w stanie faktycznym skrypty dłużne wypełniają definicję papieru wartościowego zawartą w art. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.) oraz art. 9216 i nast. ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.)?
   
   

Odpowiadając na pytanie postawione w pkt 2 wezwania poruszyć należy dwa niezależne od siebie wątki stanowiące ocenę stanu faktycznego (a) w kontekście wspomnianej w pytaniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy Kodeks cywilny, oraz (b) ustawy prawo prywatne międzynarodowe w korelacji z prawem obowiązującym dla wystawcy papieru wartościowego.

Ad. (a)

Zarówno prawo polskie jak i prawo luksemburskie nie wprowadza legalnej definicji wyrażenia „papier wartościowy”. Jego zakres pojęciowy ustala zatem doktryna prawa. W doktrynie prawa polskiego funkcjonują dwa poglądy dotyczące kwalifikacji danego instrumentu finansowego jako papieru wartościowego. Przeciwieństwem zasady swobodnego wystawiania papierów wartościowych jest zasada numerus clausus papierów wartościowych, wedle której wystawienie papieru wartościowego możliwe jest wyłącznie wtedy gdy zezwala na to wyraźnie przepis prawa. Zasada ta nie wymaga przy tym jednak, aby przepis prawa wyraźnie nadawał mu taki charakter lub używał w stosunku do danego instrumentu nazwy „papier wartościowy”. Wnioskodawca za słuszną uznaje koncepcję wyrażaną przez przeciwników zasady numerus clausus, zarówno w odniesieniu do argumentacji odwołującej się do braku ustawowego zakazu tworzenia nowych typów papierów wartościowych jak również koncepcję opartą na regułach porządku legitymacyjnego. Gdyby założeniem polskiego ustawodawcy było wprowadzenie tej zasady w odniesieniu do papierów wartościowych, wyraźnie by o tym przesądził w przepisach (por. zasada numerus clausus praw rzeczowych, spółek prawa handlowego). Jako argument pomocniczy przytoczyć należy również kwestie właściwej wykładni celowościowej art. 921 § 1 KC. Dokonując jej należy dojść do wniosku, że ustawodawca założył, iż w obrocie mogą występować papiery wartościowe na okaziciela, których wystawienie nie wymaga zezwolenia organu państwowego. A zatem oczywistym jest, że racjonalny ustawodawca nie tworzyłby kodeksowej regulacji papierów wartościowych o charakterze ogólnym, gdyby przyjmował zasadę ich numerus clausus.

Ponadto odnosząc się do drugiej części pytania zawierającej odwołanie do regulacji Kodeksu cywilnego wskazać należy, że skoro regulacja kodeksowa jest zbędna w stosunku do papierów wartościowych mających własną regulację prawną (akcje, weksle, czeki, obligacje), to przepisy o papierach wartościowych zawarte w KC mają sens wyłącznie, jeżeli dopuści się swobodę wystawiania papierów wartościowych nie wymienionych przez ustawodawcę.

Ad. (b)

Ze względu na cechy będącego przedmiotem interpretacji papieru dłużnego, przy tłumaczeniu dokumentów podpisywanych przez Strony na język polski, przyjęte zostało dla słowa „Note” (oryg. brzmienie w języku ang.) w języku polskim wyrażenie „skrypt dłużny”. Zasadniczo w prawie polskim „skrypty dłużne” pełnią wyłącznie funkcje dowodową, a nie obiegową czy legitymizującą. Użycie tego określenia nie wyklucza jednak zakwalifikowania Note jako imiennego papieru wartościowego w rozumieniu prawa polskiego. Note emitowana jest bowiem przez podmiot luksemburski i jest na podstawie prawa miejsca wystawiania kwalifikowana jako „obligacja”.

Obowiązujące w Polsce normy kolizyjne dotyczące transakcji międzynarodowych nakazują (art. 31 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe) dla papierów wartościowych stosowanie przepisów prawa kraju ich emisji. Zgodnie z prawem luksemburskim, Note (skrypt dłużny) emitowana przez spółkę sekurytyzacyjną w zamian za przeniesione na nią wierzytelności jest imiennym papierem wartościowym. Co istotne, z uwagi na istniejące ku temu przesłanki (np. niepodzielność uprawnień wynikających z Note), owego skryptu nie można zakwalifikować w rozumieniu polskiego prawa do kategorii innych instrumentów finansowych (tj. ani jako znak legitymizujący ani jako dokument dowodowy). Fakt ten powoduje że nie jest możliwe uzasadnienie innej kwalifikacji owego skryptu, aniżeli jako „papier wartościowy”. Dla ustalenia bowiem treści Note właściwe jest prawo luksemburskie jako właściwe dla miejsca jego emisji. Inna kwalifikacja prawna mogłaby wynikać wyłącznie z pozytywnej sytuacji, w której prawo polskie nakazywałoby podmiotowi, dla którego prawem ojczystym jest prawo polskie, odmienną kwalifikację tego instrumentu.

Konkludując, w ocenie Wnioskodawcy, omawiany skrypt dłużny, wypełnia przesłanki do uznania go za papier wartościowy w myśl polskiego prawa.

3. jak należy odczytywać stwierdzenie Wnioskodawcy, że: w przypadku dokonania jakichkolwiek wpłat przez dłużnika SKOK na rachunek SKOK, SKOK zobowiązuje się przekazać powyższe kwoty emitentowi skryptów (X S. a r. l.), skoro zgodnie z umową nabywcą wierzytelności stała się spółka X S. a r. l. – jaką rolę pełni SKOK po transakcji przelewu wierzytelności na rzecz X S. a r. l.?
   
   

Stwierdzenie to jest standardowym zapisem w umowach zbycia wierzytelności. W sytuacji zawarcia umowy przelewu wierzytelności w okresie bezpośrednio po dacie zawarcia umowy, zdarzają się przypadki, w których dłużnik dokona omyłkowo wpłaty na rachunek bankowy zbywcy pomimo, iż zbywca nie jest już wierzycielem. W związku z powyższym, aby świadczenie trafiło do rąk rzeczywistego wierzyciela (nabywcy), SKOK zobowiązał się przekazywania tych wpłat do X S. a r. l.

4. czy przedstawione w stanie faktycznym „Warunki emisji skryptu dłużnego …” pozostały niezmienne także po przeprowadzeniu transakcji ich zbycia na rzecz Wnioskodawcy?
   
   

„Warunki Emisji Skryptu dłużnego ...” pozostały niezmienne także po przeprowadzeniu transakcji ich zbycia na rzecz Wnioskodawcy.

5. w jakiej sytuacji dochodzi do automatycznego wykupu skryptu dłużnego, a w jakiej do umorzenia skryptu dłużnego – z kontekstu wniosku wynika, że są to dwie różne operacje (świadczy o tym m.in. nast. fragment: (…) przy czym spłata nawet całości kapitału głównego skryptu nie oznacza automatycznego wykupu lub umorzenia skryptu)?
   
   

Zgodnie z Warunkami Emisji Skryptu dłużnego, odkup skryptu dłużnego wiąże się z niezwłocznym jego umorzeniem. Warunek 6.3. „W chwili odkupu skrypt zostanie niezwłocznie umorzony i nie może być ponownie wyemitowany i odsprzedany, a Emitent zostaje całkowicie i ostatecznie zwolniony z zobowiązań nałożonych przez Skrypt”, oraz Warunek 6.1. „O ile Skrypt nie zostanie wcześniej odkupiony (opcja wcześniejszego odkupu skryptu dłużnego przez Emitenta została przewidziana dla sytuacji nadzwyczajnych i dotychczas nie wystąpiła) i w konsekwencji umorzony zgodnie z zapisami poniżej, to Emitent odkupi go w dacie wymagalności poprzez wpłatę wszystkich pieniędzy uzyskanych przez niego z aktywów ..., należnych i płatnych posiadaczowi skryptu ... jako kapitał główny i odsetki, ale takie, które nie zostały jeszcze Posiadaczowi zapłacone. Wypłata tych kwot nastąpi zgodnie z postanowieniami Warunku 7.3.”.

W związku z powyższym spłata całości kapitału skryptu dłużnego jak również odsetek od skryptu dłużnego powoduje jego odkup oraz umorzenie. W wyniku spłaty tylko kapitału skryptu dłużnego, nawet w całości, zgodnie z warunkiem 7.3., skrypt nie może zostać uznany za odkupiony lub umorzony.

6. jak należy rozumieć wskazanie Wnioskodawcy, że: możliwa jest sytuacja, że w dacie wykupu skryptów dłużnych nie nastąpi całkowita spłata wartości nominalnej?
   
   

Prawdopodobna jest sytuacja, iż w dacie odkupu nie nastąpi całkowita spłata wartości nominalnej skryptu dłużnego. Wartość nominalna skryptu dłużnego jest historyczną wartością skryptu z daty emisji i odbiega od wartości prognozowanych spłat wartości nominalnej do daty wymagalności. Sytuacja gdy nie nastąpi całkowita spłata wartości nominalnej wynika również z faktu, iż wyemitowany skrypt dłużny przypisany jest do portfela pożyczek, a dla celów dokonywania płatności przez Emitenta każda pożyczka traktowana jest indywidualnie i rozliczana indywidualnie zgodnie z warunkiem 7.3 Pierwszeństwo spłat.

7. dlaczego nawet poprzez spłatę całości wartości nominalnej skryptów nie uznaje się go za odkupiony lub umorzony?
   
   

Spłata całości wartości nominalnej skryptu dłużnego wraz z odsetkami od skryptu dłużnego powoduje jego odkup oraz umorzenie. W wyniku spłaty tylko kapitału skryptu dłużnego nawet w całości, zgodnie z warunkiem 7.3., skrypt nie może zostać uznany za odkupiony lub umorzony.

8. czy data wykupu i data odkupu to pojęcia tożsame?
   
   

Pojęcia data wykupu, data odkupu należy rozumieć jako pojęcia tożsame.

9. co oznacza wykup skryptu dłużnego i kiedy jest on realizowany?
   
   

Odkup skryptu dłużnego został zdefiniowany w Warunku 6 Odkup. Realizowany jest on zgodnie z postanowieniami zawartymi w Warunku 7 Płatności.

10. czy odkupienie skryptu dłużnego prowadzi do jego umorzenia (wskazuje na to stwierdzenie: Zgodnie z „Warunkami …” o ile skrypt nie zostanie wcześniej odkupiony i w konsekwencji umorzony (…)) – w kontekście wskazania, że: nawet poprzez spłatę całości wartości nominalnej skryptów nie uznaje się go za odkupiony lub umorzony (użycie słowa lub sugeruje, że odkupienie skryptu dłużnego nie prowadzi do jego umorzenia – są to dwie różne czynności)?
    
    

Zgodnie z Warunkiem 6.1. „Warunków Emisji Skryptów …” odkupienie skryptu dłużnego prowadzi do jego umorzenia, przy czym odkup dotyczy zarówno spłaty kapitału skryptu dłużnego jak również odsetek od skryptu dłużnego. W wyniku spłaty tylko kapitału skryptu dłużnego nawet w całości, zgodnie z warunkiem 7.3., skrypt nie może zostać uznany za odkupiony lub umorzony.

11. o jakim odpłatnym zbyciu mowa w pytaniu nr 1 i nr 2, gdyż z przedstawionego opisu stanu faktycznego nie wynika, by skrypty dłużne były przedmiotem odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę?
    
    

Wnioskodawca potwierdza, że sytuacja odpłatnego zbycia nie ma zastosowania. Emitent może jedynie dokonać odkupu skryptu dłużnego od Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wydatki poniesione na nabycie skryptu dłużnego należy uznać za koszty uzyskania przychodu w momencie uzyskiwania płatności będących spłatą wartości nominalnej skryptów, czy w całości w momencie odpłatnego zbycia lub wykupu skryptów przez emitenta?
2. Czy płatności dokonywane przez emitenta skryptów będące spłatą wartości nominalnej skryptów będą przychodem podatkowym w dacie otrzymania zapłaty czy w momencie odpłatnego zbycia lub wykupu skryptów przez emitenta?
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1.

Wydatki poniesione na nabycie skryptów dłużnych, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, staną się kosztem podatkowym w momencie odpłatnego zbycia lub ich wykupu przez emitenta w odniesieniu do całej wartości poniesionych kosztów, niezależnie od wartości przychodu.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, wraz z późn. zm.) nie regulują szczegółowo kwestii związanych z płatnościami będącymi spłatą wartości nominalnej skryptów dłużnych przed ich wykupem, jak i sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodów w przypadku, gdy kwota wykupu będzie niższa niż wartość nominalna skryptu.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęcia skryptu dłużnego. Skrypty dłużne będące przedmiotami przedstawionej transakcji są zgodnie z ich warunkami emisji imiennymi papierami wartościowymi wyemitowanym przez X S. a r. l. z siedzibą w Luksemburgu na podstawie luksemburskiej ustawy z dnia 22 marca 2004 r. o sekurytyzacji. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje także pojęcia papierów wartościowych. Na cele ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy posłużyć się definicją papierów wartościowych, która znajduje się w art. 3 ust. 1 pkt 1) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 94, wraz z późn. zm.), który stanowi, że przez papiery wartościowe rozumie się: a) akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, b) inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Przedstawione w stanie faktycznym skrypty dłużne są więc dłużnymi papierami wartościowymi wyemitowanymi na podstawie prawa obcego i są częściami funduszów, które umożliwiają dostęp do aktywów związanych z danym skryptem. Powyższymi aktywami są pożyczki spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz prawa i roszczenia związane z tymi pożyczkami, które zostały przekazane emitentowi skryptów na podstawie umowy przelewu. Skrypty dłużne są zbywalne. W związku z powyższym, skrypty dłużne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy zaliczyć do papierów wartościowych i stosować zasady opodatkowania przewidziane dla transakcji związanych z obrotem papierami wartościowymi.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie papierów wartościowych. Wydatki te staną się jednak kosztem uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia tych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych. W związku z powyższym, czynność nabycia skryptów dla Wnioskodawcy będzie neutralna podatkowo. Ewentualna wypłata przez nabywcę skryptów kwoty dodatkowej, tzw. premii spowoduje więc wzrost kosztu nabycia skryptów dłużnych, których rozliczenie może nastąpić albo z chwilą zbycia skryptów albo z momentem ich wykupu.

Prawo do uznania wydatków na nabycie skryptów dłużnych za koszty uzyskania przychodu będzie przysługiwać do całej wartości poniesionych kosztów, niezależnie od wartości przychodu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Wnioskodawca nabywając skrypty dłużne po wartościach znacząco niższych niż wartości nominalne oczekuje, że przepływy pieniężne związane ze skryptami będą wyższe niż cena ich nabycia, co będzie skutkować osiągnięciem przychodu. W związku z powyższym, wydatki na nabycie skryptów były poczynione w celu osiągnięcia przychodu i są związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą. Nieuzyskanie zakładanego przychodu nie będzie więc skutkować brakiem możliwości zaliczenia całości wydatków na nabycie skryptów do kosztów uzyskania przychodów, a co za tym idzie możliwości ujęcia w rozliczeniu podatkowym straty powstałej w momencie wykupu skryptu.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych szczegółowo nie regulują kwestii związanych z powstaniem przychodu z tytułu zarówno wykupu papierów wartościowych, a przede wszystkim płatności stanowiących spłatę wartości nominalnej papierów wartościowych przed ich wykupem przez emitenta.

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody z tytułu nabytych skryptów dłużnych powstaną w momencie odpłatnego zbycia lub wykupu skryptu przez emitenta.

Skoro zgodnie z warunkami emisji nabywanych skryptów, spłaty wartości nominalnej skryptu, w tym spłata całości skryptu przed dniem wykupu nie oznacza wykupu skryptu, to płatności otrzymane przez nabywcę od emitenta przed wykupem skryptów nie stanowią przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe stanowisko potwierdzać może kwestia momentu rozpoznania kosztów z tytułu nabycia papierów wartościowych. Koszty te zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ujmuje się tylko w momencie zbycia papierów wartościowych lub w momencie ich wykupu.

W wyniku przyjęcia odmiennej interpretacji przepisów, która wskazywałaby, że płatności stanowiące spłatę wartości nominalnej papierów wartościowych przed ich wykupem przez emitenta są przychodem podatkowym, Spółka nie miałaby możliwości ujęcia kosztów związanych z uzyskaniem tego przychodu w związku z przywołanym wcześniej art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż zgodnie z warunkami emisji skryptów dłużnych w wyniku spłaty wartości nominalnej skryptu nie doszło do odpłatnego zbycia, ani wykupu papierów wartościowych przez emitenta. Należy tu wskazać, że katalog kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów określony w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma charakter zamknięty i bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że koszty wymienione w powyższym katalogu w żadnym wypadku nie mogą zostać uznane za koszty podatkowe. Co za tym idzie, przedstawiona transakcja byłaby opodatkowana zawsze w sposób niewspółmierny co – zdaniem Wnioskodawcy – byłoby błędną wykładnią przepisów i nie było intencją ustawodawcy.

Odpowiedź w zakresie pytania nr 1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Należy przy tym zaznaczyć, że tut. Organ – adekwatnie do treści pytania postawionego przez Wnioskodawcę (z uwzględnieniem wyjaśnień do pkt 11 wezwania do uzupełnienia wniosku) oraz wskazania przepisów podatkowych mających podlegać interpretacji indywidualnej – ocenił wyłącznie kwestię związaną z określeniem momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na nabycie skryptu dłużnego. Tym samym, nie dokonano oceny, czy opisane w stanie faktycznym skrypty dłużne wypełniają definicję papieru wartościowego zawartą w art. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.) oraz art. 9216 i nast. ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.). W niniejszej sprawie przyjęto za Wnioskodawcą, że: omawiany skrypt dłużny, wypełnia przesłanki do uznania go za papier wartościowy w myśl polskiego prawa.

Odpowiedź w zakresie pytania nr 2.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.) nie zawiera definicji przychodu. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

I tak, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych można stwierdzić, że – co do zasady – przychodem jest każda wartość wchodzącą do majątku podatnika, mająca definitywny charakter, powiększająca jego aktywa, którą może on rozporządzać jak własną – przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika. Tym samym o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje definitywny jego charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika. Otrzymane świadczenie może być uznane za przychód, jeżeli ma ono charakter definitywny, ostateczny oraz pewny w tym znaczeniu, że podatnik uzyskuje swobodę dysponowania określonym świadczeniem lub środkami pieniężnymi.

Ustawa przewiduje przy tym wyjątki od powyższej reguły. Dotyczą one m.in.:

• przychodów z działalności gospodarczej i z działów specjalnych produkcji rolnej (art. 12 ust. 3);
• przypadków, w których przysporzenia otrzymywane przez podatnika nie stanowią jego przychodów podatkowych (art. 12 ust. 4).
  
  

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Przepis ten nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń. Świadczenie należne podatnikowi musi być przy tym skonkretyzowane i wynikać z treści zobowiązania, którego jest on stroną. O jego wymagalności można natomiast mówić od momentu, gdy podatnik jako wierzyciel ma prawo dochodzenia spełnienia tego świadczenia, a dłużnik obowiązek jego realizacji. Ponadto, jako przychody należne na podstawie art. 12 ust. 3 omawianej ustawy mogą być ujmowane wyłącznie przychody związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika i z działami specjalnymi produkcji rolnej.

Za datę powstania przychodów, o których mowa w ust. 3, tj. przychodów związanych z działalnością gospodarczą, także przychodów należnych, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane – w świetle art. 12 ust. 3a ww. ustawy – uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c–3g, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1. wystawienia faktury albo
2. uregulowania należności.
   
   

Jak wynika z powołanego przepisu, dla rozpoznania przychodu osiąganego przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą istotne pozostają daty zaistnienia następujących zdarzeń:

• w zależności od przedmiotu tej działalności – wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi,
• wystawienia faktury,
• uregulowania należności.
  
  

Przychód osiągany przez podatnika – co do zasady – powstaje w dacie zajścia najwcześniejszej z ww. okoliczności.

Na podstawie analizy językowej pojęć: „wydanie rzeczy”, „zbycie prawa majątkowego”, „wykonanie usługi” oraz „częściowe wykonanie usługi”, można przy tym stwierdzić, że:

• „wydanie rzeczy” oznacza rozdysponowanie przedmiotem materialnym poprzez jego przeniesienie na kontrahenta (klienta);
• „zbycie prawa majątkowego” oznacza przeniesienie uprawnienia mającego wartość pieniężną (wyrażalną w pieniądzu), przysługującego podatnikowi zgodnie z obowiązującymi przepisami na kontrahenta (klienta);
• „wykonanie usługi” oznacza zrealizowanie działań, służących zaspokojeniu potrzeb kontrahenta (klienta), niemających charakteru wydania rzeczy lub zbycia prawa majątkowego;
• „częściowe wykonanie usługi” oznacza zrealizowanie określonego, wyodrębnionego przez strony, etapu ww. działań

(http://sjp.pwn.pl; Słownik języka polskiego. Tom I-III., pod red. M. Szymczaka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1981 r.; A. Dąbrówka, E. Geller, R. Turczyn, Słownik synonimów, Warszawa 2001).

Należy ponadto pamiętać, że wydanie rzeczy, zbycie prawa majątkowego, wykonanie albo częściowe wykonanie usługi, o których mowa w art. 12 ust. 3a omawianej ustawy, są wykonywane odpłatnie – w zamian za określoną należność – w ramach prowadzonej przez podatnika działalności albo działalności w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Czynności te stanowią realizację świadczenia bądź element realizacji świadczenia w ramach stosunku prawnego istniejącego pomiędzy podatnikiem a jego kontrahentem (klientem, partnerem).

Z powyższego wynika zatem, że pierwszeństwo w kształtowaniu daty powstania przychodu ma dzień dokonania czynności – wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, wykonania usługi lub jej częściowego wykonania, przy czym dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności jest ostatecznym terminem, który stanowi o dacie powstania przychodu.

Jednocześnie, w art. 12 ust. 3c-3g ww. ustawy, ustawodawca przewidział wyjątki od powyższej zasady ogólnej.

I tak, na podstawie art. 12 ust. 3c omawianej ustawy, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Przepis ten ma zastosowanie w przypadku usług o charakterze ciągłym, gdy strony uzgodnią, że regulowanie ich wzajemnych należności i zobowiązań będzie obejmować kolejne wyodrębnione umownie okresy świadczenia tych usług w czasie trwania umowy. Zatem w odniesieniu do usług rozliczanych okresowo (w okresach rozliczeniowych), co powinno wynikać z ustaleń między stronami, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d i 3f, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

W przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawca dokonał kilku transakcji zakupu skryptów dłużnych od spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe będące stronami transakcji stały się właścicielami skryptów dłużnych na mocy umów przelewu wierzytelności zawartych ze spółką X S. a r. l. z siedzibą w Luksemburgu. X S. a r. l. zgodnie z treścią umowy przeprowadziła emisję sekurytyzacyjnego skryptu dłużnego, który wraz z gotówką stanowił zapłatę za zbywane na jej rzecz wierzytelności.

Skrypty zostały zaoferowane do objęcia wyłącznie SKOK.

Warunki emisji poszczególnych skryptów dłużnych są podobne. Zgodnie z warunkami emisji zbywanych skryptów, przewidziane są spłaty kapitału głównego skryptu (wartości nominalnej) przed datą wykupu skryptów przez emitenta, przy czym spłata nawet całości kapitału głównego skryptu nie oznacza automatycznego wykupu lub umorzenia skryptu. Zgodnie z „Warunkami emisji skryptu dłużnego …”, płatności wynikające ze skryptów będą dokonywane jedynie ze środków otrzymanych przez emitenta skryptu (X S. a r. l.) w związku z portfelem wierzytelności, który został nabyty z wpływów z wyemitowanych papierów wartościowych.

W analizowanej sytuacji, w wyniku transakcji nabycia skryptów dłużnych, Spółka stała się nowym wierzycielem – podmiotem uprawnionym do spełnienia świadczeń z określonych stosunków zobowiązaniowych. W związku z realizacją tych uprawnień, na jej rachunek wpływają środki pieniężne będące spłatą wartości nominalnej skryptów, które w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią jej przychód podatkowy.

W przypadku uzyskiwania przychodów, o których mowa we wniosku, nie ma elementu wydania towaru ani też zbycia prawa majątkowego. Realizacja uprawnień wynikających z posiadania skryptów dłużnych nie może być bowiem utożsamiana ze zbyciem prawa majątkowego. Powyższe nie mieści w sobie także elementu wykonania usługi. Dlatego też, przy ustalaniu momentu powstania przychodu nie można zastosować art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Dla określenia momentu uzyskania przychodu pozostaje zatem art. 12 ust. 3e omawianej ustawy, który stanowi, że – o ile inne szczegółowe przepisy nie znajdą zastosowania – przychód powstaje w dniu otrzymania zapłaty.

Wobec tego w analizowanej sprawie Spółka powinna rozpoznać przychód podatkowy na podstawie art. 12 ust. 3 w związku z ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych każdorazowo w dacie otrzymania zapłaty.

Dla oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego nie ma znaczenia kwestia momentu rozpoznania kosztów uzyskania przychodów z tytułu nabycia skryptów dłużnych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych odrębnie reguluje bowiem kwestie związane z osiągnięciem przychodu podatkowego oraz określeniem kosztu jego uzyskania.

W niniejszej sprawie konieczne jest także wyodrębnienie czynności (zdarzeń prawnych), które wywołują określone skutki podatkowe, tj. nabycie skryptów dłużnych od SKOK, spłata wartości nominalnej skryptu dłużnego przez emitenta czy wykup skryptu dłużnego przez emitenta.

W tym miejscu należy wskazać, że przedmiot opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje szeroko rozumianą działalność gospodarczą. Punktem wyjścia dla określenia zakresu przedmiotowego podatku dochodowym od osób prawnych jest regulacja zawarta w art. 7 ust. 1 tej ustawy, stanowiąca, że przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty; (…). Dochodem (z zastrzeżeniem art. 10, art. 11 i art. 24a) – w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – jest natomiast nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; (…).

Systematyka wskazanego powyżej przepisu w praktycznym aspekcie pozwala zatem podatnikowi na ustalenie zakresu opodatkowania podatkiem dochodowym poprzez odniesienie się do legalnych definicji dochodu/straty w myśl przepisów ustawy podatkowej i sposobu ich obliczania dla potrzeb określenia w sposób właściwy podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Z powołanej regulacji art. 7 ust. 2 ww. ustawy wynika więc, że dochód podatkowy stanowi różnicę pomiędzy osiągniętym przychodem a kosztami jego uzyskania. Co istotne, dochód podatkowy ustalany jest wyłącznie na podstawie przepisów prawa podatkowego. Wpływ na wysokość dochodu podatkowego mają bowiem tylko wymienione w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przychody i koszty uzyskania przychodów, zasady przypisywania ich do danego roku podatkowego oraz przewidziane w tej ustawie zwolnienia i ulgi podatkowe.

Nie można zatem zgodzić się z Wnioskodawcą, że: przedstawiona transakcja byłaby opodatkowana zawsze w sposób niewspółmierny co (…) byłoby błędną wykładnią przepisów i nie było intencją ustawodawcy.

Należy przy tym zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w żadnym miejscu nie wskazuje zasady symetrii przychodu z kosztem podatkowym jako ogólnie obowiązującej.

Z powyższych przepisów wynika również, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie określa odrębnych źródeł przychodów, które mogłyby podlegać opodatkowaniu według właściwych dla nich zasad, a wszystkie przychody i koszty ich uzyskania osiągnięte i poniesione przez podatnika podlegają opodatkowaniu łącznie według jednolitych reguł.

W praktyce oznacza to, że przychody Spółki z tytułu otrzymanej spłaty wartości nominalnej skryptów dłużnych oraz koszty ich uzyskania winny zostać zsumowane z pozostałymi przychodami oraz kosztami podatkowymi poniesionymi przez Spółkę w tym samym roku podatkowym.

Jednocześnie należy podkreślić, że pełna weryfikacja transakcji zakupu skryptów dłużnych przedsiębiorstwa opisanej w stanie faktycznym może być dokonana jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.).

W postępowaniu o wydanie interpretacji indywidualnej Organ podatkowy związany jest opisem przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i nie dysponuje takimi narzędziami jak postępowanie dowodowe czy też postępowanie w zakresie ustalenia treści czynności prawnej, o którym mowa w art. 199a Ordynacji podatkowej. W postępowaniu w sprawie wydania indywidualnej interpretacji nie prowadzi się szerokiego postępowania dowodowego celem wyjaśnienia wątpliwości odnośnie poszczególnych aspektów przedstawionych przez Wnioskodawcę w stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) wniosku oraz w stanowisku co do meritum.

Końcowo tut. Organ zauważa, że mimo iż dokumenty dołączane do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, do pisma uzupełniającego z 28 stycznia 2016 r. Wnioskodawca nie dołączył skanu „Warunki Emisji Skryptu Dłużnego”.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.