2019.08.16 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT1-2.4012.346.2019.2.KT

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-2.4012.346.2019.2.KT
z 16 sierpnia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 czerwca 2019 r. (data wpływu 18 czerwca 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lipca 2019 r. (data wpływu 31 lipca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania świadczonych usług biura rachunkowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 czerwca 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania świadczonych usług biura rachunkowego. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 28 lipca 2019 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy oraz przesłanie pełnomocnictwa.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką komandytową prowadzącą na terytorium Polski, działalność gospodarczą, której przedmiotem jest świadczenie usług biura rachunkowego. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (dalej: „PKD”) głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest sklasyfikowana pod numerem 69.20.Z PKD działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe. Na dzień złożenia wniosku o interpretację Wnioskodawca korzysta ze zwolnienia podmiotowego z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT. Wnioskodawca nie wyklucza, że w przyszłości stanie się czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawca zamierza świadczyć usługi na rzecz spółki (dalej: „Zleceniodawca”) zarządzającej alternatywną spółką inwestycyjną („ASI”) w rozumieniu art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: „Ustawa o funduszach inwestycyjnych i ZAFI” lub „Ustawa”). ASI na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2 Ustawy, tj. innym niż tworzone i funkcjonujące na podstawie ustawy specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte i fundusze inwestycyjne zamknięte. ASI jest prowadzona zgodnie z art. 8a ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI w formie spółki komandytowej, w której jedynym komplementariuszem jest Zleceniodawca. Zleceniodawca jest wpisany na podstawie art. 70zc ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI do rejestru zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego i jest zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 8b ust. 2 pkt 2 Ustawy. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ww. ustawy jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Zgodnie z § 4 ust. 1 umowy spółki przedmiotem działalności Zleceniodawcy jako Zarządzającego Alternatywną Spółką Inwestycyjną w świetle art. 70e ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, jest wyłącznie zarządzanie Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi stanowiącymi Alternatywne Fundusze Inwestycyjne, w tym wprowadzenie tychże Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych do obrotu. Według PKD działalność Zleceniodawcy została ujęta pod numerem 66.30.Z – Działalność związana z zarządzaniem funduszami. Zleceniodawca zawarł z ASI umowę o zarządzanie, na mocy której Zleceniodawca zobowiązał się świadczyć na rzecz ASI usługi zarządzania ASI, w szczególności portfelem inwestycyjnym ASI oraz ryzykiem (zwane dalej łącznie „Usługami”).

Do zadań i obowiązków Zleceniodawcy w ramach świadczonych Usług, należą w szczególności:

doradztwo ASI oraz przygotowanie dla ASI rekomendacji dotyczących opracowywania propozycji strategii inwestycyjnych dotyczących lokowania aktywów ASI (w tym dotyczące zarządzania środkami pieniężnymi) oraz wdrożenie strategii inwestycyjnej ASI,

podejmowanie decyzji inwestycyjnych przy poszczególnych wejściach inwestycyjnych,

podejmowanie decyzji w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne wejścia inwestycyjne,

planowanie, organizacja oraz kontrola wszystkich zasobów ASI zgodnie z przyjętymi Kamieniami Milowymi,

dokonywanie analiz rynkowych i wyszukiwanie aktywów, które mogą zostać nabyte przez ASI, które spełniają kryteria określone w Umowie o Dofinansowanie, zgodnie z zasadami polityki inwestycyjnej ASI określonymi w umowie spółki ASI,

planowanie, organizowanie, motywowanie oraz kontrola wszystkich procesów związanych z działalnością inwestycyjną,

analiza wyników inwestycyjnych ASI,

bieżące monitorowanie i analizowanie wyników spółek portfelowych oraz poziomu realizacji założonej strategii inwestycyjnej,

nadzór korporacyjny nad spółkami portfelowymi (w tym członkostwo w organach nadzorczych),

wypracowywanie i przeprowadzanie procedury wyjścia ASI z inwestycji w aktywa stanowiące portfel inwestycyjny ASI,

planowanie oraz zatwierdzenie procedur związanych z zapewnieniem akceptowalnego poziomu ryzyka przy kolejnych wejściach inwestycyjnych,

podjęcie decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający przyjętej strategii inwestycyjnej ASI,

podejmowanie decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI

wsparcie przy podejmowaniu przez ASI kluczowych decyzji dotyczących kwestii operacyjnych oraz strategicznych ASI,

kontrola osiągania celów działalności ASI,

decyzji w zakresie organizacji zarówno procesów inwestycyjnych, jak i operacyjnych w ramach ASI,

planowanie oraz kontrola wdrożenia kanałów komunikacji wewnątrz ASI,

planowanie procesów wymiany informacji wewnątrz ASI,

planowanie zasobów w celu archiwizacji dokumentacji,

reprezentowanie ASI na zewnątrz, w szczególności wobec NCBR, Grantobiorców, organów administracji publicznej (w szczególności Komisji Nadzoru Finansowego) i sądów,

obsługa prawna w zakresie zarządzania ASI, w tym przygotowywanie projektów umów i innych dokumentów związanych z działalnością ASI, bieżąca obsługa prawna ASI, doradztwo przy transakcjach zawieranych przez ASI,

obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania ASI,

monitorowanie przestrzegania uregulowań prawnych i umownych przez ASI i spółki portfelowe,

dokonywanie wycen aktywów w portfelu ASI,

dokonywanie wszelkich czynności o charakterze faktycznym i prawnym związanych z nabyciem praw majątkowych do portfela aktywów ASI,

udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego,

planowanie oraz organizowanie kolejnych posiedzeń Komitetu Inwestycyjnego,

podejmowanie decyzji inwestycyjnych oraz innych kluczowych decyzji w ramach działalności ASI,

monitorowanie i kontrola odpowiedniego dokumentowania posiedzeń Komitetu Inwestycyjnego,

prowadzenie, pozyskiwanie i nadzór nad projektami badawczo-rozwojowymi (B+R),

zlecanie prowadzenia prac badawczych i rozwojowych podmiotom zewnętrznym, zarówno w fazie Proof-of-Principle (PoP), jak i Proof-of-Concept (PoC) w rozumieniu Umowy o Dofinansowanie,

wskazywanie dziedzin naukowych oraz inwestycyjnych o szczególnym potencjale dla ASI,

ustalanie oraz monitowanie celów w obszarze badawczo-rozwojowym, realizowanych w wyniku działalności inwestycyjnej ASI,

reprezentowanie ASI w procesie inwestycyjnym, składanie ofert i negocjowanie warunków zakupu i sprzedaży aktywów ASI;

organizacja oraz przewodniczenie spotkaniom organizacyjnym,

poszukiwanie, organizacja oraz prowadzenie negocjacji mających na celu realizację kolejnych wejść, jak i wyjść inwestycyjnych,

pozyskiwanie finansowania, poszukiwanie inwestorów,

planowanie, organizacja oraz kontrola środków finansowych, którymi dysponuje ASI,

zapewnienie komunikacji z udziałowcami oraz potencjalnymi inwestorami ASI,

opracowywanie raportów, przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami oraz inwestycjami,

organizacja oraz wyegzekwowanie kompletu informacji finansowych dotyczących realizowanych inwestycji, umożliwiających podjęcie decyzji inwestycyjnych,

rekomendowanie na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług okaże się konieczne oraz współpraca z takimi doradcami dąży do osiągnięcia i utrzymania portfela ASI,

przygotowywanie raportów podsumowujących dotyczących podjętych działań inwestycyjnych,

dokonywanie analiz przedinwestycyjnych,

przygotowywanie oraz nadzorowanie procesów wykonania analiz due diligence projektów inwestycyjnych, obejmujących badanie sytuacji prawnej, finansowej oraz działalności operacyjnej podmiotu stanowiącego cel inwestycyjny ASI,

kontrola poprawności merytorycznej kompletnych analiz przedinwestycyjnych,

podejmowanie decyzji inwestycyjnych oraz w zakresie wyjść z inwestycji w oparciu o opracowaną dokumentację inwestycyjną,

zapewnienie zespołu i personelu wykonującego Usługi wskazane powyżej, przy założeniu, że osoby wchodzące w skład zespołu i personelu będą dysponowały odpowiednimi kompetencjami i dawały rękojmię należytego wykonania Usług.

W dniu 8 marca 2019 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał na rzecz ZASI interpretację indywidualną, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.833.2018.2.MJ, w której uznał, że usługa zarządzania, w ramach której Zleceniodawca wykonuje na rzecz ASI czynności wymienione przez Wnioskodawcę powyżej, podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

W ramach swojej działalności Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz Zleceniodawcy jako zewnętrznie zarządzającego ASI kompleksowe usługi biura rachunkowego w związku ze świadczeniem przez Zleceniodawcę usługi zarządzania ASI, w ramach których Wnioskodawca będzie prowadzić księgi rachunkowe ZASI oraz ASI. Umowa ze Zleceniodawcą określa zasady świadczenia przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy jako zewnętrznie zarządzającego ASI usług stałej i kompleksowej obsługi księgowej i kadrowo-płacowej obejmującej swoim zakresem czynności zarządzania ASI. Wnioskodawca świadcząc usługi będzie prowadzić księgi rachunkowe Zleceniodawcy i ASI, uwzględniając charakter działalności Zleceniodawcy, którego jedynym przedmiotem działalności jest zarządzanie ASI a także charakter działalności ASI. W związku z tym, że Zleceniodawca pełni funkcję zewnętrznie zarządzającego ASI, Wnioskodawca wykonując umowę będzie świadczyć usługi zarówno na rzecz Zleceniodawcy jak i na rzecz ASI. Postanowienia Umowy w zakresie w jakim regulują wzajemne prawa i obowiązki Zleceniodawcy i Wnioskodawcy mają odpowiednie zastosowanie do ASI. Jako, że wszelkie czynności składające się na zarządzanie ASI Zleceniodawca będzie wykonywać w ramach umowy o zarządzanie ASI, poszczególne zdarzenia gospodarcze związane z zarządzaniem ASI będą ujmowane w księgach rachunkowych ZASI, a nie ASI, gdyż ZASI zarządzając ASI będzie działać na rzecz ASI, ale we własnym imieniu. W związku ze świadczeniem usługi Wnioskodawcy będzie przysługiwać określone w umowie wynagrodzenie.

Ponadto w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazano:

W ramach Umowy określone zostały zasady świadczenia przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy jako zewnętrznie zarządzającego ASI usług polegających na stałej, kompleksowej obsłudze księgowej i kadrowo-płacowej Zleceniodawcy oraz rachunkowo-księgowej ASI. Postanowienia Umowy w zakresie w jakim regulują wzajemne prawa i obowiązki Zleceniodawcy i Wnioskodawcy mają odpowiednie zastosowanie do ASI.

Wnioskodawca zobowiązany jest prowadzić Księgi Rachunkowe z należytą starannością, w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa i na podstawie otrzymywanych od Zleceniodawcy dokumentów oraz innych informacji. Przy czym przez prowadzenie Ksiąg Rachunkowych oraz kompleksową obsługę księgową i kadrowo-płacową na rzecz Zleceniodawcy rozumie się zakres prac określonych w Załączniku nr 1 do Umowy. Jednocześnie z zakresu usług (prac) Wnioskodawcy wyłączone są usługi doradztwa podatkowego, tym samym Wnioskodawca przy wykonywania przedmiotu Umowy nie będzie zobowiązany do:

udzielania na rzecz Zleceniodawcy porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
reprezentowania Zleceniodawcy w postępowaniach przed organami administracji publicznej oraz sądami w sprawach wymienionych powyżej.

W oparciu o dostarczoną dokumentację oraz uzyskane od Zleceniodawcy informacje, Wnioskodawca jest zobowiązany do dnia 20 każdego miesiąca dokonać odpowiednich zapisów w Księgach Rachunkowych i na tej podstawie ustalić wysokość miesięcznych lub kwartalnych zaliczek na podatek dochodowy.

Wnioskodawca jest zobowiązany do terminowego sporządzania i składania deklaracji do właściwego ZUS, po uprzednim podpisaniu ich przez osobę reprezentującą Zleceniodawcę, chyba że deklaracje te są przesyłane do ZUS w formie elektronicznej.

Wnioskodawca jest zobowiązany do prawidłowego naliczania i terminowego, najpóźniej na 2 dni przed obowiązującym u Zleceniodawcy terminem wypłaty wynagrodzeń, przekazywania dokumentów płacowych Zleceniodawcy w celu dokonywania przez Zleceniodawcę terminowej wypłaty wynagrodzeń dla zatrudnionych pracowników.

Szczegółowy zakres czynności, do których świadczenia Wnioskodawca będzie zobowiązany w ramach kompleksowej usługi biura rachunkowego został określony w załączniku nr 1 do umowy. Zgodnie z jego treścią zakres obowiązków Wnioskodawcy został opisany w następujący sposób:

dokonywanie w imieniu Zleceniodawcy zapisów księgowych odpowiadających poszczególnym zdarzeniom gospodarczym na podstawie dostarczonej przez Zleceniodawcę dokumentacji lub innych informacji przez niego udzielonych, zgodnie z przyjęta polityką rachunkowości oraz obowiązującymi procedurami,
prowadzenie ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dla składników majątku o wartości początkowej przekraczających wartość 10.000,00 PLN lub o wartości niższej, jeśli obowiązek taki wynikałby z polityki rachunkowości przyjętej przez Zleceniodawcę,
naliczanie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
sporządzania miesięcznych wyliczeń wysokości zaliczki na podatek dochodowy od osób prawnych i osób fizycznych,
dokonywanie miesięcznych rozliczeń w zakresie podatku VAT,
sporządzanie deklaracji dla GUS zgodnie z wymogami tego organu,
przygotowania jednostki do rocznego sprawozdania finansowego (inwentaryzacja, potwierdzenia sald) zgodnie z ustawą o rachunkowości,
sporządzanie zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca,
sporządzanie śródroczne bilansu i rachunku zysków i strat, rachunku przepływów pieniężnych i zestawienia zmian w kapitale własnym na koniec kwartałów I-III,
sporządzanie okresowych raportów dla organów zarządczych i nadzorczych,
sporządzanie rocznych pełnych sprawozdań finansowych,
zamknięcie ksiąg po zakończeniu roku obrotowego,
udział i reprezentowanie Zleceniodawcy podczas audytu rocznych sprawozdań finansowych,
obsługa kadrowo-płacowa obejmuje prowadzenie całokształtu spraw związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników oraz przebiegiem pracy, w szczególności przygotowywanie dokumentacji pracowniczej, umów, aneksów, zakresów obowiązków, skierowania na badania lekarskie, zgodnie z Kodeksem Pracy,
współpraca z inspektorem BHP dotycząca przestrzegania zasad BHP oraz prowadzenia dokumentacji z tym związanej (kursy, szkolenia, ryzyko zawodowe).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w sytuacji, w której sprzedaż u Wnioskodawcy nie będzie zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, kompleksowe usługi biura rachunkowego opisane we wniosku o interpretację indywidualną będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji, w której sprzedaż u Zainteresowanego nie będzie zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, kompleksowe usługi biura rachunkowego opisane we wniosku o interpretację indywidualną będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy o VAT. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Podstawowa stawka podatkowa w podatku od towarów i usług wynosi zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT 22%. Natomiast stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednocześnie ustawodawca w przepisach ustawy o VAT przewidział katalog czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT. W szczególności zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT zwalnia się od podatku m.in.: usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT odnosi się zatem w szczególności, w zakresie dotyczącym opisanego zdarzenia przyszłego, do usług o charakterze zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią. Art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI definiuje „alternatywny fundusz inwestycyjny” jako instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Z kolei art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI definiuje „alternatywną spółkę inwestycyjną” jako alternatywny fundusz inwestycyjny, inny niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. Dodatkowo zgodnie z treścią art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Zleceniodawca jest zatem zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 8a ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, a tym samym podmiotem zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym. W związku z tym czynność zarządzania ASI podlega zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT. Wnioskodawca świadczy usługi specjalistyczne, konieczne do świadczenia przez Zleceniodawcę usług zarządzania ASI.

Wnioskodawca świadcząc usługi biura rachunkowego będzie w szczególności dokonywać księgowań zdarzeń gospodarczych, związanych z zarządzaniem ASI, a więc niezbędnych do prowadzenia przez ASI działalności inwestycyjnej. Gdyby ASI nie była zarządzana zewnętrznie, przez zewnętrznie zarządzającego ASI w rozumieniu art. 8b ust. 2 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, ale była zarządzana wewnętrznie, a więc w oparciu o art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, całość usług świadczonych przez Wnioskodawcę byłaby wykonywana bezpośrednio na rzecz ASI, gdyż wszystkie czynności dotyczące zarządzania ASI byłyby wykonywane bezpośrednio przez ASI.

Zdaniem Wnioskodawcy wyodrębnienie w ustawie o funduszach inwestycyjnych i ZAFI dwóch sposobów zarządzania – wewnętrznego i zewnętrznego, nie powinno rzutować na możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT względem usług świadczonych przez Wnioskodawcę. Istotne jest bowiem to, czego dotyczą usługi świadczone przez Wnioskodawcę, a nie to, czy są świadczone bezpośrednio na rzecz ASI, który sam sobą zarządza jako wewnętrznie zarządzający, czy też są świadczone na rzecz zewnętrznie zarządzającego ASI, którego jedynym dopuszczalnym przez prawo przedmiotem działalności jest zarządzanie ASI. Zdaniem Wnioskodawcy należy zatem uznać, że przedmiotem usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy – zarządzającego alternatywną spółką inwestycyjną będzie zarządzanie portfelem inwestycyjnym lub jego częścią w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT. Analizując możliwość zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT względem usługi wykonywanej przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy należy ustalić, czy charakter tejże usługi wpisuje się w definicję „usługi zarządzania”, o której mowa w tym przepisie. Art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”) wskazującego, iż państwa członkowskie zwalniają z VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że ani ustawa o VAT, ani Dyrektywa VAT nie definiują pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

Wobec powyższego należy mieć na względzie dorobek orzeczniczy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Działalność AFI w polskim porządku prawnym została uregulowana w ramach implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: „Dyrektywa ZAFI”). Tym samym, dla ustalenia, jakie czynności winny być uznawane za zarządzanie AFI, zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b oraz art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, konieczne jest odniesienie się nie tylko do brzmienia ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, ale również do treści Dyrektywy ZAFI. Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Co istotne, powyższy przepis nie ogranicza czynności zarządzania ASI jedynie do zarządzania portfelem inwestycyjnym i ryzykiem, ale wskazuje, iż powyższe czynności stanowią minimalną treść zarządzania ASI („w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem”). Już w motywie 21 preambuły do Dyrektywy ZAFI wskazano na to, że czynności „zarządzania inwestycyjnego”, wymienione w pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, stanowią jedynie minimum treści czynności zarządzania AFI. Wprost wskazano w nim bowiem, iż: „Zarządzanie AFI powinno oznaczać świadczenie przynajmniej usług w zakresie zarządzania inwestycyjnego”. Z kolei w art. 4 ust. 1 lit. w) Dyrektywy ZAFI nie zdefiniowano pojęcia „zarządzanie AFI”, ale wymieniono jedynie czynności obligatoryjne, które muszą być wykonywane w ramach „zarządzania AFI”. Unijny prawodawca posługując się słowami „oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji (...)” wskazał na otwarty katalog czynności składających się na „zarządzanie AFI”, ograniczając się do wskazania minimum treści czynności „zarządzania AFI”: „w) „zarządzanie AFI” oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI”. Z kolei zgodnie z art. 6 ust. 1 Dyrektywy ZAFI jedynym przedmiotem działalności ZAFI może być wykonywanie czynności wymienionych w załączniku I do Dyrektywy ZAFI (poza ewentualnym zarządzaniem funduszami UCITS).

TSUE definiując pojęcie „zarządzanie specjalnym funduszem inwestycyjnym”, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT odnosił się do celów zwolnienia wyrażonego w powyższym przepisie. W wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National pic Inscape lnvestment Fund) TSUE wskazał, iż: „istotą i celem zwolnienia z VAT transakcji związanych z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w przepisach Dyrektywy VAT, jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, a także zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania”. Wyżej wskazane motywy zwolnienia z opodatkowania czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi znajdują również zastosowanie względem czynności zarządzani AFI (ASI). Należy uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI mieszczą się w tak opisanym celu zwolnienia z opodatkowania, a zastosowanie względem nich zwolnienia z opodatkowania przyczyni się właśnie do „zapewnienia neutralności podatkowej wspólnego systemu VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania”. Nieuprawnione byłoby bowiem pozbawienie Wnioskodawcy prawa do zwolnienia z VAT tylko dlatego, że świadczy usługi na rzecz zewnętrznie zarządzającego ASI, a nie wewnętrznie zarządzającego ASI.

Z kolei art. 6 ust. 3 Dyrektywy ZAFI odsyła do treści załącznika I celem ustalenia czynności zarządzania AFI, które mogą być wykonywane w ramach wewnętrznego zarządzania AFI. Analiza treści powyższego przepisu pokazuje, że celem dookreślenia czynności zarządzania AFI prawodawca unijny odesłał do treści całego załącznika I, a nie jedynie do jego punktu 1: „Państwa członkowskie wymagają, aby żaden wewnętrznie zarządzany AFI nie zajmował się działalnością inną niż wewnętrzne zarządzanie tym AFI zgodnie z załącznikiem I.” O tym, że na zarządzanie ZAFI składają się również inne czynności, poza zarządzaniem inwestycyjnym (a więc zarządzaniem portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem), świadczy również treść art. 18 ust. 1 Dyrektywy ZAFI, zgodnie z którym: „1. Państwa członkowskie wymagają, aby ZAFI stale korzystali z właściwych i odpowiednich zasobów ludzkich i technicznych, które są niezbędne do właściwego zarządzania AFI. W szczególności właściwe organy rodzimego państwa członkowskiego ZAFI, uwzględniając również charakter AFI zarządzanego przez ZAFI, wymagają, aby ZAFI stosował racjonalne procedury administracyjne i księgowe, ustalenia dotyczące kontroli i zabezpieczenia elektronicznego przetwarzania danych oraz odpowiednie wewnętrzne mechanizmy kontroli, w tym w szczególności zasady dotyczące osobistych transakcji dokonywanych przez swoich pracowników, lub posiadania inwestycji lub zarządzania nimi w celu inwestowania na własny rachunek, zapewniając przynajmniej, aby każda transakcja, w którą zaangażowane są AFI, mogła być odtworzona z dostarczeniem informacji o jej pochodzeniu, stronach biorących w niej udział, jej charakterze oraz czasie i miejscu jej zawarcia, oraz że aktywa AFI zarządzanych przez ZAFI są inwestowane zgodnie z regulaminami dokumentami założycielskimi oraz obowiązującymi przepisami”.

Z kolei załącznik I do Dyrektywy ZAFI określa w pkt 1 „minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI” (zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz zarządzanie ryzykiem) oraz w pkt 2 „inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI” (m.in. administrowanie – obsługa prawna oraz wprowadzanie do obrotu). Zauważyć należy, że pkt 1 ww. załącznika odnosi się jedynie do „zarządzania inwestycyjnego”. To oznacza, iż czynności wymienione w tymże punkcie nie wyczerpują wszystkich czynności składających się na „zarządzanie” AFI, a ograniczają się jedynie do czynności z zakresu „zarządzania inwestycyjnego”.

Z kolei pkt 2 ww. załącznika stanowi uzupełnienie funkcji wymienionych w pkt 1 („zarządzanie inwestycyjne”), które mogą być wykonywane przez ZAFI podczas zarządzania („wspólnego zarządzania”) AFI. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że treść Załącznika II do Dyrektywy UCITS, doprecyzowującego czynności zarzadzania funduszami inwestycyjnymi, posiada bardzo zbliżoną treść do Załącznika I Dyrektywy ZAFI. Wskazuje bowiem: „Funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem: (...) -administracja: a) (...) obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem”; Należy mieć przy tym na uwadze, że polska wersja językowa obu dyrektyw dla tego samego pojęcia posługuje się dwoma różnymi zwrotami – „zbiorowe zarządzanie” oraz „wspólne zarządzanie”, podczas gdy wersja anglojęzyczna celem zdefiniowania „zarządzania” posługuje się w obu dyrektywach tożsamym sformułowaniem „collective management”, zaś wersja francuskojęzyczna posługuje się konsekwentnie tożsamym sformułowaniem „gestion collective”. W związku z powyższym posłużenie się różnymi zwrotami w polskojęzycznej wersji obu dyrektyw należy potraktować jako niekonsekwencję w tłumaczeniu, nie zaś jako celowy zabieg prawodawcy unijnego mający na celu wyłączenie możliwości korzystania z dorobku orzeczniczego TUE w zakresie definiowania czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym jakim jest AFI. Wobec powyższego zdaniem Wnioskodawcy prawidłowa interpretacja postanowień załącznika I do Dyrektywy ZAFI powinna prowadzić do wniosków, że na czynności „zarządzania AFI” składają się czynności zarządzania inwestycyjnego, wymienione w pkt 1 załącznika (minimalna treść zarządzania AFI) oraz czynności wymienione w pkt 2 załącznika. Dyrektywa VAT nie ogranicza przy tym możliwości stosowania zwolnienia z VAT jedynie do „zarządzania inwestycyjnego” specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, ale odnosi się ogólnie do „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

Zdaniem Wnioskodawcy nie należy ograniczać czynności zarządzania AFI jedynie do tych wymienionych w pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI z tego również względu, że art. 70e ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI wprost wskazuje, iż czynność „wprowadzania do obrotu” stanowi przejaw zarządzania AFI. Zgodnie z jego brzmieniem: „Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu”. Jednocześnie czynność „wprowadzania do obrotu” została wymieniona w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI (pkt 2 lit. b), a więc w tym samym punkcie, w którym wymieniono usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami (pkt 2 lit. a ppkt (i)).

Wobec powyższego świadczenie przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy usług biura rachunkowego będzie dotyczyło wyłącznie transakcji gospodarczych składających się na czynności zarządzania ASI, a więc usługi te należy zakwalifikować jako zarządzanie specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT. TSUE w swoim orzecznictwie wielokrotnie formułował stanowisko prawne na temat możliwości uznawania określonych usług za czynności zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT. Co prawda orzecznictwo to zostało wydane względem czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, których działalność została uregulowana w Dyrektywie UCITS, a nie względem zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, których działalność została uregulowana w Dyrektywie ZAFI, niemniej treść załącznika I Dyrektywy ZAFI oraz załącznika II Dyrektywy UCITS definiujące działalność zarządczą funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych różnią się jedynie nieznacznie, a w zakresie wymienienia funkcji wykonywanych w ramach czynności zbiorowego zarządzania ich treść jest niemal tożsama. Zarówno fundusze inwestycyjne, jak i alternatywne fundusze inwestycyjne są ponadto rodzajem specjalnego funduszu inwestycyjnego, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT. W związku z tym argumentacja prawna zamieszczona w niżej przywołanych wyrokach TSUE powinna znaleźć zdaniem skarżącej zastosowanie również w przedmiotowej sprawie. W wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National pic Inscape lnvestment Fund) Trybunał uznał, iż przy interpretacji pojęcia „usług zarządzania” dla celów VAT należy odwołać się do przepisów wspólnotowych regulujących kwestię funduszy inwestycyjnych.

Te z kolei znajdują się w Dyrektywie UCITS. Zgodnie z treścią art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Z kolei załącznik II do ww. Dyrektywy zawiera następujący katalog działań uznawanych za zarządzanie przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS):

zarządzanie inwestycjami,

administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,

wprowadzanie do obrotu.

Na tej podstawie TSUE stwierdził w komentowanym orzeczeniu, że pojęcie „zarządzania funduszami” jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Dalej TSUE stwierdził, iż zarządzanie funduszami obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i – jeśli je oceniać globalnie – są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. TSUE zaliczył zatem do czynności zarządzania funduszami również te usługi, które nie polegają na samodzielnym zarządzaniu funduszem, w szczególności nie polegają na samodzielnym decydowaniu o dokonywaniu przez fundusz określonych inwestycji, samodzielnym zarządzaniu portfelem inwestycyjnym, czy też samodzielnym zarządzaniu ryzykiem ponoszonym przez fundusz. Takie wnioski można w szczególności wyciągnąć z tego, że zdaniem TSUE w pojęciu zarządzania funduszem mieszczą się takie działania jak obsługa rachunkowo-księgowa czy obsługa prawna, o ile oceniając globalnie będą specyficzne i istotne dla zarządzania tym funduszem. Czynności te bez wątpienia nie polegają na samodzielnym zarządzaniu procesami decyzyjnymi w zakresie działalności inwestycyjnej funduszu, w szczególności na samodzielnym zarządzaniu ryzykiem czy na samodzielnym zarządzaniu portfelem inwestycyjnym funduszu. W ocenie TSUE, istotą i celem zwolnienia z VAT transakcji związanych z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w przepisach Dyrektywy VAT, jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, a także zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Dodatkowo TSUE podkreślił, iż na możliwość zastosowania zwolnienia nie ma wpływu to, czy dane czynności wykonywać będzie podmiot bezpośrednio zarządzający funduszem, czy też jego podwykonawca.

Jak wskazał TSUE: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Próbę scharakteryzowania usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi podjął Rzecznik Generalny w opinii złożonej w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A.), w której przedstawił swój pogląd na temat możliwości zakwalifikowania danych usług do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Wskazał w szczególności iż przypadku funduszy inwestycyjnych: „(...) transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi”. W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy czynności składające się na kompleksową usługę świadczoną przez Wnioskodawcę będą umożliwiały Zleceniodawcy zarządzanie ASI. Świadczenia wykonywane przez Wnioskodawcę będą stanowiły wyodrębnioną całość i będą specyficzne i konieczne dla zarządzania ASI. Umożliwią bowiem skuteczne zarządzanie portfelem inwestycyjnym ASI oraz ryzykiem. Ponadto czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy mieszczą się w „funkcji zarządzania inwestycjami”, o której mowa w załączniku II Dyrektywy UCTIS. Jako że Zleceniodawca nie dysponuje zasobami wewnętrznymi, które byłyby wystarczające do samodzielnego wykonania wszystkich czynności składających się na zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem, Zleceniodawca będzie korzystać z usług Wnioskodawcy.

W konsekwencji czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy w ramach usługi kompleksowej będą stanowiły odrębną całość i jednocześnie będą istotne i specyficzne dla zarządzania ASI przez Zleceniodawcę. Czynności objęte kompleksową usługą wykonywaną przez Wnioskodawcę są immanentną częścią procesu zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem. Gdyby Zleceniodawca nie zawarł z Wnioskodawcą umowy o wykonanie przez Wnioskodawcę kompleksowej usługi na potrzeby zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach tejże usługi musiałyby zostać wykonane przez Zleceniodawcę samodzielnie w ramach zarządzania ASI. W konsekwencji spełnione zostaną wszystkie przesłanki warunkujące zgodnie z orzecznictwem TSUE możliwość zastosowania zwolnienia z VAT względem usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi. To, że usługi będą świadczone przez podmiot trzeci – Wnioskodawcę – nie powinno w żadnym stopniu wpływać na możliwość zastosowania zwolnienia z VAT względem tych usług. Powyższe stanowisko jest podzielane zarówno przez dorobek orzeczniczy TSUE jak i krajowe organy podatkowe. TSUE w wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 wskazał, iż: „usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie, nawet gdyby osoba trzecia nie działała na podstawie upoważnienia w rozumieniu art. 5g dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), zmienionej dyrektywą 2001/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 stycznia 2002 r.”

