Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB2/436-335/14-3/MK
z 13 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 13 listopada 2014 r. (data wpływu 17 listopada 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 stycznia 2015 r. (data wpływu 19 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki, a także w przedmiocie podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Na mocy umowy pożyczki z dnia 30 kwietnia 2014 r. Zainteresowany udzielił innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (jednostce powiązanej osobą zarządzającą) oprocentowanej pożyczki pieniężnej. Odsetki od pożyczki, odpowiadające średnim odsetkom stosowanym na rynku przez największe polskie banki, będą stanowiły dla Wnioskodawcy przychód z kapitałów pieniężnych. Wnioskodawca nie ma wpisanych w przedmiocie działalności usług obejmujących udzielanie pożyczek. Przedmiotowa pożyczka była pierwszą pożyczką udzieloną przez Wnioskodawcę, jednakże zamierza on kontynuować działalność w tym zakresie. W szczególności udziałowcy podjęli uchwałę w tym przedmiocie mając na uwadze korzystne wykorzystanie wolnych środków pieniężnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy udzielenie przez Wnioskodawcę pożyczki podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i jednocześnie korzystało ze zwolnienia od tego podatku, a tym samym nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, działalność polegająca na odpłatnym udzielaniu pożyczek pieniężnych stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W opinii Wnioskodawcy, w niniejszej sprawie spełnione zostało również kryterium podmiotowe, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż z regulacji tych wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług staje się nie tylko ten, kto w sposób ciągły wykonuje określoną działalność, stale uczestnicząc w obrocie gospodarczym, ale także ten, kto dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu choćby jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar dokonywania tego typu czynności w sposób częstotliwy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, będący czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, udzielił odpłatnie (tj. w zamian za odsetki umowne) pożyczki pieniężnej, przy jednoczesnym zamiarze kontynuowania tego typu działalności w przyszłości.

Udzielenie pożyczki miało ścisły związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, gdyż czynność ta miała charakter zarobkowy i służyła – tak, jak prowadzenie zasadniczej działalności gospodarczej – osiąganiu celów gospodarczych przez właściciela (wspólnika). Zamiarem udzielenia przedmiotowej pożyczki było bowiem dostarczenie źródła kapitału do finansowania innych przedsięwzięć gospodarczych właściciela Wnioskodawcy, realizowanych przez podmiot z nim powiązany.

Nie ma przy tym znaczenia fakt, że w umowie Wnioskodawcy nie zapisano działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pieniężnych i nie ujawniono tego typu działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Zdaniem Wnioskodawcy, dla uzyskania statusu podatnika VAT w zakresie określonej działalności opodatkowanej, istotne jest faktyczne wykonywanie tej działalności w sposób częstotliwy lub z zamiarem jej wykonywania w sposób częstotliwy, a nie ujawnienie wykonywania takiej działalności w jakimkolwiek rejestrze lub ewidencji.

Reasumując, stwierdzić należy, że udzielanie pożyczek pieniężnych, w opisanych powyżej okolicznościach, stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przedstawiona argumentacja znajduje uzasadnienie w treści aktualnie wydawanych interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego, które pozostają adekwatne do całego stanu faktycznego objętego wnioskiem (np. w interpretacjach: z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. IPPP2/443-349/12-4/AP, z dnia 8 sierpnia 2012 r., sygn. IPTPP2/433-561/12-3/PR, z dnia 13 czerwca 2013 r., sygn. ITPP2/443-286/13/AP).

Konsekwencją sformułowania powyższej konkluzji jest przyjęcie, że przedmiotowa działalność podlega zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlegają usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Oznacza to, że udzielanie pożyczek stanowi czynność podlegającą ustawie o VAT, ale jest jednocześnie czynnością zwolnioną od tego podatku, co skutkuje tym, iż dokonana przez Wnioskodawcę czynność wyłączona jest z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W opinii Wnioskodawcy o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych decyduje wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Powyższe stanowisko znajduje swoje uzasadnienie również w wydanych interpretacjach indywidualnych: z 1 lipca 2014 r. nr IPPB2/436-238/14-4/AF oraz z 29 stycznia 2014 r. nr ITPB2/436-216/13/DSZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu – który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, zauważyć również należy, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie bowiem z powszechnym w orzecznictwie poglądem pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru umowy pożyczki, zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Tym samym, w świetle przywołanych okoliczności faktycznych i prawnych, umowa ta – co do zasady − będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednakże w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się zakresie przedmiotowym ustawy, np. umowa pożyczki jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi bowiem, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   • umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   • umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez „podatek od towarów i usług” rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 ze zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych „państwo członkowskie” to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Jednakże o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, że jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki od podmiotu zagranicznego, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy. Zatem w przypadku nie objęcia powyższej czynności zakresem ustawy o podatku od towarów i usług powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W przedmiocie udzielenia interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w dniu 11 lutego 2015 r. wydano rozstrzygnięcie nr ILPP1/443-1058/14-3/JSK w zakresie zwolnienia od podatku VAT czynności polegającej na udzieleniu pożyczki. W przywołanej interpretacji stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe oraz wskazano, że (…) usługa udzielenia pożyczki przez Spółkę podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i jednocześnie korzystała ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Przechodząc na grunt ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie znajdą zastosowanie postanowienia art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji, opisana we wniosku umowa pożyczki nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo, odnosząc się do powołanych interpretacji indywidualnych, wskazać należy, że nie są one wiążące dla tutejszego organu. Interpretacja organu podatkowego dotyczy tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.