2016.06.17 - Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi - 1061-IPTPB4.4511.42.2016.2.SK

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
1061-IPTPB4.4511.42.2016.2.SK
z 17 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2016 r. (data wpływu 29 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 9 czerwca 2016 r. (data wpływu 10 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty rekompensaty w ramach Programu Dobrowolnych Odejść – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty rekompensaty w ramach Programu Dobrowolnych Odejść.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 30 maja 2016 r., nr 1061-IPTPB4.4511.42.2016.1.SK, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 31 maja 2016 r. (data doręczenia 3 czerwca 2016 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła przedmiotowy wniosek pismem z dnia 9 czerwca 2016 r. (data wpływu 10 czerwca 2016 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 9 czerwca 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny, ostatecznie przedstawiony w uzupełnieniu wniosku:

Mąż Wnioskodawczyni był zatrudniony na stanowisku specjalista elektromonter, sekcja utrzymania ruchu i napraw taboru ….. S.A. W dniu 21 stycznia 2015 r. podpisał On porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę (załącznik nr 3 Regulaminu Dobrowolnych Odejść dla pracowników …. S.A. Centralnego Zakładu Spółki z dnia 28 listopada 2014 r.), stwierdzające, że z dniem 31 stycznia 2015 r. umowa o pracę pomiędzy ….. S.A., a mężem Wnioskodawczyni ulega rozwiązaniu oraz, że rozwiązanie umowy o pracę w trybie porozumienia stron następuje z przyczyn nieleżących po stronie pracownika (czyli męża Wnioskodawczyni). Małżonkowi rozwiązującemu umowę w ramach Dobrowolnych Odejść przysługiwała wypłata świadczenia pieniężnego (rekompensata), wyliczona w sposób wskazany w Regulaminie. Wypłata rekompensaty nastąpiła na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, będącego normatywnym źródłem prawa pracy, o którym mowa w art. 29 § 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.) oraz w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy oraz art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W dniu 10 lutego 2015 r. mężowi Wnioskodawczyni została wypłacona rekompensata w wysokości 62 257 zł 20 gr brutto, ustalona zgodnie z Programem Dobrowolnych Odejść w ….. S.A. Centralnym Zakładzie Spółki z dnia 28 listopada 2014 r., mająca spełniać funkcję odszkodowawczą w związku z brakiem uzyskania dalszego wynagrodzenia ze stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy oraz jednorazowa odprawa pieniężna w wysokości 3–krotności wynagrodzenia na podstawie art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.). Od wypłaconej rekompensaty została pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych w kwocie 11 206 zł, którą pracodawca wykazał na zaświadczeniu wydanym na prośbę Wnioskodawczyni w dniu 7 kwietnia 2016 r. W dniu 22 grudnia 2015 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni.

Za rok 2015 Wnioskodawczyni rozliczała się wraz ze zmarłym mężem, dlatego Wnioskodawczyni występuje w tej sprawie jako Wnioskodawca. W dokumencie przyznającym przedmiotowe świadczenie – rekompensatę, pracodawca posługuje się określeniem świadczenie dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne (rekompensata). Celem Programu była restrukturyzacja zatrudnienia u pracodawcy. Warunkiem skorzystania z ww. Programu było złożenie przez pracownika wniosku o przystąpienie do Programu Dobrowolnych Odejść. Złożenie wniosku przez pracownika było równoznaczne z nieodwołalną ofertą rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron z przyczyn nieleżących po stronie pracownika, tj. w trybie przewidzianym w art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. W ramach Programu pracownikowi przysługiwało świadczenie pieniężne, tj. odprawa pieniężna oraz dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne (rekompensata) wyliczona według okresu zatrudnienia u pracodawcy, tj. według posiadanego przez pracownika uprawnienia wynikającego z Gwarancji Zatrudnienia przysługującej pracownikowi na podstawie § 3 paktu Gwarancji Pracowniczych z dnia 2 września 2013 r.

Mąż Wnioskodawczyni objęty był Paktem Gwarancji Zatrudnienia, jednakże Gwarancja Zatrudnienia nie obejmowała pracowników, z którymi umowa o pracę uległa rozwiązaniu na mocy porozumienia stron. W Regulaminie Programu Dobrowolnych Odejść pracodawca zapewnił jednak otrzymanie przez pracownika – męża Wnioskodawczyni, objętego Paktem Gwarancji Zatrudnienia świadczenia, tj. rekompensaty, o której mowa w ww. Programie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie, ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku:

Czy wypłacona rekompensata z tytułu rozwiązania umowy o pracę, na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść dla zmarłego małżonka Wnioskodawczyni jest zwolniona od podatku dochodowego, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, przedstawionym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku, wypłacona rekompensata związana z dobrowolnym odejściem z pracy w trybie Programu Dobrowolnych Odejść korzysta ze zwolnienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od osób fizycznych. Przepis wyraźnie wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych, regulaminów lub statutów o których mowa w art. 9 ustawy Kodeks pracy.

Stanowisko Wnioskodawczyni oparte jest w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPBII/1/415-881/14/BD, z dnia 30 grudnia 2014 r. Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z 27 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Go 462/15 wyraził pogląd, z którego wynika, że sama nazwa świadczenia nie przesądza o jego charakterze. Istota świadczenia tkwi bowiem w jego podstawach prawnych. Otrzymana rekompensata stanowi formę zadośćuczynienia za stratę w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który:

zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego;
pozostawał w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, a jego małżonek zmarł po upływie roku podatkowego przed złożeniem zeznania podatkowego.

Przy czym stosownie do regulacji art. 6a ust. 2 ww. ustawy, do podatników, którzy złożyli wniosek, o którym mowa wyżej:

stosuje się sposób opodatkowania określony w art. 6 ust. 2 ustawy,
stosuje się przepisy art. 6 ust. 3, 3a i 8−13 ustawy,
nie stosuje się przepisu art. 6 ust. 4 ustawy.

Z powyższych przepisów wynika, że w razie śmierci podatnika w trakcie roku podatkowego, jego małżonek może złożyć zeznanie podatkowe za dany rok podatkowy, w którym zmarł małżonek, a w zeznaniu tym wykazać łączny dochód małżonków.

Stosowanie do treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, źródłem przychodu są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosowanie do art. 12 ust. 1 powołanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.), ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że mąż Wnioskodawczyni był zatrudniony na stanowisku – specjalista elektromonter, sekcja utrzymania ruchu i napraw taboru w Spółce. W dniu 21 stycznia 2015 r. podpisał On porozumienie stron rozwiązujące umowę o pracę stwierdzające, że z dniem 31 stycznia 2015 r. umowa o pracę pomiędzy Spółką, a mężem Wnioskodawczyni ulega rozwiązaniu oraz, że rozwiązanie umowy o pracę w trybie porozumienia stron następuje z przyczyn nieleżących po stronie pracownika (czyli męża Wnioskodawczyni). Małżonkowi rozwiązującemu umowę w ramach Dobrowolnych Odejść przysługiwała wypłata świadczenia pieniężnego (rekompensata), wyliczona w sposób wskazany w Regulaminie. Wypłata rekompensaty nastąpiła na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, będącego normatywnym źródłem prawa pracy, o którym mowa w art. 29 § 1 oraz w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy ustawy, a także w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W dniu 10 lutego 2015 r. została wypłacona mężowi Wnioskodawczyni rekompensata w wysokości ustalonej zgodnie z Programem Dobrowolnych Odejść w Spółce, mająca spełniać funkcję odszkodowawczą w związku z brakiem uzyskania dalszego wynagrodzenia ze stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy. Od wypłaconej rekompensaty została pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, którą pracodawca wykazał na zaświadczeniu wydanym na prośbę Wnioskodawczyni w dniu 7 kwietnia 2016 r. W dniu 22 grudnia 2015 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni.

Za rok 2015 Wnioskodawczyni rozliczała się wraz ze zmarłym mężem. W dokumencie przyznającym przedmiotowe świadczenie – rekompensatę, pracodawca posługuje się określeniem świadczenie dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne (rekompensata). Celem Programu była restrukturyzacja zatrudnienia u pracodawcy. Warunkiem skorzystania z ww. Programu było złożenie przez pracownika wniosku o przystąpienie do Programu Dobrowolnych Odejść. Złożenie wniosku przez pracownika było równoznaczne z nieodwołalną ofertą rozwiązania umowy o pracę w trybie porozumienia stron z przyczyn nieleżących po stronie pracownika, tj. w trybie przewidzianym w art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. W ramach programu pracownikowi przysługiwało świadczenie pieniężne, tj. odprawa pieniężna oaz dodatkowe, jednorazowe świadczenie pieniężne (rekompensata) wyliczona według okresu zatrudnienia u pracodawcy, tj. według posiadanego przez pracownika uprawnienia wynikającego z gwarancji zatrudnienia przysługującej pracownikowi na podstawie § 3 paktu Gwarancji Pracowniczych z dnia 2 września 2013 r.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, objęte są tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu.

Przedmiotowym zwolnieniem nie są zatem objęte świadczenia nie będące odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, nawet jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jak i te których wysokość lub zasady ustalania wynikają z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, podobnie jak wielu innych pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują, co do zasady, przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wyrządzającym szkodę, obejmując to, co z majątku ubyło na skutek tego zdarzenia lub do niego nie weszło (utracona korzyść). Z kolei celem zadośćuczynienia jest łagodzenie doznanej krzywdy. Jednocześnie z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej znaczenie ma też zasada restytucji, rozumiana jako zakaz wzbogacenia poszkodowanego.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, czyli w myśl art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, zarówno do przepisów Kodeksu pracy, jak i przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych, określających prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowień układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Stanowi o tym art. 300 ustawy Kodeks pracy, zgodnie z którym w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Podsumowując, przytoczony wyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozwala na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania wyłącznie do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia mających naprawić szkody (majątkowe, niemajątkowe). Taki zapis ma na celu podkreślenie, że rekompensaty czy też inne świadczenia z ww. zwolnienia nie korzystają i nie należy ich utożsamiać z odszkodowaniem czy zadośćuczynieniem, co często mylnie jest czynione, ponieważ te kategorie świadczeń występują niejednokrotnie obok siebie. Jednakże nie są to świadczenia o takim samym charakterze. Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji a jedną z nich jest, aby otrzymane zostało odszkodowanie bądź zadośćuczynienie. Dla poparcia powyższej argumentacji wskazać należy, że ustawodawca w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonuje rozróżnienia odszkodowania (np. w art. 13 pkt 5, art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3a, 3b, 3c, 3d, 4 lit. a, 29, 29a lit. a, 106 i 120, art. 30 ust. 1 pkt 13, 15 i 16, zadośćuczynienia (art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b i 134), odprawy (art. 21 ust. 1 pkt 3, 7, 49 lit. a, art. 30 ust. 1 pkt 16 oraz rekompensaty (art. 21 ust. 1 pkt 30a, 52 i 53, art. 52d). Oznacza to, że gdyby ustawodawca miał zamiar zwolnić z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy również rekompensaty to uczyniłby to wprost w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wyraźnie wskazałby, że ze zwolnienia korzystają także rekompensaty. Tego jednak nie uczynił, a brak takiego uregulowania oznacza, że inne świadczenia niż odszkodowania lub zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Skoro bowiem ustawodawca w omawianym przepisie posłużył się pojęciem odszkodowania (odpowiednio zadośćuczynienia), to oznacza, że tylko tego rodzaju świadczenia podlegają zwolnieniu.

Ponadto wskazać należy, że zgodnie z zasadą, przyjętą w orzecznictwie jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania, tak więc przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle. Niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca, której dopuściłby się Organ zgadzając się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni. Skoro przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób precyzyjny określają, że zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje wyłącznie w związku z otrzymaniem odszkodowania lub zadośćuczynienia, to jeżeli mąż Wnioskodawczyni nie otrzymał żadnego z tych świadczeń – nie można twierdzić, że zwolnienie Mu przysługiwało.

Skoro zatem, w związku z rozwiązaniem umowy o pracę na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść na rzecz męża Wnioskodawczyni została wypłacona w lutym 2015 r. rekompensata pieniężna, to nie podlega ona zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Świadczenia otrzymane w ramach programu dobrowolnych odejść (inne niż wprost nazwane w prawie pracy odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, np. odprawa lub rekompensata) nie są objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma przy tym znaczenia, że rekompensata ma spełniać funkcję odszkodowawczą i ma na celu zadośćuczynienie strat związanych z brakiem możliwości osiągania wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. Świadczenia te nie są bowiem sensu stricto odszkodowaniem, gdyż pracownik dobrowolnie przystępuje do ww. programu, a rozwiązanie umowy o pracę następuje w drodze porozumienia stron. Ponadto, zakończenie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy nie jest równoznaczne z utratą możliwości zarobkowania w ogólności. Pracownik nie ponosi uszczerbku majątkowego, a wręcz przeciwnie dostaje dodatkowe świadczenie ponad to, które przewiduje zwyczajowo ustawa Kodeks pracy lub ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Stanowisko Organu potwierdza wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 17 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 1226/15, w którym Sąd uznał, że „Prawidłowo organ II instancji uznał, że odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku (zmniejszenia) majątku poszkodowanego, który nastąpił wbrew woli uprawnionego, natomiast zadośćuczynienie jest świadczeniem z tytułu wyrządzonej szkody niematerialnej, krzywdy. Nie można zatem przyjąć, że wypłata przedmiotowego świadczenia wypełnia cechy tak rozumianego odszkodowania lub zadośćuczynienia. Podkreślić bowiem należy, że świadczenie to wypłacane było jedynie tym pracownikom, którzy dobrowolnie przystąpili do programu „dobrowolnych odejść” z zakładu pracy. Świadczenie to miało więc na celu zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które nie noszą cechy czynu niedozwolonego, a związane było ze zgodnym z prawem rozwiązaniem stosunku pracy. Stanowiło zatem swoistą „zachętę”, motywującą uprawnionych pracowników do skorzystania z tego programu. Wobec tego zauważyć też należy, że zgodnie z zasadą, iż „chcącemu nie dzieje się krzywda”, dobrowolne przystąpienie przez Skarżącą do programu odejść, a więc świadomy wybór tego świadczenia w miejsce trwałości stosunku pracy (a zatem i pobierania świadczeń pieniężnych z tego stosunku), nie może być uznane za doznanie szkody majątkowej lub wyrządzenie krzywdy Skarżącej rekompensowane wypłatą świadczenia o charakterze wolnego od opodatkowania odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w omawianym przepisie ustawy podatkowej”.

Podsumowując, w świetle obowiązujących przepisów prawa, stwierdzić należy, że zwolnieniem przedmiotowym z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie będzie objęte wymienione we wniosku świadczenie pieniężne (rekompensata), otrzymane przez męża Wnioskodawczyni, pomimo że, jak twierdzi Wnioskodawczyni, jego wypłata wynika z Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, który stanowi normatywne źródło prawa pracy, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Wypłacona w lutym 2015 r. rekompensata nie jest bowiem odszkodowaniem ani też zadośćuczynieniem, o którym stanowi przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, a więc nie podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie ww. przepisu. Zatem, płatnik właściwie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy z tytułu wypłaconej w 2015 r. na rzecz męża Wnioskodawczyni rekompensaty i nie podlega ona zwrotowi.

Należy wskazać również, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego nie będzie zgodny ze stanem rzeczywistym wydana interpretacja nie będzie chronić Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

W odniesieniu do powołanej we wniosku interpretacji organu podatkowego wskazać należy, że orzeczenie to nie jest wiążące dla tutejszego Organu.

Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie zawarte w każdej z nich jest wiążące. W związku z tym, organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami, nie tylko innych organów podatkowych, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego zwykłego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Odmienne rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy Wnioskodawczyni, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa. W przypadku rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych rozstrzygnięć, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie.

W odniesieniu zaś do przywołanego przez Wnioskodawczynię wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wskazać należy, że orzeczenie to dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osądzonej w określonym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin