INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 01 lutego 2011r. (data wpływu 04 lutego 2011r.) uzupełnionym pismami z dnia 18 kwietnia 2011r. (data wpływu 22 kwietnia 2011r.) oraz z dnia 2 maja 2011r. i 5 maja 2011r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania wystawionej faktury VAT i skorygowania deklaracji VAT, w której ta faktura została rozliczona – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 lutego 2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania wystawionej faktury VAT i skorygowania deklaracji VAT, w której ta faktura została rozliczona. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 kwietnia 2011r. (data wpływu 22 kwietnia 2011r.) będącym odpowiedzią na wezwanie nr IBPP1/443-234/11/AZ z dnia 7 kwietnia 2011r. oraz pismami z dnia 2 maja 2011r. i 5 maja 2011r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zaistniałego stanu faktycznego:

Wnioskodawca jako Partner, zawarł w dniu 23.04.2008r. umowę konsorcjum ze Spółką z o.o. jako Liderem Konsorcjum. Przedmiotem umowy konsorcjum było wykonanie dla Zamawiającego zadania pn „(…)”. Zapłata za inwestycje dokonywana była przez Zamawiającego na rachunek bankowy Lidera Konsorcjum, który z wpłaconej przez Zamawiającego kwoty w pierwszej kolejności pokrywał zobowiązania i nakłady wspólnie zaciągnięte przez strony konsorcjum w trakcie realizacji inwestycji, a następnie faktury miesięcznie wystawione przez Wnioskodawcę.

W m-cu styczniu 2009r. Lider Konsorcjum dokonał jednostronnego rozliczenia wykonanych przez Wnioskodawcę robót w ramach realizacji przedmiotowej inwestycji i w rozliczeniu tym uwzględnił koszty innych podwykonawców oraz opłatę naliczoną przez Zamawiającego z tytułu kosztów gazu.

Wnioskodawca nie zgodził się z przedstawionym rozliczeniem i wystawił dla Lidera w dniu 25.03.2009r. fakturę VAT nr 11/03/2009 wystawioną na kwotę 99 944,84 zł brutto tj. 81 922,00 zł plus podatek VAT w kwocie 18 022,84 zł. Faktura ta została zaksięgowana i przesłana do Lidera. Jednak faktura ta została zwrócona do Wnioskodawcy bez zaksięgowania przez Lidera Konsorcjum i stanowisko tej spółki nie uległo zmianie, która 3-krotnie zwracała przysyłaną jej fakturę VAT nr 11/03/2009 z dnia 25.03.2009r.

Ostatecznie Lider Konsorcjum nie zaksięgował wystawionej przez Wnioskodawcę faktury VAT nr 11/03/2009 z dnia 25.03.2009r. wystawionej na kwotę 99 944,84 zł, jak i jako Lider nie dokonał całościowego rozliczenia umowy konsorcjum.

Taki stan rzeczy, a zwłaszcza brak ostatecznego rozliczenia przez strony inwestycji realizowanej w ramach umowy konsorcjum z dnia 23.04.2008r., potwierdza brak podstawy wystawienia przez Wnioskodawcę faktury VAT nr 11/03/2009 z dnia 25.03.2009r. na kwotę 99 944,84 zł.

Wnioskodawca wskazuje, że oryginał faktury obecnie znajduje się w posiadaniu wystawcy i choć należność z niej wynikająca została zarachowana na przychody należne roku podatkowego 2009 a podatek VAT z niej wynikający wykazany w deklaracji VAT-7 za okres IV/2009, nie została nigdy zaakceptowana przez odbiorcę, z czym Wnioskodawca, w świetle prowadzonej korespondencji, zmuszony jest się zgodzić.

Uzupełniając opis stanu faktycznego w piśmie z dnia 18 kwietnia 2011r. Wnioskodawca dodatkowo wskazał, iż realizacja zadania pn „(…)” jest robotą budowlaną. W ramach inwestycji wykonane zostały przez Wnioskodawcę roboty budowlane, ale nie były one przez niego bezpośrednio zgłaszane do odbioru, gdyż zgłoszenia tego dokonywał Lider Konsorcjum bezpośrednio Zamawiającemu. Faktyczna wartość wykonanych przez Wnioskodawcę robót ustalona została przez Lidera Konsorcjum na podstawie wykonanego przez niego jednostronnego rozliczenia.

Wnioskodawca dodaje również, iż w przedmiotowym wniosku została podana faktura VAT nr 11/03/09 z dn. 25.03.2009r. wystawiona na kwotę 99 944,84 zł brutto tj. 81 922,00 zł plus 22% podatek VAT i kwota ta stanowiła różnicę pomiędzy ustaloną przez Lidera Konsorcjum wartością wykonanych przez Wnioskodawcę robót na łączną kwotę 377 322,00 zł netto, a wystawionymi wcześniej przez Wnioskodawcę fakturami i zaksięgowanymi przez Lidera Konsorcjum fakturami VAT wystawionymi na łączną kwotę 295 400,00 zł netto.

W uzupełnieniu przedmiotowego wniosku Wnioskodawca dodaje, iż faktura VAT nr 11/03/09 z dn. 25.03.2009r. została wystawiona tytułem faktycznie wykonanych przez niego robót budowlanych.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, iż na podstawie zawartej umowy konsorcjum, jako jej członek ponosi na zewnątrz pełną i solidarną odpowiedzialność za całość podjętych wspólnie zobowiązań w stosunku do Zamawiającego i wszelkich osób trzecich. Z wpłaconej przez Zamawiającego kwoty tytułem wynagrodzenia w pierwszej kolejności pokrywane miały być zobowiązania i nakłady wspólnie zaciągnięte bądź poniesione przez strony w trakcie prowadzonej inwestycji. Podstawą ustalenia części przypadającej Wnioskodawcy – jako Partnerowi, miała być miesięczna faktura wystawiona przez Wnioskodawcę Liderowi. Lider Konsorcjum dokonał jednostronnego rozliczenia wykonanych przez Wnioskodawcę robót i ustaloną przez niego kwotę tych robót pomniejszył o naliczoną opłatę przez Zamawiającego z tytułu kosztów gazu oraz o koszty, które poniósł Lider Konsorcjum w związku w wykonanymi przez Wnioskodawcę robotami. Rozliczenie to było podstawą do nie przyjęcia i nie zaksięgowania przez Lidera Konsorcjum wystawionej przez Wnioskodawcę faktury VAT nr 11/03/09 z dn. 25.03.2009r.

W kolejnym uzupełnieniu przedmiotowego wniosku Wnioskodawca poinformował, że przedmiotowa faktura VAT nr 11/03/09 z dnia 25.03.2009r. wystawiona na kwotę 99.944,84zł (brutto) na rzecz Lidera Konsorcjum dotyczyła wykonanych przez Wnioskodawcę robót zgodnie z zawartą Umową konsorcjum z dnia 23.04.2008r. Wnioskodawca wskazuje również, że potwierdzeniem wykonania robót był jednostronny protokół odbioru robót z dnia 25.03.2009r., który wraz z fakturą VAT nr 11/03/2009 nie został podpisany i zaakceptowany przez Lidera Konsorcjum.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji możliwe jest skorygowanie deklaracji podatkowych, tak w zakresie podatku dochodowego za rok 2009, jak i podatku od towarów i usług za m-c IV/2009, poprzez uznanie, że faktura została faktycznie anulowana, a przychody w niej wykazane były przychodami nienależnymi i nie podlegającymi opodatkowaniu, ani podatkiem dochodowym, ani podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zważywszy na treść pisma Ministerstwa Finansów z dnia 8 czerwca 1996r. (nr PP1-7210-220/95/ER) w sytuacji, kiedy sporządzona faktura nie zostanie wprowadzona do obrotu prawnego, nie rodzi ona obowiązku podatkowego. Stanowisko takie potwierdza wyrok NSA z 19 grudnia 2000r. (sygn. akt nr III SA 1715/99). W tej sytuacji możliwe jest skorygowanie deklaracji podatkowych i obliczenie podatku dochodowego za rok 2009 oraz podatku VAT za kwiecień 2009 rok bez należności wynikających z przedmiotowej faktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) zwanej dalej ustawą o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast jak wynika z art. 8 ust. 1 powołanej ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Z kolei obowiązek podatkowy w świetle art. 19 ust. 1 ustawy o VAT powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

