2018.04.27 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.65.2018.3.AD
z 27 kwietnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 lutego 2018 r. (data wpływu – 15 lutego 2018 r.), uzupełnionym 23 kwietnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 lutego 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 5 kwietnia 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4014.65.2018.2.AD wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 23 kwietnia 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: Fundusz) jest funduszem sekurytyzacyjnym utworzonym na podstawie art. 183 ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U. z 2018 r., poz. 56, ze zm.).

Fundusz w ramach prowadzonej działalności w zakresie sekurytyzacji lokować będzie swoje aktywa w wierzytelności spełniające określone kryteria i prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności spełniających określone kryteria. W celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności i praw do świadczeń z tytułu wierzytelności, Fundusz emituje certyfikaty inwestycyjne.

W ramach prowadzonej działalności lokacyjnej Fundusz zawierał będzie w przyszłości umowy dotyczące sekurytyzacji. Umowy takie stanowią szczególne umowy, do zawierania których uprawnione są fundusze sekurytyzacyjne i które posiadają swoją regulację prawną na gruncie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami.

Zgodnie z postanowieniami wskazanej ustawy, sekurytyzacja polega na zamianie uprawnień podmiotu inicjującego sekurytyzację do określonych przepływów pieniężnych, w szczególności z tytułu jego wierzytelności, na jednorazową zapłatę dokonywaną przez inny podmiot, który jednocześnie przejmuje uprawnienia do tych przepływów. W typowej sekurytyzacji podmiot inicjujący sekurytyzację przenosi swoje wierzytelności na rzecz pośrednika, którym w szczególności może być fundusz sekurytyzacyjny, w zamian za stosowne wynagrodzenie. Pośrednik emituje instrumenty finansowe nabywane przez inwestorów, na podstawie których uzyskują oni możliwość korzystania z przyszłych strumieni płatności wynikających z przejętych przez fundusz wierzytelności przeniesionych na pośrednika.

W ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami nie zdefiniowano pojęcia sekurytyzacji, jednak ustalenie jego znaczenia jest możliwe poprzez analizę poszczególnych przepisów tego aktu prawnego. Zgodnie z art. 2 pkt 32 ww. ustawy wierzytelnościami sekurytyzowanymi są „wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami”. Rolę podmiotu inicjującego sekurytyzację w szczególności może pełnić bank; regulacje odnoszące się do roli banku jako podmiotu inicjującego sekurytyzację zawarto w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2017 r. poz.1876, ze zm.).

Z kolei pośrednikiem na gruncie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami jest co do zasady fundusz sekurytyzacyjny. Wynika to z definicji wierzytelności sekurytyzowanych, która wyraźnie wskazuje, iż są to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego lub inne, wyodrębnione przez podmiot, który zawarł umowę z funduszem. Ponadto Rozdział III Działu VII cyt. ustawy, w którym uregulowano proces sekurytyzacji, nosi tytuł „Fundusz sekurytyzacyjny” i wielokrotnie występuje w nim pojęcie funduszu sekurytyzacyjnego, jako podmiotu nabywającego wierzytelności lub prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności.

Zawierane przez Fundusz w ramach sekurytyzacji umowy polegać będą na dokonaniu przez podmiot inicjujący sekurytyzację na rzecz Funduszu przelewu wymagalnych wierzytelności, w szczególności, ale nie wyłącznie, kredytowych, wraz ze związanymi z nimi prawami, w tym roszczeniami o należne odsetki. Wraz z przeniesieniem na Fundusz wierzytelności co do zasady następować będzie również przekazanie Funduszowi przez podmiot inicjujący sekurytyzację dokumentacji związanej z przenoszonymi wierzytelnościami. W konsekwencji, poprzez przelew wierzytelności na rzecz Funduszu, podmiot inicjujący sekurytyzację uzyskuje finansowanie, które zapewnia mu Fundusz. Przelew wierzytelności w związku z umową w przedmiocie sekurytyzacji następuje bowiem za zapłatą przez Fundusz na rzecz podmiotu inicjującego sekurytyzację określonej ceny.

Cena ta ma charakter rynkowy i co do zasady będzie niższa od wartości nominalnej wierzytelności stanowiących przedmiot cesji. Ponadto, co do zasady ustala się ją w toku postępowania, w którym wielu potencjalnych nabywców składa podmiotowi inicjującemu sekurytyzację konkurencyjne oferty.

