Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-3.4012.36.2020.2.MT/ISK
z 25 marca 2020 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 stycznia 2020 r. (data wpływu 17 stycznia 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 marca 2020 r. (data wpływu 10 marca 2020 r.) w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu z dnia 26 lutego 2020 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.36.2020.1.MT (doręczone Stronie w dniu 27 lutego 2020 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wypłaconej przez Wnioskodawcę kary umownej naliczonej przez Sprzedających oraz braku prawa do odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu zapłaty kary umownej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2020 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, uzupełniony pismem z dnia 5 marca 2020 r. (data wpływu 10 marca 2020 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z dnia 26 lutego 2020 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.36.2020.1.MT (skutecznie doręczonym w dniu 27 lutego 2020 r.), dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług wypłaconej przez Wnioskodawcę kary umownej naliczonej przez Sprzedających oraz braku prawa do odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu zapłaty kary umownej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność gospodarczą w obszarze inwestycyjno-budowlanym. W szczególności działalność ta polega na nabywaniu nieruchomości oraz wznoszeniu na nich budynków usługowo-handlowych (tzw. retail parków), a następnie komercjalizacji tych budynków poprzez wynajem powierzchni handlowej.

Spółka 7 grudnia 2018 r. zawarła ze sprzedającymi (dwiema osobami fizycznymi, dalej łącznie jako: Sprzedający lub rozłącznie jako: Sprzedający 1 oraz Sprzedający 2) w formie aktu notarialnego Warunkową umowę sprzedaży, na podstawie której - po spełnieniu się określonych w tejże umowie warunków - Spółka nabyła przysługujące Sprzedającym udziały wynoszące po 34 części w prawie użytkowania wieczystego stanowiących własność Skarbu Państwa położonych w B. działek gruntu wraz ze znajdującymi się na nich, stanowiącymi odrębne nieruchomości budynkami oraz prawami z umów związanymi z ww. nieruchomością i posadowionymi na niej budynkami.

Umowa została zawarta pod następującymi warunkami:

• nieskorzystania przez A. Sp. z o.o. z prawa pierwokupu przysługującego wobec przedmiotu transakcji;
  

• przedłożenia przez Sprzedających Spółce zaświadczenia Banku wierzyciela hipotecznego w treści wskazanej w umowie warunkowej;
  

• aktualności - na dzień zawarcia umowy przyrzeczonej - wszelkich oświadczeń złożonych przez Sprzedających w umowie warunkowej;
  

• nie rozporządzeniem lub nie zaciągnięciem zobowiązań w zakresie rozporządzenia przez Sprzedających posadowioną na nieruchomości infrastrukturą na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego;
  

• księga wieczysta prowadzona dla przedmiotu umowy nie będzie zawierała wpisów w zakresie hipotek, służebności oraz zasadnych roszczeń osób trzecich;
  

• umowy najmu dotyczące przedmiotu umowy nie ulegną zmianie bez zgody kupującej Spółki;
  

• Sprzedający nie zawrą dalszych umów najmu przedmiotu umowy lub jego części.
  
  
  

Warunki powyższe - zgodnie z treścią umowy - zostały zastrzeżone na korzyść kupującej Spółki, której przyznane zostało prawo do złożenia oświadczenia o rezygnacji z któregokolwiek lub wszystkich zastrzeżonych warunków, a kupującej Spółce zostało przyznane prawo do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej nawet w sytuacji, gdy którykolwiek z zastrzeżonych warunków nie zostałby spełniony.

Jako termin zawarcia umowy przyrzeczonej wskazany został dzień 5 kwietnia 2019 r.

Ponadto, Strony postanowiły, że w przypadku odstąpienia od umowy przez Sprzedających z winy kupującej Spółki, tj. w przypadku, gdy kupująca Spółka nie stawiłaby się w umówionym miejscu i terminie do zawarcia umowy przyrzeczonej, Sprzedającym przysługuje od kupującej Spółki kara umowna w wysokości 5 713 000,00 zł, przy czym Sprzedający są uprawnieni do zaliczenia na poczet powyższej kary umownej otrzymanej już wpłaty łącznej w tej samej wysokości.

