Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-2.4012.295.2017.2.RD
z 30 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2017 r. (data wpływu 27 czerwca 2017 r.), uzupełnionym w dniu 18 lipca 2017 r. (data wpływu 21 lipca 2017 r.) na wezwanie tut. Organu z dnia 6 lipca 2017 r. (skutecznie doręczone w dniu 11 lipca 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozpoznania czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 czerwca 2017 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie rozpoznania czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 17 lipca 2017 r., złożonym w dniu 18 lipca 2017 r. (data wpływu 21 lipca 2017 r.), będącym odpowiedzią na wezwanie Organu z dnia 6 lipca 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie umowy z 26 maja 1987 r. zawartej ze Społecznym Komitetem Budowy jako inwestorem, Spółdzielnia partycypowała w budowie (w ramach tzw. czynu społecznego wspieranego środkami budżetowymi), na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, budynku służącego celom handlowym i kulturalno-oświatowym. Według tej umowy po wybudowaniu budynku miało przysługiwać Spółdzielni prawo własności wyodrębnionego lokalu handlowego wraz z ułamkową częścią gruntu. Działka gruntu, na której wybudowano budynek wskutek przeszkód prawnych nie stała się jednak własnością Wspólnoty Gruntowej. W roku 1990, tj. jeszcze przed ukończeniem inwestycji, w wyniku zmian ustrojowych państwa (powołanie m.in. samorządów gminnych wyposażonych w majątek własny) obowiązek ukończenia inwestycji i przyszłe administrowanie budynkiem przejęła Gmina. Po zakończeniu budowy w listopadzie 1992 r. Spółdzielnia lokal ten wprowadziła do ewidencji środków trwałych. Gmina i Spółdzielnia w porozumieniu z dnia 28 grudnia 1992 roku uzgodniły, że Gmina przeniesie na rzecz Spółdzielni prawo własności lokalu użytkowego (wykorzystywanego na sklep) o pow. 63,5 m. kw. wraz z ułamkową częścią działki - po uregulowaniu przez Gminę stanu prawnego gruntu, na którym budynek wybudowano. Porozumienie to nie zostało zawarte w formie aktu notarialnego, co później uniemożliwiło powódce dochodzenia wykonania porozumienia na drodze sądowej. W czerwcu 2012 roku Wójt Gminy (w wyniku wyborów nastąpiła zmiana na stanowisku Wójta) powiadomił, że Rada Gminy nie wyraziła zgody na ustanowienie na rzecz Spółdzielni odrębnej własności lokalu wraz z ułamkową częścią gruntu, a w marcu 2013 r. powiadomił Spółdzielnię, że wg wpisu z dnia 15 lutego 2013 r. w księdze wieczystej właścicielem działki, na której wybudowano przedmiotowy budynek, jest Gmina i zażądał wydania lokalu handlowego Gminie. W tych okolicznościach Spółdzielnia zaproponowała wydanie lokalu sklepowego Gminie za zwrotem poniesionych przez Spółdzielnię kosztów budowy lokalu handlowego i utraty korzyści.

Wobec braku porozumienia Spółdzielnia skierowała sprawę do Sądu. Jednak Sądy I i II instancji oddaliły powództwo a Gmina wystąpiła o natychmiastowy zwrot lokalu sklepowego, który to został przekazany jej 31 grudnia 2015 r. Jednocześnie sklep ten został zdjęty z ewidencji księgowej środków trwałych. Spółdzielnia zmuszona była ponownie wystąpić na drogę postępowania sądowego. W grudniu 2016 r. zapadł prawomocny wyrok sądowy zasądzający na rzecz Spółdzielni kwotę 102.680, zł. (wycena biegłego rzeczoznawcy powołanego przez sąd). Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd wskazał art. 226 par. 2 zdanie 2 k.c. uzasadniając, że Spółdzielni przysługuje roszczenie o zwrot „innych nakładów niż nakłady konieczne” gdyż jest on przepisem szczególnym w stosunku do art. 405 k.c. Po uprawomocnieniu się wyroku (23 stycznia 2017 r.) Gmina dokonała w dniu 10 lutego 2017 r. przelewu zasądzonej kwoty wraz z kosztami i odsetkami.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca wskazał, że jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sprecyzowane w uzupełnieniu).

Czy opisana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy (doprecyzowanym w uzupełnieniu), Spółdzielnia stoi na stanowisku, że otrzymane środki pieniężne nie są towarem w rozumieniu przepisów ustawy o VAT określone w art. 2 pkt 6 Ustawy, a zatem przekazanie prawa do rozporządzania nim nie stanowi dostawy towarów w myśl przepisów art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT.

Budynek z lokalem handlowym budowany był w latach 1987 - 1992 i został oddany do użytku przed wprowadzeniem podatku VAT.

Wpłacona przez Gminę na konto Spółdzielni kwota zasądzona przez Sąd ma w istocie charakter odszkodowawczy. Stając się właścicielem zabudowanej nieruchomości Gmina odniosła korzyść majątkową bez podstawy prawnej. Nastąpiło bowiem przesunięcie majątkowe zubożające Spółdzielnię.

Opisana we wniosku czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 1221), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 2 pkt 6 ww. ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z powołanych regulacji zawartych w art. 8 ustawy o VAT wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Z kolei przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywane było świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej.

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459) nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Stosownie do treści art. 47 § 1 Kodeksu cywilnego, część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.

Z treści art. 47 § 2 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.

W myśl art. 47 § 3 Kodeksu cywilnego, przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.

Jak stanowi art. 48 Kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

Zatem rzecz, która stała się częścią składową innej rzeczy (rzeczy nadrzędnej), traci samodzielny byt prawny i dzieli losy prawne rzeczy nadrzędnej.

Odnośnie powyższego należy wskazać, że z punktu widzenia prawa cywilnego nakłady na nieruchomość (np. wybudowanie, modernizację budynku lub budowli) stanowią część składową gruntu i tym samym własność właściciela gruntu.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie umowy z 26 maja 1987 r. zawartej ze Społecznym Komitetem Budowy jako inwestorem, Wnioskodawca partycypował w budowie (w ramach tzw. czynu społecznego wspieranego środkami budżetowymi), na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, budynku służącego celom handlowym i kulturalno-oświatowym. Według tej umowy po wybudowaniu budynku miało przysługiwać Spółdzielni prawo własności wyodrębnionego lokalu handlowego wraz z ułamkową częścią gruntu. Działka gruntu, na której wybudowano budynek wskutek przeszkód prawnych nie stała się jednak własnością Wspólnoty Gruntowej. W roku 1990, tj. jeszcze przed ukończeniem inwestycji, w wyniku zmian ustrojowych państwa (powołanie m.in. samorządów gminnych wyposażonych w majątek własny) obowiązek ukończenia inwestycji i przyszłe administrowanie budynkiem przejęła Gmina. Po zakończeniu budowy w listopadzie 1992 r. Spółdzielnia lokal ten wprowadziła do ewidencji środków trwałych. Gmina i Spółdzielnia w porozumieniu z dnia 28 grudnia 1992 roku uzgodniły, że Gmina przeniesie na rzecz Spółdzielni prawo własności lokalu użytkowego (wykorzystywanego na sklep) o pow. 63,5 m. kw. wraz z ułamkową częścią działki - po uregulowaniu przez Gminę stanu prawnego gruntu, na którym budynek wybudowano. Porozumienie to nie zostało zawarte w formie aktu notarialnego, co później uniemożliwiło powódce dochodzenia wykonania porozumienia na drodze sądowej. W czerwcu 2012 roku Wójt Gminy powiadomił, że Rada Gminy nie wyraziła zgody na ustanowienie na rzecz Spółdzielni odrębnej własności lokalu wraz z ułamkową częścią gruntu, a w marcu 2013 r. powiadomił Spółdzielnię, że wg wpisu z dnia 15 lutego 2013 r. w księdze wieczystej właścicielem działki, na której wybudowano przedmiotowy budynek, jest Gmina i zażądał wydania lokalu handlowego Gminie. W tych okolicznościach Spółdzielnia zaproponowała wydanie lokalu sklepowego Gminie za zwrotem poniesionych przez Spółdzielnię kosztów budowy lokalu handlowego i utraty korzyści. Wobec braku porozumienia Spółdzielnia skierowała sprawę do Sądu. Jednak Sądy I i II instancji oddaliły powództwo a Gmina wystąpiła o natychmiastowy zwrot lokalu sklepowego, który to został przekazany jej 31 grudnia 2015 r. Jednocześnie sklep ten został zdjęty z ewidencji księgowej środków trwałych. Spółdzielnia zmuszona była ponownie wystąpić na drogę postępowania sądowego. W grudniu 2016 r. zapadł prawomocny wyrok sądowy zasądzający na rzecz Spółdzielni kwotę 102.680, zł. (wycena biegłego rzeczoznawcy powołanego przez sąd). Jako podstawę rozstrzygnięcia Sąd wskazał art. 226 par. 2 zdanie 2 k.c. uzasadniając, że Spółdzielni przysługuje roszczenie o zwrot „innych nakładów niż nakłady konieczne” gdyż jest on przepisem szczególnym w stosunku do art. 405 k.c. Po uprawomocnieniu się wyroku (23 stycznia 2017 r.) Gmina dokonała w dniu 10 lutego 2017 r. przelewu zasądzonej kwoty wraz z kosztami i odsetkami. Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy w przedstawionym przypadku dochodzi do czynności podlegającej opodatkowaniu (dostawy towarów bądź świadczenia usług).

Jak wskazano definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Zatem usługą jest każda czynność podatnika, w ramach jego działalności gospodarczej, która nie kwalifikuje się jako dostawa towarów. Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi będzie wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca nie jest właścicielem gruntu na którym znajduje się wybudowany przez Spółdzielnię budynek (lokal handlowy) a właścicielem gruntu jest Gmina.

Jak wynika z cyt. przepisów ustawy Kodeks cywilny co do zasady grunt jest zawsze odrębnym przedmiotem własności, natomiast budynki trwale z gruntem związane, co do zasady, stanowią części składowe takich gruntów. Jeżeli zatem podmiot wybuduje trwale związany z gruntem budynek na cudzym gruncie, budynek staje się własnością właściciela gruntu, a podmiot który wybudował budynek będzie tylko właścicielem nakładów poniesionych na wzniesienie obiektu. Tak samo jeśli podmiot dokona nakładów w istniejącym cudzym budynku. Zatem z punktu widzenia prawa cywilnego nakłady na nieruchomość (np. wybudowanie budynku lub budowli na cudzym gruncie) stanowią część składową gruntu i tym samym własność właściciela gruntu. W konsekwencji podmiot, który wybudował obiekt posadowiony na cudzym gruncie, nie może go sprzedać, ponieważ nie ma do niego tytułu prawnego. Niemniej jednak podmiot ten dysponuje pewnym prawem do poniesionych nakładów i może to prawo przenieść na rzecz innego podmiotu. Jednakże zbycie nakładów poniesionych na nieruchomości, nie będącej własnością podmiotu ponoszącego nakłady, nie może zostać uznane za odpłatną dostawę towarów, gdyż nie mamy tu do czynienia z odrębną rzeczą (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT), która mogłaby stanowić towar.

Wnioskodawca za zwrócony lokal Gminie zgodnie z prawomocnym wyrokiem otrzymał kwotę 102 680 zł (wycena biegłego powołanego przez sąd). W tym przypadku zasądzona kwota jest wynagrodzeniem za zwrot nakładów w postaci wybudowanego budynku (lokalu) na gruncie należącym do Gminy. Sprzedaż nakładów poczynionych na gruncie, niestanowiących odrębnych od gruntu przedmiotów własności, nie może zostać uznana za odpłatną dostawę towarów, gdyż nie mamy tu do czynienia z odrębną rzeczą, która mogłaby stanowić towar. Natomiast przeniesienie nakładu budowlanego (lokalu) na Gminę należy traktować jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podlegające opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem przeniesienie za wynagrodzeniem kosztów inwestycji przez Wnioskodawcę na Gminę należy traktować jako świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 cyt. ustawy. Mamy tu bowiem do czynienia ze świadczeniami wzajemnymi, bezpośrednimi i ekwiwalentnymi polegającymi z jednej strony na pozyskaniu przez Gminę nakładów poniesionych przez Wnioskodawcę (lokal), z drugiej zaś strony - na zapłacie sumy odpowiadającej ich wartości (zgodnie z wyceną biegłego powołanego przez sąd).

Skoro zatem zbycie nakładów poniesionych na cudzym gruncie należy zaliczyć do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, tym samym podlega ono opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Tym samym w analizowanym przypadku dochodzi do czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, że przedmiotowa czynność nie podlega opodatkowaniu należy uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Tut. Organ informuje, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.