Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
0461-ITPP2.4512.853.2016-1.PS
z 20 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 7 listopada 2016 r. (data wpływu 14 listopada 2016 r.), uzupełnionym w dniu 17 stycznia 2017 r. (opłata), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 17 stycznia 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości w zamian za odszkodowanie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa (dalej: Spółdzielnia lub Wnioskodawca) jest przedsiębiorcą i podatnikiem podatku od towarów i usług. Była użytkownikiem wieczystym nieruchomości oznaczonej w operacie ewidencji gruntów i budynków Miasta - obręb … – X. X., jako działka o numerze geodezyjnym: 877/1 o pow. 0,0715 ha, wydzielonej na podstawie ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta. z dnia 27 października 1995 r. (znak: G.) pod pas drogowy.

Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 28 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt…, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 23 kwietnia 2015 r. sygn. akt…, uzgodnił treść księgi wieczystej nr …w ten sposób, że nakazał odłączyć działkę oznaczoną nr ewidencyjnym …i założyć dla niej nową księgę wieczystą. Sąd stwierdził, że z chwilą kiedy decyzja Prezydenta Miasta. z dnia 27 października 1995 r. zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna, prawo użytkowania wieczystego działki nr 877/1 przeznaczonej pod ulicę, przeszło na Gminę. Wskutek konfuzji prawa własności i prawa użytkowania wieczystego po stronie Gminy, użytkowanie wieczyste działki nr 877/1 wygasło.

W związku z uzyskaniem w Sądzie potwierdzenia faktu wywłaszczenia ww. nieruchomości na rzecz Gminy Spółdzielnia mogła wystąpić do Gminy z wnioskiem o odszkodowanie. W dniu 10 sierpnia 2016 r. strony zawarły porozumienie określając wysokość odszkodowania na kwotę 157.300,00 zł. Spółdzielnia oświadczyła, że wyżej rzeczone odszkodowanie przyjmuje i wyczerpuje ono wszelkie roszczenia wobec Gminy. z tytułu art. 98 ust 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami względem działki oznaczonej nr 877/1.

Gmina wypłaciła ustaloną kwotę odszkodowania w dniu 24 sierpnia 2016 r. W wyniku powyższego zwróciła się do Spółdzielni o wystawienie faktury VAT. Spółdzielnia, kierując się argumentacją, że skoro odszkodowanie zostało zapłacone w 2016 r. to dostawa towaru również nastąpiła w 2016 r. - wystawiła żądaną fakturę VAT i uiściła podatek.

Uzasadnione wątpliwości budzi jednak fakt, że przeniesienie własności gruntu nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r., tj. jeszcze w okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, która zakresem opodatkowania nie obejmowała przeniesienia prawa własności gruntu w zamian za odszkodowanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

• Czy otrzymane przez Spółdzielnię odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
• Czy Spółdzielnia prawidłowo wystawiła z tytułu otrzymanego odszkodowania fakturę VAT i zapłaciła podatek?

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie otrzymane za działkę o numerze 877/1, która na mocy prawa przeszła na własność Gminy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podatek został naliczony i zapłacony nienależnie. Pomimo, że zapłata odszkodowania za dostarczony towar nastąpiła w 2016 r., wskazać należy, że przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r., tj. jeszcze w okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, która zakresem opodatkowania nie obejmowała przeniesienia prawa własności gruntu w zamian za odszkodowanie. Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, towarem nie były nieruchomości. Powyższe potwierdza interpretacja indywidualna znak ITPP1/443-1080/11/MS z dnia 25 października 2011 r. Należy dodać, że faktyczna wypłata odszkodowania nastąpiła w okresie obowiązywania nowej ustawy, co nastąpiło z winy Gminy., która nieprawidłowo interpretowała decyzję administracyjną zatwierdzającą podział. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, działki gruntu z przeznaczeniem pod drogi publiczne przechodzą z mocy prawa na własność gminy - decyzja zatwierdzająca ostateczna podział Prezydenta Miasta z dnia 27 października 1995 r. (znak: xxx) i zgodnie z art. 98 ust. 3 za działki gruntu przysługuje odszkodowanie. Momentem mającym znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego jest data przejścia własności działki na rzecz Gminy, co miało miejsce 27 października 1995 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Przy czym dostawa towarów mieści się w definicji sprzedaży, określonej w art. 2 pkt 22 ustawy, który stanowi, że przez sprzedaż rozumie odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 obowiązującej do dnia 30 kwietnia 2004 r. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.), opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Na podstawie ust. 3 pkt 3b tego artykułu, przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do wydania towarów lub świadczenia usług w miejsce świadczenia pieniężnego.

W myśl art. 4 pkt 1 tej ustawy, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce państwowej,

Zgodnie z tą definicją, przed dniem 1 maja 2004 r. grunt nie był uznawany za towar, więc obrót nim nie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług

W świetle art. 46 ust. 1, obowiązującej do dnia 31 grudnia 1997 r. ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (t. j. Dz. U. z 1991 r., Nr 30, poz. 127, z późn. zm.), przepisy niniejszego rozdziału stosuje się, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez ograniczenie lub odjęcie prawa własności do nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz gminy, a nieruchomość nie może być nabyta w drodze umowy.

W myśl ust. 3 tego artykułu, nieruchomość może być wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa albo na rzecz gminy, jeżeli jest niezbędna na cele:

1. budowy i utrzymania dróg i urządzeń komunikacji publicznej, obiektów budowlanych i urządzeń koniecznych do zapewnienia łączności publicznej, ochrony środowiska, pomieszczeń dla urzędów publicznych, komunalnych ujęć wody, regulacji cieków i wznoszenia wałów przeciwpowodziowych,
2. budowy i utrzymania szkół podstawowych, szpitali, domów opieki społecznej, urządzeń sanitarnych i cmentarzy,
3. budowy i utrzymania obiektów budowlanych i urządzeń niezbędnych do obronności państwa oraz do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowy i utrzymania zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich,
4. zorganizowanego budownictwa wielorodzinnego,
5. inne oczywiste cele publiczne.

Na podstawie art. 55 ust. 1 tej ustawy, wywłaszczenie nieruchomości następuje za odszkodowaniem. Odszkodowanie wypłaca się jednorazowo.

Zgodnie z art. 57 ustawy, w razie wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego, odszkodowanie za to prawo ustala się jak za grunt stanowiący własność, z tym że wysokość tego odszkodowania powinna być ustalona odpowiednio do nie wykorzystanego okresu trwania prawa użytkowania wieczystego.

W myśl art. 65 ust. 1 ww. ustawy, przejście prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz gminy następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna.

Od dnia 1 stycznia 1998 r. kwestie wywłaszczenia nieruchomości reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r., poz. 65). W świetle art. 98 ust. 1 tej ustawy, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe – z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Na podstawie art. 98 ust. 3 tej ustawy, za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 ww. ustawy, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

W myśl ust. 2 cyt. artykułu, wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

Stosownie do art. 128 ust. 1 tej ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu prawa własności towarów, np. (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług – jest objęte tym podatkiem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Należy zatem stwierdzić, że przeniesienie własności gruntu w zamian za odszkodowanie, dokonane przez podatnika podatku od towarów i usług, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i ze względu na przedmiot czynność ta objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że nabycie przez Gminę prawa do rozporządzania jak właściciel działką gruntu, o której mowa we wniosku, nastąpiło z chwilą uprawomocnienia się decyzji Prezydenta Miasta. z dnia 27 października 1995 r. Tym samym uznać należy, że czynność ta nastąpiła przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tj. jeszcze w okresie obowiązywania ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, która zakresem opodatkowania nie obejmowała dostawy gruntu, w tym przeniesienia prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Reasumując, otrzymane przez Spółdzielnię w 2016 r. odszkodowanie za przekazanie na podstawie ww. decyzji w 1995 r. na rzecz Gminy działki przeznaczonej pod drogę publiczną, oddanej wcześniej w użytkowanie wieczyste Spółdzielni, nie podlegało przepisom ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług i w związku z tym faktu tego nie należało dokumentować fakturą.

Końcowo podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto tut. organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.