Częściowo cena została uiszczona w wysokości 5 713 000,00 zł w terminie do 10 grudnia 2018 r. (wpłata 3 100 000,00 zł została dokonana przez kupującą Spółkę przed zawarciem umowy warunkowej, zaś kwota 2 613 000,00 zł została uregulowana w terminie trzech dni od dnia zawarcia umowy warunkowej), zaś pozostała część ceny w wysokości 32 601 500,00 zł miała zostać wpłacona najpóźniej na dwa dni robocze przed planowanym terminem zawarcia umowy przyrzeczonej. Łącznie cena przedmiotu transakcji ustalona została na 38 314 500,00 zł z podatkiem VAT (brutto).

Aktem notarialnym z 13 marca 2019 r. - Zmiana warunkowej umowy sprzedaży – Sprzedający i kupująca Spółka ustalili nowy termin zawarcia umowy przyrzeczonej na 27 czerwca 2019 r. utrzymując przy tym, iż umowa przyrzeczona zostanie zawarta pod warunkiem nieskorzystania przez A. z prawa pierwokupu co do przedmiotu umowy. Jednocześnie, w związku z przesunięciem terminu zawarcia umowy przyrzeczonej kupująca Spółka zobowiązała się na poczet ceny zapłacić kolejną zaliczkę w kwocie 2 460 000,00 zł z podatkiem VAT (tj. po 1 230 000,00 zł z podatkiem VAT zostało zapłacone każdemu ze Sprzedających) w terminie do 8 kwietnia 2019 r. Sprzedającemu 1 oraz w terminie do 15 kwietnia 2019 r. Sprzedającemu 2. Termin zapłaty pozostałej części ceny ustalony w umowie warunkowej nie uległ natomiast zmianie.

Ponadto, strony postanowiły, że opisana powyżej kwota 2 460 000,00 zł powiększa karę umowną wskazaną w umowie warunkowej. Tym samym, kara umowna odpowiadająca wpłaconej zaliczce wynosiła w konsekwencji 8 173 000,00 zł.

W związku z niewykonaniem przez kupującą Spółkę umowy warunkowej, w części dotyczącej zapłaty, stosownie do zobowiązania wynikającego z umowy warunkowej pozostałej części ceny przedmiotu umowy - Sprzedający, oświadczeniem z 27 czerwca 2019 r., odstąpili od zawarcia umowy przyrzeczonej i na poczet przysługującej Sprzedającym kary umownej w łącznej wysokości 8 173 000,00 zł zaliczyli otrzymane już wpłaty w tej wysokości.

Następnie, aktem notarialnym z 4 października 2019 r. Sprzedający i kupująca Spółka, w celu wyeliminowania ewentualnego sporu, co do wysokości kary umownej należnej Sprzedającym od kupującej Spółki, w związku z niewywiązaniem się z zobowiązań zaciągniętych przez kupującą Spółkę w umowie warunkowej, czyniąc sobie wzajemne ustępstwa, zawierając ugodę, dokonali miarkowania kary umownej, uznając za adekwatną karę umowną w wysokości 4 920 000,00 zł z podatkiem VAT. Strony postanowiły ponadto, że z zatrzymanej przez Sprzedających na poczet kary umownej łącznej kwoty 8 173 000,00 zł, Sprzedający zatrzymują - jako bezsporną karę umowną w wysokości 4 920 000,00 zł (obejmuje podatek VAT) należną Im wobec niewykonania przez kupującą Spółkę z Jej winy warunkowej umowy sprzedaży, zaś pozostała część z zatrzymanej kwoty, tj. 3 253 000,00 zł (obejmuje podatek VAT) podlega zwrotowi na rzecz kupującej Spółki, przy czym kwota ta zostanie zarachowana na poczet ceny sprzedaży (jako zadatek) wynikającej z powtórnie zawartej tego samego dnia (4 października 2019 r.) warunkowej umowy sprzedaży obejmującej swoim zakresem ten sam przedmiot, co umowa zawarta 7 grudnia 2018 r. Podkreślenia przy tym wymaga, że cena wynikająca z zawartej powtórnie 4 października 2019 r. warunkowej umowy sprzedaży ustalona została na taką samą, jak wynikająca z warunkowej umowy sprzedaży zawartej 7 grudnia 2018 r. kwotę, tj. na 38 314 500,00 zł brutto (z podatkiem VAT).

Aktem notarialnym (ugodą) z 4 października 2019 r. Strony ustaliły ponadto, że kupująca Spółka wystąpi o interpretację indywidualną w zakresie obejmującym zagadnienie opodatkowania kary umownej podatkiem VAT.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 5 marca 2020 r. (data wpływu 10 marca 2020 r.) Wnioskodawca wskazał, że w związku z niewykonaniem przez Kupującego umowy warunkowej (brak zapłaty pozostałej części ceny w określonym terminie, mimo iż termin był przedłużany na korzyść Kupującego) Sprzedający nie uzyskali planowanego dochodu. Według oświadczenia Sprzedających, mając na uwadze sprzedaż nieruchomości, a w konsekwencji uzyskanie umówionego wynagrodzenia, planowali oni poczynić znaczne nakłady inwestycyjne. Sprzedający zmuszeni byli do zweryfikowania swoich planów biznesowych związanych z nabyciem nieruchomości pod lokalizację kolejnych galerii handlowych. Brak możliwości nabycia nieruchomości pod kolejne inwestycje, ich komercjalizację i sprzedaż wywołało u Sprzedających, według ich oświadczenia, znaczną szkodę finansową szacowaną na kwotę ok 10 000 000,00 zł (słownie: dziesięć milionów złotych 00/100).

Należy podkreślić, iż Strony dążąc do pełnego wywiązania się z umowy warunkowej wydłużyły termin na spełnienie umownych warunków, co ostatecznie nie nastąpiło. W dniu zaliczenia zaliczek na poczet kary umownej (z winy Kupującej) przez Sprzedających Strony nie porozumiały się co do zawarcia ugody (rozwiązania przedwstępnej umowy sprzedaży, ugoda w związku z odstąpieniem od warunkowej umowy sprzedaży). Pełną odpowiedzialność za niewykonanie umowy warunkowej ponosi Kupująca Spółka.

Sprzedający oraz Kupujący (dalej: Strony) postanowienia odnoszące się do kary umownej unormowali w następujący sposób:

1. W umowie z dnia 7 grudnia 2018 r. „Warunkowa umowa sprzedaży” zawartej w formie aktu notarialnego określili „Umowne prawo odstąpienia i kary umowne” w ten sposób, że:
   • § 12: „Strony umawiają się, że sprzedającym przysługuje umowne prawo odstąpienia od niniejszej umowy w przypadku, gdy kupująca spółka nie stawi się w umówionym miejscu i terminie do zawarcia umowy przeniesienia prawa w wykonaniu niniejszej warunkowej umowy sprzedaży.”;
     
   • § 13: 1. W przypadku odstąpienia od niniejszej umowy przez sprzedających z winy kupującej spółki, to jest w przypadku, gdy kupująca spółka nie stawi się w umówionym miejscu i terminie do zawarcia umowy przenoszącej prawa w wykonaniu niniejszej warunkowej umowy sprzedaży, sprzedającym przysługuje od kupującej spółki kara umowna w wysokości 5 713 000,00 zł (pięć milionów siedemset trzynaście tysięcy złotych), przy czym sprzedający są uprawnieni do zaliczenia na poczet powyższej kary umownej otrzymanej już wpłaty łącznej w tej samej wysokości.
     2. W przypadku gdy do zawarcia umowy przenoszącej prawa w wykonaniu niniejszej warunkowej umowy sprzedaży nie dojdzie z winy sprzedających, w szczególności gdy sprzedający nie stawią się w umówionym miejscu i terminie do zawarcia umowy przenoszącej prawa, kupującej spółce przysługuje według własnego wyboru prawo odstąpienia od umowy w terminie 3 dni od dnia upływu terminu do zawarcia umowy przenoszącej prawa i żądanie zwrotu od sprzedających solidarnie uiszczonej zaliczki oraz zapłaty przez sprzedających solidarnie kary umownej w wysokości w wysokości 5 713 000,00 zł lub roszczenie o zawarcie umowy przenoszącej prawa w wykonaniu niniejszej warunkowej umowy sprzedaży - kara umowna w wysokości 20 000,00 zł (dwadzieścia tysięcy złotych), za każdy dzień zwłoki w zawarciu tej umowy, w szczególności z powodu niestawiennictwa sprzedających lub jednego z nich, przy czym każdy ze sprzedających może działać przez pełnomocnika.
     3. Strony postanawiają, że sprzedający za wszystkie zobowiązania w niniejszej umowie odpowiadają solidarnie i każdy z nich ponosi odpowiedzialność za niedotrzymanie warunków umowy przez drugiego z nich.”
2. W umowie z dnia 13 marca 2019 r. „Zmiana warunkowej umowy sprzedaży” zawartej w formie aktu notarialnego wskazali, iż wobec zmiany terminu zawarcia umowy przenoszącej Kupujący zobowiązuje się na poczet ceny zapłacić Sprzedającym kolejną zaliczkę łącznie kwotę 2 460 000,00 zł (dwa miliony czterysta sześćdziesiąt tysięcy złotych) z podatkiem VAT, tj. po 1 230 000,00 zł (jeden milion dwieście trzydzieści tysięcy złotych) z podatkiem VAT na rachunki bankowe Sprzedających do dnia 15 kwietnia 2019 r. (Sprzedający 1) i do dnia 9 kwietnia 2019 r. (Sprzedający 2). Ponadto Strony postanowiły, że zapłata pozostałej części ceny nastąpi zgodnie z ustaleniami poczynionymi w warunkowej umowie sprzedaży z dnia 7 grudnia 2018 roku z tą jedynie zmianą, że kwota do zapłaty zostanie pomniejszona o wyżej podane wartości (2 460 000,00 zł), które zostaną zapłacone na podstawie niniejszej zmiany umowy.
   W przedmiotowej umowie zmieniającej postanowienia Warunkowej umowy sprzedaży z dnia 7 grudnia 2018 r. w zakresie kary umownej w § 4 wskazali, iż: „Strony umawiają się, że powyższa kwota łączna 2 460 000,00 zł powiększa karę umowną, o której mowa w § 13 warunkowej umowy sprzedaży z dnia 7 grudnia 2018 roku”.
   
3. W umowie z dnia 4 października 2019 r. „Umowa ugody - rozwiązanie przedwstępnej umowy sprzedaży” zawartej w formie aktu notarialnego zawarli następujące postanowienia w § 3: „Sprzedający oraz Kupujący eliminując ewentualny spór co do wysokości kary umownej należnej Sprzedającym od Kupującego w związku z odstąpieniem Sprzedających (poprzez złożone oświadczenie w dniu 27 czerwca 2019 r. w formie aktu notarialnego) od warunkowej umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym z dnia 7 grudnia 2018 roku zmienionej zmianą warunkowej umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym dnia 13 marca 2019 roku z winy Kupującego, czyniąc sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego i na podstawie art. 917 kodeksu cywilnego niniejszym dokonują miarkowania kary umownej wymierzonej w związku z wyżej opisanym odstąpieniem od warunkowej umowy sprzedaży z winy Kupującej (Spółki), uznając zgodnie za adekwatną karę umowną w wysokości 4 920 000,00 zł (cztery miliony dziewięćset dwadzieścia tysięcy złotych) z podatkiem VAT. Wobec powyższego Sprzedający oraz Kupujący umawiają się, że:
   
   
   • z zatrzymanej na poczet kary umownej łącznej kwoty 8 173 000,00 zł Sprzedający zatrzymują - jako bezsporną karę umowną w wysokości 4 920 000,00 zł (obejmuje podatek VAT) należną im wobec niewykonania przez Kupującego z winy tej spółki (Kupującego) warunkowej umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym dnia 7 grudnia 2018 roku zmienionej zmianą warunkowej umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym dnia 13 marca 2019 roku;
     
   • pozostała część z zatrzymanej kwoty 8 173 000,00 zł, to jest kwota 3 253 000,00 zł (obejmuje podatek VAT) podlega zwrotowi na rzecz Kupującej, z tym jednak zastrzeżeniem, że zostanie zarachowana na poczet ceny sprzedaży objętej tym aktem notarialnym i stosownie do dalszych ustaleń poczynionych w tej umowie będzie stanowić zadatek uiszczony przy zawarciu umowy sprzedaży w rozumieniu przepisu art. 394 kodeksu cywilnego;
     
   • Sprzedający wystawią faktury VAT korygujące do wcześniej wystawionych faktur VAT, na co Kupujący wyraża zgodę i oświadcza, że faktury VAT korygujące wystawione przez Sprzedających zostaną przez Spółkę podpisane i odesłane, Sprzedający wystawią następnie faktury VAT na kwotę wskazaną powyżej, tj. 3 253 000,00 zł”.
   
   
   

Kupujący (Spółka) nie wykonał zawartej Umowy warunkowej w części dotyczącej zapłaty, stosownie do zobowiązania wynikającego z umowy warunkowej, pozostałej części ceny przedmiotu umowy na rzecz Sprzedających (nie wywiązała się z warunku umowy wskazanego w § 15 Warunkowej umowy sprzedaży). Kupująca pozostałą część ceny przedmiotu umowy była zobowiązana - według swojego wyboru - wpłacić najpóźniej na dwa dni robocze przed planowanym terminem zawarcia umowy przenoszącej przedmiot umowy - w części wskazanej przez wierzyciela hipotecznego na rachunek bankowy wskazany przez tego wierzyciela w celu całkowitej spłaty zobowiązania Sprzedających, wobec tego wierzyciela, w pozostałej części po połowie na rachunki bankowe Sprzedających, albo w całości na specjalny rachunek depozytowy notariusza, z tym zastrzeżeniem, że w tym wariancie przed zawarciem przyrzeczonej umowy sprzedaży miał zostać sporządzony protokół przyjęcia środków pieniężnych do depozytu zobowiązujący notariusza do wypłaty środków w części wskazanej przez wierzyciela hipotecznego na rachunek bankowy wskazany przez tego wierzyciela w celu całkowitej spłaty zobowiązania Sprzedających wobec tego wierzyciela, w pozostałej części po połowie na rachunki bankowe Sprzedających, przy czym wypłata nastąpić miała pod warunkiem i po uprzednim sporządzeniu przez strony w formie notarialnej - u notariusza deponującego pieniądze - protokołu przekazania przez Sprzedających - Kupującej spółce zaświadczenia wydanego przez Bank - wierzyciela hipotecznego, w którym bank stwierdzi wygaśnięcie zobowiązań zabezpieczonych hipoteką i wyrazi zgodę na wykreślenie hipoteki, najpóźniej do następnego dnia roboczego po dniu sporządzenia tego protokołu. Strony umówiły się, że o terminie przekazania wyżej opisanego dokumentu i sporządzenia notarialnego protokołu przekazania Sprzedający zawiadomią Kupującą spółkę e-mailem na adres wskazany w akcie notarialnym co najmniej na dwa dni robocze przed planowanym terminem spotkania i postanowiły, że w przypadku, gdy Kupująca spółka nie stawi się do odbioru dokumentu, Sprzedający sporządzą jednostronny protokół stawiennictwa w celu przekazania dokumentu, przy czym sam dokument zostanie przekazany notariuszowi w celu doręczenia Kupującej spółce przesyłką poleconą na adres spółki wskazany w komparycji. Dowodem wystarczającym na sporządzenie jednostronnego protokołu, o którym mowa wyżej, miało być okazanie elektronicznego (bez podpisu) dowodu wysłania e-maila z wezwaniem do odbioru dokumentu. Jednostronny protokół stawiennictwa w celu przekazania dokumentu stanowić miał podstawę zwolnienia depozytu na rzecz Sprzedających.

Sprzedający w dniu 27 czerwca 2019 r., tj. w dacie, w której miało nastąpić zawarcie umowy przenoszącej prawa do przedmiotu umowy, złożyli w formie aktu notarialnego (przed notariuszem, który miał przeprowadzić czynności ww. umowy) oświadczeniem, iż wobec niewykonania przez spółkę Kupującą umowy warunkowej, w części zapłaty stosownie do zobowiązania podjętego przez spółkę w tej umowie - odstąpili od zawarcia umowy przenoszącej w wykonaniu wyżej powołanej warunkowej umowy sprzedaży z winy kupującej spółki, która naruszyła warunek umowy zawarty w jej treści w § 15 i na poczet przysługującej im łącznej kary umownej w wysokości 8 173 000,00 zł (osiem milionów sto siedemdziesiąt trzy tysiące złotych) zaliczyli otrzymane już wpłaty w tej samej wysokości.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, iż wpłacone zaliczki stały się dla Stron karą umowną w dniu 27 czerwca 2019 r. (w chwili złożenia oświadczenia).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy opodatkowaniu podatkiem VAT podlega kara umowna, którą Wnioskodawca wypłacił Sprzedającym, a tym samym, czy wypłaconą karę umowną potraktować można jako zdarzenie (zakup usług lub zakup towarów lub inne zdarzenie) opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z tytułu którego Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego?

Zdaniem Wnioskodawcy, naliczenie przez Sprzedających wobec Wnioskodawcy (kupującej Spółki) kary umownej w opisanych powyżej okolicznościach nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług i - wobec powyższego - nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, usługą jest każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.

Uznanie danej czynności za usługę w świetle ustawy o VAT jest możliwe tylko w razie uznania, że w konsekwencji zobowiązania, w wyniku którego usługa zostaje świadczona, usługobiorca odnosi korzyści z danego zdarzenia oraz uznanie, że świadczącemu usługę z tytułu jej wykonania przysługuje świadczenie wzajemne ze strony świadczeniobiorcy w postaci wynagrodzenia.

Z treści przywołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też należy stwierdzić, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym muszą być spełnione następujące warunki: - w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia, - świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę, oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Kary umowne, stosowane na podstawie art. 483 § 1 ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.), nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną). Zgodnie z tym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Jak stanowi art. 484 § 1 Kodeksu cywilnego - w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Zatem kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem wprowadzanym do umów, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy. Kara umowna może dotyczyć niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania jak również innych wyraźnie wskazanych w umowie okoliczności.

Kara umowna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia.

Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz treści powołanych przepisów pozwala na stwierdzenie, że kara pieniężna, którą Spółka faktycznie wypłaciła na rzecz Sprzedających (została zarachowana z zaliczek wpłaconych Sprzedającym przez Spółkę) nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Sprzedających. Tak więc nie będzie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą przez kupującą Spółkę określonej kwoty pieniężnej a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że zapłata tych kwot będzie miała związek z realizacją czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że kwota kary umownej nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie stanowiła zapłaty za usługi lub towary, których nabycie podlegałoby opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym Sprzedający - nie realizując na rzecz Spółki - żadnej czynności opodatkowanej podatkiem VAT, nie powinni wystawiać faktury, na której wykazaliby taki podatek, a Spółce nie przysługiwałoby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadku zapłaty kary umownej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106) - zwanej dalej „ustawą o VAT” - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…) – art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy o VAT – przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Co się zaś tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa o VAT nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność gospodarczą w obszarze inwestycyjno-budowlanym. Działalność ta polega na nabywaniu nieruchomości oraz wznoszeniu na nich budynków usługowo-handlowych, a następnie komercjalizacji tych budynków poprzez wynajem powierzchni handlowej. Spółka 7 grudnia 2018 r. zawarła ze Sprzedającymi Warunkową umowę sprzedaży, na podstawie której - po spełnieniu się określonych w tejże umowie warunków - Spółka nabyła przysługujące Sprzedającym udziały wynoszące po 34 części w prawie użytkowania wieczystego działek gruntu wraz ze znajdującymi się na nich, stanowiącymi odrębne nieruchomości budynkami oraz prawami z umów związanymi z ww. nieruchomością i posadowionymi na niej budynkami. Umowa została zawarta pod następującymi warunkami: nieskorzystania A. Sp. z o.o. z prawa pierwokupu przysługującego wobec przedmiotu transakcji; przedłożenia przez Sprzedających Spółce zaświadczenia Banku wierzyciela hipotecznego w treści wskazanej w umowie warunkowej; aktualności - na dzień zawarcia umowy przyrzeczonej - wszelkich oświadczeń złożonych przez Sprzedających w umowie warunkowej; nie rozporządzeniem lub nie zaciągnięciem zobowiązań w zakresie rozporządzenia przez Sprzedających posadowioną na nieruchomości infrastrukturą na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego; księga wieczysta prowadzona dla przedmiotu umowy nie będzie zawierała wpisów w zakresie hipotek, służebności oraz zasadnych roszczeń osób trzecich; umowy najmu dotyczące przedmiotu umowy nie ulegną zmianie bez zgody kupującej Spółki oraz Sprzedający nie zawrą dalszych umów najmu przedmiotu umowy lub jego części.