Co więcej, TSUE w powyższym wyroku podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy. Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).” W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Ponadto TSUE w powyższym wyroku uznał za dopuszczalną sytuację, w której część usług dotyczących zarządzania funduszem jest świadczona przez podmiot trzeci, posiadający w tym zakresie odpowiednią wiedzę specjalistyczną. Świadczenie usług przez osobę trzecią, jak stwierdził Trybunał, nie ma znaczenia przy ocenie możliwości zastosowania zwolnienia z VAT.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w przytoczonym wyżej orzeczeniu w sprawie C-169/04. W rozstrzygnięciu tym Trybunał uznał, iż „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Stąd też, dla oceny możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit g Dyrektywy VAT istotny jest rodzaj świadczonych usług, a nie kto taką usługę realizuje. Jeżeli bowiem zakres usług świadczonych przez Wnioskodawcę wchodzi w zakres zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, co wykazano powyżej, możliwe jest stosowanie do nich zwolnienia z VAT. Dalej w uzasadnieniu powyższego wyroku TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6.

Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie. Jako że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE, stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, należy je definiować z uwzględnieniem prawa wspólnotowego, bez możliwości dokonywania wykładni z nim sprzecznej. Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika zatem, iż:

państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,

wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy, w tym usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem,

w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.

Art. 18 ust. 1 in fine Dyrektywy ZAFI wprost wskazuje na obowiązek prawny dbałości o przestrzeganie prawa powszechnie obowiązującego oraz na nałożony na państwa członkowskie obowiązek kontroli przestrzegania tych przepisów przez ZAFI (w Polsce wykonuje go Komisja Nadzoru Finansowego). Z kolei już w treści pkt 2 lit. a) ppkt (i) załącznika I do Dyrektywy ZAFI usługi rachunkowości zostały powiązane wprost z zarządzaniem funduszami. Innymi słowy, prawodawca unijny uwzględnił okoliczność, iż Dyrektywa ZAFI przewiduje istnienie odrębnego od AFI (ASI) podmiotu, którego jedynym przedmiotem działalności jest zarządzanie AFI (ASI). Wobec tego jako czynność zarządzania AFI uznano świadczenie usług w zakresie rachunkowości w zarządzaniu AFI.

Powyższe zdaniem Wnioskodawcy świadczy z kolei wprost o tym, że kompleksowe usługi biura rachunkowego świadczone na rzecz ZAFI należy uznać za specyficzne i istotne dla zarządzania AFI (ASI). Na przeszkodzie do uznania, że usługi wykonywane przez Wnioskodawcę są specyficzne i istotne dla zarządzania AFI nie stoi to, że nie obejmują podejmowania żadnych wiążących decyzji w imieniu czy też na rzecz Zleceniodawcy. Wynika to zdaniem Wnioskodawcy z tego, iż TSUE w wyżej przytoczonym orzecznictwie podkreślał, że czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym świadczone przez podmiot trzeci nie muszą polegać na podejmowaniu decyzji w imieniu funduszu. Co więcej TSUE we wskazanym wyżej wyroku z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 wskazał wprost na możliwość zakwalifikowania czynności doradczych i informacyjnych jako czynności zarządzania funduszem, mimo iż nie zostały wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS, oraz mimo że usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu. Również Organy podatkowe prezentują w swoim orzecznictwie dotyczącym możliwości stosowania zwolnienia z VAT względem usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi stanowisko zbieżne z przytoczonym wyżej orzecznictwem TSUE.

Dla przykładu, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 września 2014 r., sygn. ILPP1/443-547/14-2/NS, organ podatkowy opowiedział się za możliwością zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT względem usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych obejmującej:

prowadzenie ksiąg rachunkowych funduszy, sporządzanie raportów i okresowych sprawozdań finansowych, wymaganych przepisami o rachunkowości funduszy i przepisami regulującymi rynek funduszy inwestycyjnych, w tym w szczególności na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego, NBP i Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych,

przygotowywanie raportów i informacji finansowych na potrzeby funduszy lub towarzystwa, współpraca z biegłym rewidentem przy badaniu ksiąg rachunkowych funduszy,

działania w zakresie wyceny aktywów: ustalanie zobowiązań, wartości aktywów, wartości aktywów netto,

bieżąca aktualizacja polityki rachunkowości

Podobne stanowisko Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wyraził w interpretacji indywidualnej z dnia 10 lutego 2016 r., sygn. ILPP1/4512-1-861/15-3/NS.

Z kolei w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 kwietnia 2015 r., sygn. IPPP3/4512-33/15-4/IG, organ podatkowy stwierdził, że świadczenie przez spółkę usług doradczych na rzecz polskich podatników zarządzających przedsiębiorstwem zbiorowego inwestowania będzie korzystało ze zwolnienia z VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. W przytoczonej wyżej interpretacji indywidualnej usługi były świadczone przez podmiot trzeci na rzecz TFI zarządzające funduszem inwestycyjnym, a nie bezpośrednio na rzecz funduszu inwestycyjnego. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lutego 2015 r., sygn. IBPP2/443-1143/14/IK, organ podatkowy stwierdził, iż: „usługi świadczone przez spółkę prowadzącą działalność m.in. w zakresie zarządzania wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego polegające na wykonywaniu usług na rzecz TFI, które utworzyły fundusze sekurytyzacyjne, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT”. W tym przypadku organ podatkowy również uznał, że usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi mogą być świadczone przez podmiot trzeci na rzecz TFI. Pośród świadczeń, których wykonanie zdaniem organu podatkowego umożliwiało zastosowanie zwolnienia z VAT były m.in.:

aktywne poszukiwanie wierzytelności, które mogą zostać nabyte przez Fundusz,

przeprowadzanie analizy przed inwestycyjnej nabywanych wierzytelności,

prowadzenie ewidencji analitycznej wierzytelności wchodzących w skład portfela Funduszu,

obsługiwanie wierzytelności wchodzących w skład portfela, w tym uzgadnianie stanu wierzytelności wchodzących w skład portfela,

zapewnienie wyceny pakietów wierzytelności oraz wyceny ruchomości i nieruchomości, które staną się własnością Funduszu, przygotowywanie i przedkładanie raportów.

Biorąc zatem pod uwagę treść wyżej przytoczonych orzeczeń TSUE oraz interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach kompleksowych usług biura rachunkowego będą usługami w zakresie zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i jako takie będą korzystać ze zwolnienia z VAT.

Usługi te będą bowiem niezależne, specyficzne i istotne dla działalności związanej z zarządzaniem ASI. Okoliczność, iż są one świadczone przez podmiot trzeci, w świetle orzecznictwa TSUE i stanowiska organów podatkowych nie wpływa na możliwość stosowania zwolnienia z VAT. Skoro bowiem Zleceniodawca jest zewnętrznie zarządzającym ASI, występuje w obrocie prawnym jako odrębny podmiot działający we własnym imieniu, ale na rzecz ASI. Transakcje gospodarcze składające się na czynności zarządzania ASI są dokonywane przez Zleceniodawcę i ujmowane w jego księgach rachunkowych. Należy również podkreślić, że treść przytoczonych powyżej orzeczeń TSUE, jak i treść przytoczonych powyżej interpretacji indywidualnych wskazuje jednoznacznie, że element doradczy zapewniany przez osobę trzecią wykonującą usługi w zakresie zarządzania „specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” nie wyklucza możliwości zastosowania zwolnienia z VAT przewidzianego dla usług zarządzania ich portfelem inwestycyjnym i ryzykiem. W związku z powyższym, z uwagi na prymat prawa wspólnotowego nad krajowym ustawodawstwem, za wyłączone należy uznać zastosowanie art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT do usług Wnioskodawcy na rzecz Zleceniodawcy, gdyż taka wykładnia byłaby sprzeczna z acquis communautaire. Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji, w której sprzedaż u Wnioskodawcy nie będzie zwolniona z opodatkowania na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT, kompleksowe usługi biura rachunkowego opisane we wniosku o interpretację indywidualną będą zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jak stanowi art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na mocy art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy – zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215);

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy – zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla kompleksowych usług biura rachunkowego prawnego wykonywanych przez Zainteresowanego na rzecz Zleceniodawcy.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355, późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych – ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych – wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być – w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – wyłącznie:

w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym ASI, w tym wprowadzanie tych ASI do obrotu. Zarządzanie unijnym ASI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE – państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji „zarządzania”. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

Na wstępie należy rozróżnić usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi od usług zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Usługi zarządzania w zależności od tego czy dotyczą funduszy inwestycyjnych czy alternatywnych funduszy inwestycyjnych podlegają odrębnym regulacjom prawnym na gruncie przepisów unijnych i krajowych, które odmiennie określają zakres pojęcia „zarządzania” w obu ww. przypadkach, co przenosi się na sposób ich opodatkowania podatkiem VAT. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „zarządzania” funduszami jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwo członkowskie (wyrok TSUE z dnia 4 maja 2006r. C-169104).

Pojęcie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być analizowane w oparciu o przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (tzw. Dyrektywa ZAFI) oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r., sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że Dyrektywa ZAFI odnosi się do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte ww. Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE.

Definiując pojęcie „zarządzania” można odwoływać się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) jednakże, tylko w przypadku usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Zatem, na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) – minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI:

zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE – inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI:

administrowanie:
1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
6. podział dochodu;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
9. przechowywania ksiąg;

wprowadzaniu do obrotu;
działalność związana z aktywami ASI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZASI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem ASI i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (…). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z treścią załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże ponownie wskazać, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI – zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

portfelem inwestycyjnym – pkt 1 lit. a ww. załącznika,

zarządzanie ryzykiem – pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI. Inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie będzie świadczył usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym, ponieważ zakres wykonywanych przez niego czynności (opisany we wniosku) nie będzie obejmował zarządzania portfelami inwestycyjnymi lub zarządzania ryzykiem. Dodatkowo usługi wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą obejmowały podejmowania żadnych wiążących decyzji w imieniu czy też na rzecz Zleceniodawcy. Usługi świadczone na rzecz Zleceniodawcy będą polegały jedynie na kompleksowej obsłudze księgowej, kadrowo-płacowej oraz rachunkowo-księgowej m.in. na dokonywaniu w imieniu Zleceniodawcy zapisów księgowych, prowadzeniu ewidencji środków trwałych, dokonywaniu rozliczeń, udziału i reprezentowania Zleceniodawcy podczas audytu rocznych sprawozdań finansowych, sporządzaniu rocznych i okresowych raportów, prowadzeniu spraw związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem pracowników oraz przebiegiem pracy, przygotowywaniu dokumentacji pracowniczej, umów, aneksów, zakresów obowiązków, skierowaniu na badania lekarskie.

Wobec powyższego, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawcy nie mogą być uznane za usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i w konsekwencji nie będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

W świetle powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, w tym kwestia zastosowania bądź niezastosowania zwolnienia, na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego zdarzenia przyszłego.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Odnośnie natomiast powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin