INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 02 kwietnia 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 05 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po matce – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku po matce.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W 1968 r. na podstawie aktu notarialnego Skarb Państwa nabył nieruchomość (na zasadach wywłaszczenia), która w tamtym czasie należała do trzech współwłaścicieli tj. babki Wnioskodawczyni w udziale 10/16 i córek babki: matki Wnioskodawczyni w udziale 3/16 oraz ciotki Wnioskodawczyni w udziale 3/16. Nieruchomość ta miała zostać przez Skarb Państwa wykorzystana na cele publiczne.

Babka Wnioskodawczyni zmarła 06 kwietnia 1982 r., a spadek po niej w równych częściach nabyły wówczas obie córki, czyli matka i ciotka Wnioskodawczyni. Stwierdzenie nabycia spadku nastąpiło na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 10 grudnia 2008 r. Hipotetycznie więc obie spadkobierczynie posiadałyby po l/2 udziału w wywłaszczonej nieruchomości (wywłaszczona nieruchomość należała bowiem do Skarbu Państwa od 1968 r.). Wcześniej posiadały po 3/16 a w spadku nabyły dodatkowo po połowie z 10/16, a więc po 5/16. Spadkobierczynie faktycznie nie były właścicielkami tej nieruchomości, ale obie na ten moment miały roszczenie do Skarbu Państwa o zwrot tej nieruchomości. Każda z nich miała roszczenie o zwrot połowy nieruchomości.

Wnioskodawczyni podkreśliła, że omawiana nieruchomość była w posiadaniu jej rodziny od 1928 r.

Matka wnioskodawczyni zmarła 27 listopada 1993 r., a spadek po niej nabyli:

• Wnioskodawczyni - 65/100 spadku,
• brat Wnioskodawczyni -35/100 spadku.
  
  

Nabycie stwierdzone zostało prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 09 grudnia 2003 r. Postanowienie uprawomocniło się dnia 31 grudnia 2003 r. Roszczenie o zwrot połowy nieruchomości nabyli spadkobiercy po matce Wnioskodawczyni w częściach, w jakich nabyli prawo do reszty spadku.

Od 1993 r. przedmiotowa nieruchomość, gdyby nie była wywłaszczona, należałaby więc do następujących osób:

• ciotki Wnioskodawczyni – #189; udziałów,
• Wnioskodawczyni – 13/40 udziałów (jako 65/100 z #189; nieruchomości),
• brata Wnioskodawczyni – 7/40 udziałów (jako 35/100 z #189; nieruchomości).
  
  

Wszystkie te trzy osoby posiadały roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Ciotka Wnioskodawczyni w części 3/16 od momentu wywłaszczenia i dodatkowo 5/16 od nabycia w spadku w 1982 r. Pozostałych dwóch ówczesnych właścicieli nieruchomości roszczenie o zwrot posiadało od 1993 r., kiedy swoje udziały nabyli w spadku po zmarłej matce.

Postępowanie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości toczyło się na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami. Rozpoczęło się w 2008 r. a zakończyło się w 2010 r. Wtedy też ostateczną decyzją Wojewody trójka wskazanych powyżej osób odzyskała część swojej nieruchomości. Warunkiem zwrotu nieruchomości był zwrot przez te osoby zwaloryzowanego odszkodowania, otrzymanego wcześniej (w 1968 r.) za wywłaszczenie nieruchomości. Każda z osób uiściła część zwaloryzowanego odszkodowania odpowiadającą swojemu udziałowi w zwróconej nieruchomości. Udziały w tej nieruchomości były obliczane w taki sposób, w jaki następowało spadkobranie, przy założeniu, że nieruchomość nie była wywłaszczona.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy na Wnioskodawczyni ciąży aktualnie zobowiązanie podatkowe do zapłaty podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawczyni z tytułu odzyskania, części nieruchomości, o którym mowa w przedstawionym stanie faktycznym nie istnieje obecnie zobowiązanie podatkowe do zapłaty podatku od spadków i darowizn i Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty tego podatku.

Wnioskodawczyni wskazała, iż kwestie związane z nabyciem spadku regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tymi przepisami spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, a spadkobierca nabywa spadek z chwilą jego otwarcia. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Należy, wracając do przepisów Kodeksu cywilnego, zauważyć, że spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Jeżeli w takim terminie podatnik nie złoży stosownego oświadczenia spadek zostaje przyjęty w sposób prosty (wraz z długami).

Dzień przyjęcia spadku wyznacza moment powstania obowiązku podatkowego a ten z kolei ma wpływ na powstanie zobowiązania podatkowego decydującego o rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia: termin ten biegnie począwszy od pierwszego dnia roku następnego.

Spadek został przyjęty przez Wnioskodawczynię w roku 1994, jednocześnie również nabycie tego spadku zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego w Katowicach z dnia 9 grudnia 2003 roku. Oznacza to, że zgodnie z art. 70 ust. 1 Ordynacji podatkowej okres przedawnienia wynosi 5 lat i powinien być co do zasady liczony od końca roku podatkowego, w którym spadek został przyjęty.

W związku z faktem, że stwierdzenie nabycia spadku nastąpiło w roku 2003 oraz zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 ustawy o spadkach i darowiznach jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Zdaniem Wnioskodawczyni, obowiązek podatkowy powstał w chwili uprawomocnienia się orzeczenia Sądu Rejonowego z dnia 9 grudnia 2003 r. (obowiązek podatkowy powstaje jednokrotnie w momencie przyjęcia spadku, dlatego uznaje się, że obowiązek ten z dniem uprawomocnienia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku został odnowiony). Uprawomocnienie następuje zgodnie z przepisami prawa po upływie 21 dni od daty jego ogłoszenia. Postanowienie uprawomocniło się więc 31 grudnia 2003 r. Od końca 2003 r. biegnie więc pięcioletni termin przedawnienia do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe, który upłynął 31 grudnia 2008 r.

Powyższe ustalenia Wnioskodawczyni poczyniła na podstawie art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, z którego wynika, że jeżeli podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokościzobowiązania podatkowego,

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni stwierdza, że obecnie nie istnieje zobowiązanie podatkowe do zapłaty podatku od spadków i darowizn, gdyż zobowiązanie to powstaje na podstawie decyzji ustalającej ten podatek. Zobowiązanie podatkowe nie powstaje jednak jeżeli od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, minęło 5 lat, a do sytuacji takiej doszło w stanie faktycznym wskazanym we wniosku.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni powołuje interpretacje indywidualną z dnia 22 kwietnia 2011 r. wydaną przez Izbę Skarbową w Poznaniu znak: ILPB2/436-23/11-4/AJ).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie podatku od spadków i darowizn w przedmiocie skutków podatkowych nabycia spadku po matce. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629 ze zm.) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 01 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 K.c.). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Z treści wniosku wynika, matka Wnioskodawczyni zmarła 27 listopada 1993 r., a spadek po niej nabyli: Wnioskodawczyni – 65/100 spadku i brat Wnioskodawczyni – 35/100 spadku.

Nabycie stwierdzone zostało prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 09 grudnia 2003 r. Postanowienie uprawomocniło się dnia 31 grudnia 2003 r. Roszczenie o zwrot połowy nieruchomości nabyli spadkobiercy po matce Wnioskodawczyni w częściach, w jakich nabyli prawo do reszty spadku.

Zatem w przedmiotowej sprawie – z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie od dnia 01 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn – będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nabycie, nie zgłoszone do opodatkowania, stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (..).

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że nabycie spadku, podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przedmiotowej sprawie, z uwagi na nabycie spadku po matce w 1993 r., nabycie to podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Przy nabyciu spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie, ale zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego, obowiązek podatkowy powstaje nie z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy) lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 6 ust. 4 tejże ustawy). Ponieważ w przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu Rejonowego o stwierdzeniu nabycia spadku wydane zostało w 2003 r. to obowiązek podatkowy z tytułu ww. nabycia spadku powstał właśnie w 2003 r.

Zatem Wnioskodawczyni była zobowiązana, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku po matce), do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku (formularz SD-3) i wykazania całej masy spadkowej.

Zgodnie z art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   

Na podstawie art. 68 § 1 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, stosownie do § 2 ww. przepisu, gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego

-zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Wobec powyższego zgodnie z art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Organ podatkowy wydaje w przypadku podatku od spadków i darowizn obligatoryjnie decyzję wymiarową. Co do zasady powinna ona być poprzedzona złożeniem zeznania podatkowego. Okres przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn liczy się od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. w ostateczności od końca roku, w którym uprawomocniło się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia praw do spadku. Powinność zapłaty tego podatku nie powstanie, jeżeli przed upływem 3 lat licząc od końca roku, w którym postanowienie to stało się prawomocne – a w przypadku gdy nie złożono deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego bądź w złożonej deklaracji nie ujawniono wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego przed upływem 5 lat – nie zostanie doręczona decyzja ustalająca podatek należny z tytułu nabycia spadku.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż obowiązek podatkowy w związku z nabyciem spadku po matce Wnioskodawczyni powstał w 2003 r. Upłynął już zatem okres wskazany w art. 68 § 2 Ordynacji podatkowej, a co za tym idzie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto należy nadmienić, iż zgodnie z przepisem art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów wydał pisemną interpretację wyłącznie dla Wnioskodawczyni. Natomiast pozostali spadkobiercy mogą zwrócić się o wydanie pisemnej interpretacji z odrębnymi wnioskami, o ile są zainteresowani jej uzyskaniem.

Odnosząc się natomiast do wskazanej przez Wnioskodawczynię, interpretacji indywidualnej należy stwierdzić, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca przy wydaniu przedmiotowej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.