Zgodnie z treścią umowy warunki zostały zastrzeżone na korzyść kupującej Spółki, której przyznane zostało prawo do złożenia oświadczenia o rezygnacji z któregokolwiek lub wszystkich zastrzeżonych warunków, a kupującej Spółce zostało przyznane prawo do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej nawet w sytuacji, gdy którykolwiek z zastrzeżonych warunków nie zostałby spełniony. Jako termin zawarcia umowy przyrzeczonej wskazany został dzień 5 kwietnia 2019 r. Strony postanowiły, że w przypadku odstąpienia od umowy przez Sprzedających z winy kupującej Spółki, Sprzedającym przysługuje od kupującej Spółki kara umowna w wysokości 5 713 000 zł, przy czym Sprzedający są uprawnieni do zaliczenia na poczet powyższej kary umownej otrzymanej już wpłaty łącznej w tej samej wysokości. Pozostała część ceny w wysokości 32 601 500 zł miała zostać wpłacona najpóźniej na dwa dni robocze przed planowanym terminem zawarcia umowy przyrzeczonej. Łącznie cena przedmiotu transakcji ustalona została na 38 314 500 zł brutto. Dnia 13 marca 2019 r. - Zmiana warunkowej umowy sprzedaży – Sprzedający i kupująca Spółka ustalili nowy termin zawarcia umowy przyrzeczonej na 27 czerwca 2019 r. Jednocześnie, w związku z przesunięciem terminu zawarcia umowy przyrzeczonej kupująca Spółka zobowiązała się - na poczet ceny zapłacić kolejną zaliczkę w kwocie 2 460 000 zł z podatkiem VAT. Termin zapłaty pozostałej części ceny ustalony w umowie warunkowej nie uległ natomiast zmianie. Strony postanowiły, że opisana powyżej kwota 2 460 000 zł powiększa karę umowną wskazaną w umowie warunkowej. Tym samym, kara umowna odpowiadająca wpłaconej zaliczce wynosiła w konsekwencji 8 173 000 zł.

W związku z niewykonaniem przez kupującą Spółkę umowy warunkowej, poprzez nie dokonanie zapłaty pozostałej części ceny przedmiotu umowy - Sprzedający, oświadczeniem z 27 czerwca 2019 r., odstąpili od zawarcia umowy przyrzeczonej i na poczet przysługującej Sprzedającym kary umownej w łącznej wysokości 8 173 000 zł zaliczyli otrzymane już wpłaty w tej wysokości. Tym samym z dniem 27 czerwca 2019 r. wpłacone zaliczki stały się dla Stron karą umowną.

Aktem notarialnym z 4 października 2019 r. Sprzedający i kupująca Spółka, w celu wyeliminowania ewentualnego sporu, co do wysokości kary umownej należnej Sprzedającym od kupującej Spółki, w związku z niewywiązaniem się ze zobowiązań zaciągniętych przez kupującą Spółkę w umowie warunkowej, czyniąc sobie wzajemne ustępstwa, zawarli ugodę, dokonali miarkowania kary umownej, uznając za adekwatną karę umowną w wysokości 4 920 000 zł z podatkiem VAT. Strony postanowiły ponadto, iż z zatrzymanej przez Sprzedających na poczet kary umownej łącznej kwoty 8 173 000 zł, Sprzedający zatrzymują - jako bezsporną karę umowną w wysokości 4 920 000 zł (obejmuje podatek VAT) należną Im wobec niewykonania przez kupującą Spółkę z Jej winy warunkowej umowy sprzedaży, zaś pozostała część z zatrzymanej kwoty, tj. 3 253 000 zł (obejmuje podatek VAT) podlega zwrotowi na rzecz kupującej Spółki, przy czym kwota ta zostanie zarachowana na poczet ceny sprzedaży (jako zadatek) wynikającej z powtórnie zawartej tego samego dnia (4 października 2019 r.) warunkowej umowy sprzedaży obejmującej swoim zakresem ten sam przedmiot, co umowa zawarta 7 grudnia 2018 r.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą opodatkowania podatkiem VAT kary pieniężnej, którą Wnioskodawca wypłacił Sprzedającym oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wypłaty tej kwoty.

W przedmiotowej sprawie zagadnieniem wymagającym interpretacji jest ustalenie czy wypłacona przez Wnioskodawcę kara pieniężna z tytułu niewywiązania się ze zobowiązań zaciągniętych przez Wnioskodawcę zawartych w umowie warunkowej, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
  

• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  
  

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przystępując do rozstrzygnięcia ww. kwestii należy wyjaśnić w kontekście wątpliwości Wnioskodawcy, że przepisy podatkowe nie definiują pojęcia odszkodowania. W tym zakresie należy zatem posiłkować się przepisami prawa cywilnego.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145 z późn. zm.), rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kodeksu cywilnego) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego).

W myśl postanowień art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują natomiast przepisy Działu II Kodeksu cywilnego - „Skutki niewykonania zobowiązań”.

Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis wprowadzający karę umowną ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Kara umowna może obejmować trzy grupy zdarzeń, a mianowicie: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania oraz konkretne uchybienia w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Ma na celu „naprawienie szkody”, a więc należy uznać, że jest ona swoistą postacią odszkodowania.

Istotą kary umownej jest bowiem rekompensata, zadośćuczynienie. Nie jest to płatność za świadczenie, lecz wyrównanie wyrządzonej szkody. Brak jest zatem ekwiwalentności, wzajemności jaka zachodzi pomiędzy świadczeniem usługi a wynagrodzeniem za te usługi. Otrzymana kara umowna nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podmiotu, który je otrzymuje. Z uwagi na powyższe regulacje prawne należy wskazać, że kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań.

W świetle przedstawionej treści wniosku i przywołanych przepisów należy stwierdzić, że wypłacona przez Wnioskodawcę kara umowna z tytułu niezrealizowania warunków warunkowej umowy sprzedaży, co doprowadziło do odstąpienia od zrealizowania umowy przyrzeczonej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Kwota ta nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Z wniosku wynika, że w dniu 13 marca 2019 r. doszło do zmiany warunkowej umowy sprzedaży – Sprzedający i Wnioskodawca ustalili nowy termin zawarcia umowy przyrzeczonej, tj. 27 czerwca 2019 r. i w związku z tym Wnioskodawca wpłacił kolejną zaliczkę w kwocie 2 460 000 zł. Jednakże, jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca nie dokonał zapłaty w terminie ustalonym w warunkowej umowie sprzedaży pozostałej części ceny przedmiotu umowy. W wyniku powyższego, nie doszło do zawarcia z Wnioskodawcą umowy przyrzeczonej. W konsekwencji tego, Sprzedający postanowili odstąpić od zawarcia z Wnioskodawcą i na poczet przysługującej im kary umownej zatrzymali kwotę o wartości 8 173 000 zł, która to kwota następnie w wyniku zawartego porozumienia została zmniejszona. Sprzedający nie uzyskali planowanego dochodu, który miał być przeznaczony na nakłady inwestycyjne w związku z realizacją planów biznesowych co w konsekwencji spowodowało znaczną szkodę finansową dla Sprzedających.

W przedmiotowej sprawie uznać należy, że wypłacona przez Wnioskodawcę kwota pełni rolę rekompensaty i sprowadza się do naprawienia szkody powstałej u Sprzedających w związku z niedochowaniem warunków umowy warunkowej sprzedaży i niepodpisaniem umowy przyrzeczonej sprzedaży. Wypłacona przez Wnioskodawcę kwota posiada zatem cechy rekompensaty za poniesioną przez Sprzedających szkodę.

Tym samym należy stwierdzić, że wypłacona przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej ugody kwota w wysokości 4 920 000 zł, spełnia funkcję odszkodowawczą i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym, kwota ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnośnie przysługującego Wnioskodawcy, jako Kupującemu, prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktury dokumentującej wypłatę kary pieniężnej wskazać należy, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 tej ustawy.

Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Jak już zostało wcześniej wskazane, kara pieniężna wypłacona przez Wnioskodawcę na rzecz Sprzedających jest formą rekompensaty za wyrządzoną szkodę, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji powyższego mając na uwadze treść art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, Wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wypłatę kary pieniężnej, ponieważ stanowi ona czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Stosownie do § 2 ww. artykułu przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.