2018.06.14 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.245.2018.1.AK
z 14 czerwca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 30 maja 2018 r. (data wpływu 1 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego jest:

nieprawidłowe – w odniesieniu do pytania nr 1;
prawidłowe – w odniesieniu do pytania nr 2.

UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego.

We wniosku przedstawiono następujące stany faktyczne.

Obsługujący Gminę Urząd Miasta dokonał wypłaty odszkodowania na rzecz Wnioskodawczyni, jako osoby fizycznej z tytułu niedostarczenia przez tę gminę lokalu socjalnego, dla osoby uprawnionej na mocy prawomocnego wyroku orzekającego.

Wnioskodawczyni przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Prawo to zostało jej przyznane w wyniku podziału majątku wspólnego dokonanego przez Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 28 listopada 2011 r. Na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu przez lokatora, sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego. Obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. W przedmiotowym postanowieniu sąd nakazał Robertowi W. opuścić, opróżnić i wydać Wnioskodawczyni przedmiotowy lokal w terminie 1-miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia. Niestety lokal w terminie wskazanym przez sąd nie został Wnioskodawczyni wydany.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Pozwem z dnia 13 października 2014 r. Zainteresowana wniosła o zasądzenie od Gminy Ś. kwoty 25 600,00 zł wraz z odsetkami odszkodowania za niedostarczenie lokalu przez gminę na rzecz Roberta W. Żądaniem pozwu objęte było odszkodowanie w pełnej wysokości, tj. w kwocie czynszu za wynajem na tzw. wolnym rynku oraz opłat za media. Wysokość odszkodowania rozumianego jako naprawienie szkody rzeczywistej odpowiada wysokości czynszu naliczonego za dane mieszkanie wraz z opłatami i niezależnymi od właściciela (opłaty za wod-kan, c.o., śmieci, domofon, itp.), natomiast wypłata odszkodowania rozumianego jako utracone korzyści; wynika z prawomocnych wyroków zapadłych w sprawach przeciwko gminie lub jest określana we wniosku przez zainteresowany podmiot domagający się jego wypłaty. Wszystkie te składniki pozostają w normalnym związku przyczynowo-skutkowym z niewykonaniem przez gminę zadania władzy publicznej. Po przeprowadzonym postępowaniu wyrokiem z dnia 24 marca 2017 r. Sąd Rejonowym orzekł obowiązek zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 20 850,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 października 2014 r. (sygn. akt).

Po niedługim czasie od wypłaty powyższego odszkodowania, albowiem stan braku zdania lokalu i przeniesienia uprawnionego do wskazanego przez gminę lokalu socjalnego nie nastąpił, Zainteresowana skierowała ponowne wezwanie do gminy. W wezwaniu tym domagała się odszkodowania na tożsamej podstawie prawnej jak w opisanym powyżej postępowaniu sądowym i zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni kolejnej kwoty 16 250,00 zł. Wobec podjęcia negocjacji ugodowych z Urzędem Miasta zawarta została ugoda pozasądowa na podstawie, której gmina wypłaciła kolejną kwotę w wysokości 13 890,00 zł tytułem odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego orzeczonego prawomocnym postanowieniem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego wypłacane osobom fizycznym przez obsługujący Gminę Urząd Miasta? Czy ewentualne zwolnienie od podatku obejmuje także wypłata wspomnianego odszkodowania na podstawie ugody pozasądowej?
Czy na obsługującym Gminę Urzędzie Miasta ciąży obowiązek pobrania/odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego wypłacane osobom fizycznym?

Zdaniem Wnioskodawczyni, roszczenie odszkodowawcze wypłacane przez obsługujący Gminę Urząd Miasta Wnioskodawczyni jako właścicielowi wynajmowanego lokalu za niedostarczenie lokalu socjalnego osobom uprawnionym z mocy prawa - w świetle przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) oraz pkt 3b lit. b) ww. ustawy zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych podlegają odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem odszkodowań wynikających, z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe, a także odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie z wyjątkiem odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Podkreślić należy, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań, z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia o pracę;
odpraw pieniężnych, wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników;
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym;
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji;
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą;
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku, związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach o których mowa w art. 30c;
odszkodowań, wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Tym samym wypłacane przez obsługujący Gminę Urząd Miasta odszkodowania właścicielom lokali z tytułu niedostarczenia przez gminę lokalu socjalnego osobom uprawnionym do tego lokalu na mocy prawomocnego wyroku (tj. osobom eksmitowanym), nie jest odszkodowaniem korzystającym z ww. zwolnienia.

Powołane bowiem przepisy - art. 18 ust. 5 ustawie o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, do którego odsyła ww. art. 18 ust. 5 regulują tylko możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania.

Powyższe odszkodowania nie mogą również korzystać ze zwolnienia, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści tego przepisu wynika bowiem, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Jednakże zdaniem Zainteresowanej podstawą jej roszczenia była szkoda rzeczywista.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni uważa, że wypłacone przez obsługujący Gminę Urząd Miasta odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 20 ust. 1 jako przychody z innych źródeł.

Zgodnie bowiem z art. 20 ust. 1 tej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Ponadto, zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Urząd Miasta jako jednostka dokonująca wypłat należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację PIT-8C według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników o których mowa w art. 3 ust. 2a urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Wobec powyższego obsługujący Gminę Urząd Miasta dokonując wypłat odszkodowań za niedostarczenie lokalu socjalnego na podstawie zawartych ugód, na podstawie wyroków sądowych lub ugód sądowych nie potrąca zaliczki na podatek dochodowy ani nie pobiera zryczałtowanego podatku dochodowego. Natomiast po zakończeniu roku podatkowego ma obowiązek w terminie do końca lutego roku następnego wystawić informację o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych - PIT-8C.

Stanowiska Gminy w sprawie opodatkowania odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego wypłacanego osobom fizycznym jest zgodne z dominującym jakiś czas temu stanowiskiem organów podatkowych np. interpretacja indywidualna Ministra Finansów (z dnia 26 maja 2014 r. nr ITB1/415-217/14/AD) uznająca, że otrzymane przez właściciela mieszkania od gminy odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednak w związku z ogłoszonym w dniu 25 czerwca 2014 r. przez Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem (II FSK 1738/12), w którym Sąd uznał, że właściciele lokali, którzy otrzymują takie odszkodowania nie muszą od niego płacić podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) wystąpiła wątpliwość co do sposobu opodatkowania odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego, wypłacanego osobom fizycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionych stanów faktycznych jest:

nieprawidłowe – w odniesieniu do pytania nr 1;
prawidłowe – w odniesieniu do pytania nr 2.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy stanowi, że wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w tym artykule kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być w pierwszej kolejności interpretowany według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Jak stanowi art. 84 Konstytucji RP, wyrażający zasadę powszechności opodatkowania, każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Norma ta zawiera regułę, w myśl której w przypadku zaistnienia stanów określonych w ustawie podmioty objęte zakresem opodatkowania są zobowiązane do poniesienia ciężaru podatkowego. Norma wynikająca z art. 84 Konstytucji RP stanowi również dyrektywę interpretacyjną tekstu prawnego nakazującą traktować opodatkowanie jako zasadę, natomiast wszelkie przywileje w postaci zwolnień, ulg lub wyłączeń podatkowych jako wyjątek od tej zasady, a tym samym jako odstępstwo od normy konstytucyjnej. Tak rozumiana zasada powszechności opodatkowania wywodzona z przepisów Konstytucji zakazuje w szczególności domniemania istnienia przywileju podatkowego. Zastosowanie jakiegokolwiek przywileju winno wprost wynikać z przepisów ustawy podatkowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r., poz. 1666), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego – na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 – korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z analizy wniosku wynika, że Wnioskodawczyni przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, które zostało Zainteresowanej przyznane na podstawie postanowienia sądowego, w związku z podziałem majątku wspólnego. W przedmiotowym postanowieniu sąd nakazał lokatorowi zajmującemu to mieszkanie opróżnienie i opuszczenie ww. lokalu w określonym terminie. Z uwagi na fakt, że osoba ta nie zastosowała się do nakazu sądu, Wnioskodawczyni w dniu 13 października 2014 r. wniosła pozew przeciwko gminie o zapłatę odszkodowania na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, w związku z niedostarczeniem przez gminę lokalu socjalnego. Wyrokiem sądu rejonowego z dnia 24 marca 2017 r. zasądzono od gminy na rzecz Wnioskodawczyni wypłatę odszkodowania w kwocie 20 850,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 4 października 2014 r. W związku z tym, że lokator nadal przebywał w mieszkaniu przysługującym Wnioskodawczyni, wystąpiła ona z ponownym wezwaniem do gminy o wypłatę kolejnego odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego. W wyniku prowadzonych negocjacji zawarto ugodę pozasądową, na podstawie której Zainteresowana otrzymała kolejne odszkodowanie w kwocie 13 890,00 zł.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy otrzymane kwoty odszkodowań podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też korzystają ze zwolnienia przedmiotowego oraz czy na płatniku – urzędzie miasta ciąży obowiązek pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w związku z wypłatą ww. odszkodowań.

Z treści zaprezentowanego stanowiska w sprawie wynika, że zdaniem Wnioskodawczyni odszkodowania wypłacone jej przez gminę stanowią przychód, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opinii Wnioskodawczyni wypłacone przez gminę odszkodowania z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 20 ust. 1 jako przychody z innych źródeł. Ponadto zdaniem Zainteresowanej urząd miasta jako płatnik dokonując wypłaty przedmiotowych odszkodowań nie miał obowiązku potrącania zaliczki na podatek dochodowy, jak również pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłaconych świadczeń. Płatnik po zakończeniu roku podatkowego ma obowiązek w terminie określonym w ustawie wystawić informację PIT-8C, w związku z wypłatą przedmiotowych świadczeń.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawczyni, w pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1610, z późn. zm.), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 i 585, z późn. zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Zwrócić należy uwagę, że powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego regulują jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania. Przepisy te dają więc właścicielowi rzeczy wynajmującemu lokal mieszkalny prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz (lokal mieszkalny) wynajął (wydzierżawił). Utrata korzyści w szczególności polega na nieuzyskaniu pożytków cywilnych (czynsz z najmu, dzierżawy), które rzecz przynosi. Zatem odszkodowania wypłacone przez urząd gminy właścicielowi lokalu z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonych przepisów wynika, że odszkodowania o których mowa nie są odszkodowaniami za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczą one utraconych korzyści. Dotyczą one bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

W konsekwencji, otrzymane kwoty nie są naprawieniem wyrządzonej szkody, lecz „zapłatą za korzystanie z rzeczy”, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej, a więc tym co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. Roszczenie o to wynagrodzenie jest odrębnym roszczeniem, niezależnym od przesłanek o naprawienie szkody i zwrot bezpodstawnego wzbogacenia.

Dodatkowo wskazać należy, że analiza cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z zakresu objętego tym zwolnieniem odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej. Zatem sama okoliczność zawarcia ugody pozasądowej wyklucza zwolnienie z opodatkowania kwoty otrzymanej na tej podstawie.

A zatem, otrzymane od gminy odszkodowania nie podlegają również zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że z uwagi na brak możliwości objęcia opisanych we wniosku odszkodowań którymkolwiek ze zwolnień przedmiotowych należy stwierdzić, że stanowią one przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc przedstawione powyżej uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowania nie mieszczą się w katalogu zwolnień przedmiotowych, zatem otrzymane kwoty z tego tytułu stanowią podlegający opodatkowaniu przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

W konsekwencji, podmiot wypłacający omawiane odszkodowania nie ma obowiązku pobrania i odprowadzenia do urzędu skarbowego zryczałtowanego podatku dochodowego. Na podmiocie wypłacającym przedmiotowe świadczenia ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C o wypłaconych przychodach z innych źródeł.

Tym samym, Wnioskodawczyni ma obowiązek uzyskany dochód z tego tytułu wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został on uzyskany i opodatkować według skali podatkowej.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałych stanów faktycznych przedstawionych przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzeń.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin