2016.05.24 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/4512-1-116/16-5/HW
z 24 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2016 r. (data wpływu 15 lutego 2016 r.), uzupełnionym pismami z dnia 5 kwietnia 2016 r. (data wpływu 5 kwietnia 2016 r.) oraz z dnia 4 maja 2016 r. (data wpływu 5 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności dokonywanych pomiędzy Partnerem Wiodącym a Uczestnikami Konsorcjum oraz prawa do odliczenia podatku z faktur otrzymanych od Lidera oraz od Uczestników Konsorcjum – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności dokonywanych pomiędzy Partnerem Wiodącym a Uczestnikami Konsorcjum oraz prawa do odliczenia z faktur otrzymanych od Lidera oraz od Uczestników Konsorcjum. Wniosek został uzupełniony pismami z dnia 5 kwietnia 2016 r. o opłatę oraz z dnia 4 maja 2016 r. o doprecyzowanie opisu sprawy oraz dodatkową opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca będący stroną postępowania jest Spółką z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Lider), czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca 1 nie będący stroną postępowania (dalej: Partner 1 lub Partner Wiodący) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca 2 nie będący stroną postępowania (dalej: Partner 2) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów usług.

Wnioskodawca 3 nie będący stroną postępowania (dalej: Partner 3) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów usług.

Wnioskodawca 4 nie będący stroną postępowania (dalej: Partner 4) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Łącznie wszystkie podmioty występujące z niniejszym wnioskiem wspólnym zwane są dalej: Wnioskodawcami lub Uczestnikami.

Wnioskodawcy zawarli umowę wspólnego przedsięwzięcia (umowę konsorcjum – zwaną dalej Umową lub Kontraktem), w której Wnioskodawca będący stroną postępowania pełni rolę Lidera. Oprócz Wnioskodawcy, jako Lidera stroną umowy są firmy Uczestnicy zwani dalej: Wiodącym Partnerem, Partnerem 2, Partnerem 3 oraz Partnerem 4.

W opisywanym Kontrakcie zdefiniowano następujące pojęcia:

Konsorcjum – rozumiane jako Uczestnicy, którzy zawarli niniejszą umowę w celu podpisania i wykonania umowy, czyli wykonania „Zadania” w ramach „Projektu”;
Konsorcjum Naukowe – rozumiane jako Konsorcjum „B.” powołane dla realizacji „Projektu”;
Prace – należy przez to rozumieć prowadzenie na Konsorcjum Naukowego badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług na potrzeby poszczególnych Zadań;
Zamawiający – należy przez to rozumieć „B.” bądź poszczególnych uczestników Konsorcjum Naukowego;
Uczestnik – należy przez to rozumieć każdego z członków Konsorcjum;
Zespół Koordynacyjny – należy przez to rozumieć przedstawicieli Uczestników Konsorcjum powołanych przez Uczestników celem bieżącego koordynowania działań Uczestników związanych z wykonaniem Prac. Uczestnicy niniejszej umowy konsorcjum, zawarli konsorcjum w celu zawarcia oraz wykonania umowy z Konsorcjum Naukowym B.

Dla realizacji powyższego Celu wskazanego w umowie, Uczestnicy działać będą na zasadach określonych niniejszą urnową. Umowa konsorcjum ulegnie rozwiązaniu po wykonaniu Prac i wygaśnięciu zobowiązań wynikających z rękojmi i udzielonej gwarancji i ich rozliczeniu.

Udział Partnera 2 w Konsorcjum kończy się po upływie 2 miesięcy lub po zatwierdzeniu przez wszystkich członków Konsorcjum Naukowego B. strategii oraz szczegółowego planu badań (wskutek tego zdarzenia, które nastąpi wcześniej). Nie zwalnia to jednak Partnera 2 z obowiązku użyczania Konsorcjum swoich zasobów, potencjału technicznego, wiedzy i doświadczenia w formie konsultacji i ewentualnego podwykonawstwa na warunkach odrębnej umowy z Liderem lub Wiodącym Partnerem, do wykorzystania w wykonaniu pozostałych Prac. Podmiotami odpowiedzialnymi za opracowanie strategii oraz szczegółowego planu badań, wraz z harmonogramem realizacji i budżetem są Lider, Partner Wiodący oraz jeden z Partnerów. Podmioty te będą również odpowiadały za zatwierdzenie tego planu przez członków Konsorcjum Naukowego B.

Rola Partnera 2 sprowadza się do udzielenia konsultacji, w jakim zakresie zaprojektowane przez Wiodącego Partnera badania mogą być wykonane w laboratoriach Partnera 2, tylko w zakresie takich badań Partner 2 zobowiązany będzie do udzielenia swoich zasobów, potencjału technicznego, wiedzy i doświadczenia. Dla uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości Partner 2 nie będzie odpowiadał w żadnym wypadku za wykonanie kompletu badań niezbędnych do osiągnięcia celów projektu B.

Szczegółowy podział obowiązków w ramach realizowanych Prac określa załącznik do niniejszej umowy. Uczestnicy ustanawiają Wnioskodawcę, jako Lidera Konsorcjum, którego upoważniają do prowadzenia spraw Konsorcjum i reprezentowania jego interesów.

Elektroniczne wersje wszystkich dokumentów przekazywanych Zamawiającemu będą przesyłane do wiadomości Uczestników.

Strony upoważniają Lidera do reprezentowania Uczestników Konsorcjum w kontaktach z B. (Zleceniodawcą). Uczestnicy ustanawiają Partnera 1 – Wiodącym Partnerem Konsorcjum, którego upoważniają do:

zawarcia na rzecz i w imieniu Uczestników umów na wykonanie Prac z Liderem Konsorcjum Naukowego B. lub Partnerem Konsorcjum Naukowego B., co dodatkowo poświadczone zostanie odrębnymi pełnomocnictwami Uczestników dla Wiodącego Partnera;
dokonywania zmian w umowach na wykonanie Prac, w tym szczególnie w harmonogramach Prac;
zlecania prac wewnątrz i na zewnątrz Konsorcjum;
prowadzenia spraw Konsorcjum i reprezentowania jego interesów z wyłączeniem spraw, do których upoważniony został Lider Konsorcjum.

Do składania, wyjaśnień w zakresie wykonywania niniejszej umowy, oraz przedstawiania Zamawiającemu raportów z postępów prac upoważniony jest wyłącznie Lider.

Po przystąpieniu do realizacji Prac każdy Uczestnik będzie wykonywał przypisany mu zakres Prac na własny koszt i ryzyko. W takim też zakresie każdy Uczestnik będzie miał prawo samodzielnego zawierania umów ze swoimi dostawcami lub ewentualnymi usługodawcami bądź podwykonawcami.

W ramach prac Zespołu Koordynacyjnego ustalony zostaje każdorazowo harmonogram projektu wraz z płatnościami oraz zakres prac wykonywanych przez Uczestników. Każdy z Uczestników przed przystąpieniem do prac akceptuje zakres, termin i wartość tych prac.

Uczestnicy zobowiązują się do przekazywania sobie wszelkich informacji niezbędnych do prawidłowego wykonania Prac oraz postanowień niniejszej Umowy.

Uczestnicy zobowiązują się do:

stosowania najlepszych standardów (best practice) przy realizacji Prac i wydatkowaniu środków finansowych na ten cel;
dostarczania Liderowi informacji niezbędnych do przygotowania szczegółowych raportów z realizacji Prac w wersji elektronicznej, w określonym w umowie terminie przed terminem rozliczenia zgodnie z wymaganiami B. zawartymi w umowach;
dostarczania wszelkich zawiadomień, czy innych informacji mających wpływ na harmonijną i terminową realizację Prac przez jednego Uczestnika drugiemu Uczestnikowi;
nie narażania na szkody pozostałych Uczestników Konsorcjum.

Wszyscy Uczestnicy oświadczają, że dysponują odpowiednim potencjałem oraz osobami zdolnymi do wykonania Prac w części wskazanej w niniejszej umowie przypadającej do realizacji odpowiednio przez poszczególnych Uczestników wg załącznika do niniejszej umowy.

Każdy Uczestnik zapewni Liderowi i Wiodącemu Partnerowi merytoryczną konsultację (ekspertów) w ramach realizowanych Prac w wymiarze niezbędnym do realizacji Prac. W okresie przygotowania Planu Prac każdy Uczestnik i jego eksperci zobowiązani są do pozostawania w stałym i nieprzerwanym kontakcie z Liderem.

Podział wynagrodzenia należnego i otrzymanego od B. (Zleceniodawca) za realizację Prac pomiędzy Uczestników jest zawarty w odrębnym załączniku do niniejszej umowy. Zmiany tego podziału będą uaktualniane w toku wykonywania Prac, w szczególności po opracowaniu i zatwierdzeniu strategii wraz z harmonogramem realizacji Prac.

Wszelkie kwoty należne Konsorcjum od B. (Zleceniodawca) z tytułu wykonywania Prac będą fakturowane przez Wiodącego Partnera i będą wpływały na jego konto bankowe, zgodnie z harmonogramem zawartym w umowach. Rozliczeń wykonywanych Prac z pozostałymi Uczestnikami Konsorcjum będzie dokonywał Wiodący Partner na podstawie harmonogramu zawartego w załączniku do niniejszej umowy. Wypłaty wynagrodzenia należnego Uczestnikom przez Wiodącego Partnera będą się odbywać na podstawie prawidłowo wystawionych faktur VAT, w ciągu 7 dni po otrzymaniu wynagrodzenia od B. za wykonane Prace i po dostarczaniu Liderowi informacji, określonych umową, niezbędnych do rozliczenia Prac. W przypadku, gdy z powodu nieotrzymania w terminie należności od Lidera lub Partnera Konsorcjum Naukowego B. powstaną opóźnienia wypłat dla Uczestników od Wiodącego Partnera, uczestnikom nie będą przysługiwały odsetki za zwłokę.

Usługę wykonaną przez Uczestnika uznaje się za wykonaną po zaakceptowaniu Prac, w których skład wchodzi ta usługa, przez B. (Zleceniodawca), z zastrzeżeniem, że B. (Zleceniodawca) uzyska finansowanie określonych w umowie instytucji na tę część Prac.

Zapłata przez Wiodącego Partnera wynagrodzenia Uczestnikom, o którym mowa powyżej, może zostać także czasowo wstrzymana w wypadku opóźnienia w przekazaniu przez instytucje finansujące środków na realizację Projektu do B. (Zleceniodawca). Wiodący Partner wypłaci wówczas wynagrodzenie Uczestnikom niezwłocznie po otrzymaniu środków.

W przypadku ograniczenia przez instytucję zewnętrzną finansowania Projektu, B. (Zleceniodawca) może zrezygnować z wykonania przez Konsorcjum części Prac. Wynagrodzenie Uczestników zostanie wówczas zapłacone przez Wiodącego Partnera jedynie w części otrzymanej od B. i odpowiadającej części Prac Uczestnika. Uczestnicy odpowiadają solidarnie przed B. (Zleceniodawca) za wszystkie szkody na rzecz G. (Zleceniodawca), powstałe w toku wykonywania Prac, a także w zakresie pokrywania kar umownych naliczonych przez B. (Zleceniodawca) na podstawie umów zawartych przez Uczestników z Liderem Konsorcjum Naukowego B. oraz Partnerem Konsorcjum Naukowego B. na wykonanie określonych w tych umowach zadań. Solidarna odpowiedzialność Partnera 2 zostaje wyłączona w terminie trzech miesięcy od daty wygaśnięcia (rozwiązania umowy konsorcyjnej) lub jej rozwiązania.

W stosunku do osób trzecich, z wyłączeniem B. (Zleceniodawca), każdy Uczestnik sam odpowiadać będzie za szkodę, którą wyrządzi w związku z realizacją niniejszej umowy. W takim wypadku nie mają zastosowania zasady odpowiedzialności solidarnej.

Strony niniejszej umowy będą odpowiedzialne względem siebie za jakąkolwiek szkodę rzeczywistą, powstałą na skutek ich działania lub zaniechania.

W przypadku odstąpienia Uczestnika od niniejszej umowy z jego winy, Wiodącemu Partnerowi będzie przysługiwało prawo do dochodzenia kary umownej w wysokości 15% wartości całego wynagrodzenia Uczestnika. Uczestnicy ustalają, że za naruszenie terminów realizacji Prac określonych w umowie, Uczestnik zapłaci Wiodącemu Partnerowi karę umowną w wysokości określonej jako % wartości wynagrodzenia należnego Uczestnikowi z tytułu niniejszej umowy, za każdy dzień zwłoki. Zamawiający zastrzega możliwość dochodzenia odszkodowania uzupełniającego na zasadach ogólnych.

Jak już wspomniano, w celu koordynowania działań związanych z realizacją Prac, Uczestnicy powołują Zespół Koordynacyjny. Celem działania Zespołu Koordynującego jest podejmowanie czynności niezbędnych do osiągnięcia harmonijnej współpracy pomiędzy Uczestnikami a B. (Zleceniodawca), w tym kontrola realizacji Prac i nadzór nad ich realizacją, proponowanie ewentualnych korekt, opracowywanie opinii i analiz w trakcie realizacji Prac.

Do podstawowych obowiązków i uprawnień Przewodniczącego Zespołu Koordynacyjnego będzie należało zatwierdzanie dokumentów kierowanych do B. (Zleceniodawca) oraz innych osób niebędących Uczestnikami Konsorcjum, a ponadto:

kierowanie pracami Zespołu Koordynacyjnego;
zwoływanie posiedzeń Zespołu Koordynacyjnego w uzasadnionych przypadkach, także na wniosek Lidera lub Uczestników.

Koszty związane z pracami Zespołu Koordynacyjnego każdy z Uczestników pokrywa we własnym zakresie, a koszty związane z pracą Dyrektora Biura Projektu oraz Eksperta merytorycznego Zamawiającego pokrywa Wiodący Partner.

Lider zapewni obsługę prawno-organizacyjną i finansowo-rozliczeniową w zakresie niezbędnym dla potrzeb realizacji celów Konsorcjum.

Wszelkie koszty związane z przygotowaniem zapytania ofertowego Uczestnicy Konsorcjum ponoszą proporcjonalnie do swojego udziału w przygotowaniu oferty. Koszty te nie podlegają zwrotowi. Z zastrzeżeniem postanowień umów zawartych z B. wszelkie prawa własności przemysłowej, prawa autorskie, tajemnice produkcji (know-how), wiedza i doświadczenie stron w przedmiocie wykonywania zadań objętych działaniem Konsorcjum oraz wszelkie inne prawa własności Intelektualnej nabyte przez Uczestników do dnia podpisania niniejszej umowy, pozostają w ich posiadaniu przez okres wykonywania umowy i po jej zakończeniu. Strona nie będąca właścicielem ww. praw może korzystać z nich wyłącznie w granicach i do celów wskazanych w przedmiocie umowy i tylko za zgodą drugiej strony.

Opisana w stanie faktycznym umowa nie stanowi umowy spółki cywilnej.

Wnioskodawca wskazał, że z punktu widzenia opodatkowania VAT Partner Wiodący dokonywać będzie we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), a Lider oraz Uczestnicy jako odrębni podatnicy VAT, wystawiać będą faktury na rzecz Partnera Wiodącego z tytułu wykonywanych usług w ramach Konsorcjum. Zatem rozliczenie z tytułu wykonania Kontraktu, następować będzie pomiędzy Zamawiającym a Partnerem Wiodącym. Partner Wiodący wystawiać będzie faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu całości wykonanych prac. Natomiast Uczestnicy, z tytułu realizacji swojej części Prac wynikających z umowy, wystawiać będą faktury na rzecz Partnera Wiodącego.

Ponadto w piśmie z dnia 4 maja 2015 r. – stanowiącym uzupełnienie wniosku – Zainteresowany wskazał, że:

1. Szczegółowy zakres czynności zawiera umowa Konsorcjum, która została wskazana we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Strona oświadczyła, że pytanie postawione we wniosku dotyczy wyłącznie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Strona bowiem nie ma wątpliwości, które czynności wykonywane przez wszystkich uczestników podlegają opodatkowaniu VAT oraz jaką stawką są opodatkowane, czy też są zwolnione z opodatkowania, czy też opodatkowaniu nie podlegają.

Pytanie postawione we wniosku ma jedynie uzyskanie od organu podatkowego odpowiedzi na pytanie, czy co do zasady, czynności wykonywane przez poszczególnych członków konsorcjum na rzecz Partnera Wiodącego będą podlegać opodatkowaniu VAT, jeżeli będą to czynności opodatkowane, czy też z racji rodzaju umowy Konsorcjum opisanej we wniosku, czynności te pomimo, że podlegające same w sobie opodatkowaniu VAT, nie będą opodatkowane, gdyż rozliczenia pomiędzy Członkami Konsorcjum a Partnerem Wiodącym pozostaną poza rozliczeniem VAT.

Zgodnie z Umową Konsorcjum, Uczestnicy Konsorcjum oraz Lider, są podmiotem uprawnionym do wystawiania faktur na rzecz Partnera Wiodącego z tytułu czynności wskazanych w Umowie Konsorcjum, do wykonania których zobowiązani są Wnioskodawcy, w celu realizacji Kontraktu.

Partner Wiodący, który po otrzymaniu stosownego wynagrodzenia dokonuje podziału i wypłaty wynagrodzenia otrzymanego od nabywcy pomiędzy siebie i pozostałych Uczestników, na podstawie wystawionych przez tych Uczestników faktur.

Zatem w ocenie Wnioskodawców, należy stanąć na stanowisku, że przyjęte przez Zainteresowanych rozwiązanie w zakresie traktowania czynności dokonywanych pomiędzy Uczestnikami i Liderem Konsorcjum a Partnerem Wiodącym, w związku z realizacją Kontraktu, jako odrębnych czynności opodatkowanych VAT podlegających udokumentowaniu za pomocą faktur, jest prawidłowe i znajduje pełne uzasadnienie i oparcie w obowiązujących przepisach ustawy o VAT.

Zgodnie więc z powyższym, skoro Uczestnicy oraz Lider Konsorcjum są czynnymi podatnikami VAT, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT oraz zgodnie z Umową Konsorcjum wykonują odpłatnie w ramach prowadzonej zarobkowo działalności gospodarczej czynności opodatkowane podatkiem VAT, o których mowa w powołanym wcześniej art. 5 ustawy o VAT, to z tego tytułu powinni wykazać podatek należny i wystawić faktury na rzecz Partnera Wiodącego.

Tym samym, jeżeli uczestnicy wykonają na rzecz Partnera Wiodącego jakiekolwiek czynności opodatkowane podatkiem VAT, wystawią na rzecz Partnera Wiodącego faktury dokumentujące te czynności.

Lider, zgodnie z załącznikiem do Umowy, jest odpowiedzialny za:

zarządzanie i koordynację Prac oraz kontaktów z Zamawiającym (członkowie Konsorcjum Naukowego B.);
reprezentowanie Uczestników Konsorcjum w kontaktach z B.;
składanie, wyjaśnienia w zakresie wykonywania umowy z członkami Konsorcjum Naukowego B. oraz przedstawianie Zamawiającemu raportów z postępów Prac.

Wiodący Partner, Partner jest odpowiedzialny za:

zgromadzenie wszelkiej niezbędnej, merytorycznej wiedzy eksperckiej dla opracowania strategii i szczegółowego planu zakresu badań, harmonogramów i budżetu;
zawarcie na rzecz i w imieniu Uczestników umów na wykonanie Prac z liderem Konsorcjum Naukowego B. lub Partnerem Konsorcjum Naukowego B.;
dokonywanie zmian w umowach na wykonanie Prac, w tym szczególnie w harmonogramach Prac,
zlecanie prac wewnątrz i na zewnątrz Konsorcjum;
koordynację zamawiania sprzętu dla B.

(Partner 2) jest odpowiedzialny za:

wskazanie, które z badań zaproponowanych przez Wiodącego Partnera mogą być wykonane w Partner 2, a jakie muszą być zlecone na Zewnątrz;
realizację badań w zakresie punktu a) z uwzględnieniem posiadanych kompetencji Partner 2.

(Partner 3) jest odpowiedzialny za:

wytwarzanie prototypów wyrobów medycznych i projektów produktów leczniczych;
doradztwo na rzecz Lidera Konsorcjum i Wiodącego Partnera.

(Partner 4) jest odpowiedzialny za:

optymalizację i stałe monitorowanie zapotrzebowania Zamawiającego na sprzęt.

Strony dokonują podziału zadań oraz odpowiedzialności w Konsorcjum zgodnie z Wstępnym planem realizacji Prac ze wskazaniem punktów kontrolnych, stanowiącym część złożonej oferty.

Partner wiodący jest jednym z podmiotów odpowiedzialnych za opracowanie strategii oraz szczegółowego planu badań, wraz z harmonogramem realizacji i budżetem. Podmiot ten będzie również odpowiadał za zatwierdzenie tego planu przez członków Konsorcjum Naukowego B.

Jak zostało to przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, Uczestnicy ustanawiają Partnera 1 – Wiodącym Partnerem Konsorcjum, którego upoważniają do:

zawarcia na rzecz i w imieniu Uczestników umów na wykonanie Prac z Liderem Konsorcjum Naukowego B. lub Partnerem Konsorcjum Naukowego B., co dodatkowo poświadczone zostanie odrębnymi pełnomocnictwami Uczestników dla Wiodącego Partnera;
dokonywania zmian w umowach na wykonanie Prac, w tym szczególnie w harmonogramach Prac;
zlecania prac wewnątrz i na zewnątrz Konsorcjum;
prowadzenia spraw Konsorcjum i reprezentowania jego interesów z wyłączeniem spraw, do których upoważniony został Lider Konsorcjum.

Wiodący Partner jest również odpowiedzialny za zamawianie sprzętu dla B.

Ponadto Partner Wiodący dokonywać będzie we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (Nabywcy).

2. Lider, Wiodący Partner i Partnerzy (2-4) odpowiadają, zatem za zadania opisane w punkcie powyżej.

Poniżej przedstawiono szczegółowe obszary realizacji prac wykonywanych przez Wiodącego Partnera, zgodnie z załącznikiem do Umowy.

1. zarządzanie i koordynacja:

analiza otrzymanego materiału w zakresie:
- udostępnionej dokumentacji w tym założeń i celów projektu;
- wyników z wykonanych badań i raportów;
Prace w ramach Zespołu Koordynacyjnego oraz współpraca z Zamawiającym w obszarach:
- Regulatory A.;
- przygotowanie dokumentacji systemowej dla wymaganych systemów. Analiza dokumentacji z badań;
- zlecanie badań (zewnętrzne i wewnętrzne);
- zlecanie wytwarzania prototypów wyrobów medycznych i projektów produktów leczniczych;
- wytwarzanie prototypów wyrobów medycznych i projektów produktów leczniczych;
- zlecanie analiz wprowadzenia wyrobów medycznych i produktów leczniczych na rynek;
- przygotowanie analiz wprowadzenia wyrobów medycznych i produktów leczniczych na rynek;
pracowanie Strategii przez Zespół Koordynacyjny.

2. Obszar wyrób medyczny:

pochodna zawierająca tkanki zwierzęce do prototypu wyrobu medycznego (wg rozporządzenia Komisji UE nr 722/2012):
- analiza otrzymanej dokumentacji pod kątem wykorzystania w dokumentacji technicznej wyrobu medycznego;
- ustalenie obszarów do uzupełnienia;
przedstawienie założeń do dokumentacji technicznych dla prototypu wyrobu medycznego do zastosowania w obszarach Projektu. Wspólna ocena założeń, realizacji strategii, harmonogramu, punktów kontrolnych;
opracowanie dokumentacji systemu zarządzania jakością dla wytworni przewidzianej do wytwarzania prototypów wyrobów medycznych;
zlecanie uzupełnienia badań (zewnętrzne i wewnętrzne) i dokumentacji dla pochodnej;
odbiór jakościowy otrzymanej (wyprodukowanej) wymaganej ilości pochodnej do wytworzenia prototypu wyrobu medycznego;
opracowanie dokumentacji technicznych dla prototypów wyrobów medycznych do zastosowania w obszarach Projektu;
wyprodukowanie prototypu wyrobu medycznego na instalacji własnej, demonstracyjnej lub obcej;
certyfikacja systemu zarządzania jakością;
zlecanie badań biozgodności (zewnętrzne i wewnętrzne) i walidacja bezpieczeństwa wyrobu medycznego;
plan badań klinicznych (jeżeli dla danego wyrobu wymagany);
inicjacja badań klinicznych;
certyfikacja wyrobu medycznego.

3. Obszar Substancja Czynna:

realizacja działań związanych z opracowaniem substancji czynnej pochodzenia biologicznego:
- analiza otrzymanej dokumentacji pod kątem wykorzystania w dokumentacji w formacie CTD substancji czynnej;
- ustalenie obszarów do uzupełnienia;
- zlecanie uzupełnienia badań i dokumentacji (zewnętrzne i wewnętrzne);
dokumentacja w formacie („TD Moduł trzeci 3.2.S dla substancji czynnej pochodzenia biologicznego;
opracowanie planu projektu dokumentacji substancji czynnej w formacie CTD (moduł trzeci);
przedstawienie planu badań nieklinicznych dla substancji czynnej (we wskazaniach: Dermatologia – uszkodzona skóra, regeneracja włosów. Stomatologia – śluzówka jamy ustnej. Okulistyka – regeneracja rogówki) z uwzględnieniem tych, które będą możliwe do wykonania w ciągu 6 miesięcy od wyprodukowania serii do badań;
opracowanie planu projektu dokumentacji substancji czynnej w formacie CTD):
- plan prac nad stworzeniem dokumentacji;
- odbiór jakościowy otrzymanej (wyprodukowanej) wymaganej serii substancji czynnej do badań;
- zlecanie badań i uzupełnienia dokumentacji (zewnętrzne i wewnętrzne);

4. Obszar Produkt Leczniczy:

opracowanie planu przygotowania projektu dokumentacji produktu leczniczego w formacie CTD:
- analiza otrzymanej dokumentacji (w tym dokumentacji substancji czynnej) pod kątem wykorzystania w dokumentacji produktu leczniczego;
przedstawienie założeń do projektów dokumentacji produktów leczniczych do zastosowania w obszarach Projektu. Wspólna ocena założeń, realizacji strategii, harmonogramu, punktów kontrolnych;
zaproponowanie strategii wykonania projektu produktu leczniczego;
opracowanie planu przygotowania projektu dokumentacji produktów leczniczych w formacie CTD:
- plan prac nad stworzeniem dokumentacji dla modułu 3-go, 4-go i 5-go;
przedstawienie planu badań nieklinicznych dla produktu leczniczego (we wskazaniach: Dermatologia – uszkodzona skóra, regeneracja włosów. Stomatologia – śluzówka jamy ustnej. Okulistyka – regeneracja rogówki);
odbiór jakościowy otrzymanej (wyprodukowanej) wymaganej serii substancji czynnej do wytworzenia projektów produktów leczniczych przeznaczonych do badań;
ustalenie wymagań dla wytwórcy projektu produktu leczniczego, z uzgodnionym opisem procesu, terminami i warunkami finansowymi opisanymi w projekcie umowy kontraktowej;
dokumentacja w formacie CTD (moduł trzeci 3.2.P) dla produktu leczniczego;
wyprodukowanie serii produktu leczniczego do badań nieklinicznych i klinicznych;
opracowanie projektu planu badań klinicznych dla produktu leczniczego;
opracowanie projektu wymagań technicznych i klinicznych dla realizacji badań;
inicjacja realizacji planu badań klinicznych dla produktu leczniczego, uzgodnienia z jednostką prowadzącą badania dla danego projektu produktu leczniczego.

3. Spółka wskazała, że nabywane przez Partnera Wiodącego towary i usługi są/będą związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Skoro bowiem Partner Wiodący będzie na zleceniodawcę wystawiał ostatecznie fakturę z tytułu wykonania usług opodatkowanych, to wszystkie nabycia towarów i usług od Członków Konsorcjum będą związane ze sprzedażą opodatkowaną.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy czynności dokonywane pomiędzy Partnerem Wiodącym a Uczestnikami Konsorcjum w związku z wykonaniem Kontraktu, stanowiące czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT) zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z póź. zm.; dalej jako: ustawa o VAT) powinny być dokumentowane fakturami (pytanie ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 4 maja 2016 r.)?
Czy Partner Wiodący w związku z wykonaniem Kontraktu, otrzymując od Lidera oraz od Uczestników Konsorcjum faktury dokumentujące dostawę towarów i usług w ramach realizacji Kontraktu, ma prawo, zgodnie z art. 86 ustawy o VAT, do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tych faktur?

Zdaniem Wnioskodawcy (pomimo zmiany pytania w piśmie z dnia 4 maja 2016 r., Zainteresowany podtrzymuje odpowiedź na pytanie pierwsze zadane we wniosku, jako odpowiedź na powyżej sformułowane pytanie):

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawców, w odpowiedzi na pytanie nr 1 postawione we wniosku, czynności dokonywane pomiędzy Partnerem Wiodącym a Liderem oraz Uczestnikami, w związku z wykonaniem Kontraktu, stanowią czynności opodatkowane VAT o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który stanowi, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W konsekwencji czynności te powinny być dokumentowane fakturami oraz opodatkowane podatkiem VAT według właściwej stawki podatku.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie uznaje się za odrębnego podatnika samego Konsorcjum, które zrzesza niezależne podmioty, będące odrębnymi podatnikami VAT. Jak stwierdził w interpretacji indywidualnej z dnia 29 sierpnia 2011 r., nr IBPP3/443-684/11/PK, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach: „Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie posiada osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane. Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze – umowy konsorcjum – nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. A zatem, przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku VAT. Podatnikiem nie jest i nie może być natomiast samo konsorcjum”. Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wskazuje, że zawierając Umowę Konsorcjum Uczestnicy Konsorcjum nie mają zamiaru powołania jakiejkolwiek niezależnej i odrębnej od nich jednostki organizacyjnej, prowadzącej samodzielnie działalność gospodarczą. Jak wskazano bowiem w stanie faktycznym niniejszego wniosku, Konsorcjum nie jest tworzone ani w formie spółki cywilnej, ani w żadnej możliwej postaci spółki prawa handlowego. Nie jest więc ono odrębnym od Uczestników Konsorcjum podmiotem, zarówno z punktu widzenia prawnego, jak i podatkowego, nie posiada osobowości prawnej oraz nie podlega wpisowi do żadnego urzędowego rejestru.

Konsorcjum stanowi jedynie wielostronne porozumienie Uczestników Konsorcjum mające na celu wyłącznie realizację Kontraktu. W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy, Konsorcjum nie stanowi odrębnego podatnika VAT. Podatnikami VAT pozostają bowiem poszczególni Uczestnicy Konsorcjum działający jako niezależni przedsiębiorcy realizujący zobowiązania wynikające z Umowy.

Uwzględniając charakter współpracy organizacyjnej pomiędzy Uczestnikami Konsorcjum, a zwłaszcza okoliczność, że podmioty te działając w ramach Konsorcjum zachowują swoją odrębność zarówno z prawnego, jak i podatkowego punktu widzenia i stanowią tym samym również w tym zakresie odrębnych podatników VAT, w ocenie Wnioskodawcy, nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, iż do wzajemnych rozliczeń pomiędzy Uczestnikami Konsorcjum związanych z wykonaniem Kontraktu powinny by stosowane zasady inne niż te, które znajdują zastosowanie do realizacji transakcji pomiędzy podatnikami niedziałającymi w ramach konsorcjum, czyli w relacji główny wykonawca i podwykonawcy.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach niniejszej sprawy koniecznym i uzasadnionym z podatkowo-prawnego punktu widzenia jest wystawianie stosownych faktur przez Uczestników oraz Lidera Konsorcjum na rzecz Partnera Wiodącego w celu udokumentowania dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych w związku z wykonaniem Kontraktu w zakresie prac jakie określono w Umowie Konsorcjum.

Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W myśl zaś art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawca zauważa, że w świetle powyżej przedstawionych regulacji ustawy o VAT, nie powinno być żadnych wątpliwości, iż zarówno czynności wykonywane przez Uczestników, Lidera i Partnera Wiodącego Konsorcjum stanowiące elementy składowe przedmiotu Kontraktu, jak również całe świadczenie wykonywane przez Konsorcjum na rzecz Zamawiającego stanowią dostawę towarów i świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT i są czynnościami odpłatnymi.

Należy wskazać, iż stosownie do dominującej praktyki rynkowej, konsorcjum traktowane jest jedynie jako forma kooperacji pomiędzy dwoma lub więcej przedsiębiorcami, dążącymi do realizacji przedsięwzięcia gospodarczego, którzy to przedsiębiorcy wyznaczają spośród siebie jednego z nich jako lidera. Do zadań podmiotu wyznaczonego przez uczestników konsorcjum należy natomiast przede wszystkim organizowanie i koordynowanie współpracy pomiędzy poszczególnymi członkami konsorcjum oraz członkami konsorcjum zleceniodawcą (nabywcą), prowadzenie rozliczeń gospodarczych oraz wystawianie we własnym imieniu na rzecz zleceniodawcy (nabywcy) faktur sprzedażowych dokumentujących całość (lub część) świadczeń wykonanych przez wszystkich członków konsorcjum. Pozostali uczestnicy konsorcjum wystawiają z kolei faktury na rzecz tego wyznaczonego podmiotu. Tego typu konsorcjum nie wymaga własnej księgowości, a jego działalność jest sumą działań jego uczestników, które to działania (ponoszone koszty, uzyskiwane przychody, podejmowane zobowiązania) rejestrowane są w ich księgach.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, z istoty i charakteru prawnego konsorcjum wynika, iż z punktu widzenia opodatkowania VAT, czynności dokonywane pomiędzy poszczególnymi członkami konsorcjum muszą być traktowane jako opodatkowane dostawy towarów i świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT. Ze względu bowiem na to, że Partner Wiodący wystawia we własnym imieniu faktury sprzedażowe na rzecz zleceniodawcy (nabywcy), konieczne jest przyjęcie, że z perspektywy zasad opodatkowania VAT sprzedaż ta jest poprzedzona nabyciem (w rozumieniu przepisów o VAT) przez Partnera Wiodącego towarów i usług od pozostałych Uczestników Konsorcjum. Z punktu widzenia opodatkowania VAT Partner Wiodący dokonuje więc we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), które to towary i usługi nabył (w rozumieniu przepisów o VAT) uprzednio od pozostałych Uczestników Konsorcjum.

Powyższe stanowisko potwierdza utrwalona linia interpretacyjna organów podatkowych. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. ILPP5/413-11/12-2/PG wskazał, iż „Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem”.

Mając zatem na uwadze, że Konsorcjum, w którym uczestniczą Wnioskodawcy wykazuje wszystkie wskazane powyżej cechy, w ocenie Wnioskodawców, czynności wykonywane przez Uczestników Konsorcjum oraz Lidera, na rzecz Partnera Wiodącego Konsorcjum w związku z realizacją Kontraktu są czynnościami objętymi opodatkowaniem VAT.

Jednocześnie, jak wykazano powyżej, Konsorcjum nie jest odrębnym podatnikiem VAT, natomiast podatnikami VAT z tytułu czynności opodatkowanych wykonywanych w ramach Konsorcjum są wyłącznie Uczestnicy oraz Lider Konsorcjum także wtedy, gdy działają jako podwykonawca na rzecz Partnera Wiodącego reprezentującego Konsorcjum wobec Zamawiającego i wystawiającego faktury za całość świadczeń wykonanych przez Konsorcjum na rzecz Zamawiającego.

Uwzględniając zatem powyższe oraz okoliczność, że zgodnie z Umową Konsorcjum, Uczestnicy Konsorcjum oraz Lider, są podmiotem uprawnionym do wystawiania faktur na rzecz Partnera Wiodącego z tytułu czynności wskazanych w Umowie Konsorcjum, do wykonania których zobowiązani są Wnioskodawcy, w celu realizacji Kontraktu.

Zatem w ocenie Wnioskodawców należy stanąć na stanowisku, że przyjęte przez Wnioskodawców rozwiązanie w zakresie traktowania czynności dokonywanych pomiędzy Uczestnikami i Liderem Konsorcjum a Partnerem Wiodącym w związku z realizacją Kontraktu jako odrębnych czynności opodatkowanych VAT podlegających udokumentowaniu za pomocą faktur, jest prawidłowe i znajduje pełne uzasadnienie i oparcie w obowiązujących przepisach ustawy o VAT.

Powyższe oznacza, że Uczestnicy oraz Lider Konsorcjum, powinni wystawiać na rzecz Partnera Wiodącego faktury dokumentujące wykonanie czynności wynikających z realizacji Kontraktu.

Wnioskodawca wskazuje, iż w interpretacji indywidualnej nr IPPP3-443-295/10-2/JF z dnia 26 maja 2010 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził stanowisko podatnika/wnioskodawcy, że „wzajemne świadczenia członków Konsorcjum są, co do zasady, w całości wykorzystywane do wykonywania przez nich czynności opodatkowanych, tj. do realizacji opodatkowanych podatkiem VAT czynności na rzecz Klienta – ostatecznego odbiorcy. Wszelkie wzajemne świadczenia, jak również realizacja kontraktu będą każdorazowo dokumentowane fakturami VAT”.

Na gruncie przepisów obowiązujących od dnia 1 stycznia 2014 r. podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej nr ILPP2/443-537/13-4/AKr z dnia 17 września 2013 r., stwierdzając, że od dnia 1 stycznia 2014 r. wpłaty na rzecz lidera konsorcjum (operatora) dokonywane przez partnerów konsorcjum w związku z realizacją wspólnego przedsięwzięcia podlegają opodatkowaniu, jak zaliczki w rozumieniu art. 19a ust. 8 ustawy. Tym samym organ podatkowy uznał, że tego rodzaju koszty nie są ponoszone w imieniu i na rzecz podmiotów trzecich, skoro lider ma włączać je do podstawy opodatkowania. Reasumując, Wnioskodawcy przypominają, iż zgodnie z Umową Konsorcjum zawartą przez Wnioskodawców, każdy z Członków Konsorcjum ponosi wszelkie koszty oraz ryzyka, w tym ekonomiczne i finansowe, związane z lub wpływające na przydzielony mu zakres prac. Potwierdzają to w szczególności zacytowane powyżej postanowienia typowej Umowy Konsorcjum.

W szczególności należy podkreślić, że w świetle zapisów Umowy Konsorcjum:

po przystąpieniu do realizacji Prac każdy Uczestnik będzie wykonywał przypisany mu zakres Prac na własny koszt i ryzyko. W takim też zakresie każdy Uczestnik będzie miał prawo samodzielnego zawierania umów ze swoimi dostawcami lub ewentualnymi usługodawcami bądź podwykonawcami;
wszyscy Uczestnicy oświadczają, że dysponują odpowiednim potencjałem oraz osobami zdolnymi do wykonania Prac w części wskazanej w niniejszej umowie przypadającej do realizacji odpowiednio przez poszczególnych Uczestników wg załącznika do niniejszej umowy;
w stosunku do osób trzecich, z wyłączeniem B. (Zleceniodawca), każdy Uczestnik sam odpowiadać będzie za szkodę, którą wyrządzi w związku z realizacją niniejszej umowy;
koszty związane z pracami Zespołu Koordynacyjnego każdy z Uczestników pokrywa we własnym zakresie;
z zastrzeżeniem postanowień umów zawartych z B. wszelkie prawa własności przemysłowej, prawa autorskie, tajemnice produkcji (know-how), wiedza i doświadczenie stron w przedmiocie wykonywania zadań objętych działaniem Konsorcjum oraz wszelkie inne prawa własności intelektualnej nabyte przez Uczestników do dnia podpisania niniejszej umowy, pozostają w ich posiadaniu przez okres wykonywania umowy i po jej zakończeniu. Strona nie będąca właścicielem ww. praw może korzystać z nich wyłącznie w granicach i do celów wskazanych w przedmiocie umowy i tylko za zgodą drugiej strony.

Wynika z powyższego, iż Wnioskodawcy działają w zakresie dostawy towarów i usług wykonywanych w ramach Konsorcjum jak odrębni podatnicy podatku VAT, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT. Przepis art. 15 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT definiuje tę działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Należy zatem wskazać, iż:

Wnioskodawcy działają na własny rachunek i we własnym imieniu jako podatnicy podatku VAT;
zakres czynności wykonywanych przez Uczestników Konsorcjum został wyraźnie określony;
każdy z Uczestników Konsorcjum samodzielnie dokonuje zakupu towarów i usług w związku ze świadczeniem usługi dostawy towarów związanych z realizacją Kontraktu;
każdy z Uczestników Konsorcjum ponosi odpowiedzialności za wykonaną część Kontraktu;
każdy z Uczestników Konsorcjum wykonuje swoją część przy użyciu własnych środków i pracowników;
celem ekonomicznym zawarcia Umowy Konsorcjum było wzmocnienie pozycji w celu uzyskania Kontraktu od Zamawiającego, natomiast rola Uczestników ogranicza się do wykonania części kontraktu, za co mają otrzymać od Partnera Wiodącego określone w umowie część wynagrodzenia.

Powołać należy w tym miejscu tezę zawartą w wyroku NSA z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, w którym Sąd stwierdził: „Szerokie, odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, nie może być odczytywane w ten sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania, bądź zaniechania innej strony. Z powołanego przepisu wynika, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego, choćby nawet potencjalną korzyść. Posiłkując się także wskazówkami zawartymi w orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości (np. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81, wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80, czy w sprawie C-276/97, C-358/97 i 408/97) można sformułować ogólne stanowisko, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

istnieje jakiś związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towarów lub usługi,
odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego”.

Zdaniem Wnioskodawców, w przedmiotowym stanie faktycznym wszystkie powyższe przesłanki zostały spełnione, co jednoznacznie wskazuje na fakt, iż czynności wykonywane przez Uczestników oraz Lidera Konsorcjum na rzecz Partnera Wiodącego mają charakter czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Ostatecznie zdaniem Wnioskodawców, skoro Uczestnicy oraz Lider Konsorcjum są czynnymi podatnikami VAT, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, oraz zgodnie z Umową Konsorcjum wykonują odpłatnie w ramach prowadzonej zarobkowo działalności gospodarczej czynności opodatkowane podatkiem VAT, o których mowa w powołanym wcześniej art. 5 ustawy o VAT, to z tego tytułu powinni wykazać podatek należny i wystawić faktury na rzecz Partnera Wiodącego.

Ad. 2

Tym samym, w odpowiedzi na pytanie nr 2 postawione we wniosku należy uznać, że Partner Wiodący ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych na jego rzecz przez Lidera oraz Uczestników Konsorcjum w ramach realizacji Kontraktu. Wnioskodawca wskazuje, iż zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego stanowi zaś suma kwot podatku, określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).

Z treści zacytowanych przepisów wynika, iż istnieją trzy zasadnicze warunki, które powinny być spełnione, aby podatnikowi przysługiwało odliczenie podatku naliczonego:

nabycie towarów lub usług powinno mieć związek ze sprzedażą opodatkowaną podatnika,
transakcja nabycia tych towarów lub usług powinna fizycznie mieć miejsce,
podatnik powinien posiadać fakturę wystawioną przez podatnika VAT dokumentującą dokonany zakup towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT.

Spełnienie tych warunków, zdaniem Wnioskodawcy, daje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z posiadanych przez Partnera Wiodącego faktur, dokumentujących nabycie towarów usług od Uczestników Konsorcjum. Takie warunki odliczenia wynikają nie tylko z polskiej ustawy o VAT, ale również z Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 z późn. zm.).

W opinii Wnioskodawcy, wszystkie wskazane powyżej przesłanki odliczenia podatku naliczonego w przypadku zakupu towarów i usług od Uczestników konsorcjum, będącego przedmiotem wniosku, zostały spełnione, a co za tym idzie, w przekonaniu Wnioskodawcy, Partner Wiodący ma on prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z otrzymanych od Lidera oraz Uczestników faktur dokumentujących nabycie towarów i usług w ramach wykonywanego Kontraktu.

Ad. a)

Nabycie towarów lub usług powinno mieć związek ze sprzedażą opodatkowaną podatnika. Jak już wskazano w opisie stanu faktycznego, zgodnie z Kontraktem, Partner Wiodący Konsorcjum, dokonuje we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), po odbiorze przez Zleceniodawcę prac wykonanych przez Uczestników Konsorcjum. Z tego tytułu Partner Wiodący wykazuje obowiązek podatkowy według właściwej stawki VAT oraz wystawia faktury na rzecz Zleceniodawcy i wykazuje w nich podatek należny wynikający z dostawy towarów i usług w ramach Kontraktu.

Następnie Lider oraz pozostali Uczestnicy jako odrębni podatnicy VAT, wystawiają faktury na rzecz Partnera Wiodącego z tytułu wykonywanych usług w ramach konsorcjum.

Zatem rozliczenie z tytułu wykonania Kontraktu, następuje pomiędzy Zamawiającym a Partnerem Wiodącym (Wnioskodawcą). Partner Wiodący wystawia faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu całości wykonanych Prac. Natomiast Lider oraz pozostali Uczestnicy Konsorcjum, z tytułu realizacji swojej części Prac wynikających z Kontraktu, wystawiają faktury na rzecz Partnera Wiodącego Konsorcjum występującego, zgodnie z umową wobec Zamawiającego w zakresie tych rozliczeń.

Nie ma zatem wątpliwości, iż podatek naliczony wynikający z faktur wystawianych przez Lidera oraz Uczestników Konsorcjum, pozostają w bezpośrednim związku ze sprzedażą opodatkowaną Partnera Wiodącego.

Ad. b)

Transakcja nabycia tych towarów lub usług powinna fizycznie mieć miejsce oraz powinna być wykonana przez podatnika VAT.

Jak stwierdzono w opisie sprawy, wykonywane Prace w ramach Kontraktu potwierdzone są nie tylko samą treścią Kontraktu (wymienione są ściśle w załączniku do kontraktu), ale także określonymi w umowie zestawieniami potwierdzenia wykonania Prac oraz fakturami. Zatem fakturowanie odbywa się po potwierdzeniu faktycznego wykonania Prac określonych w Kontrakcie. Wykazywany obowiązek podatkowy przez Partnera Wiodącego, jak i przez Lidera oraz Uczestników wiąże się zatem z faktycznym wykonaniem usług. Zatem wystawiane przez Lidera oraz Uczestników faktury potwierdzają faktyczne wykonanie usług. Zatem Partner Wiodący posiada i będzie posiadał w swojej dokumentacji dowody na faktyczne wykonanie usług przez Lidera oraz Uczestników konsorcjum w ramach Kontraktu.

Ad. c)

Podatnik powinien posiadać fakturę wystawioną przez podatnika VAT dokumentującą dokonany zakup towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT.

Przykładowo w interpretacji indywidulanej sygn. IBPP2/4512-542/15/BW z dnia 10 września 2015 r. wydanej przez Izbę Skarbową w Katowicach dla Partnera Konsorcjum, organ podatkowy stwierdził miedzy innymi, iż „konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w sprawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.), w ramach tzw. swobody umów. (...) Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy, czy też siedziby Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem (...). Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. (...) A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT, Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

W dalszej części powołanej interpretacji organ podatkowy stwierdza: „Mając na uwadze powyższe i przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie w zamian za określone wynagrodzenie.

Należy ponownie wskazać, że jak wynika z wniosku, w przypadku przedmiotowej Umowy Konsorcjum, Lider Konsorcjum, jest jedynym podmiotem wystawiającym faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu realizacji Kontraktu. Na podstawie faktur wystawianych przez Lidera Konsorcjum, Zamawiający jest zobowiązany płacić całość wynagrodzenia z tytułu wykonania Kontraktu. Po otrzymaniu zapłaty wynagrodzenia od Zamawiającego, Lider Konsorcjum dokonuje jego podziału pomiędzy siebie i Wnioskodawcę, jako członka Konsorcjum w takich kwotach jakich wynikają z Umowy Konsorcjum. Płatności od Lidera do Wnioskodawcy mogą być też dokonywane przez otrzymanie zapłaty od Zamawiającego z środków własnych, w tym również w formie zaliczki.

Jak wynika z powyższego otrzymane przez Wnioskodawcę środki pieniężne stanowią (stanowić będą) wynagrodzenie za wykonanie określonych umową czynności dla Lidera Konsorcjum.

Reasumując należy stwierdzić, że w ramach przedmiotowej umowy Konsorcjum, Wnioskodawca (Partner) wykonuje (będzie wykonywał) na rzecz Leadera czynności podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o VAT, które powinien udokumentować fakturami VAT, zgodnie z przepisami art. 106b ust. 1 ustawy”.

Skoro zatem Lider oraz Uczestnicy Konsorcjum są odrębnymi podatnikiem VAT i w zakresie czynności wykonywanych w ramach Kontraktu wykazują obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT, a tym samym wystawiają na rzecz Partnera Wiodącego Konsorcjum, faktury potwierdzające wykonanie tych czynności, to Partner Wiodący ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur otrzymanych od Lidera oraz Uczestników Konsorcjum.

Należy zatem uznać, iż w przypadku, w którym spełnione są trzy zasadnicze warunki, które powinny być spełnione, aby Partnerowi Wiodącemu przysługiwało odliczenie podatku naliczonego zgodnie z art. 86 ustawy o VAT:

nabycie towarów lub usług powinno mieć związek ze sprzedażą opodatkowaną Wnioskodawcy,
transakcja nabycia tych towarów lub usług fizycznie ma i będzie miała miejsce,
Wnioskodawca posiada i będzie posiadał faktury wystawione przez Partnera Konsorcjum, jako podatnika VAT dokumentujące dostawę towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT.

Rozliczenie działalności konsorcjum na gruncie podatku VAT w znacznej mierze zależy od rodzaju powołanego konsorcjum. W opisanym we wniosku konsorcjum uczestnicy konsorcjum dzielą między sobą rzeczowo zakres prac. Zakres określny jest w załączniku do umowy, a dodatkowo strony postanowiły, iż może on ulegać zamianie w trakcie trwania umowy. W związku ze zmianą zakresu prac, zmianie będzie ulegać również wynagrodzenie. Każdy z Uczestników wykonuje zatem wydzielony zakres prac. Podział zysku w konsorcjum wynika z podziału rzeczowego prac.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku tego rodzaju konsorcjum polegającego na wyraźnym odgórnym podziale prac i wynagrodzenia pomiędzy członkami konsorcjum uczestnicy konsorcjum wystawiają na jednego z członków konsorcjum faktury VAT dokumentujące przypadającą na nich część wynagrodzenia z tytułu wykonanych przez nich w ramach konsorcjum usług. Faktury te wystawiane będą w analizowanym przypadku na Partnera Wiodącego. Partner Wiodący, będzie miał zatem prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wykazanego na tych fakturach, gdyż całość zadania wykonywanego przez konsorcjum na rzecz Zleceniodawcy fakturuje Partner Wiodący. Następnie Partner Wiodący będzie rozdzielał wynagrodzenie pomiędzy poszczególnych Uczestników konsorcjum wg wykonanego zakresu prac, na zasadach po spełnieniu warunków określonych w umowie.

W zakresie tak skonstruowanego stanu należy uznać, że Partner Wiodący wystawia fakturę na Zleceniodawcę, a pozostali Uczestnicy konsorcjum wystawiają faktury na Partnera Wiodącego, który ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tych faktur.

Z przedstawionej we wniosku umowy wynika, iż szczegółowy podział obowiązków w ramach realizowanych Prac określa Załącznik nr 4 do umowy, natomiast rozliczeń wykonywanych Prac z pozostałymi Uczestnikami Konsorcjum będzie dokonywał Wiodący Partner na podstawie harmonogramu zawartego w Załączniku nr 5 do umowy. Zgodnie z umową podział wynagrodzenia należnego i otrzymanego od B. (Zleceniodawcy) za realizację Prac pomiędzy Uczestników jest zawarty w Załączniku nr 5 do niniejszej umowy. Zmiany tego podziału będą uaktualniane w toku wykonywania Prac, w szczególności po opracowaniu i zatwierdzeniu strategii wraz z harmonogramem realizacji Prac.

Zatem przedstawiona umowa, w opinii Wnioskodawcy, jest przykładem konsorcjum, gdzie istnieje podział prac, który następnie zostanie uszczegółowiony. Od podziału pracy i rzeczywistego ich wykonania zależne będzie wynagrodzenie członków konsorcjum. Nie jest ono zatem z góry ustalone, a będzie zależne od wykonanego w przyszłości zakresu prac.

Oczywistym jest, że Konsorcjum w takim kształcie jak w przedstawionej umowie – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Jak już zaznaczono, powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie wystawiał wytypowany przez uczestników Partner Wiodący.

A zatem podmioty działające w ramach niniejszego Konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach Konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Mając na uwadze powyższe i okoliczności wynikające z przedstawionej Umowy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie w zamian za określone wynagrodzenie. W przypadku Umowy Konsorcjum będącej przedmiotem wniosku, wynagrodzenie będzie zależne od zakresu wykonanych prac.

Należy ponownie wskazać, że jak wynika z przedmiotowej Umowy Konsorcjum, Partner Wiodący jest jedynym podmiotem wystawiającym faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu realizacji Kontraktu. Na podstawie faktur wystawianych przez ten podmiot, Zamawiający będzie zobowiązany płacić całość wynagrodzenia z tytułu wykonania kontraktu. Po otrzymaniu zapłaty wynagrodzenia od Zamawiającego, Partner Wiodący dokonuje jego podziału pomiędzy siebie i Uczestników Konsorcjum w takich kwotach jakich wynikają z Umowy Konsorcjum i harmonogramu prac.

Jak wynika z powyższego otrzymane przez Uczestników Konsorcjum środki pieniężne stanowić będą wynagrodzenie za wykonanie określonych umową czynności dla Partnera Wiodącego wystawiającego fakturę na Zamawiającego. Czynności wykonywane w ramach Konsorcjum stanowią czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji powinny być dokumentowane fakturami.

Analogiczne stanowisko można odnaleźć także w innych interpretacjach m.in.:

w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 maja 2013 r., sygn. IPPP1/443-259/13-2/MPc;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. ILPP5/443-41/12-2/PG;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 maja 2011 r., sygn. IPPP3/443-119/11-3/JF;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. IPPP1/443-136/09-5/AW;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 maja 2010 r., sygn. IPPP3-443-295/10-2/JF;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 września 2014 r., sygn. IPPP1/443-964/14-2/AW;
w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 marca 2014 r., sygn. IPPP1/443-1357/13-2/EK. 8. „Czy otrzymywane przez Wnioskodawcę od Lidera konsorcjum środki pieniężne stanowią/będą stanowiły zapłatę za jakiekolwiek świadczenia wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Lidera konsorcjum (jeśli tak to konkretnie za jakie – dostawę towarów – jakich, lub świadczenie usług jakich i na czym te usługi polegają)?”.

Reasumując należy stwierdzić, że w ramach przedmiotowej umowy Konsorcjum Uczestnicy Konsorcjum wykonywać będą na rzecz Partnera Wiodącego czynności podlegające opodatkowaniu, które powinni udokumentować fakturami. Partner Wiodący będzie miał natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Ostatecznie, zdaniem Wnioskodawców, skoro:

zarówno Partner Wiodący, jak i Lider oraz Uczestnicy są czynnymi podatnikami VAT, o których mowa w art. 15 ustawy o VAT;
zgodnie z Umową Konsorcjum Lider oraz Uczestnicy Konsorcjum wykonują odpłatnie w ramach prowadzonej zarobkowo działalności gospodarczej czynności opodatkowane podatkiem VAT na rzecz Partnera Wiodącego Konsorcjum, o których mowa w powołanym wcześniej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT;
Lider oraz Uczestnicy z tego tytułu wykazują, podatek należny i wystawiają prawidłowo faktury na rzecz Partnera Wiodącego, to Partner Wiodący, na podstawie art. 86 ustawy o VAT, ma prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur wystawionych przez Lidera oraz Uczestników Konsorcjum.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) − zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 pkt 22 ustawy).

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemające osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Pojęcie usługi według ustawy jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w ww. art. 5a ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council, EU:C:1988:120: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok w sprawie C-16/93 Tolsma, EU:C:1994:80, gdzie Trybunał zauważył, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Zatem za czynności podlegające opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Jak wynika z powołanego przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Zgodnie z art. 15 ust. 1, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Kwestie dotyczące m.in. wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż (dostawę towarów i świadczenie usług) uregulowane zostały w Dziale XI „Dokumentacja” Rozdziale 1 „Faktury” ustawy.

W myśl art. 106a pkt 1 ustawy - przepisy ww. rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na podstawie art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

Stosownie do art. 106i ust. 2 ustawy, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy.

Natomiast w myśl art. 106i ust. 7 ustawy, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed:

dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca – Lider, 1 – Zainteresowany (dalej: Partner 1 lub Partner Wiodący), 2–Zainteresowany (dalej: Partner 2), Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 3 – Zainteresowany (dalej: Partner 3), Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 4 – Zainteresowany (dalej: Partner 4), są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

Łącznie wszystkie podmioty występujące z niniejszym wnioskiem wspólnym zwane są dalej Wnioskodawcami lub Uczestnikami.

Wnioskodawcy zawarli umowę wspólnego przedsięwzięcia (umowę konsorcjum – zwaną dalej Umową lub Kontraktem), w której Wnioskodawca będący stroną postępowania pełni rolę Lidera. Oprócz Wnioskodawcy, jako Lidera, stroną umowy są firmy Uczestnicy zwani Wiodącym Partnerem, Partnerem 2, Partnerem 3 oraz Partnerem 4.

W opisywanym Kontrakcie zdefiniowano następujące pojęcia:

Konsorcjum – rozumiane jako Uczestnicy, którzy zawarli niniejszą umowę w celu podpisania i wykonania umowy, czyli wykonania „Zadania” w ramach „Projektu”;
Konsorcjum Naukowe – rozumiane jako Konsorcjum „B.” powołane dla realizacji „Projektu”;
Prace – należy przez to rozumieć prowadzenie na Konsorcjum Naukowego badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług na potrzeby poszczególnych Zadań;
Zamawiający – należy przez to rozumieć „B.” bądź poszczególnych uczestników Konsorcjum Naukowego,
Uczestnik – należy przez to rozumieć każdego z członków Konsorcjum;
Zespół Koordynacyjny – należy przez to rozumieć przedstawicieli Uczestników Konsorcjum powołanych przez Uczestników celem bieżącego koordynowania działań Uczestników związanych z wykonaniem Prac. Uczestnicy niniejszej Umowy Konsorcjum, zawarli konsorcjum w celu zawarcia oraz wykonania umowy z Konsorcjum Naukowym B.

Dla realizacji powyższego Celu wskazanego w umowie, Uczestnicy działać będą na zasadach określonych niniejszą urnową. Umowa Konsorcjum ulegnie rozwiązaniu po wykonaniu Prac i wygaśnięciu zobowiązań wynikających z rękojmi i udzielonej gwarancji i ich rozliczeniu.

zawarcia na rzecz i w imieniu Uczestników umów na wykonanie Prac z Liderem Konsorcjum Naukowego B. lub Partnerem Konsorcjum Naukowego B., co dodatkowo poświadczone zostanie odrębnymi pełnomocnictwami Uczestników dla Wiodącego Partnera;
dokonywania zmian w umowach na wykonanie Prac, w tym szczególnie w harmonogramach Prac;
zlecania prac wewnątrz i na zewnątrz Konsorcjum;
prowadzenia spraw Konsorcjum i reprezentowania jego interesów z wyłączeniem spraw, do których upoważniony został Lider Konsorcjum.

Do składania wyjaśnień w zakresie wykonywania niniejszej umowy oraz przedstawiania Zamawiającemu raportów z postępów prac upoważniony jest wyłącznie Lider.

kierowanie pracami Zespołu Koordynacyjnego;
zwoływanie posiedzeń Zespołu Koordynacyjnego w uzasadnionych przypadkach, także na wniosek Lidera lub Uczestników.

Lider zapewni obsługę prawno-organizacyjną i finansowo-rozliczeniową w zakresie niezbędnym dla potrzeb realizacji celów Konsorcjum.

Z punktu widzenia opodatkowania VAT Partner Wiodący dokonywać będzie we własnym imieniu dostawy towarów i świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (nabywcy), a Lider oraz Uczestnicy jako odrębni podatnicy VAT, wystawiać będą faktury na rzecz Partnera Wiodącego z tytułu wykonywanych usług w ramach Konsorcjum. Zatem rozliczenie z tytułu wykonania Kontraktu, następować będzie pomiędzy Zamawiającym a Partnerem Wiodącym. Partner Wiodący wystawiać będzie faktury na rzecz Zamawiającego z tytułu całości wykonanych prac. Natomiast Uczestnicy, z tytułu realizacji swojej części Prac wynikających z umowy, wystawiać będą faktury na rzecz Partnera Wiodącego.

Spółka wskazała, że nabywane przez Partnera Wiodącego towary i usługi są/będą związane wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług. Skoro bowiem Partner Wiodący będzie na zleceniodawcę wystawiał ostatecznie fakturę z tytułu wykonania usług opodatkowanych, to wszystkie nabycia towarów i usług od Członków Konsorcjum będą związane ze sprzedażą opodatkowaną.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia m.in., czy czynności dokonywane pomiędzy Partnerem Wiodącym a Uczestnikami Konsorcjum w związku z wykonaniem Kontraktu, stanowiące czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, powinny być dokumentowane fakturami.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy – z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej, ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Co do zasady, konsorcja nie mają również wspólnego majątku, chociaż mogą mieć wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszystkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze – umowy konsorcjum – nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum, powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę, stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

W rozpatrywanej sprawie, celem ustanowienia Konsorcjum pomiędzy Liderem, Wiodącym Partnerem, Partnerem 2, Partnerem 3 oraz Partnerem 4 jest wspólna realizacja przedsięwzięcia, jednakże podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest Konsorcjum, lecz każda ze stron, która działa w określonym zakresie jako samodzielny i niezależny podatnik.

W przypadku, gdy pomiędzy Liderem, Zainteresowanym i Wiodącym Partnerem dochodzi do przeniesienia władztwa ekonomicznego nad towarami lub do rzeczywistych świadczeń pomiędzy konsorcjantami, można określić korzyści o charakterze majątkowym.

Zatem czynności wykonywane pomiędzy Uczestnikami a Partnerem Wiodącym Konsorcjum, w zakresie wynikającym z zawartej umowy, stanowią/będą stanowić dostawę towarów w myśl art. 7 ust. 1 ustawy oraz świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem płatności określone w umowie, jakie Uczestnicy Konsorcjum otrzymują/będą otrzymywać za pośrednictwem Wiodącego Partnera, stanowią wynagrodzenie za dokonywane na jego rzecz dostawy towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Umowy Konsorcjum.

W związku z powyższym rozliczenia dokonywane pomiędzy stronami umowy, będącymi odrębnymi podatnikami podatku VAT, należne z tytułu czynności wykonywanych w ramach zawartej umowy Konsorcjum powinny być dokumentowane fakturami VAT, zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy.

Podsumowując, w odpowiedzi na zadane pytanie należy stwierdzić, że czynności (dostawa towarów i świadczenie usług) dokonywane pomiędzy Partnerem Wiodącym a Uczestnikami w związku z wykonywaniem Kontraktu, stanowiące, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy, czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, powinny być dokumentowane fakturami, stosownie do art. 106b ust. 1 ustawy.

Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy Partner Wiodący w związku z wykonaniem Kontraktu, otrzymując od Lidera oraz od Uczestników Konsorcjum faktury dokumentujące dostawę towarów i usług w ramach realizacji Kontraktu, ma prawo, zgodnie z art. 86 ustawy, do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tych faktur.

Stosownie do przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy).

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak wskazano wyżej, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

W niniejszej sprawie spełnione są/będą warunki niezbędne do odliczenia przez Partnera Wiodącego podatku naliczonego z faktur wystawionych przez Lidera oraz Uczestników Konsorcjum dokumentujących dostawę towarów i usług na jego rzecz, w ramach realizacji Kontraktu. Spółka wskazała bowiem, że Partner Wiodący jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nabywane przez niego towary i usługi są/będą związane z czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym w odpowiedzi na zadane pytanie, należy stwierdzić, że Partner Wiodący jest/będzie uprawniony do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur otrzymanych od Lidera oraz od Uczestników Konsorcjum dokumentujących dostawę towarów i świadczenie usług w ramach realizacji Kontraktu, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, przy założeniu niewystąpienia innych okoliczności, wykluczających prawo do odliczenia, o których mowa w art. 88 ustawy.

Zaznaczenia wymaga również, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem sprawy podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego przysługuje prawo do wniesienia skargi z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do wojewódzkiego sądu administracyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę strony skarżącej, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin