Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/415-366/13-4/MS
z 2 sierpnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 29.05.2013 r. (data wpływu 03.06.2013 r.) oraz w piśmie z dnia 02.07.2013 r. (data nadania 02.07.2013 r., data wpływu 03.07.2013 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 25.06.2013 r. Nr IPPB4/415-366/13-2/MS (data nadania 26.06.2013 r., data doręczenia 01.07.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opodatkowania działu spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 03.06.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych opodatkowania działu.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/415-366/13-2/MS z dnia 25.06.2013 r. (data nadania 26.06.2013 r., data doręczenia 01.07.2013 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez złożenie oświadczenia i podpisu Wnioskodawcy lub osoby upoważnionej.

Pismem z dnia 02.07.2013 r. (data nadania 02.07.2013 r., data wpływu 03.07.2013 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 12 czerwca 2012 r. w drodze aktu notarialnego poświadczenia dziedziczenia poświadczono, że spadek po matce Wnioskodawcy, zmarłej dnia 22 lutego 2012 r., na podstawie ustawy, Wnioskodawca nabył wraz ze swoją siostrą po 1/2 części każde. Spadek obejmuje prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 59 m² i wartości 390.000 zł.

Spadkobiercy chcą dokonać działu spadku, wskutek którego Wnioskodawca otrzymałby kwotę 195.000 zł tytułem spłaty jego udziału w lokalu mieszkalnym. Suma spłaty nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. Drugi spadkobierca otrzymałby wyłączne prawo własności lokalu o wartości 390.000 zł.

Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, w dniu 25.06.2012 r. w urzędzie skarbowym złożone zostało zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy i praw majątkowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w powyższej sytuacji, w związku z przedstawionym sposobem działu spadku, powstanie obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym zdarzeniu przyszłym, otrzymanie w wyniku działu spadku kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stan majątkowy Wnioskodawcy na skutek dokonania działu spadku nie ulegnie bowiem zmianie. W związku z działem spadku Wnioskodawca nie uzyska żadnego przyrostu majątkowego względem dziedziczonej masy spadkowej. Brak jest więc podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Podobne stanowisko zostało już wielokrotnie zaprezentowane m.in. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie np. w sprawach: IPPB2/415-627/12-4/AS, IPPB1/415-1612/12-4/MT, IPPB4/415-763/12-4/JK2, IPPB4/415-727/12-5/JK2, IPPB4/415-2127/13-2/JK4, czy też przez sądy administracyjne np. w wyroku WSA w Łodzi z dnia 09 listopada 2011 r. w sprawie I SA/Ld 1173/11.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Podatek od spadków i darowizn należy się natomiast od nabycia własności rzeczy i praw na podstawie dziedziczenia. Dział spadku jest natomiast sprawą spadkową. Jest elementem dziedziczenia, kontynuacją nabycia spadku. Już nawet sama systematyka kodeksu postępowania cywilnego - regulującego postępowania spadkowe- wskazuje bowiem, że sprawami spadkowymi są zarówno nabycie jak i dział spadku. W wyniku działu spadkobiercy uzyskują bowiem na wyłączność przypadającą im część spadku. Czasem udaje się dokonać tego bez konieczności dokonywania spłat. Często jednak, tak jak w tej sprawie, nie da się w ten sposób podzielić majątku spadkowego.

WSA w przytoczonym orzeczeniu (i w innych w nim powołanych) jednoznacznie wskazał, że dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie ustawy czy testamentu, należy rozumieć, zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku (tak sądowego, jak umownego).

Ponadto, WSA słusznie wskazał że „objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP (...). Stanowisko organu interpretacyjnego wskazujące na konieczność opodatkowania spłat otrzymanych w wyniku działu spadku, z jednoczesnym pominięciem objęcia takim opodatkowaniem udziału niepodlegającego spłacie innego spadkobiercy (...), prowadziłoby, (...), do oczywistej nierówności w traktowaniu podatników, co z kolei stanowiłoby naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP, w myśl którego wszyscy są równi wobec prawa oraz, że wszyscy mają prawo równego traktowania przez władze publiczne. Co więcej prowadziłoby do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne, przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobierców rzeczy podzielnych, bowiem ciążyłby na nich dodatkowy obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Do takiego stanowiska Sądu można na marginesie jedynie dodać, że przyjęcie przeciwnej interpretacji niż zaprezentowana powyżej prowadzić będzie do generowania sporów pomiędzy spadkobiercami. Żaden bowiem nie będzie chciał otrzymać spłaty swojego udziału spadkowego, gdyż de facto oznaczać to będzie otrzymanie udziału spadkowego pomniejszego o co najmniej o 18%, w sytuacji w której spłacający spadkobiercy otrzymają 100% swojego udziału.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca nabył spadek wraz ze swoją siostrą po ½ części każdy. Spadek obejmuje prawo do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 59 m² i wartości 390.00 zł. Spadkobiercy chcą dokonać działu spadku, wskutek którego Wnioskodawca otrzymałby kwotę 195.000 zł z tytułu spłaty jego udziału w lokalu mieszkalnym. Suma spłaty nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. Drugi spadkobierca otrzymałby wyłączne prawo własności lokalu o wartości 390.000 zł.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, w tym również z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że suma spłaty nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Reasumując stwierdzić należy, iż otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych oraz wyroku sądu wskazać należy, iż interpretacje i orzeczenie dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul.1-ego Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.