2015.08.19 - Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPP3/4512-153/15-4/UNR
z 19 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważniania do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu 11 maja 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 sierpnia 2015 r. (data wpływu 7 sierpnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości dokumentowania rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem (Liderem) za pomocą dokumentów księgowych innych niż faktura – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości dokumentowania rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem (Liderem) za pomocą dokumentów księgowych innych niż faktura.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 3 sierpnia 2015 r. w zakresie doprecyzowania opisu stanu faktycznego, przeformułowania pytania, własnego stanowiska oraz w zakresie reprezentacji.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.(ostatecznie przedstawiony w uzupełnieniu wniosku)

Wnioskodawca jest podmiotem działającym w formie polskiej spółki akcyjnej. Wnioskodawca posiada status agenta ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z. 2003 r. Nr 124. poz. 1154 z późn. zm.) - (,,Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym”).

W ostatnim czasie, Wnioskodawca nawiązał współpracę z następującymi partnerami:

innymi niż Wnioskodawca podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego i posiadającymi status agentów ubezpieczeniowych (,,Agenci”);

polskim bankiem (,,Bank”); Bank jest podmiotem prowadzącym działalność na podstawie ustawy z dnia 25 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r., poz. 1376, z późn. zm.) - ,,Prawo bankowe”, który również posiada status agenta ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

W ramach współpracy, Wnioskodawca, Agenci oraz Bank zamierzają wspólnie wykonywać czynności agencyjne (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) na rzecz polskiego zakładu ubezpieczeń (,,ZU”), przy czym celem nawiązania tej współpracy będzie świadczenie wspomnianych czynności agencyjnych z uwzględnieniem najwyższych standardów jakości i efektywności.

W celu sformalizowania przedmiotowej współpracy pomiędzy Wnioskodawcą, Bankiem i Agentami oraz ustalenia szczegółowych zasad współpracy, wymienione podmioty zawarły umowę o wspólne przedsięwzięcie (dalej jako: ,,Umowa Konsorcjum”) jak również (działając jako konsorcjanci, dalej łącznie: ,,Partnerzy Konsorcjum”, ,,Konsorcjum”) podpisały z ZU umowę agencyjną (,,Umowa Agencyjna”) dotyczącą wykonywania w ramach Konsorcjum, przez Partnerów Konsorcjum, w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych związanych z oferowanymi przez ZU Umowami Terminowego Ubezpieczenia na Życie.

UMOWA KONSORCJUM

Przedmiotem Umowy Konsorcjum jest w szczególności określenie warunków współpracy stron w ramach Konsorcjum przy realizacji Umowy Agencyjnej, wzajemnych rozliczeń w związku z wykonywaniem czynności w ramach Konsorcjum oraz zakresu odpowiedzialności stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Umowy Agencyjnej.

W zgodnej intencji stron Umowy Konsorcjum, zwarta przez nie umowa nie stanowi i nie powinna być interpretowana, jako umowa spółki, ani też nie ma charakteru jakiejkolwiek zorganizowanej formy prawnej wynikającej z Kodeksu Spółek Handlowych lub Kodeksu Cywilnego (w szczególności, strony nie powołały spółki cywilnej) lub umowy o podobnym charakterze. Celem Umowy Konsorcjum jest wyłącznie uregulowanie zasad współpracy stron w ramach Konsorcjum w związku z zawarciem i wykonywaniem Umowy Agencyjnej, w tym zasad udziału stron w wynagrodzeniu należnym Konsorcjum od ZU.

Cel Konsorcjum został określony jako świadome połączenie potencjałów technicznych, finansowych i organizacyjnych Partnerów Konsorcjum w celu zwiększenia efektywności i poprawy jakości czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wykonywanych na rzecz ZU.

W ocenie stron, powołanie Konsorcjum umożliwi kompleksowe, spójne i terminowe zaspokojenie oczekiwań klienta Konsorcjum, tj. ZU, dzięki zacieśnieniu współpracy, koordynacji i współdziałania Partnerów w zakresie wykonywania zleconej Konsorcjum usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz sprawne kojarzenie oferty ZU z potrzebami klientów prowadzące do zawarcia umów i rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej. Tym samym, powołanie Konsorcjum przyczyni się do zwiększenia skali sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, co przełoży się na wzrost przychodów Partnerów Konsorcjum.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum, Bank jest Liderem Konsorcjum i pełnomocnikiem Konsorcjum upoważnionym do samodzielnego reprezentowania Konsorcjum w stosunkach z podmiotami trzecimi. W szczególności, Bank jako Lider został upoważniony do negocjowania treści i zawarcia w imieniu Konsorcjum (Partnerów Konsorcjum) Umowy Agencyjnej z ZU, składania ZU w imieniu Konsorcjum (Partnerów Konsorcjum) wszelkich oświadczeń związanych z Umową Agencyjną oraz zawierania w imieniu Konsorcjum (Partnerów Konsorcjum) wszelkich aneksów, zmian lub porozumień dotyczących Umowy Agencyjnej. Także Bank, jako Lider Konsorcjum, został upoważniony do wystawiania na rzecz ZU zbiorczych dokumentów rozliczeniowych (not rozliczeniowych) zawierających sumaryczne informacje finansowe dotyczące wynagrodzenia należnego Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych na rzecz ZU.

Na podstawie ww. not rozliczeniowych, ZU wypłaca wynagrodzenie za czynności wykonywane przez Konsorcjum - zgodnie z Umową Konsorcjum, do odbierania od ZU wynagrodzenia należnego Konsorcjum (Partnerom Konsorcjum) upoważniony jest Bank, jako Lider. Zgodnie z życzeniem ZU oraz zgodną wolą Partnerów Konsorcjum, wszelkie rozliczenia pomiędzy Konsorcjum, a ZU mają być dokonywane wyłącznie przez Bank.

Przedmiotem działalności Konsorcjum jest wykonywanie w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych polegających w szczególności na:

pozyskiwaniu klientów dla ZU, jak i prowadzeniu prac przygotowawczych do zawarcia przez ZU z takimi klientami Umów Terminowego Ubezpieczenia na życie oraz na zawieraniu Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie z takimi klientami w imieniu ZU;
obsłudze i realizacji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w zakresie określonym w Umowie Konsorcjum oraz w Umowie Agencyjnej.