Przedmiotem planowanych cesji będą wierzytelności wymagalne, które do chwili dokonania przelewu nie zostały wyegzekwowane. Zasadniczo egzekucja tych wierzytelności będzie utrudniona, przy czym może się zdarzyć, że wśród przelewanych wierzytelności znajdywać się będą takie, co do których nie była jeszcze prowadzona egzekucja sądowa lub egzekucja sądowa nie została jeszcze zakończona. Cena uiszczana przez Fundusz w związku z przelewem wierzytelności będzie miała charakter rynkowy. Co do zasady będzie niższa od wartości wierzytelności stanowiących przedmiot cesji i ustalana będzie przeważnie w toku postępowania, w którym potencjalni nabywcy składać będą podmiotowi inicjującemu sekurytyzację konkurencyjne oferty. W tym sensie cena ta odzwierciedlać będzie rzeczywistą wartość ekonomiczną wierzytelności będących przedmiotem przelewu w chwili jego dokonania. Umowy przelewu wierzytelności nie będą upoważniały Funduszu do występowania wobec dłużnika w celu wyegzekwowania wierzytelności na rachunek podmiotu inicjującego sekurytyzację. Z chwilą dokonania cesji wierzytelności Fundusz wstępował będzie w miejsce wierzyciela i przysługiwać mu będą wszelkie wynikające z tego prawa, w szczególności nie będzie uprawniony do kwot uzyskanych z tytułu wyegzekwowania przeniesionych wierzytelności. Umowy w przedmiocie sekurytyzacji nie będą przewidywały postanowień pozwalających na zmianę umówionej ceny sprzedaży w zależności od powodzenia czynności zmierzających do wyegzekwowania nabytych wierzytelności.

W piśmie z 13 kwietnia 2018 r. (data wpływu – 23 kwietnia 2018 r.), stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca wskazał, że nabywanie wierzytelności odbywać się będzie wyłącznie na podstawie umowy o sekurytyzację, tj. wyłącznie w trybie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz ustawy Prawo bankowe, w formie przelewu wierzytelności. Treść umowy o sekurytyzację nie odpowiada żadnej z umów cywilnoprawnych wymienionych w enumeratywnym katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W ocenie Wnioskodawcy, umowa o sekurytyzację stanowi bowiem szczególną umowę nazwaną zawieraną przez fundusze sekurytyzacyjne.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy zawierane w przyszłości umowy, na podstawie których podmiot inicjujący sekurytyzację przeleje na Fundusz, w ramach sekurytyzacji, wymagalne wierzytelności wraz ze związanymi z nimi prawami, podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, umowy w zakresie sekurytyzacji, zawierane w przyszłości przez Fundusz, w ramach których podmiot inicjujący sekurytyzację dokona na rzecz Funduszu przelewu wymagalnych wierzytelności wraz ze związanymi z nimi prawami, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, że w opisanym stanie faktycznym Fundusz będzie świadczył na rzecz podmiotu inicjującego sekurytyzację usługi w ramach sekurytyzacji. Usługa sekurytyzacji ma szeroki charakter i z całą pewnością nie można utożsamiać jej z samym tylko przeniesieniem wierzytelności, które jest dokonywane pomiędzy podmiotem inicjującym sekurytyzację a Funduszem. Umowy zawierane w ramach sekurytyzacji stanowią szczególnego rodzaju umowy zawierane wyłącznie przez fundusze sekurytyzacyjne, których regulację prawną zawiera ustawa o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami. Są to umowy o szczególnym charakterze, których nie można utożsamiać z żadną z umów nazwanych zdefiniowanych w przepisach Kodeksu cywilnego. Niemniej jednak analizując przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami można ustalić charakter i treść tychże umów. W tym celu w pierwszej kolejności należy wyjść od pojęcia wierzytelności sekurytyzowanych. Zgodnie z art. 2 pkt 32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, są to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.

W ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami zawarto szereg szczegółowych postanowień regulujących treść, formę i skutki prawne umów w przedmiocie sekurytyzacji, zawieranych przez fundusze sekurytyzacyjne. Przede wszystkim wynika z nich, że:

umowa polega na nabyciu wierzytelności lub puli wierzytelności (art. 183 ust. 5 cyt. ustawy.), a to w celu pozyskania przez fundusz wierzytelności, z których zamierza on uzyskiwać przepływy pieniężne, których ekonomicznymi beneficjentami będą inwestorzy, nabywający instrumenty finansowe emitowane przez fundusz,
umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 183 ust. 5 ww. ustawy); brzmienie tej regulacji odróżnia umowę zobowiązującą do nabycia wierzytelności oraz przelew wierzytelności (nabycie wierzytelności),
fundusz sekurytyzacyjny oraz podmiot, z którym towarzystwo funduszy inwestycyjnych zawarło umowę o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, mogą zbierać i przetwarzać dane osobowe dłużników sekurytyzowanych wierzytelności jedynie w celach związanych z zarządzaniem wierzytelnościami sekurytyzowanymi (art. 193 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami),
w przypadku nabycia przez fundusz sekurytyzacyjny wierzytelności albo puli wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym sąd prowadzący księgę wieczystą lub rejestr zastawów, na wniosek funduszu o wpis zmiany dotychczasowego wierzyciela, dokonuje wpisu w księdze wieczystej lub w rejestrze zastawów o zmianie wierzyciela, na rzecz którego była ustanowiona hipoteka lub zastaw rejestrowy (art. 195 cyt. ustawy).

Wnioskodawca wskazał, że umowa o sekurytyzację posiada istotne cechy umowy nazwanej, wyróżnione w doktrynie (por. Zbigniew Radwański, „Teoria umów”, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1977):

umowa o sekurytyzację została wyróżniona na podstawie obowiązujących norm prawnych (o randze ustawowej, tj. w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz ustawie Prawo bankowe,
stosunek zobowiązaniowy w ramach umowy o sekurytyzację znamionują takie elementy jak:
1. podmioty (fundusz sekurytyzacyjny – art. 2 pkt 31 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, bank – art. 92a ust. 1 ustawy Prawo bankowe);
2. treść świadczenia (m.in. art. 2 pkt 32 oraz art. 183 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, art. 92a ust. 1 ustawy Prawo bankowe);
3. relacje świadczeń do siebie (przelew wierzytelności w zamian za zapłatę ceny);
4. nazwa umowy, która została sformułowana w przepisach prawnych (np. art. 2 pkt 31 i 32 oraz art. 183 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami).

Zdaniem Wnioskodawcy, o swoistym charakterze umów w przedmiocie sekurytyzacji świadczy także treść przepisów ustawy Prawo bankowe. Przykładowo w art. 92a tejże ustawy, określono rodzaje umów, jakie bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo z funduszem sekurytyzacyjnym, wskazując na umowę przelewu wierzytelności oraz umowę o subpartycypację. Jednocześnie w art. 104 ust. 2 pkt 5 ustawy Prawo bankowe, przewidziano możliwość odstąpienia od tajemnicy bankowej w przypadku, gdy jest to niezbędne do zawarcia lub wykonania tychże umów, jak również związanych z nimi umów o nadanie oceny inwestycyjnej (rating) sekurytyzowanym wierzytelnościom lub umów ubezpieczenia od ryzyka niewypłacalności dłużników sekurytyzowanych wierzytelności. Wynika z tego, że ustawodawca potraktował umowy zawierane w ramach sekurytyzacji jako umowy o szczególnym charakterze, do których stosuje się szczególne zasady.

Mając na uwadze, iż umowy zawierane w ramach sekurytyzacji w dużej mierze mają swoje źródła poza Kodeksem cywilnym, tj. w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, która zawiera szczegółowe regulacje decydujące o ich kształcie, a w odniesieniu do takich umów zawieranych z bankami, także w ustawie Prawo bankowe – zdaniem Wnioskodawcy – są to swoistego rodzaju umowy, do których odnoszą się szczególne uregulowania zawarte w przepisach ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, które jednocześnie nie mogą być utożsamiane z żadną spośród umów nazwanych regulowanych przepisami Kodeksu cywilnego. Z ekonomicznego punktu widzenia umowa dotycząca sekurytyzacji stanowi umowę kompleksowych usług finansowych mających na celu uzyskanie przez podmiot inicjujący sekurytyzację finansowania poprzez przelew na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego wierzytelności, w zamian za zapłatę przez fundusz na rzecz podmiotu inicjującego sekurytyzację określonej kwoty. Fundusz sekurytyzacyjny, który jest profesjonalnym podmiotem prowadzącym działalność lokacyjną, może następnie dokonać emisji certyfikatów inwestycyjnych na podstawie nabytego pakietu wierzytelności lub pożytków z wierzytelności. Umowa w przedmiocie sekurytyzacji obejmuje wprawdzie przelew wierzytelności, ale jest całkiem inną umową niż „klasyczna” umowa przelewu wierzytelności. Traktowanie umowy zawieranej w ramach sekurytyzacji jako „klasycznej” umowy przelewu wierzytelności byłoby bezpodstawne i prowadziłoby do zanegowania jej istoty oraz celu gospodarczego.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu lub właściwości zobowiązania. Stosownie natomiast do art. 510 § 1 ustawy Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Przywołane przepisy wyraźnie wskazują, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności może przybrać nie tylko formę umowy sprzedaży, zamiany lub darowizny. Przeniesienia wierzytelności dokonać można także w innej formie, w szczególności na podstawie umowy w zakresie sekurytyzacji. Jak wskazuje się w doktrynie, „z zasady swobody umów wynika, że poza wskazanymi wyżej umowami nazwanymi, umowami zobowiązującymi w rozumieniu art. 510 ww. ustawy mogą być także umowy nienazwane, jeżeli tylko strony tych umów wykreują zobowiązanie do przeniesienia wierzytelności (w szczególności umowa factoringu, umowa przelewu na zabezpieczenie)” (Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014).

Skoro przeniesienie wierzytelności może nastąpić nie tylko w formie umowy nazwanej wymienionej w art. 510 § 1 cyt. ustawy, ale także umowy nienazwanej, to również może do niego dojść wskutek umowy zawieranej w ramach sekurytyzacji uregulowanej w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami. Sam przelew wierzytelności stanowi czynność rozporządzającą, która realizowana jest w wykonaniu określonej czynności zobowiązującej, stanowiącej jej podstawę (causa). Jest on bowiem czynnością kauzalną, co oznacza, że „prawną przyczyną przelewu wierzytelności jest wykonanie istniejącego już między stronami zobowiązania (causa solvendi), a ważność umowy przelewu zależy od istnienia zobowiązania (...). Ważność samoistnej umowy przelewu zależy od istnienia ważnego zobowiązania do zawarcia tej umowy. (...) Kodeks cywilny nie przewiduje wymogu wskazywania w umowie przeniesienia wierzytelności zobowiązania, w wyniku którego dochodzi do przelewu. Wskazuje to na formalnie oderwany charakter samoistnej umowy przelewu (...), natomiast nie zwalnia jej stron od dokładnego określenia zobowiązania, w którego wykonaniu zawarta jest umowa przelewu wierzytelności. W trosce o ważność samoistnej umowy przelewu wierzytelności cedent i cesjonariusz powinni zatem w sposób wyraźny bądź per facta concludentia porozumieć się co do causa dokonanego przelewu.” (Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014). Nie można zatem rozpatrywać przelewu wierzytelności w oderwaniu od jego podstawy normatywnej, którą może być umowa, w tym umowa w zakresie sekurytyzacji.

W opinii Wnioskodawcy, zawierane przez Fundusz w ramach sekurytyzacji umowy przelewu wierzytelności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowy obejmujące przelew wierzytelności realizowany w ramach sekurytyzacji nie zostały bowiem wskazane w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych ustanowionym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca przywołał treść art. 1 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, wskazując że przedstawione w tym przepisie wyliczenie ma charakter enumeratywny, co oznacza, że wyłącznie dokonanie objętych nim czynności skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, zaś w przypadku czynności niewymienionych w cyt. przepisie, obowiązek taki nie powstaje. Umowa dotycząca przelewu wierzytelności dokonywanego w ramach sekurytyzacji nie jest żadną z umów cywilnoprawnych wymienionych w przedmiotowym katalogu. Istotne znaczenie ma tu fakt, że takie umowy stanowią szczególnego rodzaju umowy zawierane wyłącznie przez fundusze sekurytyzacyjne na warunkach określonych w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami i nie można ich utożsamiać z jakimikolwiek umowami wymienionymi w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał się na treść wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 4 września 2012 r, (sygn. akt I SA/G1178/12), wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 30 listopada 2001 r. (sygn. akt I SA/Łd 251/00), wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 2 lutego 2007 r. (sygn. akt III SA/Wa 3887/06) oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 2 lutego 2011 r. (sygn. akt: I SA/Gd 1/11), wskazując że przywołane orzecznictwo sądów administracyjnych prowadzi do wniosku, że czynności lub umowy, które choć wywołują skutki podobne do skutków umów wymienionych w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będąc jednak żadną z umów wskazanych w tym przepisie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie jest uprawnione twierdzenie, iż umowa nazwana lub umowa nienazwana nie wymieniona w katalogu z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy to również sytuacji, gdy określona część składowa umowy przybiera formę czynności będącej również elementem innej umowy, należącej do katalogu z art. 1 ust. 1 pkt cyt. ustawy.

Jak wskazuje się w doktrynie, „podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie mogą podlegać poszczególne czynności składające się na jedną usługę, która jako kompleksowa (świadczenie złożone), podlega podatkowi od towarów i usług lub jest z niego zwolniona przedmiotowo bądź podmiotowo. Zestawiając np. obrót wierzytelnościami z factoringiem lub forfaitingiem można stwierdzić, że skoro czynności tej samej kategorii (usługi finansowe) są wyłączone spod ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, na tej samej zasadzie obrót wierzytelnościami (zawierający te same elementy co factoring i zbliżony do forfaitingu) nie może podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. (...) Omawianemu podatkowi nie podlegają umowy nienazwane, np. franchising, forfaiting, factoring, sponsoring” (Z. Ofiarski, Ustawy o opłacie skarbowej, o podatku od czynności cywilnoprawnych Komentarz, Lex 2009).

W opinii Wnioskodawcy, potwierdza to, iż części składowe złożonej usługi finansowej nie mogą być traktowane jako odrębne umowy i nie mogą stanowić odrębnego przedmiotu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Warto przy tym wskazać, że istotną częścią wymienionych w cytowanym komentarzu umów faktoringu i forfaitingu jest cesja wierzytelności, co łączy te umowy z umową w zakresie sekurytyzacji. Przemawia to za przyjęciem przedstawionego wyżej stanowiska doktryny również w odniesieniu do umów dotyczących przelewu wierzytelności zawieranych w ramach sekurytyzacji Przenosząc powyższe wnioski na grunt zdarzeń przyszłych opisanych w niniejszym wniosku, wskazać należy, że zawierane w ramach sekurytyzacji umowy obejmujące przelew wierzytelności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Sama okoliczność, że na podstawie umowy zawieranej w ramach sekurytyzacji dochodzi do przelewu wierzytelności, nie stanowi o objęciu tej umowy zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność rozporządzająca w postaci przelewu wierzytelności nie jest bowiem w takim przypadku dokonywana w ramach którejkolwiek z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym umowy sprzedaży), lecz stanowi element szczególnego rodzaju umowy zawieranej w ramach sekurytyzacji. Mając na uwadze charakter umowy o sekurytyzację, poszczególne elementy przedmiotowej umowy nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nawet jeśli okazałaby się podobne (w zakresie essentialia negotii) do umów wymienionych w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych wskazanym w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawierane przez Fundusz w ramach sekurytyzacji umowy dotyczące przelewu wierzytelności, jako szczególnego rodzaju umowy przewidziane w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami i ustawie Prawo bankowe, nie zostały wymienione w katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych i tym samym pozostają poza zakresem stosowania ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powyższe, uznać należy, że umowy w zakresie sekurytyzacji, zawierane w przyszłości przez Fundusz, w ramach których podmiot inicjujący sekurytyzację dokona na rzecz Funduszu przelewu wymagalnych wierzytelności wraz ze związanymi z nimi prawami, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał treść interpretacji indywidualnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przelewu wierzytelności. W zakresie podatku od towarów i usług zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie, interpretacja indywidualna z 13 kwietnia 2018 r., znak: 0111- KDIB3-1.4012.107.2018.3.WN.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
(uchylona),
umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
(uchylona),
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Natomiast art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Jeżeli więc umowa cesji przyjęłaby postać którejkolwiek z umów wskazanych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych to spowoduje obowiązek zapłaty tego podatku.

Zatem mając na uwadze dotychczas przytoczone przepisy (w tym dopuszczalne formy jakie może przyjąć czynność cesji wierzytelności) stwierdzić należy, że cesja wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile przyjmie postać którejkolwiek z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest funduszem sekurytyzacyjnym utworzonym na podstawie art. 183 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Nabywanie wierzytelności odbywać się będzie wyłącznie na podstawie umowy o sekurytyzację, tj. wyłącznie w trybie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz ustawy Prawo bankowe, w formie przelewu wierzytelności. Treść umowy o sekurytyzację nie odpowiada żadnej z umów cywilnoprawnych wymienionych w enumeratywnym katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem, przyjmując za Wnioskodawcą, że umowy przelewu wierzytelności jakie zostaną zawarte przez Wnioskodawcę nie przybiorą postaci którejkolwiek z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowy te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin