Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP3/4512-170/15-2/MC
z 8 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2015 r. (data wpływu 27 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie importu, podstawy opodatkowania oraz zwolnienia od podatku usługi sekurytyzacji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 lutego 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zakresie importu, podstawy opodatkowania oraz zwolnienia od podatku usługi sekurytyzacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca”) jest firmą prowadzącą działalność w zakresie udzielania pożyczek, w szczególności, na rzecz polskich osób fizycznych będących konsumentami („Pożyczkobiorcy”). Wnioskodawca podjął decyzję o przystąpieniu do transakcji sekurytyzacji wierzytelności, której celem jest zrefinansowanie portfolio pożyczek, które zostały już udzielone bądź zostaną udzielone w przyszłości („Sekurytyzacja”). Przedmiotowa Sekurytyzacja stanowi kompleksową transakcję finansową, w której skład wchodzi zbycie (sprzedaż) wierzytelności pożyczkowych do spółki celowej z siedzibą i rezydencją podatkową w Luksemburgu o nazwie K. SPV I (Luxembourg) S.A. („SPV”) w zamian za przekazanie do Wnioskodawcy finansowania, uzyskanego przez SPV poprzez emisję papierów dłużnych. Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji wynikać będą z pożyczek udzielonych przez Wnioskodawcę Pożyczkobiorcom i stanowić one będą roszczenia w stosunku do Pożyczkobiorców przede wszystkim o spłatę pożyczek wraz z należnym oprocentowaniem oraz innymi opłatami (dalej łącznie: „Wierzytelności”).

Wierzytelności objęte Sekurytyzacją będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień przeprowadzenia Sekurytyzacji (tj. ich zbycia do SPV), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Sprzedaż Wierzytelności będzie dokonywana w sposób revolvingowy, zgodnie z założeniami, nie będzie to zatem jednorazowa transakcja, lecz w kolejnych okresach Wnioskodawca może przenosić na SPV kolejne transze Wierzytelności.

Umownym porozumieniem, w oparciu o które dokonywana będzie sprzedaż Wierzytelności na rzecz SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji jest umowa sprzedaży Wierzytelności (Receivables Purchase Agreement), do której już Wnioskodawca przystąpił. Jest to umowa o charakterze ramowym, co oznacza, że na jej podstawie nie doszło i nie będzie dochodzić do przeniesienia żadnych konkretnych Wierzytelności. Umowa ta określa jedynie warunki, na jakich Wierzytelności będą przenoszone do SPV. Sama sprzedaż konkretnych Wierzytelności w ramach realizacji umowy ramowej dokonywana będzie każdorazowo na podstawie oferty sprzedaży złożonej przez Wnioskodawcę i jej akceptacji przez SPV. Zasadnicza część odnawianej Sekurytyzacji dotyczyć będzie Wierzytelności, które będą przenoszone w przyszłości. Natomiast pewna pula Wierzytelności została już zbyta do SPV w sposób opisany powyżej (tj. oferta sprzedaży Wnioskodawcy zaakceptowana przez SPV).

SPV biorąca udział w Sekurytyzacji jest podmiotem wyspecjalizowanym w transakcjach sekurytyzacyjnych, podlegającym szczególnej regulacji luksemburskiej ustawy o sekurytyzacji (Luxembourg Securitisation Law). Wierzytelności nabyte przez SPV będą służyć zabezpieczeniu papierów dłużnych (obligacji) emitowanych przez SPV. SPV jest zatem tzw. podmiotem emisyjnym, którego rolą jest pozyskanie środków finansowych z rynku poprzez emisję papierów dłużnych i przekazanie uzyskanego finansowania do Wnioskodawcy tytułem zapłaty ceny za nabyte Wierzytelności (wspomniane papiery dłużne mogą być również nabywane przez podmioty z Grupy K., w tym przez Wnioskodawcę). Jak wyżej wskazano, przedmiotowe Wierzytelności będą zabezpieczać spłatę wyemitowanych przez SPV papierów dłużnych.

SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

Jak wynika z przedstawionego powyżej opisu, Sekurytyzacja będzie specyficznym sposobem zrefinansowania przez Wnioskodawcę udzielonych pożyczek i pozyskania w ten sposób dodatkowego finansowania dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Sekurytyzacja ta nie będzie zatem obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Wnioskodawcę do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. W skład przeprowadzanej przez Wnioskodawcę Sekurytyzacji wchodzić będą następujące podstawowe elementy transakcyjne:

• Na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności oraz późniejszych zaakceptowanych ofert sprzedaży, Wnioskodawca będzie dokonywał odpłatnego przelewu na rzecz SPV wierzytelności z tytułu udzielonych pożyczek. W zamian za zbyte Wierzytelności, Wnioskodawcy należna będzie ustalona cena. Zgodnie z założeniami, cena należna Wnioskodawcy nie zostanie obniżona o dyskonto. Możliwe jest, iż cena należna Wnioskodawcy od SPV za nabywane Wierzytelności będzie wyższa od wartości nominalnej tych Wierzytelności.
  
• Celem nabycia Wierzytelności od Wnioskodawcy, SPV wyemituje papiery dłużne, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Wnioskodawcy (oraz od innych podmiotów z Grupy K.). Papiery te mogą zostać nabyte również przez podmioty z Grupy K., w tym częściowo przez Wnioskodawcę. W takim przypadku, cena za Wierzytelności może zostać potrącona z ceną za nabyte papiery dłużne. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek. Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie zostanie przekazane do Wnioskodawcy tytułem zapłaty ceny za Wierzytelności. W konsekwencji, Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Wnioskodawcy, w której Wnioskodawca uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności wierzytelności wynikających z udzielonych pożyczek.
  
• W zamian za zaangażowanie SPV w przeprowadzaną Sekurytyzację (w tym nabycie Wierzytelności i udzielenie finansowania), SPV należne będzie odpowiednie wynagrodzenie od Wnioskodawcy w formie prowizji, w wysokości ustalonej między stronami. Możliwe jest potrącenie przedmiotowej prowizji z ceną należną Wnioskodawcy za przeniesione Wierzytelności.
  
• Przeprowadzenie Sekurytyzacji wymaga również zawarcia tzw. umowy serwisowej (Servicing Agreement). Na podstawie tej umowy Wnioskodawca (pełniąc funkcję tzw. serwisera) będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz SPV usług administrowania Wierzytelnościami, w tym, w szczególności, przyjmowania spłat Wierzytelności, identyfikowania uzyskiwanych płatności, wzywania do zapłaty w przypadku opóźnienia w zapłacie, wykorzystywania prawem przewidzianych środków zmierzających do wyegzekwowania Wierzytelności, w tym w drodze postępowań sądowych, prowadzenia rejestrów Wierzytelności w sposób odrębny od własnych wierzytelności Wnioskodawcy, itp. W zamian za świadczone (odrębne od Sekurytyzacji) usługi administracji Wierzytelnościami Wnioskodawca będzie uprawniony do otrzymywania stosownego wynagrodzenia należnego od SPV.
  
• Podobnie, jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, także i w omawianej Sekurytyzacji, powołany może zostać tzw. serwiser zastępczy (Back-up Servicer), którego rolą będzie natychmiastowe zastąpienie Wnioskodawcy w roli serwisera w sytuacji, w której Wnioskodawca nie mógłby pełnić swojej funkcji w tym zakresie, w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości. Celem powołania takiego zastępczego podmiotu do świadczenia usług administracyjnych w odniesieniu do Wierzytelności, jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Pożyczkobiorców i przekazywania tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż kwoty uzyskiwane z Wierzytelności będą służyć do obsługi finansowania uzyskanego przez SPV poprzez emisję papierów dłużnych.
  
• Biorąc pod uwagę skomplikowanie przedmiotowej transakcji sekurytyzacyjnej oraz wiele elementów, które się na nią składają, oprócz Wnioskodawcy (jako zbywcy Wierzytelności i serwisera), innych podmiotów z Grupy K. (jako zbywców ich własnych wierzytelności i ich serwiserów), SPV (jako podmiotu emisyjnego), w transakcję tę zaangażowane są również inne podmioty, w szczególności, K. H. GmbH, jako spółka koordynująca cały proces sekurytyzacji. W sekurytyzacji występuje także S. Limited, jako tzw. powiernik (T.) działający na rzecz każdego nabywcy obligacji emitowanych przez SPV, którego rolą jest sprawowanie pieczy nad aktywami SPV stanowiącymi zabezpieczenie wyemitowanych papierów dłużnych.
  
• Omawiana Sekurytyzacja z udziałem Wnioskodawcy jest częścią rozbudowanej transakcji sekurytyzacji wierzytelności należących do spółek z Grupy K.. Dlatego też, stroną wyżej wskazanych umów, w szczególności, dotyczących sprzedaży wierzytelności oraz ich późniejszej obsługi będzie nie tylko Wnioskodawca i SPV, ale także inne spółki zagraniczne z Grupy K., które dokonywać będą sekurytyzacji wierzytelności wynikających z prowadzonej przez nie działalności.
  
  

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu Sekurytyzacji, jest to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Transakcja ta nie obejmuje zatem wyłącznie sprzedaży i przelewu Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnym elementem w Sekurytyzacji jest także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję papierów dłużnych, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od Pożyczkobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem Sekurytyzacji nie jest pozbycie się przez Wnioskodawcę Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu finansowego pozwalającego na uzyskanie przez Wnioskodawcę środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze refinansowania zapewnionego przez SPV (w formie emisji papierów dłużnych) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością.

Wnioskodawca pragnie wskazać, iż analogiczny wniosek o wydanie interpretacji dotyczącej zasad opodatkowania transakcji podatkiem VAT zostanie złożony do tego samego organu podatkowego również przez drugą stronę transakcji, czyli przez SPV.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy przelew Wierzytelności przez Wnioskodawcę do SPV w ramach transakcji sekurytyzacyjnej stanowi usługę świadczoną przez SPV na rzecz Wnioskodawcy podlegającą zwolnieniu z podatku VAT?
   
2. Czy Wnioskodawca będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i w konsekwencji, czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce?
   
3. Czy dla Wnioskodawcy podstawą opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji będzie wyłącznie prowizja należna SPV od Wnioskodawcy tytułem wynagrodzenia?
   
4. Czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz SPV w odniesieniu do administrowania Wierzytelnościami zbytymi do SPV nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w konsekwencji, czy Wnioskodawca, jako usługodawca, nie będzie zobowiązany do rozliczenia w Polsce podatku należnego VAT z tytułu ich świadczenia?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Przelew Wierzytelności przez Wnioskodawcę do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji Wierzytelności stanowi usługę świadczoną przez SPV na rzecz Wnioskodawcy, podlegającą zwolnieniu z podatku VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie (potwierdzonym m.in. w komentarzu „VAT 2010” J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, C.H.Beck, Warszawa 2010, str. 70), co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

• działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,
  
• odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,
  
• istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,
  
• istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.
  
  

Analiza przedstawionej transakcji sekurytyzacyjnej prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione elementy konieczne do uznania tej transakcji za usługę świadczoną przez SPV na rzecz Wnioskodawcy, będą w tym przypadku spełnione. Zgodnie z przedstawionym szczegółowym opisem Sekurytyzacji, celem Wnioskodawcy jest uzyskanie finansowania przed wymagalnością Wierzytelności wynikających z pożyczek udzielonych przez Wnioskodawcę.

Sekurytyzacja przeprowadzana przez Wnioskodawcę jest zatem instrumentem pozwalającym na wcześniejsze uzyskanie przez Wnioskodawcę środków finansowych zainwestowanych w udzielone pożyczki. W tym też celu zorganizowane zostanie całe przedsięwzięcie obejmujące, między innymi, zaangażowanie spółki celowej SPV, której rolą będzie nabycie Wierzytelności od Wnioskodawcy, emisja obligacji celem pozyskania środków na sfinansowanie zakupu Wierzytelności, a następnie obsługa zaciągniętego finansowania środkami pochodzącymi ze spłaty Wierzytelności przez Pożyczkobiorców. Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Wnioskodawcę w udzielenie pożyczek. Biorąc pod uwagę te cele, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Wnioskodawcy usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Wnioskodawcy. Z uwagi na fakt, iż to SPV, poprzez nabycie Wierzytelności i emisję obligacji, zorganizuje finansowanie i przekaże je Wnioskodawcy tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Wnioskodawca, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie natomiast konsumentem tej usługi. W omawianej transakcji sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV należne będzie od Wnioskodawcy uzgodnione wynagrodzenie (prowizja) w zamian za zaangażowanie SPV w tę transakcję i zapewnienie finansowania. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Reasumując powyższą analizę, należy stwierdzić, iż omawiana Sekurytyzacja obejmująca, w szczególności, przelew Wierzytelności przez Wnioskodawcę do SPV stanowi usługę świadczoną przez SPV na rzecz Wnioskodawcy, gdyż w jej rezultacie Wnioskodawca uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy, usługa świadczona przez SPV stanowić będzie usługę zwolnioną z VAT. Zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 38 Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Z kolei art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z podatku VAT dla usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Biorąc zatem pod uwagę, iż przedmiotowa transakcja sekurytyzacyjna ma na celu zapewnienie Wnioskodawcy finansowania przez SPV poprzez nabycie Wierzytelności przez SPV i emisję obligacji na ich podstawie, transakcja ta, jako specyficzna operacja finansowa, będzie zwolniona z podatku VAT w oparciu o powyższe przepisy. Celem przeprowadzanej przez Wnioskodawcę Sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania, zatem cel przedmiotowej usługi świadczonej przez SPV będzie analogiczny do transakcji udzielenia pożyczki lub kredytu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT. Należy przy tym wskazać, iż zastosowanie wspomnianego artykułu nie może być ograniczane jedynie do finansowania w formie pożyczki lub kredytu, lecz zwolnienie w nim przewidziane powinno mieć zastosowanie także do innych form finansowania. Przepis ten stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tą regulacją, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Aczkolwiek pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”) wskazuje na szerokie zastosowanie zwolnienia przewidzianego w tej regulacji. Konkluzję tę potwierdza, między innymi, orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys′en De Winter′s Bouw-en Aannemingsbedrijf BV a Staatssecretaris van Financien (Holandia), w którym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS, definiując termin „udzielenie kredytu”, wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowego tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten wchodzą zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest na podstawie umowy o sekurytyzację. Taką interpretację potwierdza przywołany powyżej art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT odnoszący się również do pożyczek pieniężnych.

Zwolnienie Sekurytyzacji z podatku VAT znajduje uzasadnienie również w art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż jest to usługa w zakresie długów. Przeniesienie Wierzytelności do SPV stanowi element kompleksowej transakcji finansowej, której sensem i celem ekonomicznym jest zapewnienie Wnioskodawcy finansowania i poprawa jego płynności finansowej. W efekcie Sekurytyzacji upłynnione zostaną Wierzytelności w stosunku do Pożyczkobiorców, poprzez ich wprowadzenie do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą obligacje wyemitowane przez SPV. Obligacje te będą natomiast zabezpieczone Wierzytelnościami przynoszącymi SPV stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych obligacji oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.

Podkreślić należy, iż do przedmiotowej transakcji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, który wyłącza ze zwolnienia, o którym mowa, między innymi, czynności ściągania długów oraz faktoringu. Z uwagi na charakter i cel transakcji sekurytyzacyjnej przeprowadzanej przez Wnioskodawcę, brak byłoby uzasadnienia dla uznania tej transakcji za czynność ściągania długów lub też faktoring. Cel i specyfika omawianej transakcji sekurytyzacyjnej z jednej strony i cele czynności ściągania długów lub faktoringu z drugiej strony są zasadniczo różne. O ile głównym powodem przeprowadzenia sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania poprzez zamianę niepłynnych aktywów (Wierzytelności) na aktywa płynne (obligacje), o tyle celem czynności ściągania długów jest wyłącznie windykacja wierzytelności. W umowie sekurytyzacyjnej obejmującej przelew Wierzytelności z Wnioskodawcy do SPV brak jest postanowień przewidujących obowiązek SPV do windykacji Wierzytelności na rzecz Wnioskodawcy. Co więcej, to Wnioskodawca, na podstawie odrębnej umowy zawartej z SPV o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności, pełnić będzie funkcję tzw. serwisera zajmującego się ściąganiem Wierzytelności od Pożyczkobiorców i przekazywaniem ściągniętych należności do SPV.

Sekurytyzacja będzie się również w zasadniczy sposób różniła od czynności faktoringu. Usługi tego rodzaju składają się z wielu różnych działań podejmowanych przez faktora, obejmujących, między innymi, windykację należności, monitorowanie spłat przez dłużników, dochodzenie należności, udzielenie kredytu faktorantowi, itd. Tymczasem, głównym celem Sekurytyzacji, któremu podporządkowane będą wszystkie jej elementy składowe, jest zapewnienie Wnioskodawcy finansowania poprzez zamianę aktywów w postaci Wierzytelności na papiery wartościowe emitowane przez odrębną spółkę celową, będącą podmiotem emisyjnym (SPV).

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy o zwolnieniu usługi sekurytyzacji z podatku VAT potwierdza orzecznictwo sądowe oraz interpretacje podatkowe. Orzecznictwo to i interpretacje powszechnie aprobowało zwolnienie tego rodzaju transakcji jeszcze na gruncie Ustawy o VAT w wersji obowiązującej do końca 2010 r., na podstawie której przedmiotowe zwolnienie wynikało z art. 43 ust. 1 pkt 1 w zw. z załącznikiem nr 4 do Ustawy o VAT.

Przykładowo, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 2007 r., (sygn. III SA/Wa 3887/06) WSA w Warszawie stwierdził, iż: „Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca - jak chcą tego organy podatkowe - wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja która była elementem świadczonej usługi finansowej”.

Podobny pogląd został wyrażony w uzasadnieniu wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), który stwierdził, iż „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że „jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności” (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s.13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Również w orzeczeniu wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V”.

Pomimo tego, że załącznik nr 4 do Ustawy o VAT został usunięty z dniem 1 stycznia 2011 r., to zmiana ta nie wpłynęła na odmienne traktowanie sekurytyzacji na gruncie przepisów obowiązujących od tej daty. Przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 ust. 1 Ustawy o VAT. Regulacjami tymi są właśnie wyżej omawiane przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 Ustawy o VAT. Należy zaznaczyć, iż, zgodnie z uzasadnieniem do ustawy nowelizującej Ustawę VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do Ustawy o VAT od 1 stycznia 2011 r. nie powinno skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. Jak wskazuje się w uzasadnieniu przedmiotowych zmian do Ustawy VAT, „w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy”.

Powyższe potwierdza, że celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd, w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania (z wyjątkami, które, zdaniem Wnioskodawcy, nie mają zastosowania w przypadku omawianej transakcji).

Biorąc pod uwagę powyższe, w odniesieniu do sposobu traktowania transakcji sekurytyzacyjnych w zakresie podatku VAT w pełni aktualne pozostaje wyżej powołane dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych w tego rodzaju sprawach, które w sposób jednoznaczny potwierdza, iż tego rodzaju transakcje są usługami zwolnionymi z podatku VAT. Zasadność tego stanowiska znajduje potwierdzenie również w licznych orzeczeniach sądowych i interpretacjach wydanych już na gruncie obecnie obowiązującego brzmienia art. 43 Ustawy o VAT (tj. po nowelizacji z 2011 r.). Tytułem przykładu należy wskazać następujące interpretacje podatkowe i wyroki:

1. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotycząca transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, iż: „Odnosząc powyższe do zagadnienia przelewu przez Zainteresowanego wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów lub pożyczek, które stanowić będą zabezpieczenie dokonanej przez SPV emisji obligacji, w opinii tut. Organu, nie można uznać za usługę ściągania długów i faktoringu. Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych. Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, iż usługi świadczone przez SPV na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku.
   
   

W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy”.

2. Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), która prezentuje identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego.
   
3. Wyrok WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11), w którym sąd nie podzielił stanowiska organu podatkowego, iż sekurytyzacja stanowi usługę ściągania długów i uznał, że jest to transakcja finansowa zwolniona z podatku VAT. W sposób jednoznaczny sąd podzielił przy tym stanowisko prezentowane w powołanych powyżej dotychczasowych wyrokach sądowych dotyczących sekurytyzacji (tj. w wyroku WSA w Warszawie z 2 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3887/06, w wyroku WSA we Wrocławiu z 29 maja 2007 r., sygn. akt SA/Wr 208/07, czy też w wyroku z 25 listopada 2009 r., sygn. akt I SA/Wr 1564/09), zgodnie z którym usługa sekurytyzacyjna nie może być utożsamiana ze ściąganiem długów lub factoringiem i jest transakcją zwolnioną z VAT.
   
4. Wyrok WSA w Warszawie z 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) i wydana w jego efekcie przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie zmieniona interpretacja indywidualna z 13 lutego 2013 r. (nr IPPP2/443-423/11-10/13/S/AK), które zostały wydane dla spółki celowej będącej podmiotem emisyjnym. W wyroku tym i w zmienionej interpretacji potwierdzone zostało, iż usługa świadczona przez spółkę celową na rzecz podmiotu zbywającego wierzytelności (czyli inicjatora sekurytyzacji) jest usługą zwolnioną z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.
   
   

Mając na uwadze przedstawione powyżej szerokie uzasadnienie, wsparte licznymi przykładami interpretacji podatkowych oraz orzeczeń sądów, zasadne jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, usługa świadczona przez SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji korzystać będzie ze zwolnienia z podatku VAT.

Ad. 2.

W zakresie drugiego pytania postawionego we wniosku Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż Wnioskodawca będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV w zakresie nabywania Wierzytelności i w konsekwencji, Wnioskodawca będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce.

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji nabywanej przez Wnioskodawcę od SPV konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Stosownie do art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Za „podatnika” w rozumieniu powyższego przepisu uznaje się (zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT), między innymi, podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.

Mając na uwadze, iż Wnioskodawca jest „podatnikiem” w rozumieniu powyższej definicji i jednocześnie jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu Wierzytelności od Wnioskodawcy i zapewnieniu finansowania, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Wnioskodawca ma siedzibę działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
   
2. usługobiorcą, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (co ma w tym przypadku miejsce), jest podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.
   
   

Wyżej wskazane warunki dla uznania Wnioskodawcy, jako podatnika z tytułu usług świadczonych przez SPV będą spełnione w omawianej transakcji. Wnioskodawca będzie usługobiorcą przedmiotowych usług, a SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT pod pojęciem „import usług” rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o VAT, w przypadku wymienionym w wyżej powołanym art. 17 ust. 1 pkt 4 usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywane przez Wnioskodawcę od SPV stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Wnioskodawca, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązany do ich rozliczenia dla celów VAT, jako usług zwolnionych z tego podatku (zgodnie ze stanowiskiem wskazanym w zakresie pytania nr 1).

Powyższe wnioski znajdują pełne potwierdzenie m.in. w wyżej powołanych interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) oraz z dnia 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), które zostały wydane także dla transakcji sekurytyzacyjnej.

Ad. 3.

W zakresie pytania nr 3 Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż podstawą opodatkowania świadczonej przez SPV usługi będzie wyłącznie prowizja należna SPV od Wnioskodawcy tytułem wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 29a. ust. 1 Ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepisy Ustawy o VAT dotyczące podstawy opodatkowania uległy gruntownej zmianie począwszy od 1 stycznia 2014 r. Wyżej powołane brzmienie podstawowej regulacji obowiązującej obecnie w przedmiotowym zakresie zbieżne jest z art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z powyższymi przepisami, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dokonanie czynności objętej katalogiem transakcji opodatkowanych podatkiem VAT. Jak wskazano w opisie przedmiotowej transakcji, w zamian za usługę świadczoną przez SPV i udzielenie finansowania w tramach transakcji sekurytyzacyjnej SPV należne będzie od Wnioskodawcy wynagrodzenie w formie prowizji uzgodnionej między stronami. W przedmiotowej transakcji nie jest planowane zastosowanie dyskonta w odniesieniu do wartości Wierzytelności.

Mając na uwadze powyższe, w opinii Wnioskodawcy, jedynym wynagrodzeniem uzyskiwanym przez SPV z tytułu usługi świadczonej na rzecz Wnioskodawcy w ramach usługi sekurytyzacyjnej będzie prowizja należna od Wnioskodawcy.

W konsekwencji, kwota prowizji stanowić będzie podstawę opodatkowania usługi świadczonej przez SPV.

Ad. 4.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz SPV usługi w zakresie administrowania Wierzytelnościami zbytymi do SPV nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. W konsekwencji Wnioskodawca, jako usługodawca, nie będzie zobowiązany do rozliczenia w Polsce podatku należnego VAT z tytułu ich świadczenia.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku ich świadczenia na rzecz podatnika jest, co do zasady, miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Pod pojęciem „podatnika” w rozumieniu tego przepisu rozumie się (zgodnie z art. 28a):

1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą od powiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
   
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit, a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej.
   
   

Zgodnie z przedstawionym opisem transakcji, po sprzedaży Wierzytelności przez Wnioskodawcę na rzecz SPV, Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz SPV określone usługi administrowania sprzedanymi Wierzytelnościami. Usługobiorcą przedmiotowej usługi świadczonej przez Wnioskodawcę będzie zatem SPV, czyli podmiot prowadzący działalność gospodarczą w Luksemburgu. Jednocześnie, SPV nie będzie posiadała w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie będzie również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe, miejscem świadczenia usług administrowania Wierzytelnościami świadczonymi przez Wnioskodawcę na rzecz SPV będzie państwo siedziby usługobiorcy - SPV, czyli Luksemburg. W konsekwencji, przedmiotowe usługi nie będą opodatkowane polskim podatkiem VAT, a Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do rozliczenia w Polsce podatku VAT należnego z tytułu świadczenia tych usług.

Wyżej przedstawione stanowisko znajduje pełne potwierdzenie, między innymi, w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 marca 2011 r. (nr IPPP3/443-1279/10-2/IB) oraz w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2013 r. (nr ITPP2/443-427/13/AW).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. 2012, poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.