Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.38.2016.2.MH
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 21 kwietnia 2016 r. (data wpływu 25 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 czerwca 2016 r. (data wpływu 21 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek zasądzonych na podstawie wyroku sądowego –jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek zasądzonych na podstawie wyroku sądowego.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 8 czerwca 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.38.2016.1.MH, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 8 czerwca 2016 r. (data doręczenia 10 czerwca 2016 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła przedmiotowy wniosek pismem z dnia 17 czerwca 2016 r. (data wpływu 21 czerwca 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 17 czerwca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy …. zasądził na rzecz Wnioskodawczyni od …..” S.A. (dalej: „Ubezpieczyciel”) kwotę 112 046 zł 02 gr wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty. Na kwotę tą składa się zadośćuczynienie w wysokości 60 000 zł oraz odszkodowanie w wysokości 52 046 zł 02 gr. Kwota ta została zasądzona z tytułu wypadku jakiemu uległa Wnioskodawczyni, w wyniku którego poniosła znaczny uszczerbek na zdrowiu. Orzeczeniem z dnia 5 maja 2015 r., znak ….. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył Wnioskodawczynię do grupy inwalidów z niepełnosprawnością w stopniu znacznym i uznał ją za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji, wskazując, że niezdolność ta istnieje od daty wypadku, któremu uległa.

Ubezpieczyciel wypłacił Wnioskodawczyni zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienie wraz z ustawowymi odsetkami. Ubezpieczyciel uznał przy tym, że kwota odsetek od zasądzonych na rzecz Wnioskodawczyni kwot podlega opodatkowaniu, choć sama należność główna jest od podatku zwolniona i wystawił Wnioskodawczyni informację PIT-8C, na której wykazał kwotę odsetek jako uzyskaną przez Wnioskodawczynię kwotę przychodu do opodatkowania.

W piśmie z dnia 17 czerwca 2016 r. stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawczyni wskazała, że w dniu 18 grudnia 2008 r. uległa nieszczęśliwemu wypadkowi, w ten sposób, że w …. po wyjściu z autobusu, chcąc przejść chodnikiem w kierunku przejścia dla pieszych do swojego domu, wpadła do wykopu w miejscu usuniętych płyt chodnikowych i się przewróciła na swoją prawą stronę. W postępowaniu sądowym wszczętym z powództwa Wnioskodawczyni o zapłatę odszkodowania, zadośćuczynienia i renty, Sąd Okręgowy ….., wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 r. uznał winę wykonawcy robót drogowych, a w konsekwencji odpowiedzialność ubezpieczyciela.

Sąd zasądził:

• kwotę 112 046 zł 02 gr z ustawowymi odsetkami. Na należność tą składają się następujące kwoty:
  • 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia,
  • 3 046 zł 02 gr tytułem odszkodowania za poniesione koszty leczenia,
  • 35 000 zł tytułem odszkodowania za utracony dochód,
  • 14 000 zł tytułem odszkodowania za zwiększone koszty egzystencji w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 listopada 20l1 r.,

• kwotę 1 400 zł miesięcznie od dnia 1 grudnia 201l r. wraz z odsetkami, na co składa się kwota:
  • 1 000 zł tytułem renty z tytułu niezdolności do pracy zarobkowej,
    
  • 400 zł tytułem renty z tytułu zwiększonych potrzeb.
  
  

Podstawą zasądzenia powyższych należności był art. 444 § 1 i § 2 oraz art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego. Odsetki zasądzono od dnia wniesienia pozwu. Powyższy wyrok zaskarżył w części pozwany Ubezpieczyciel, a to ponad kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Dnia 13 kwietnia 2015 r. Ubezpieczyciel wypłacił Wnioskodawczyni kwotę 60 000 zł oraz kwotę 25 099 zł 73 gr tytułem odsetek o ww. należności.

Sąd Apelacyjny …. wyrokiem z dnia 16 października 2015 r. oddalił apelację pozwanego Ubezpieczyciela. Dnia 27 października 2015 r. Ubezpieczyciel wypłacił Wnioskodawczyni kwotę 52 046 zł 02 gr, a to pozostałą należność tytułem odszkodowania zasadzoną przez Sąd I instancji, o której mowa wyżej. Wypłacił również odsetki od tej należności w kwocie 24 019 zł 60 gr.

Dnia 29 października 20l5 r. Ubezpieczyciel wypłacił kwotę 47 000 zł tytułem zaległej renty z tytułu niezdolności do pracy zarobkowej, odsetki w kwocie 4 065 zł 61 gr oraz 18 800 zł tytułem zaległej renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Ponadto wypłacił kwotę 10 164 zł tytułem odsetek od realizacji wyroku.

Powyższe odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowiło jednorazowe świadczenie. Zostało wypłacone w dwóch ratach z uwagi na zaskarżenie w części wyroku przez pozwanego. Renta zasądzona została miesięcznie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota odsetek zasądzonych tytułem nieterminowej zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzonego na rzecz podatniczki (zwolnionego od podatku dochodowego od osób fizycznych) podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, skoro zasądzona na Jej rzecz kwota odszkodowania, zadośćuczynienia i renty podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to odsetki, jako immanentnie związane z ww. należnościami, należy przypisać do tego samego źródła przychodów, co należność główną, a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób.

Odsetki mają charakter akcesoryjny, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane. W opisywanej we wniosku sprawie, konieczność uiszczenia odsetek wynikała z przepisów ustawy Kodeks Cywilny, a odsetki przysługiwały za okres trwania postępowania (od wezwania do zapłaty), które doprowadziło do zasądzenia na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowania i zadośćuczynienia. Związek odsetek z odszkodowaniem i zadośćuczynieniem jest zatem oczywisty, albowiem kwota odsetek nie ma samodzielnego bytu i nie byłaby należna, gdyby Wnioskodawczyni nie zasądzono należności głównej.

Skoro zaś odsetki stanowią integralny element przychodu jaki uzyskała Wnioskodawczyni z tytułu zasądzonego na Jej rzecz odszkodowania i zadośćuczynienia (a zwolnionego od podatku), ponieważ mają charakter akcesoryjny, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane, to należy przypisać je do tego samego źródła przychodów, co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one klasyfikacji do zwolnienia w ten sam sposób jak należność główna. Kwota wypłaconych Wnioskodawczyni odsetek będzie zatem zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na trafność powyższego poglądu Wnioskodawczyni wskazuje liczne orzeczenia, m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1414/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 października 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 746/11.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzeczeniem z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I S/Łd 1414/14 uznał, że w związku z faktem, że należność główna jest zwolniona z podatku to i odsetki naliczone za zwłokę są zwolnione od tego podatku. Sąd zwrócił uwagę, że choć rzeczywiście w przepisach nie ma mowy o tym, jak należy traktować odsetki za zwłokę wypłacone przy odszkodowaniu, to jednak nie ma w nich także nic, co by sugerowało, że należy je traktować jako coś odrębnego od świadczenia pierwotnego. Zdaniem Sądu, jedno łączy się ściśle z drugim, więc odsetki za zwłokę należy uznać za część świadczenia podstawowego i zastosować te same zasady dotyczące opodatkowania. Jak z tego wynika w przypadku odszkodowania należy je zwolnić z podatku dochodowego. Takie samo stanowisko przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, uznając, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną, a więc powinny być opodatkowane tak jak ta należność główna.

Powołując się na powyższe, Wnioskodawczyni wskazuje, że kwota odsetek ustawowych wypłaconych przez ubezpieczyciela z tytułu nieterminowej zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia zwolnionych od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jest zwolniona od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Stosownie do art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2015 r.), za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. Tym samym z faktu, że ustawodawca nie wymienił wprost odsetek jako źródła przychodu nie można wywodzić wniosku, że odsetki nie podlegają opodatkowaniu. Gdyby tak było, to niektóre rodzaje odsetek nie zostałyby wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z opodatkowania.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy – wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Przywołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, korzystają jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy. Nie jest przy tym wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o odszkodowanie.

Natomiast w zakresie zwolnienia wynikającego z przywołanego art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy mieszczą się inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, czyli odszkodowania otrzymane za tzw. szkodę rzeczywistą, nie skorzystają natomiast odszkodowania otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz za utracone korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, w dniu 18 grudnia 2008 r. Wnioskodawczyni uległa nieszczęśliwemu wypadkowi, w wyniku którego poniosła znaczny uszczerbek na zdrowiu. Orzeczeniem z dnia 5 maja 2015 r., znak ….. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył Wnioskodawczynię do grupy inwalidów z niepełnosprawnością w stopniu znacznym i uznał ją za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji, wskazując że niezdolność ta istnieje od daty wypadku, któremu uległa. W postępowaniu sądowym wszczętym z jej powództwa o zapłatę odszkodowania, zadośćuczynienia i renty, Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 27 lutego 2015 r. uznał winę wykonawcy robót drogowych, a w konsekwencji odpowiedzialność ubezpieczyciela i zasadził na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 112 046 zł 02 gr wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 14 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty. Na kwotę tę składa się zadośćuczynienie w wysokości 60 000 zł oraz odszkodowanie w wysokości 52 046 zł 02 gr. Podstawą zasądzenia powyższych należności były art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego oraz art. 444 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego. Odsetki zasądzono od dnia wniesienia pozwu. Powyższe odszkodowanie i zadośćuczynienie stanowiło jednorazowe świadczenie. Zostało wypłacone w dwóch ratach z uwagi na zaskarżenie w części wyroku przez pozwanego. Renta zasądzona została miesięcznie.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego).

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne.

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Z przedstawionego stanu faktycznego wyraźnie wynika, że Wnioskodawczyni zostało zasądzone odszkodowanie i zadośćuczynienia oraz odsetki. Sąd zasądził zatem należność główną i świadczenie uboczne w postaci odsetek. Gdyby Sąd uważał, że odsetki są odszkodowaniem/zadośćuczynieniem, to włączyłby je do świadczenia głównego, powiększając kwotę odszkodowania/zadośćuczynienia. Skoro tak nie uczynił, to brak jest podstaw, aby traktować odsetki jako odszkodowanie/zadośćuczynienie. Zatem, nie można przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem/zadośćuczynieniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie wskazanego we wniosku art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania/zadośćuczynienia a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie tego przepisu. Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija bowiem odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776);
  

• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;
  

• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;
  

• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

Skoro ustawodawca wyraźnie określa, że w tych przypadkach także odsetki od określonych przychodów wolne są od podatku dochodowego, natomiast w stosunku do innych kategorii przychodów zwolnionych od podatku o odsetkach związanych z tymi należnościami nie wspomina, należy uznać że jest to zabieg celowy.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody lub krzywdy). Potwierdza to orzecznictwo sądów, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

NSA w wyroku z dnia 9 stycznia 2007 r. (sygn. akt II FSK 36/06) stwierdził, że „Posłużenie się w zapisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 ze zm.) jedynie pojęciem odszkodowania, bez użycia słowa odsetki powoduje, iż jedynie te pierwsze (odszkodowania), a nie te ostatnie (odsetki), mogą być uznane za zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych”.

Dodatkowo, wskazać należy, że Naczelny Sąd Administracyjnego w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt II FSK 1629/06, stwierdził, że „(...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (...). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 K.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r., sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Powyższy pogląd w całej rozciągłości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/Gl 145/13, który dodał, że „w żadnej jednostce redakcyjnej przepisu art. 21 u.p.d.o.f. nie została zakodowana norma o charakterze szczególnym statuująca zwolnienie podatkowe obejmujące wyżej opisane odsetki za zwłokę. Normy takiej nie ma również w innych regulacjach wchodzących w skład systemu prawą obowiązującego. W przepisie art. 21 u.p.d.o.f. zostały natomiast zawarte zwolnienia podatkowe dotyczące innego rodzaju odsetek. Wynik wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu. Sąd wskazuje, że dokonując interpretacji należy mieć na względzie i tę okoliczność, że zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, co powoduje, że niedopuszczalne byłoby poszerzanie zakresu zwolnień w drodze wykładni; w szczególności wbrew jednoznacznej woli ustawodawcy wyrażonej w przepisie.”

Ponadto w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2626/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że cyt. „To, że w świetle prawa cywilnego odsetki te wiążą się i zależą od zasadności roszczenia głównego, nie zmienia zupełnie odrębnego tytułu, z którego wywodzą się odsetki na gruncie podatkowym. Przychód odsetkowy Skarżącego ma swoje źródło nie w odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu, lecz w spóźnieniu dłużnika w wypłacie tego odszkodowania i zadośćuczynienia.” Powyższe wyroki sądów a także przeanalizowane przez tutejszy Organ wyroki sądów administracyjnych powołane przez Wnioskodawczynię wskazują na niejednolitość orzecznictwa sądowego, jednakże zaznaczyć należy, że źródłem prawa są przepisy a nie orzecznictwo. Podkreślić należy, że wyroki stanowią cenny dorobek w wykładni prawa, ale jako takie nie mogą stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w zakresie analizowanego przepisu.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że uzyskane przez Wnioskodawczynię, na podstawie wyroku sądowego w 2015 r., odsetki zasądzone tytułem nieterminowej zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie wskazanego przez Wnioskodawczynię art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych stanowiąc jednocześnie przychód z innych źródeł, o którym mowa w przywołanym wyżej art. 20 ust. 1 w powiązaniu z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy. Przychód ten Wnioskodawczyni winna wykazać w rozliczeniu rocznym za 2015 r., tj. w roku, w którym otrzymała zasądzone odsetki i zapłacić należny z tego tytułu podatek.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawczyni wyłącznie w zakresie opodatkowania odsetek zasądzonych tytułem nieterminowej zapłaty odszkodowania i zadośćuczynienia, zgodnie z zakresem sformułowanego przez Wnioskodawczynię we wniosku pytania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.