Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-152/15/MCZ
z 14 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 października 2015 r. (data wpływu do Biura – 20 października 2015 r.), uzupełnionym 3 grudnia 2015 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką w zamian za przejęcie długu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 października 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką w zamian za przejęcie długu.

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W 2014 r. Wnioskodawca wraz z ówczesną partnerką zawarł umowę kredytu hipotecznego na nabycie wspólnego lokalu mieszkalnego. Współwłaściciele nie są małżonkami oraz nie istnieje między nimi żaden stopień pokrewieństwa.

Zgodnie z aktem notarialnym potwierdzającym nabycie nieruchomości udział we współwłasności wynosi:

1. Wnioskodawca 2/3,
2. partnerka 1/3.
   
   

W przyszłości współwłaściciele zamierzają przenieść udział partnerki Wnioskodawcy wnoszący 1/3 na Wnioskodawcę w zamian za przejęcie przez Wnioskodawcę części kredytu hipotecznego ciążącego na jego partnerce (przejęcie długu przez Wnioskodawcę).

Skutkiem powyższego Wnioskodawca stanie się jedynym właścicielem lokalu mieszkalnego oraz będzie na nim ciążył obowiązek całkowitej spłaty kredytu hipotecznego.

Jednocześnie partnerka Wnioskodawcy zostanie zwolniona z długu wynikającego z umowy kredytu hipotecznego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

1. Zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką nie będzie wiązać się ze spłatą lub dopłatą, a wiązać się będzie z przejęciem długu przez Wnioskodawcę, co decyduje o nieodpłatnym charakterze tej czynności. W związku z powyższym Wnioskodawca przejmie dług drugiego współwłaściciela i jednocześnie nabędzie udział w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu.
2. W sytuacji, gdyby Wnioskodawca nie zawierał umowy, z której wynikałoby, że przejmie spłatę kredytu, to do spłaty kredytu nadal mimo przejęcia na własność całego lokalu (nieruchomości) zobowiązany byłby również drugi kredytobiorca. Założeniem umowy będzie jednak przejęcie przez Wnioskodawcę całego kredytu w zamian za udział należący do drugiego współwłaściciela, z jednoczesnym zwolnieniem z długu drugiego współwłaściciela. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że w przedstawionym stanie przyszłym warunkiem zbycia udziału przez drugiego współwłaściciela jest przejęcie długu przez Wnioskodawcę, a obie te czynności nastąpią na mocy jednej umowy, w tym samym czasie.
   
   

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy w przedstawionym zdarzeniu po stronie Wnioskodawcy wystąpi obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn?

W uzasadnieniu swojego stanowiska Wnioskodawca powołał przepisy art. 1 i art. 2 ustawy o podatku od spadku i darowizn i na ich podstawie stwierdził, że w pkt 4 art. 1 ustawy wymienione zostało zniesienie współwłasności, jednak Wnioskodawca wskazuje, iż ustawodawca wyraźnie określił charakter tej czynności – a mianowicie nieodpłatność.

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie części nieruchomości w zamian za zwolnienie byłego współwłaściciela z długu nie stanowi nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W ocenie Wnioskodawcy, potwierdzeniem powyższego stanowiska może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 czerwca 2000 r. (sygn. akt SA/Gd 2258/95), w którym Sąd stwierdził, że zapłata ceny sprzedaży może być wyrażona nie tylko w pieniądzu, lecz również poprzez inne określenie jej wartości, w tym m.in. przez zwolnienie z długu, czy też potrącenie wymagalnych wierzytelności. Taki sposób rozliczenia się sprzedającego i kupującego nie pozbawia zawartej umowy tego elementu, jakim jest określenie ceny sprzedaży.

Podobne stanowisko wyraził Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 11 sierpnia 2009 r. (sygn. akt I SA/Bd 133/09), który orzekł, że odpłatnością może być także zwolnienie nabywcy z długu. Do tych samych wniosków doszedł również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 25 października 2011 r. (sygn. akt I SA/Gl 697/11).

W związku z powyższym Wnioskodawca stwierdził, iż zniesienie współwłasności przedstawione w zdarzeniu przyszłym nie ma nieodpłatnego charakteru, w związku z tym nabycie udziału w nieruchomości nie będzie podlegało podatkowi od spadków i darowizn.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej tę część stanowiska Wnioskodawcy, która odnosi się do zagadnień dotyczących podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotycząca podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy przenoszącej własność udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką w zamian za przejęcie długu. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostało wydane odrębne rozstrzygniecie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem :

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do postanowień art. 5 powołanej ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Z treści wniosku i jego uzupełnienia wynika, że w 2014 r. Wnioskodawca i jego partnerka – osoba fizyczna zaliczana do III grupy podatkowej – nabyli wspólnie nieruchomość. Udział Wnioskodawcy we współwłasności nieruchomości wynosi 2/3 a jego partnerki 1/3. W celu sfinansowania kosztów zakupu strony zaciągnęły bankowy kredyt hipoteczny. Współwłaściciele zamierzają przenieść udział partnerki Wnioskodawcy wnoszący 1/3 na Wnioskodawcę w zamian za przejęcie przez Wnioskodawcę części kredytu hipotecznego ciążącego na jego partnerce (przejęcie długu przez Wnioskodawcę). Skutkiem powyższego Wnioskodawca stanie się jedynym właścicielem lokalu mieszkalnego oraz będzie na nim ciążył obowiązek całkowitej spłaty kredytu hipotecznego a partnerka Wnioskodawcy zostanie zwolniona z długu wynikającego z umowy kredytu hipotecznego.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką nie będzie wiązać się ze spłatą lub dopłatą ale wiązać się będzie z przejęciem długu przez Wnioskodawcę. Wnioskodawca przejmie dług drugiego współwłaściciela i jednocześnie nabędzie udział w nieruchomości w zamian za zwolnienie z długu. W sytuacji, gdyby Wnioskodawca nie zawierał umowy przejęcia spłaty kredytu, do spłaty kredytu nadal zobowiązany byłby również drugi kredytobiorca mimo przejęcia przez Wnioskodawcę na własność całego lokalu (nieruchomości). Celem planowanej umowy będzie przejęcie przez Wnioskodawcę całego kredytu w zamian za udział należący do drugiego współwłaściciela, z jednoczesnym zwolnieniem z długu drugiego współwłaściciela. Warunkiem zbycia udziału przez drugiego współwłaściciela jest przejęcie długu przez Wnioskodawcę, a obie te czynności nastąpią na mocy jednej umowy, w tym samym czasie.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl natomiast art. 519 § 1 K.c. osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje zwolniony z długu (przejęcie długu). Stosownie do art. 519 § 2 K.c. przejęcie długu może nastąpić:

1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
   
   

Stosownie do postanowień art. 523 K.c., jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.

Na tle wskazanych powyżej uregulowań należy zauważyć, że samo przeniesienie własności nieruchomości nie powoduje przejęcia przez nabywcę długów związanych z nieruchomością. Dopiero przez zastosowanie reguły interpretacyjnej wynikającej z domniemania przejęcia długu (art. 523 K.c.) dokonuje się oceny oświadczenia woli nabywcy nieruchomości, w którym zwalnia on zbywcę od długów związanych z nieruchomością. Jeżeli zatem nabywca nieruchomości oświadczy, że zwalnia zbywcę od długów związanych z własnością zbywanej nieruchomości – to należy przyjąć, że zbywca zawarł z nabywcą nieruchomości umowę przejęcia długów przez nabywcę. Jak wskazał Wnioskodawca celem planowanej umowy będzie przejęcie przez niego udziału należącego do drugiego współwłaściciela, a warunkiem osiągniecia tego celu jest przejęcie długu drugiego współwłaściciela przez Wnioskodawcę. Obie te czynności nastąpią na mocy jednej umowy, w tym samym czasie. Wprawdzie zniesienie współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteka nie będzie związane ze spłatą lub dopłatą ale będzie wiązać się z przejęciem długu. Zatem nie można przyjąć, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym nastąpi nabycie tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności, skoro – jak sam Wnioskodawca stwierdza – w efekcie nabycie udziału w nieruchomości nastąpi przez zniesienie współwłasności w zamian za jednoczesne przyjęcie długu od drugiego współwłaściciela.

W związku z powyższymi stwierdzeniami należy wskazać, że skoro istotnie – jak twierdzi Wnioskodawca – zostanie przez niego zawarta umowa przenosząca własność 1/3 udziału w nieruchomości w zamian za przejęcie długu, to taka umowa, która nie stanowi nieodpłatnego zniesienia współwłasności, nie będzie objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od spadków i darowizn, a co za tym idzie nabycie dokonane na podstawie tej umowy nie może podlegać opodatkowaniu tym podatkiem.

Należy bowiem podkreślić, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Oznacza to, że szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania tym podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zatem zawarcie umowy dotyczącej nabycia własności 1/3 udziału w nieruchomości w zamian za przejęcie długu nie spowoduje powstania obowiązku w podatku od spadków i darowizn. Oznacza to, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez wnioskodawcę. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.