W myśl art. 19 ust. 11 ustawy o VAT jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Jednakże, mając na uwadze zapisy art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. d ustawy o VAT, obowiązek podatkowy z tytułu usług budowlanych lub budowlano-montażowych powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi. Zauważyć należy w tym miejscu, iż powyższy przepis stosuje się również do usług przyjmowanych częściowo, których odbiór jest dokonywany na podstawie protokołów zdawczo-odbiorczych (art. 19 ust. 14 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl natomiast art. 108 ust. 1 cyt. ustawy w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b.

Faktura VAT jest zatem dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji, zdarzenia gospodarczego. Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi, a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura VAT jedynie sporządzona, a nie wprowadzona do obrotu prawnego (faktura anulowana), nie jest zatem fakturą wystawioną w rozumieniu wyżej cytowanego przepisu prawnego i nie stanowi podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji anulowania faktury VAT podatnik nie wykazuje wartości w niej zawartych w deklaracji VAT.

W myśl § 11 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28.11.2008r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2008r. Nr 212 poz. 1337 z póżn. zm.) w przypadkach określonych w art. 19 ust. 10, ust. 13 pkt 1-5 i 7-11, ust. 16a oraz ust. 16b ustawy o VAT, fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Natomiast w ust. 2 wskazano, iż faktury, o których mowa w ust. 1 tegoż rozporządzenia, nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Żaden z przepisów ustawy ani rozporządzenia nie zawiera jednak regulacji odnoszących się do możliwości anulowania wystawionej przez podatnika faktury VAT. Niemniej jednak w praktyce dopuszczalne jest – w drodze wyjątku - anulowanie faktury sprowadzające się do przekreślenia oryginału i kopii faktury oraz dokonaniu na nich adnotacji uniemożliwiających ich powtórne wykorzystanie. Wówczas sprzedawca powinien przechowywać oryginał i kopię faktury wraz z wyjaśnieniem.

Biorąc pod uwagę obowiązujący stan prawny, należy stwierdzić, że podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi oraz w przypadku otrzymania zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Faktura VAT jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury VAT zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt sprzedaży określonych towarów lub usług lub też otrzymanie zaliczki.

Mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż możliwe jest, w drodze wyjątku, anulowanie niesłusznie wystawionej faktury, pod warunkiem jednakże, iż nie doszło do faktycznego wykonania usług będących przedmiotem zawartej umowy, oraz że przedmiotowa faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego – dokonano zwrotu faktury oraz nie uwzględniono jej w ewidencjach zarówno u wystawcy jak i u nabywcy.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jako Partner, zawarł w dniu 23.04.2008r. umowę konsorcjum ze Spółką z o.o. jako Liderem Konsorcjum. Przedmiotem umowy konsorcjum było wykonanie dla Zamawiającego zadania pn „(…)”. Zapłata za inwestycje dokonywana była przez Zamawiającego na rachunek bankowy Lidera Konsorcjum, który z wpłaconej przez Zamawiającego kwoty w pierwszej kolejności pokrywał zobowiązania i nakłady wspólnie zaciągnięte przez strony konsorcjum w trakcie realizacji inwestycji, a następnie faktury miesięcznie wystawione przez Wnioskodawcę.

W m-cu styczniu 2009r. Lider Konsorcjum dokonał jednostronnego rozliczenia wykonanych przez Wnioskodawcę robót w ramach realizacji przedmiotowej inwestycji i w rozliczeniu tym uwzględnił koszty innych podwykonawców oraz opłatę naliczoną przez Zamawiającego z tytułu kosztów gazu. Wnioskodawca nie zgodził się z przedstawionym rozliczeniem i wystawił dla Lidera w dniu 25.03.2009r. fakturę VAT nr 11/03/2009 wystawioną na kwotę 99 944,84 zł brutto tj. 81 922,00 zł plus podatek VAT w kwocie 18 022,84 zł. Faktura ta została przez Wnioskodawcę zaksięgowana i przesłana do Lidera, który ją zwrócił Wnioskodawcy bez zaksięgowania.

Przedmiotowa faktura VAT nr 11/03/09 z dnia 25.03.2009r. wystawiona na kwotę 99.944,84zł (brutto) na rzecz Lidera Konsorcjum dotyczyła wykonanych przez Wnioskodawcę robót zgodnie z zawartą Umową konsorcjum z dnia 23.04.2008r. Wnioskodawca wskazał, że potwierdzeniem wykonania robót był jednostronny protokół odbioru robót z dnia 25.03.2009r., który wraz z fakturą VAT nr 11/03/2009 nie został podpisany i zaakceptowany przez Lidera Konsorcjum.

Anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność niedokonaną, co nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie. Zauważyć bowiem należy, iż Wnioskodawca wskazuje, iż wystawiona przez niego faktura VAT dotyczy faktycznie wykonanych przez niego robót budowlanych. Potwierdzeniem wykonania tychże robót jest w tej sytuacji, co zaznaczył Wnioskodawca, jednostronny protokół odbioru robót podpisany przez Wnioskodawcę w dniu 25.03.2009r. Nie została zatem spełniona przesłanka umożliwiająca dokonanie anulowania wystawionej faktury.

Z treści przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wystawił i zaksięgował fakturę VAT, a następnie przesłał ją do Lidera, który ją zwrócił Wnioskodawcy bez zaksięgowania. Oryginał faktury VAT obecnie znajduje się w posiadaniu Wnioskodawcy i należność z niej wynikająca została zarachowana na przychody należne roku podatkowego 2009 a podatek VAT z niej wynikający wykazany w deklaracji VAT-7 za okres IV/2009. Nie ma zatem w tym momencie znaczenia fakt, że przedmiotowa faktura VAT nie została nigdy zaakceptowana przez odbiorcę tj. Lidera Konsorcjum.

Wnioskodawca w prawidłowy sposób określił moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu wykonanych robót budowlanych (30. dnia liczonego od momentu wykonania usługi, bowiem należność nie została uregulowana) i zadeklarował tym samym podatek należny w deklaracji VAT-7 za kwiecień 2009r. Z treści wniosku nie wynika, aby między Wnioskodawcą a Liderem Konsorcjum istniał spór co do wykonania robót i co do momentu wykonania tych robót. Wobec tego należy uznać, iż faktura VAT nr 11/03/09 z dn. 25.03.2009r. potwierdza zaistniałe zdarzenie gospodarcze (tzn. potwierdza wykonanie usług budowlanych).

Reasumując, mając na względzie przedstawiony stan faktyczny oraz przywołane powyżej przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, iż w odniesieniu do przedmiotowej transakcji brak jest podstaw do anulowania wystawionej i wprowadzonej do obrotu faktury VAT. Z racji powyższego, Wnioskodawca nie ma tym samym możliwości skorygowania podatku należnego, wykazanego w deklaracji VAT-7 za okres IV/2009, bowiem usługa została wykonana, co potwierdza jednostronny protokół odbioru robót, a zatem powstał również obowiązek podatkowy z tego tytułu (tj. 30-tego dnia liczonego od momentu wykonania usługi, gdy nie było zapłaty należności).

Mając powyższe na względzie stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego możliwe jest skorygowanie deklaracji podatkowej VAT-7 oraz obliczenie podatku VAT za kwiecień 2009r. bez należności wynikających z przedmiotowej faktury, należało uznać za nieprawidłowe.

W kwestii pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w sprawie dotyczącej podatku dochodowego wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są na pisemny wniosek zainteresowanego w jego indywidualnej sprawie. W związku z powyższym przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.