Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL1-1.4012.303.2018.1.PS
z 5 lipca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 25 kwietnia 2018 r. (data wpływu 7 maja 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa na rzecz Województwa prawa użytkowania wieczystego nieruchomości – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 maja 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przeniesienia z mocy prawa na rzecz Województwa prawa użytkowania wieczystego nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 czerwca 2017 r. Wojewoda wydał dwie decyzje dotyczące określenia wartości nieruchomości stanowiących uprzednio własność Skarbu Państwa. Pierwsza z nich, dotyczyła działki będącej w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy (nr. działki 78/13 o pow. 0,0019 ha), dla której prowadzona jest księga wieczysta. Druga decyzja z dnia 30 czerwca 2017 określała wartość nieruchomości będącej we współużytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy (nr działki 78/15 o pow. 0,0021 ha), dla której prowadzona jest księga wieczysta, udział Wnioskodawcy 2650/8055.

Powyższa decyzja została zmieniona na podstawie pisma z dnia 28 lipca 2017 r. zgodnie z żądaniem odwołania odnośnie rozdzielania kwoty odszkodowania (według pierwotnej decyzji odszkodowanie nie zostało podzielone na wszystkich współużytkowników i przypisane tylko jednej ze stron).

Ww. decyzje zostały wydane na skutek decyzji Wojewody z 29 sierpnia 2016 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej polegającej na budowie ul. C w B na odcinku od ul. M do granic miasta wraz z infrastrukturą techniczną oraz zatwierdzeniu podziału nieruchomości, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Na podstawie decyzji z dnia 30 czerwca 2017 r. (dot. działki nr 78/13 o pow. 0,0019) określono wysokość odszkodowania należną dla Wnioskodawcy z tytułu użytkowania wieczystego na kwotę 18.187,00 zł, która została powiększona o kwotę odszkodowania 909,35 zł z tytułu wcześniejszego wydania nieruchomości.

Na podstawie decyzji z dnia 30 czerwca 2017 r., późniejszego odwołania współużytkowników wieczystych działki 78/15 i zmiany decyzji według pisma z dnia 28 lipca 2017 r. zgodnie z żądaniem odwołania mającego na celu właściwy podział odszkodowania, Wnioskodawcy (udział w gruncie 2650/8055) przyznano odszkodowanie w kwocie 2895,43 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, które miało miejsce na podstawie decyzji Wojewody o zezwoleniu na lokalizację inwestycji drogowej, z mocy samego prawa na rzecz Województwa stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, a przedmiotowe nieruchomości objęte prawem użytkowania wieczystego wykorzystywane były do prowadzenia działalności gospodarczej. W opinii Wnioskodawcy kwota odszkodowania, które zostało wypłacone zgodnie z decyzją wskazaną w pkt 74 nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy w niniejszej sprawie potwierdza orzecznictwo Sądów. Wszystkie wyroki które zostały wskazane poniżej wydano w wyniku skargi podatników na indywidualne interpretacje.

W wyroku WSA w Gdańsku z dnia 26 września 2017 r., sygn. akt I SA/Gd 1084/17, Sąd wskazał:

„Reasumując, skoro w opisanym stanie faktycznym Skarżący nie występował w roli podatnika podatku VAT, ponieważ nie działał jako profesjonalny podmiot handlujący nieruchomościami (nawet jeśli był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT w związku z prowadzoną działalnością rolniczą), to dostawa działki na rzecz Skarbu Państwa za odszkodowaniem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe stanowisko czyni bezprzedmiotową ocenę, czy dostawa gruntu w zamian za odszkodowanie będzie korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 9 u.p.t.u”.

W wyroku NSA z dnia 25 maja 2017 r. stwierdzono:

„Skarżący nie podejmował żadnych czynności mających na celu sprzedaż działek, a wręcz doszło tu do działań niezależnych od jego woli (wywłaszczenie). Zatem prawidłowo Wojewódzki Sąd Administracyjny zaakceptował stanowisko skarżącego, że wywłaszczenie gruntów, na których prowadził gospodarstwo rolne, nastąpiło zupełnie bez związku z jego działalnością rolniczą, a on sam nie występuje w roli podatnika podatku od towarów usług nie prowadzi działalności gospodarczej polegającej na obrocie nieruchomościami”.

W wyroku tym opisano również kryteria oceny prowadzenia działalności gospodarczej w przedmiocie sprzedaży gruntów:

„To, czy dany podmiot działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga bowiem oceny odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Każdorazowo należy zatem zbadać, jakie środki angażuje sprzedający w celu sprzedaży gruntu. Jeżeli środki te są podobne do tych, które wykorzystują handlowcy, wówczas strona sprzedając grunt, zachowuje się jak handlowiec (por. wyrok składu 7 sędziów NSA z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07; wyrok z 22 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1323/12; wyrok z 14 marca 2014 r., sygn. akt I FSK 319/13; wyrok z 16 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FSK 781/13; wyrok z 27 maja 2014 r., sygn. akt I FSK 774/13; wyrok z 8 lipca 2015 r., sygn. akt I FSK 729/14; publ.orzeczenia.nsa.gov.pl)”.

W wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 600/16 stwierdzono:

„W pierwszej kolejności podnieść zatem należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega wskazana czynność przeniesienia prawa własności z nakazu, o ile dokonujący tej czynności działa, jako podatnik tego podatku. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie zaś do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W ocenie Sądu, w badanej sprawie nie można uznać, że skarżąca „A” dokonując dostawy przedmiotowego gruntu działała w charakterze podatnika w rozumieniu cytowanego przepisu ustawy o VAT. Przede wszystkim podnieść należy, że przedmiotowe grunty „A” nabyła w latach 80-tych i do momentu ich wywłaszczenia w 2015 r. prowadziła na nich w sposób ciągły działalność stricte rolniczą, zgodnie z jej profilem. Ze stanu faktycznego zarysowanego we wniosku o wydanie interpretacji nie wynika bowiem, aby „A” podejmowała jakiekolwiek działania w celu zmiany przeznaczenia tych gruntów (z rolnych na budowalne), czy podziału lub przygotowania do sprzedaży z zyskiem, które wskazywałyby na zamiar prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy VAT w zakresie obrotu nieruchomościami. Wprost przeciwnie, wykorzystywała je zgodnie z ich przeznaczeniem. Zmiana przeznaczenia działek – z działek rolnych na działki pod budowę drogi – nie nastąpiła z inicjatywy „A”, a wyniku wydania decyzji Wojewody. W ocenie Sądu działania skarżącej w żaden sposób nie są charakterystyczne dla podmiotów wykonujących samodzielną działalność gospodarczą rozumianą jako działalność producentów, handlowców, usługowców, również wówczas, gdy wykonywali oni swoja czynność jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy „A” nie sposób bowiem przypisać, w tym konkretnym przypadku, działania jak handlowiec, czyli w sposób ciągły, zorganizowany poprzez zaangażowanie własnego kapitału w celu osiągnięcia zysku. Mając na względzie powyższe, zdaniem Sądu, w takiej sytuacji, powstałej niezależnie od woli i działania „A”, skarżącej nie można uznać za podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT w zakresie dostawy przedmiotowego gruntu. Zatem należy stwierdzić, że „A” dokonując przedmiotowej dostawy nie ma obowiązku odprowadzenia podatku VAT”.

Reasumując zdaniem Wnioskodawcy wywłaszczenie nieruchomości nie podlega opodatkowaniu jeżeli podatnik nie prowadzi działalności gospodarczej w przedmiocie sprzedaży nieruchomości, co ma miejsce w odniesieniu do Wnioskodawcy, który nie zajmuje się taką działalnością.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
   
   

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zauważyć tutaj należy, że jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, iż dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (np. nieruchomości lub – zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy – prawa użytkowania wieczystego nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, wykorzystywanie majątku przez Spółkę stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Mając na uwadze dokonaną powyżej analizę przepisów prawa stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy nieruchomość, o której mowa we wniosku była wykorzystywana przez Wnioskodawcę do prowadzenia działalności gospodarczej, z tytułu której Zainteresowany jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, to dostawa przedmiotowej nieruchomości przeznaczonej na inwestycję drogową, stanowi dostawę dokonywaną przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a więc przez podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji stwierdzić należy, że przeniesienie własności prawa użytkowania wieczystego nieruchomości z mocy samego prawa na rzecz Województwa na podstawie decyzji Wojewody w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca dla tej czynności działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną i ze względu na przedmiot, czynność taka objęta jest podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Tut. organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (pytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone w wydanej interpretacji.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę w przedmiotowym wniosku wyroków sądu tut. organ pragnie wyjaśnić, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się zawężają.

Zatem wskazane we wniosku wyroki sądu nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Ponadto, interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.