W ramach powyższych czynności Konsorcjum zobowiązało się wobec ZU w szczególności do:

podejmowania kroków niezbędnych w opinii Konsorcjum do pozyskiwania nowych klientów, w tym do przygotowywania listy klientów do późniejszego kontaktu;
zapewnienia personelu sprzedaży w odpowiedniej liczbie niezbędnej w opinii Konsorcjum dla dystrybucji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w sposób uwzględniający cele Konsorcjum oraz ZU;
przygotowania i utrzymywania procedur wymaganych przez przepisy prawa lub właściwy organ nadzoru w celu umożliwienia dystrybucji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
podejmowania czynności przygotowawczych w związku z zawieraniem Umów Terminowego Ubezpieczania na Życie, w tym zwłaszcza do zapewnienia że personel sprzedaży zapozna się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia, jak również z pozostałą dokumentacją Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie dostarczoną przez ZU.
udziału, w razie potrzeby, w dyskusjach nad brzmieniem Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
zawierania Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w imieniu ZU;
przedkładania klientom, w sytuacjach określonych prawem, pełnomocnictwa udzielonego przez ZU;
zachowywania w tajemnicy wszelkich informacji uzyskanych w związku z wykonywaniem Umowy Agencyjnej, dotyczących ZU, drugiej strony Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, jak również ubezpieczonych;
informowania klientów, czy Konsorcjum (Partnerzy Konsorcjum) występują w imieniu jednego czy wielu zakładów ubezpieczeń oraz informowania klienta, na każde żądanie, o firmach zakładów ubezpieczeń, w imieniu których Partnerzy Konsorcjum wykonują czynności agencyjne, przekazywania klientom innych wymaganych prawem informacji;
pełnego informowania klientów o warunkach ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ZU, a zwłaszcza o przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, jak również prawach i obowiązkach klientów wynikających z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, w tym przekazywania klientom ogólnych warunków ubezpieczenia;
obliczania i stosowania stosownych składek ubezpieczeniowych w odniesieniu do każdego klienta, na podstawie informacji podanych przez klienta we wniosku o zawarcie Umowy Terminowego Ubezpieczenia na Życie oraz taryfy składek przekazanej przez ZU;
pobierania składek ubezpieczeniowych na podstawie Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie i przekazywania takich składek ubezpieczeniowych ZU;
informowania klientów o warunkach i procedurach wypłaty świadczeń, a zwłaszcza o prawach i obowiązkach ubezpieczającego, ubezpieczonego i uprawnionego z umowy ubezpieczenia wynikających z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
dostarczania klientom i uprawnionym z umowy ubezpieczenia formularzy związanych z realizacją Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, a zwłaszcza formularzy wykorzystanych w procesie wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych;
przyjmowania roszczeń z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie oraz przekazywania osobom występującym z roszczeniami odpowiednich formularzy związanych z Umowami Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
przyjmowania od klientów i osób występujących z roszczeniami wniosków o wypłatę świadczenia ubezpieczeniowego wraz z odpowiednią dokumentacją i załącznikami niezbędnymi dla zaspokojenia roszczeń oraz dostarczania ich do ZU;
zapewnienia właściwego obiegu dokumentów i korespondencji z klientami;
zapewnienia bezpieczeństwa dla celów właściwego przechowywania dokumentacji dotyczącej Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
dostarczania ZU odpowiednich danych i dokumentów niezbędnych dla wykonywania Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, jak również przekazywania ZU odpowiednich raportów;
przyjmowania rezygnacji ubezpieczonych z ochrony ubezpieczeniowej i przekazywania ich do ZU.

Strony wskazały w Umowie Konsorcjum, że powyższe czynności będą wykonywane przez Konsorcjum przy uwzględnieniu określonych w Umowie Konsorcjum zasad dotyczących podziału obowiązków pomiędzy Partnerami Konsorcjum.

W świetle Umowy Konsorcjum Wnioskodawca jako Partner Konsorcjum zobowiązał się do wykonywania w ramach Konsorcjum w szczególności następujących czynności w związku z Umową Agencyjną:

wykonywanie czynności przygotowawczych zmierzających do zawarcia Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
informowanie klientów o warunkach Umów Terminowego Ubezpieczenie na Życie, w szczególności w przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, a także o prawach i obowiązkach klientów wynikających z takich umów, w tym przekazywania ubezpieczającemu ogólnych lub szczególnych warunków ubezpieczenia;
udzielanie pomocy klientom przy wypełnianiu wniosków o zawarcie Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie i innych dokumentów wymaganych w procedurze zawierania takich umów, obowiązujących w ZU;
kalkulacja składki w stosunku do danego klienta, na podstawie danych podanych przez klienta we wniosku o zawarcie Umowy Terminowego Ubezpieczenia na Życie, zgodnie z taryfą składek otrzymaną od ZU;
weryfikacja wniosków o zawarcie Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie pod kątem konieczności dokonania oceny medycznej przez ZU oraz przekazanie wniosków do akceptacji ZU w przypadku konieczności dokonania oceny medycznej;
udostępniania ZU uzgodnionych raportów według wzorów określonych przez ZU;
przekazywanie do ZU elektronicznej dokumentacji ubezpieczeniowej z procesu wnioskowania o ubezpieczenie zakończonych wystawieniem polisy;
elektroniczne wystawianie polis według wzoru uzgodnionego z ZU oraz przekazywanie ich ubezpieczonym;
przechowywanie oraz należyte zabezpieczenie dokumentacji elektronicznej związanej z objęciem danego ubezpieczonego ochroną ubezpieczeniową, jak również dokumentacji elektronicznej wniosków odrzuconych;
informowanie klientów o trybie postępowania w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego;
przekazywanie formularzy stosowanych przez ZU w procesie wypłaty świadczenia;
uczestniczenie w administrowaniu i wykonywaniu umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, w szczególności poprzez utrzymywanie kontaktów z klientami, w tym również pośredniczenie przy wymianie korespondencji z klientami;
przyjmowanie zgłoszeń roszczeń z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie i przekazywania ich do ZU;
zapewnienie prawidłowego obiegu dokumentów i korespondencji z ubezpieczonymi;
udostępnianie ZU danych i dokumentów niezbędnych do realizacji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
inkasowanie składek ubezpieczeniowych pobranych od klientów oraz wpłacanie ich na rachunek bankowy ZU w wysokości określonej w umowie ubezpieczenia;
weryfikacja prawidłowości naliczenia składki oraz ich zgodności z raportami pobrań;
przyjmowanie rezygnacji z ochrony ubezpieczeniowej i ich przekazywanie do ZU;
przetwarzanie danych osobowych klientów Banku powierzonych mu przez Bank wyłącznie w zakresie i w celu określonym w umowie powierzenia przetwarzania danych osobowych.

Każdy z Partnerów Konsorcjum zobowiązał się wykonać przyjęty na siebie zakres czynności zgodnie z warunkami Umowy Konsorcjum, Umowy Agencyjnej oraz pełnomocnictwa udzielonego danemu Partnerowi Konsorcjum przez ZU. W szczególność oznacza to zobowiązanie do należytego i terminowego wykonywania wszelkich zobowiązań względem ZU, w sposób umożliwiający Konsorcjum wywiązanie się ze zobowiązań wobec ZU zgodnie z postanowieniami Umowy Agencyjnej.

Wszyscy Partnerzy Konsorcjum zobowiązali się do lojalnego współdziałania w celu realizacji Umowy Agencyjnej oraz terminowego wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań, z dochowaniem należytej staranności. W Umowie Konsorcjum zaznaczono, że czynności agencyjne objęte zakresom Umowy Konsorcjum będą wykonywane przez Partnerów Konsorcjum wyłącznie za pośrednictwem osób fizycznych, które spełniają wszystkie wymagania określone w art. 9 par. 1 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Osoby te będą wykonywać czynności agencyjne i będą działać w imieniu i na rzecz Partnerów Konsorcjum na podstawie odpowiednego upoważnienia udzielonego przez właściwego Partnera Konsorcjum.

Umowa Konsorcjum przewiduje, że wynagrodzenie za czynności wykonywane przez Konsorcjum w ramach Umowy Agencyjnej, ZU będzie wpłacał na rachunek bankowy Banku jako Lidera Konsorcjum. Bank będzie wypłacał odpowiednią część wynagrodzenia z tytułu wykonywania czynności w ramach Konsorcjum na rzecz pozostałych Partnerów Konsorcjum, w tym, na rzecz Wnioskodawcy.

UMOWA AGENCYJNA

Jak Wnioskodawca wskazuje powyżej, Konsorcjum podpisało z ZU Umowę Agencyjną (umowa ta została podpisana z ZU przez Bank w imieniu wszystkich Partnerów Konsorcjum). Przedmiotem umowy jest świadczenie przez Konsorcjum, na rzecz ZU, usług agencyjnych (usług pośrednictwa ubezpieczeniowego), o których mowa w art. 2 i 4 pkt 1 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Zatem na podstawie Umowy Agencyjnej, ZU zlecił Konsorcjum, a Partnerzy Konsorcjum zobowiązali się wykonywać w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjne, polegające w szczególności na:

pozyskiwaniu klientów, jak również prowadzeniu prac przygotowawczych do zawarcia przez ZU z takimi klientami Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie oraz na zawieraniu Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie z takimi klientami w imieniu ZU;
administrowaniu i wykonywaniu Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w zakresie określonym w Umowie Agencyjnej i zgodnie z udzielonym im przez ZU pełnomocnictwem.

W ramach czynności wskazanych w pkt A., Partnerzy Konsorcjum zobowiążą się w szczególności do:

podejmowania kroków niezbędnych w ich opinii do pozyskiwania nowych klientów, w tym do przygotowywania listy klientów do późniejszego kontaktu;
zapewnienia personelu sprzedaży w odpowiedniej liczbie niezbędnej w opinii Partnerów Konsorcjum dla dystrybucji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w sposób uwzględniający intencje stron;
przygotowania i utrzymywania procedur wymaganych przez przepisy prawa lub właściwy organ nadzoru w celu umożliwienia dystrybucji Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
podejmowania czynności przygotowawczych w związku z zawieraniem Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, w tym zwłaszcza do zapewnienia, że personel sprzedaży zapoznał się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia, jak również z pozostałą dokumentacją Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie dostarczoną przez ZU;
udziału, w razie potrzeby, w dyskusjach nad brzmieniem Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
zawierania Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie w imieniu ZU;
pełnego informowania klientów o warunkach ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ZU, a zwłaszcza o przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, jak również prawach i obowiązkach klientów wynikających z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, w tym przekazywani klientom ogólnych warunków ubezpieczenia.

W związku z wykonywaniem czynności agencyjnych wskazanych w pkt B., Partnerzy Konsorcjum zobowiązali się w szczególności do:

obliczania i stosowania stosownych składek ubezpieczeniowych w odniesieniu do każdego klienta, na podstawie informacji podanych przez klienta we wniosku o zawarcie Umowy Terminowego Ubezpieczenia na Życie oraz taryfy składek przekazanej przez ZU;
pobierania składek ubezpieczeniowych na podstawie Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie i przekazywania takich składek ubezpieczeniowych ZU;
informowania klientów o warunkach i procedurach wypłaty świadczeń, a zwłaszcza o prawach i obowiązkach ubezpieczającego, ubezpieczonego i uprawnionego z umów ubezpieczenia wynikających z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
dostarczania klientom i uprawnionym z umowy ubezpieczenia formularzy związanych z realizacją Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, a zwłaszcza formularzy wykorzystanych w procesie wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych;
przyjmowana roszczeń z Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie oraz przekazywania osobom występującym z roszczeniami odpowiednich formularzy związanych z Umowami Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
przyjmowania od klientów i osób występujących z roszczeniami wniosków o wypłatę świadczenia ubezpieczeniowego wraz z odpowiednią dokumentacją i załącznikami niezbędnymi dla zaspokojenia roszczeń oraz dostarczania ich do ZU;
zapewnienia właściwego obiegu dokumentów i korespondencji z klientami;
zapewnienia bezpieczeństwa dla celów właściwego przechowywania dokumentacji dotyczącej Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie;
dostarczania ZU odpowiednich danych i dokumentów niezbędnych dla wykonywania Umów Terminowego Ubezpieczenia na Życie, jak również przekazywania ZU odpowiednich raportów,
przyjmowania rezygnacji ubezpieczonych z ochrony ubezpieczeniowej i przekazywania ich do ZU.

Za czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez Konsorcjum na podstawie Umowy Agencyjnej, ZU ma wypłacać Konsorcjum wynagrodzenie prowizyjne ustalone w Umowie Agencyjnej, wynagrodzenie to będzie kalkulowane jako określony procent składki otrzymywanej od klienta zawierającego umowę ubezpieczenia. Wynagrodzenie będzie w całości wypłacane na rachunek Banku jako Lidera Konsorcjum, który pobierze ww. wynagrodzenie w imieniu Partnerów Konsorcjum. Podstawą dla wypłaty wynagrodzenia przez ZU są zbiorcze dokumenty rozliczeniowe (noty rozliczeniowe zawierające sumaryczne informacje finansowe dotyczące wynagrodzenia należnego Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych na rzecz ZU. Następnie, Bank wypłaci na rzecz pozostałych Partnerów Konsorcjum (w tym, na rzecz Wnioskodawcy) należne im kwoty wynagrodzenia zgodnie z zasadami określonymi w Umowie Konsorcjum.

Wnioskodawca wskazuje, że na gruncie przepisów ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, Konsorcjum, rozumiane jako Partnerzy Konsorcjum działający łącznie, nie może wspólnie występować w roli agenta ubezpieczeniowego. Zgodnie z ustawą o pośrednictwie ubezpieczeniowym agentem mogą być wyłącznie przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, spółkami nieposiadającymi osobowości prawnej lub osobami prawnymi.

W związku z powyższym Wnioskodawca, Bank oraz każdy z Agentów mają status agentów ubezpieczeniowych; również każdy z Partnerów jest odrębne zobowiązany do spełnienia odpowiednich wymogów określonych w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Ponieważ ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym wymaga zawarcia umowy agencyjnej pomiędzy agentem ubezpieczeniowym a zakładem ubezpieczeń, niezbędne jest, aby zarówno Wnioskodawca, jak i Bank oraz wszyscy Agenci (pozostali Partnerzy Konsorcjum) byli stronami Umowy Agencyjnej zawartej z ZU; z powyższych względów, Umowa Agencyjna została zawarta pomiędzy wszystkimi Partnerami Konsorcjum oraz ZU, a także wprost wymienia wszystkich konsorcjantów będących stroną tej umowy.

Zgodnie z wymogami ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, wyznaczenie agenta ubezpieczeniowego należy do kompetencji zakładu ubezpieczeń, w imieniu i na rzecz którego taki agent ma działać ZU musi udzielić agentowi odpowiedniego pełnomocnictwa (art. 12 ust. 1 i 2) oraz zgłosić go do rejestru agentów ubezpieczeniowych. W wykonaniu powyższych obowiązków z ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, każdy z Partnerów Konsorcjum został zgłoszony przez ZU do rejestru agentów ubezpieczeniowych i każdy z Partnerów otrzymał od ZU odpowiednie pełnomocnictwa do działania w jego imieniu i na jego rzecz. Każde z pełnomocnictw określa w szczególności:

zakres działalności agenta ubezpieczeniowego, ze wskazaniem działu i grup ubezpieczeń - z uwzględnieniem wszystkich opisanych w ramach niniejszego wniosku czynności agencyjnych, jakie mają być realizowane przez Konsorcjum na rzecz ZU;

wysokość maksymalnej sumy ubezpieczenia, na jaką agent ubezpieczeniowy może zawrzeć jedną umowę ubezpieczenia;

obszar działalności agenta ubezpieczeniowego.

Końcowo, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, ,,Pełnomocnictwo udzielone przez zakład ubezpieczeń nie może zawierać upoważnienia do udzielania dalszych pełnomocnictw”. Zatem ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym wprowadza wyraźny zakaz wykorzystywania w działalności agencyjnej substytucji. Cytowany przepis stanowi ograniczenie ogólnej zasady wynikającej z art. 106 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz.U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm. ,,Kodeks cywilny”), z której wynika, że pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, ustawy lub ze stosunku będącego podstawą pełnomocnictwa. Zatem w przypadku agenta ubezpieczeniowego nie jest dopuszczalna sytuacja, w której udzieliłby on innemu agentowi dalszego pełnomocnictwa do działania w imieniu zakładu ubezpieczeniowego.

Powyższe ograniczenie sprawia, że ani Wnioskodawca ani pozostali Partnerzy Konsorcjum nie mieli innej możliwości ułożenia wzajemnych relacji, aniżeli poprzez zawarcie umowy o wspólnym przedsięwzięciu (Umowy Konsorcjum). W szczególności, nie byłoby dopuszczalne podzlecanie przez Bank (agenta ubezpieczeniowego) Wnioskodawcy (również agentowi ubezpieczeniowemu) świadczenia usług pośrednictwa na rzecz Banku; podobnie, ani Bank (jako agent) ani Wnioskodawca (jako agent) nie może podzlecać świadczenia usług pośrednictwa Agentom (działającym, jako agenci ubezpieczeniowi); usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być świadczone przez każdego z agentów (Partnerów Konsorcjum) jedynie bezpośrednio na rzecz ZU. W tych uwarunkowaniach prawnych, model wspólnego przedsięwzięcia (Konsorcjum) w sposób najwłaściwszy i jedynie dopuszczalny odzwierciedla zarówno intencje Partnerów Konsorcjum, co do ich współdziałania i wzajemnego wsparcia
w wykonywaniu Umowy Agencyjnej, jak i ograniczenia regulacyjne (wynikające z art. 12 ust. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym), co do formy takiego współdziałania, wykluczające w szczególności jakiekolwiek ,,podzlecanie” lub ,,podwykonawstwo” w zakresie usług agencyjnych.

Wnioskodawca wskazał, że w zakresie zawartej przez strony Umowy Konsorcjum (jak również w zakresie pozostałych relacji opisanych w stanie faktycznym wniosku), Wnioskodawca nie świadczy żadnych usług na rzecz Banku - Lidera Konsorcjum.

Relacja Wnioskodawcy z Bankiem w ramach Umowy Konsorcjum polega wyłącznie na wzajemnej współpracy i współdziałaniu przy wspólnym świadczeniu usług na rzecz zakładu ubezpieczeń (ZU). Wspólne świadczenie usług na rzecz ZU przez wszystkich partnerów konsorcjum (tj. Wnioskodawcę, Bank i Agentów) wynika z celu konsorcjum wskazanego w Umowie Konsorcjum. Każdy z partnerów działa w tym zakresie na podstawie umowy agencyjnej zawartej z ZU oraz pełnomocnictwa udzielonego danemu partnerowi przez ZU, co wynika z przepisów Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Co istotne w tym kontekście, art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym wprowadza wyraźny zakaz wykorzystywania w działalności agencyjnej substytucji. Zakaz ten powoduje, że Wnioskodawca (działając w ramach konsorcjum jako agent) nie jest uprawniony do świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Banku (również działającego w ramach konsorcjum jako agent). W konsekwencji, usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być świadczone przez każdego z agentów - partnerów konsorcjum (w tym, Wnioskodawcę) jedynie bezpośrednio na rzecz ZU i taki model został wdrożony w przedmiotowym stanie faktycznym.

Zatem wypłata przez Bank jako Lidera, na rzecz pozostałych partnerów konsorcjum (w tym Wnioskodawcę), kwot wynagrodzenia otrzymanego przez Konsorcjum od ZU następuje w związku z usługami świadczonymi przez partnerów konsorcjum (w tym, Wnioskodawcę) wyłącznie na rzecz ZU a nie na rzecz innych partnerów. W ramach Konsorcjum, żaden z partnerów nie świadczy usług na rzecz innego partnera (partnerów).

Jednocześnie, zważywszy na ogólny charakter pytania zadanego przez Organ, Spółka informuje, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, świadczy na rzecz Banku usługi pośrednictwa finansowego związanego z pozyskiwaniem klientów dla umów kredytowych. Jednak przedmiotowe usługi nie mają żadnego związku ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji, w tym, z Umową Konsorcjum, z działalnością konsorcjum, ze świadczeniem usług na rzecz ZU - ani też w żaden sposób nie dotyczą współpracy z ZU. Jest to w każdym aspekcie odrębna działalność Aspiro Spółka Akcyjna.

Umowa Konsorcjum, której stronami są w szczególności Wnioskodawca oraz Bank, nie przewiduje pobierania przez Bank od partnerów, w tym od Wnioskodawcy, odrębnego wynagrodzenia za pełnienie funkcji Lidera konsorcjum. Wynagrodzenie takie nie jest zatem przez Bank pobierane.

Dążąc do wyczerpującego przedstawienia w ramach „Odpowiedzi na wezwanie” wszystkich okoliczności faktycznych mających lub mogących mieć znaczenie dla sprawy, Wnioskodawca poinformował, że w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, Bank, występujący jako Lider konsorcjum, otrzymał indywidualną interpretację prawa podatkowego (interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie sygn. IPPP1/4512-374/15-2/AS), w której ww. Organ potwierdził stanowisko Banku, że usługa świadczona przez konsorcjum na rzecz ZU ma charakter usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych podlegającej zwolnieniu z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie. (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy otrzymanie przez Wnioskodawcę (występującego jako Partner Konsorcjum) od Banku (działającego jako Lider Konsorcjum) części wynagrodzenia uzyskanego przez Konsorcjum od ZU z tytułu usług pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonych przez Konsorcjum na rzecz ZU powinno być dokumentowane dokumentami księgowymi innymi niż faktury VAT (np. notami obciążeniowymi wystawianymi przez Wnioskodawcę na Bank)?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku):

Otrzymanie przez Wnioskodawcę (Partnera Konsorcjum) od Banku (Lidera Konsorcjum) odpowiedniej części wynagrodzenia uzyskanego przez Konsorcjum od ZU z tytułu wykonywania na rzecz ZU czynności agencyjnych powinno być dokumentowane odpowiednimi dokumentami księgowymi (np. noty obciążeniowe wystawiane przez Wnioskodawcę na Bank), innymi niż faktury VAT. Wystawianie faktur VAT w odniesieniu do wskazanych rozliczeń dokonywanych pomiędzy Bankiem a Wnioskodawcą, jako Partnerami Konsorcjum nie miałoby uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów Ustawy o VAT z tego względu, że w opisanym modelu Konsorcjum, Wnioskodawca nie świadczy żadnych usług na rzecz Banku (ale wspólnie z Bankiem i Agentami świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego bezpośrednio na rzecz ZU).

CHARAKTER PRAWNY UMOWY KONSORCJUM

Umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie porozumień o charakterze konsorcjum jest jednak dopuszczalne w ramach swobody umów, przewidzianej w art. 3531 Kodeksu cywilnego. Powołany przepis przewiduje, że ,,Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”.

Umowa konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też zakres przedmiotowy przekracza możliwości jednego tylko podmiotu. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy, czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum partnerzy mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (lider), przy czym może to być jeden z konsorcjantów lub osoba trzecia. Konsorcjum nie posiada wspólnego majątku, chociaż zazwyczaj ma wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszelkie płatności regulowane są za pośrednictwem lidera reprezentującego konsorcjum.

ZAKRES OPODATKOWANIA NA PODSTAWIE USTAWY O VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zatem, aby dane zdarzenie (rozliczenie) mogło zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi ono stanowić jedną z czynności wskazanych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć, co do zasady, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika z powołanych przepisów, dla uznania, że dane zdarzenie (rozliczenie podlega opodatkowaniu, kluczowe jest zakwalifikowanie tego zdarzenia (rozliczenia), jako jednego ze świadczeń wskazanych w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT. Natomiast uznanie danego zdarzenia (rozliczenia) za podlegające opodatkowaniu „odpłatne świadczenie usług” wymaga identyfikacji ,,świadczenia” realizowanego przez podatnika, które ma charakter odpłatny, jak również wskazania odbiorcy takiego świadczenia (konsumenta). W przeciwnym razie, w braku świadczenia, odpłatności za świadczenie lub konsumenta, nie można bowiem mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu.

Dokonywanie czynności opodatkowanych wskazanych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT podlega dokumentowaniu w sposób wskazany w ustawie o VAT.

Zgodnie z przepisem art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. W świetle art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jednakże, zgodne z art. 106b ust. 2 podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. Wyjątkiem jest sytuacja określona w ust. 3 pkt 2, który stanowi, że na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Zdarzenia i rozliczenia, niewskazane w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT (nieobjęte opodatkowaniem VAT), nie podlegają dokumentowaniu fakturami VAT, ale powinny być dokumentowane w inny sposób (w tym, za pomocą dokumentów i not księgowych).

ZASTOSOWANIE WW. PRZEPISÓW DO SYTUACJI WNIOSKODAWCY

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, każdy z Partnerów Konsorcjum jest odrębnym podatnikiem podatku VAT; podatnikiem nie jest natomiast samo Konsorcjum.

W związku z powyższym, Partnerzy Konsorcjum, w odniesieniu do wzajemnych rozliczeń powinni stosować wskazane zasady zawarte w ustawie o VAT dotyczące identyfikacji czynności opodatkowanych, jak również dokumentowania ewentualnych czynności opodatkowanych.

Jak wynika z brzmienia art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, tylko wskazane w tym przepisie świadczenia mogą zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT; zdarzenia (rozliczenia) niewymienione w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wskazano w stanie faktycznym opisanym w niniejszym wniosku, Konsorcjum zostało zawiązane w celu połączenia potencjałów technicznych, finansowych i organizacyjnych Partnerów Konsorcjum z myślą o zwiększeniu efektywności i poprawieniu jakości czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wykonywanych na rzecz ZU. Partnerzy oczekują, że powołanie Konsorcjum umożliwi kompleksowe, spójne i terminowe zaspokojenie oczekiwań klientów Konsorcjum, ZU, dzięki zacieśnieniu współpracy, koordynacji współdziałania Partnerów w zakresie wykonywania zleconej Konsorcjum usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Zatem istotą działania Partnerów (w tym, Wnioskodawcy) w ramach Konsorcjum jest wykonywanie świadczeń (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) na rzecz ZU, a nie wykonywanie takich czynności na rzecz innych Partnerów Konsorcjum, w tym, na rzecz Banku jako Lidera Konsorcjum.

Taki sposób organizacji współpracy pomiędzy Partnerami Konsorcjum jest jedynym dopuszczalnym w świetle art. 12 ust. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, z którego wynika wyraźny zakaz wykorzystywania w działalności agencyjnej substytucji. W świetle powołanej regulacji, nie byłoby zatem dopuszczalne w szczególności podzlecenie przez Bank (agenta ubezpieczeniowego) Wnioskodawcy (również agentowi ubezpieczeniowemu) świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Banku podobnie, Wnioskodawca (jako agent) nie może podzlecać świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego Agentom (działającym, jako agenci ubezpieczeniowi). Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być świadczone przez każdego z agentów (Partnerów Konsorcjum) jedynie bezpośrednio na rzecz ZU.

Wskazane wymogi regulacyjne zostały odzwierciedlone w modelu organizacyjnym Konsorcjum oraz w sposobie organizacji rozliczeń Konsorcjum, który wyklucza jakiekolwiek ,,podzlecanie” lub ,,podwykonawstwo” w zakresie usług agencyjnych.

Powyższe potwierdza, że Partnerzy Konsorcjum, w tym Wnioskodawca, nie wykonują
(i nie mogą wykonywać) żadnych czynności, w tym nie świadczą odpłatnie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, na rzecz innych Partnerów Konsorcjum. Przeciwnie, usługi takie są świadczone przez Konsorcjum (Partnerów Konsorcjum) wyłącznie bezpośrednio na rzecz klienta, tj. ZU.

W konsekwencji należy uznać, że wzajemne rozliczenia pomiędzy Partnerami Konsorcjum nie dotyczą odpłatnego świadczenia usług w znaczeniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a jedynie partycypowania we wspólnie osiągniętych przychodach. Celem tych rozliczeń jest wyłącznie zrealizowanie ustalonych pomiędzy Partnerami Konsorcjum udziałów w przychodach z prowadzonego wspólnie przedsięwzięcia, jakim jest Konsorcjum. Uzyskana przez danego Partnera Konsorcjum partycypacja w przychodach Konsorcjum nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi wykonane przez tego Partnera na rzecz Lidera, ale odzwierciedla jego zaangażowanie we współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. Czynność taka nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu na podstawie art. 106a pkt 1 ustawy o VAT nie stanowi, bowiem sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT. Innymi słowy, przepływy gotówkowe dokonywane pomiędzy Partnerami Konsorcjum w związku z ich wzajemnymi rozliczeniami nie powinny być dokumentowane fakturami VAT, ale innymi dokumentami księgowymi.

W tych okolicznościach Wnioskodawca stoi na stanowisku, że rozliczenia pomiędzy Bankiem (Liderem Konsorcjum), a Wnioskodawcą (Partnerem Konsorcjum) powinny być dokumentowane odpowiednimi dokumentami księgowymi (np. noty obciążeniowe wystawiane przez Wnioskodawcę na Bank), innymi niż faktury VAT. Wystawianie faktur VAT w odniesieniu do rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Bankiem, jako Partnerami Konsorcjum nie miałoby uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów ustawy o VAT z tego względu, że w opisanym modelu Konsorcjum, Wnioskodawca nie świadczy żadnych usług na rzecz Banku, (ale wspólnie z Bankiem i Agentami świadczy usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego bezpośrednio na rzecz ZU).

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie regulują sposobu dokumentowania transakcji, w przypadku których nie jest wymagane wystawianie faktur VAT. Należy zatem uznać, że dopuszczalne jest dokumentowanie takich transakcji innym dokumentem księgowym, np. notą księgową. Należy przy tym zauważyć, że nota księgowa (nota rozliczeniowa) nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy o podatku VAT, i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów.

WYKŁADNIA EUROPEJSKA

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje jednoznaczne potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE („TSUE”). Mianowicie, w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) przeciwko Fazenda Pública (wyrok z dnia 29 kwietnia 2004 r.) TSUE zajął stanowisko, zgodnie, z którym ,,wykonywane przez członków konsorcjum czynności korespondujące z posiadanymi przez nich, zgodnie z postanowieniami umowy, udziałami, nie stanowią czynności odpłatnych. W odniesieniu, zatem do takich działań nie można mówić o transakcjach podlegających opodatkowaniu. [...] Z drugiej strony, gdy wykonanie pewnych czynności wykraczających ponad określony w umowie konsorcjum udział jego członka, powoduje sytuację, w której pozostali członkowie konsorcjum płacą za te czynności przekraczające ten udział, czynności takie stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług realizowane odpłatnie w rozumieniu art. 2 ust. 1 VI Dyrektywy.” - pkt 87 i pkt 89 wyroku.

W konsekwencji TSUE stwierdził, że ,,Działania wykonywane przez członków konsorcjum na podstawie postanowień umowy ustalającej zasady działania konsorcjum oraz zgodnie z ustalonym udziałem w konsorcjum każdego przedsiębiorstwa, nie stanowią dostawy towaru lub usługi świadczonej odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, ani nie są, w związku z tym, transakcją podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem w rozumieniu przywołanej dyrektywy”. Tylko wówczas, „jeżeli działania członków konsorcjum dotyczące czynności wykraczających poza wynikający z umowy ich udział w konsorcjum obejmują z tego tytułu zapłatę od innych członków konsorcjum, takie działania stanowią dostawę towarów lub usług ,,świadczonych odpłatnie” w rozumieniu tego przepisu”.

POLSKA PRAKTYKA PODATKOWA

W uzupełnieniu przedstawionego uzasadnienia prawnego, Wnioskodawca przytacza poniżej fragmenty wyroków polskich sądów administracyjnych oraz interpretacji podatkowych wydanych przez Ministra Finansów za pośrednictwem odpowiednich Izb Skarbowych, które bezpośrednio potwierdzają prawidłowość interpretacji przepisów prawa podatkowego dokonanej przez Wnioskodawcę:

Wyrok NSA z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1493/13: ,,(...) należy powołać orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego uznające, że przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jako przedmiotu opodatkowania - świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu. Przytoczyć należy orzeczenia NSA: z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1012/13, z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1108/13, z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 526/11, z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1788/07, z dnia 9 października 2008 r. sygn. akt I FSK 291/08, z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1288/13 (…). W przytoczonych wyżej uzasadnieniach wyroków NSA podkreślał, że celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można do celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość. (...) nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dokumentem księgowym. Z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy. (…). Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. Nie można bowiem przyjąć, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony."

Wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12 - sąd wskazał, że: „podziela przedstawioną obszernie przez Sąd I instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, argumentację dotyczącą rozumienia pojęcia świadczenia usług. W szczególności stwierdzić należy, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy bogatej aktywności podmiotów gospodarczych a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. Takiego przyporządkowania nie determinuje także podkreślana przez organ okoliczność, że każdy podmiot będący Partnerem Konsorcjum jest odrębnym podatnikiem VAT, a takim podatnikiem nie jest samo Konsorcjum. (...) przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy VAT, jako przedmiotu opodatkowania, świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne), należy przede wszystkim uwzględniać cel takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania, na potrzeby podatkowe poszczególnych czynności służących realizacji tego celu (tak NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2008 r., I FSK 1788/07, wyroku z dnia 9 października 2008 r. w sprawie I FSK 291/08 czy wyroku z dnia 29 lutego 2012 r. w sprawie I FSK 562/11). W powołanych orzeczeniach zaprezentowany został pogląd, że celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można, do celów podatku od towarów i usług, wydzielać i oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, którego końcowym efektem, jest zrealizowanie wspólnego przedsięwzięcia”.

Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2013 r., sygn. akt I SA/Po 148/13: ,,W zaistniałym sporze rację należy przyznać skarżącej Spółce, która twierdzi, że nie ma konieczności wystawiania faktury VAT w celu udokumentowania wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami umowy. (...) Sąd orzekający w niniejszym składzie podziela w pełni stanowisko utrwalone w orzecznictwie Sądów Administracyjnych, zgodnie z którym przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 u.p.t.u. - jako przedmiotu opodatkowania - świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu (por. np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 kwietnia 2008 r., o sygn. akt I FSK 1788/07, z dnia 09 października 2008 r. o sygn. akt I FSK 291/08, z dnia 29 lutego 2012 r., o sygn. akt I FSK 562/11 - dostępne na stronach internetowych http://orzeczenia.nsa.gov.pl).”

Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Po 880/11: „Co do podziału kosztów i przychodów przez lidera konsorcjum dokonywanego przy użyciu not obciążeniowych i uznaniowych brak jest podstaw, aby czynności te w opisanym stanie faktycznym zakwalifikować, czy to do dostaw towarów, czy to do świadczenia usług przez lidera na rzecz partnerów lub też odwrotnie. (...) Dychotomiczny podział czynności podlegających opodatkowaniu na dostawę towarów i świadczenie usług nie oznacza jednak, iż każde przesunięcie, czy rozliczenie określonych wartości ekonomicznych pomiędzy dwoma różnymi podmiotami może zostać uznane za świadczenie usług jeśli nie stanowi dostawy towarów. Należy bowiem zauważyć, iż rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia w rozpatrywanym przypadku konsorcjum, jeśli równocześnie nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT decyduje o opodatkowaniu jest odpłatność za świadczoną usługę, którą należy rozumieć jako wynagrodzenie należne za dane świadczenie. Jest ono najczęściej określane umową pomiędzy stronami transakcji i stanowi skutek określonego przysporzenia. Trudno zaś taką cechę przypisywać operacji księgowej dokonywanej przez lidera na rzecz partnerów konsorcjum, polegającej na proporcjonalnym obciążeniu ich kosztami stosownie do określonego udziału we wspólnym przedsięwzięciu lub proporcjonalnym przysporzeniu uzyskanym od zamawiającego przychodem”.

Wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 2 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Rz 760/10: „Wzajemne rozliczenie z tytułu finansowania działalności lub podziału zysku dokonywane przez skarżącą uczelnie jako lidera a pozostałymi uczelniami biorąc pod uwagę unormowania art. 5 ust. 1 pkt 1 art. 8 ust. 1 ustawy nie stanowią dla skarżącej uczelni świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlegają opodatkowaniem podatkiem od towarów usług. Skoro w przedstawionym przez skarżącą uczelnię stanie faktycznym nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług to w konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowania fakturą VAT lecz innym dokumentem księgowym np. notą księgową. Z art. 106 ust. 1 ustawy wynika bowiem że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy. W rozpoznawanej sprawie mamy do czynienia z czynnością, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a co zatem idzie nie mają zastosowania przepisy ustawy dotyczącej dokumentowania czynności.”

Interpretacja z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. ITPP2/443-1120/13/AP, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy: ,,Odnośnie kwestii opodatkowania wypracowanego zysku należy stwierdzić, że podział przychodów konsorcjum dokonywany przez Spółkę na rzecz konsorcjantów, stosownie do ich udziału określonego w umowie konsorcjum, nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a zatem nie podlega opodatkowaniu. Wobec tego, wypłat należnego spółce ,,I” udziału w wypracowanym zysku, Spółka nie powinna dokumentować fakturą VAT, lecz innym dokumentem księgowym (np. notą księgową).”

Interpretacja z dnia 29 listopada 2013 r., sygn. ILPP2/443-885/11/13-S/EN, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu: ,,[...] podział przychodów i kosztów Konsorcjum pomiędzy Partnerów Konsorcjum stosownie do ich Udziałów, dokonywany przez Lidera Konsorcjum w formie not obciążeniowychi not uznaniowych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) zgodniez ustawą o VAT. (…) brak jest podstaw do przyjęcia, aby Spółka (partner konsorcjum) zobligowana była w tych przypadkach do wystawiania faktur z uwagi na przepis art. 106 ust. 1 ustawy o VAT.”

Interpretacja z dnia 17 września 2013 r., sygn. ILPP4/443-230/13-4/ISN, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu: ,,Zainteresowany wskazał, że po odbiorze robót lider rozlicza usługę wystawiając dla niego noty zarówno uznaniowe jak i obciążeniowe - procentowo do uzyskanych przychodów konsorcjum, obciążeniowe - procentowo do poniesionych kosztów konsorcjum. Zdaniem tut. Organu, otrzymane noty nie dokumentują wzajemnych świadczeń między tymi podmiotami, które wypełniałyby znamiona świadczenia odrębnej czynności opodatkowanej w postaci odpłatnego świadczenia usług, zdefiniowanego w art. 8 ust. 1 ustawy. Stanowią one jedynie rozliczenie wykonanej usługi. Otrzymanie określonej kwoty pieniężnej nie stanowi także dostawy towarów, gdyż „pieniądze” nie mieszczą się w definicji „towaru”, zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zgodnie z którą przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Zatem należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że rozliczenia wewnętrzne dokonywane pomiędzy nim a liderem w przedmiotowej sprawie nie są wzajemnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 i art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.”

Interpretacja z dnia 23 września 2010 r., sygn. IPPP1-443-699/10-3/PR, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: „od zapisów umowy zależy, czy członkowie konsorcjum świadczą usługi na rzecz lidera i mają obowiązek wystawić faktury VAT, czy usług tych nie świadczą i nie mają prawa wystawić faktur. Zauważyć trzeba, że umowy należy oceniać nie według nazwy, a według zapisów, które regulują wzajemne prawa i obowiązki stron umowy.”

Interpretacja dnia 22 czerwca 2010 r., sygn. IPPP3/443-292/10-2/MPe, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: „[...] wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy Liderem a Partnerami dotyczące przenoszenia Kosztów Konsorcjum jak również dokonywania podziału przychodów w ramach Konsorcjum, biorąc pod uwagę unormowania art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową”.

Interpretacja z dnia 30 marca 2010 r., sygn. IPPP1-443-57/10-4/AS, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: „wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy Liderem a Członkiem Konsorcjum nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową.”

Interpretacja z dnia 31 lipca 2009 r., sygn. ILPP2/443-659/09-4/MN, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu: „Jak wynika z powyższego, wzajemne rozliczenie pomiędzy stronami umowy konsorcjum nie jest odpłatnym świadczeniem usług, stanowi jedynie partycypowanie we wspólnie poniesionych kosztach. Czynność ta nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu. Biorąc pod uwagę przytoczone unormowania stwierdzić należy, iż wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy Liderem a Partnerem konsorcjum nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT. Oznacza to, iż otrzymane przez Wnioskodawcę (Partnera) od Lidera środki stanowią wzajemne rozliczenia między stronami umowy konsorcjum i nie powinny być dokumentowane fakturą. W konsekwencji, Zainteresowany nie ma też obowiązku ewidencjonowania ich w rejestrze sprzedaży VAT.”

Interpretacje z dnia 29 maja 2009 r., sygn. ILPB1/415-485/09-4/IM oraz z dnia 25 maja 2009 r., nr ILPP2/443-292/09-5/EN, wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu: ,,Zatem poprawne będzie dokonywanie podziału zysku w ramach konsorcjum przy pomocy noty księgowej.”

Interpretacja z dnia 15 kwietnia 2009 r., sygn. IBPP1/443-97/09/AS, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach: ,,[...] W zakresie podatku od towarów i usług, podatek należny wynikający z faktur wystawianych przez lidera na rzecz E. (zamawiający) będzie rozliczany przez lidera. Lider będzie obniżał podatek należny o podatek naliczony wynikający z wystawianych na lidera faktur, w tym również z faktur wystawianych przez członków konsorcjum, związanych z realizacją usług w wykonaniu umowy konsorcjum. (...) biorąc pod uwagę unormowania art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, stwierdzić należy, iż wzajemne rozliczenia finansowe (tj. dokonanie odpowiednich przeliczeń co do wartości przychodów i kosztów oraz przekazanie środków pieniężnych) pomiędzy liderem a partnerami konsorcjum nie stanowią dla Wnioskodawcy świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową. […]”

Interpretacja z dnia 22 stycznia 2009 r., sygn. IPPP2/443-1649/08-2/AS, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: [...] wzajemne rozliczenia finansowe pomiędzy liderem, a partnerami konsorcjum nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dowodem księgowym np. notą księgową.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Odnośnie natomiast powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Ponadto podkreślić należy, iż powołane przez Wnioskodawcę wyroki Sądów są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych. Rozstrzygnięcia dokonane przez sądy są wiążące wyłącznie w sprawach, w których zostały wydane, a organy podatkowe nie są związane rozstrzygnięciami sądów w indywidualnych sprawach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin