Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.387.2018.1.AKO
z 22 sierpnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2018 r. (data wpływu 26 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką komandytową, której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność rachunkowo-księgowa i doradztwo podatkowe (PKD 69.20.Z). Wnioskodawca świadczy usługi przy pomocy osób fizycznych, które posiadają wiedzę i doświadczenie niezbędne dla obsługi podmiotów gospodarczych w powyższym zakresie.

W przyszłości Wnioskodawca rozważa zawarcie umowy o świadczenie usług z funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 56 ze zm., dalej jako „ustawa o FI”), a więc osobami prawnymi, których wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusze inwestycyjne potencjalnie będące stroną umowy o świadczenie usług będą reprezentowane przez XXX (dalej jako: „TFI”), które tworzy i następnie zarządza jako organ zarządzający utworzonymi przez siebie funduszami inwestycyjnymi zgodnie z postanowieniami art. 4 ust. 1 ustawy o FI.

Przedmiotem usług jakie Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz funduszy będą następujące czynności:

1. nadzór i kontrola prawidłowości prowadzonych ksiąg rachunkowych funduszy,
   
2. kontrola i weryfikacja prawidłowości wycen składników lokat funduszy,
   
3. przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji związanej z wycenami składników lokat funduszy,
4. nadzór i kontrola poprawności wycen certyfikatów inwestycyjnych funduszy,
5. przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji dotyczącej wyceny certyfikatów inwestycyjnych funduszy,
   
6. weryfikacja poprawności prowadzenia rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy świadczone przez Wnioskodawcę bezpośrednio na rzecz funduszy inwestycyjnych usługi przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego i związane z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi podlegać będą zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy?

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez Wnioskodawcę bezpośrednio na rzecz funduszy inwestycyjnych usługi przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego i związane z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, zarządzanymi i reprezentowanymi przez TFI, będą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Powyższy przepis został transponowany do krajowego porządku prawnego mocą art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Należy zauważyć, że ustawa o VAT od dnia 1 kwietnia 2013 roku nie zawiera definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi w związku z uchyleniem art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Uchylenie mocy obowiązującej ww. przepisu nastąpiło w celu dostosowania przepisów ustawy o VAT do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „TSUE”), gdzie stwierdzono, że państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi w prawie krajowym (por. uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 805, ustawa z dnia 7 grudnia 2012 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Dz. U. z 2013 r. poz. 35).

W prawie unijnym, w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L.2009.302.32), w art. 6 ust. 2 wskazano, iż działalność związaną z zarządzaniem UCITS dla celów tejże dyrektywy zdefiniowano w Załączniku nr II – Funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem jako:

1. zarządzanie inwestycjami,
   
2. administracja:
   • obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
     
   • zapytania klientów;
     
   • wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
     
   • monitorowanie przestrzegania uregulowań;
     
   • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
     
   • wypłata zysków;
     
   • emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
     
   • rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
     
   • prowadzenie ksiąg;
3. wprowadzanie do obrotu.
   
   

Mając na uwadze powoływaną wyżej definicję zarządzania funduszem inwestycyjnym istotnym jest wskazanie, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę mieszczą się w zakresie ww. działań, gdzie wymieniono „obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem”, jak również: „wyceny i wyznaczanie wyceny”, „monitorowanie przestrzegania uregulowań”, „prowadzenie ksiąg”, „emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa”.

W związku z powyższym. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż świadczone przez niego usługi są usługami zarządzania funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu prawa unijnego (w szczególności w rozumieniu cytowanych wyżej przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 roku).

Nie ulega bowiem wątpliwości, iż czynności jakie będą realizowane przez Wnioskodawcę to działania specyficzne dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi i wypełniające znamiona działalności właściwej dla towarzystwa funduszy inwestycyjnych, które zobligowane jest do zarządzania funduszami inwestycyjnymi w sposób ściśle określony w odpowiednich aktach prawnych, regulujących kwestię prowadzenia ksiąg rachunkowych funduszy, dokonywania wycen przedmiotu lokat i wycen certyfikatów inwestycyjnych, prowadzenia stosownych rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy, przechowywania stosownej dokumentacji.

W tym miejscu trzeba wskazać, iż jak stanowi art. 48 ust. 2a ustawy o FI, towarzystwo funduszy inwestycyjnych jest obowiązane prowadzić działalność w zakresie:

1. zarządzania funduszami inwestycyjnymi otwartymi,
2. zarządzania specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi oraz funduszami inwestycyjnymi zamkniętymi,
   
3. zarządzania zbiorczym portfelem papierów wartościowych,
   
4. zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, doradztwa inwestycyjnego oraz przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych,
5. pośrednictwa w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych zarządzanych przez towarzystwo,
6. przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, których przedmiotem są jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych zarządzanych przez inne towarzystwa, tytuły uczestnictwa funduszy zagranicznych oraz funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do EEA,
7. wprowadzania do obrotu unijnych AFI,
   
8. pełnienia funkcji przedstawiciela funduszy zagranicznych,

w sposób rzetelny i profesjonalny, z zachowaniem należytej staranności i zgodnie z zasadami uczciwego obrotu, a także w najlepiej pojętym interesie zarządzanych funduszy, uczestników tych funduszy oraz klientów towarzystwa oraz w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego.

W myśl art. 48 ust. 2b ustawy o FI, towarzystwo, prowadzać działalność, o której mowa w ust. 2a, jest obowiązane w szczególności:

1. stosować rozwiązania techniczne i organizacyjne zapewniające bezpieczeństwo, ciągłość prowadzonej działalności oraz właściwe jej wykonywanie przez towarzystwo,
   
2. zapobiegać powstawaniu konfliktów interesów, wykrywać takie konflikty, a w przypadku powstania takiego konfliktu zapewnić ochronę interesu zarządzanego funduszu inwestycyjnego, uczestników tego funduszu i klientów towarzystwa oraz ochronę informacji poufnych lub stanowiących tajemnicę zawodową,
   
3. posiadać odpowiednią strukturę organizacyjną z wyraźnym podziałem funkcji, zadań i odpowiedzialności oraz obowiązków informacyjnych, w tym w ramach systemu kontroli wewnętrznej posiadać system nadzoru zgodności działalności z prawem, system zarządzania ryzykiem oraz system audytu wewnętrznego,
4. zatrudniać do wykonywania czynności z zakresu swojej działalności osoby posiadające niezbędną wiedzę i kwalifikacje,
5. opracować i wdrożyć procedury postępowania z reklamacjami uczestników funduszu inwestycyjnego i klientów towarzystwa,
6. ewidencjonować transakcje zawierane w ramach zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszy, ewidencjonować zlecenia nabycia lub zbycia jednostek uczestnictwa, ewidencjonować transakcje zawarte na rachunek własny towarzystwa lub rachunek własny towarzystwa prowadzony dla zbiorczego portfela papierów wartościowych oraz ewidencjonować transakcje zawierane w ramach wykonywania usługi zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
   
7. posiadać strategię wykonywania prawa głosu z instrumentów finansowych wchodzących w skład portfela inwestycyjnego funduszy,
8. opracować i wdrożyć odrębne procedury działania w najlepiej pojętym interesie klienta towarzystwa oraz w najlepiej pojętym interesie uczestników funduszu, w tym w zakresie wykonywania decyzji inwestycyjnych w zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych oraz w zakresie składania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych łącznie dla różnych funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez towarzystwo oraz łącznie z innymi zleceniami składanymi przez towarzystwo,
9. przeprowadzać należytą analizę przy doborze przedmiotu lokat funduszu inwestycyjnego,
10. dokumentować źródła będące podstawą decyzji inwestycyjnych podejmowanych w toku zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych.
    
    

W konsekwencji, czynności realizowane przez Wnioskodawcę stanowią formę wykonywania przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych obowiązków wynikających wprost z przepisów obowiązującego prawa, takich chociażby jak:

1. posiadanie nadzoru zgodności z prawem takich działań jak: prowadzenie ksiąg rachunkowych funduszy, dokonywanie wycen składników lokat funduszy, dokonywanie wycen certyfikatów inwestycyjnych funduszy, prowadzenie rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy,
2. stosowanie rozwiązań organizacyjnych w zakresie przechowywania i archiwizowania dokumentacji związanej z wycenami składników lokat funduszy, wycenami certyfikatów inwestycyjnych w sposób zapewniający bezpieczeństwo i ciągłość prowadzonej działalności przez towarzystwo.
   
   

W ocenie Wnioskodawcy, za słusznością przedstawionego stanowiska przemawia także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyroku z dnia 4 maja 2006 roku w sprawie Abbey National (sygn. C-169/04) Trybunał wskazał, iż z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że przeprowadzane przez nie transakcje nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (odpowiednikiem tego przepisu jest obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy). Jednakże, aby móc je (w stanie faktycznym sprawy usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią) zakwalifikować jako transakcje zwolnione z opodatkowania, usługi powinny tworzyć odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Trybunał zaznaczył także, że „zarządzanie funduszami powierniczymi jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”.

Analogiczne rozważania TSUE przedstawił w wyroku z dnia 7 marca 2013 roku w sprawie GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH (sygn. C-275/11) stwierdzając, że aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Ponadto, Trybunał wskazał, że w celu ustalenia, czy usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz TFI mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” konieczne jest ustalenie, czy są one nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tak że jego skutkiem jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

W ww. wyroku Trybunał zwrócił także uwagę, że inwestorzy inwestujący swoje środki bezpośrednio w papiery wartościowe nie są objęci podatkiem VAT i że celem zwolnienia transakcji związanych z zarządzaniem specjalnymi funduszami inwestycyjnymi ustanowionego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy jest ułatwienie drobnym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, bez ponoszenia kosztów podatku VAT, w celu zapewnienia neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między bezpośrednim inwestowaniem w papiery wartościowe a inwestowaniem w nie za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

W ocenie Wnioskodawcy, opisane w stanie faktycznym usługi świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych spełniają kryteria formułowane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej dla uznania ich za usługi „zarządzania” w rozumieniu prawa unijnego, w szczególności zaś tworzą odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Biorąc pod uwagę wnioski płynące z powołanego orzecznictwa TSUE oraz treść Załącznika nr 2 do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 roku w zw. z art. 6 ust. 2 tej dyrektywy, zgodnie z którym działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II, należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi związane z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi będą się mieścić w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT w zw. z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy i tym samym będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ww. ustawy.

I tak, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Z kolei stosownie do treści art. 146a pkt 1 tej ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w powołanej ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
   
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.
   
   

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37 41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność rachunkowo-księgowa i doradztwo podatkowe (PKD 69.20.Z). Spółka świadczy usługi przy pomocy osób fizycznych, które posiadają wiedzę i doświadczenie niezbędne dla obsługi podmiotów gospodarczych w powyższym zakresie. W przyszłości Wnioskodawca rozważa zawarcie umowy o świadczenie usług z funduszami inwestycyjnymi w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ustawa o FI). Fundusze inwestycyjne potencjalnie będące stroną umowy o świadczenie usług będą reprezentowane przez XXX (TFI), które tworzy i następnie zarządza jako organ zarządzający utworzonymi przez siebie funduszami inwestycyjnymi. Przedmiotem usług jakie Wnioskodawca będzie świadczył na rzecz funduszy będą następujące czynności:

• nadzór i kontrola prawidłowości prowadzonych ksiąg rachunkowych funduszy,
  

• kontrola i weryfikacja prawidłowości wycen składników lokat funduszy,
  

• przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji związanej z wycenami składników lokat funduszy,
  

• nadzór i kontrola poprawności wycen certyfikatów inwestycyjnych funduszy,
  

• przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji dotyczącej wyceny certyfikatów inwestycyjnych funduszy,
  

• weryfikacja poprawności prowadzenia rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy.
  
  
  

W odniesieniu do przedstawionego opisu wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zastosowania zwolnienia od podatku do usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych– na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

W tym miejscu należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych (w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi) oraz portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych lub ich części.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

W myśl art. 45a ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 cyt. ustawy, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 – w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

1. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
   
2. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
   
3. podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:
   1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
      
   2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
   3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.
      
      
      

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych, zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE – „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302, s. 32, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

• zarządzanie inwestycjami,
  

• administrację:
  1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
  2. zapytania klientów;
  3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  6. wypłata zysków;
  7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  9. prowadzenie ksiąg,

− wprowadzanie do obrotu.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) przeciwko Belgii, definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc, Inscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs & Excise, w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi w rozumieniu tego przepisu obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i – jeśli je oceniać globalnie – są specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami powierniczymi. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy (…), zarządzanie funduszami powierniczymi, o który mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnienie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH przeciwko Finanzamt Bayreuth, była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (…). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”. W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Z uwagi na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04) czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11). Warunkiem aby korzystały ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi nie mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w zw. z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 112. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym przedmiotem świadczonych przez Wnioskodawcę usług będą czynności takie jak: nadzór i kontrola prawidłowości prowadzonych ksiąg rachunkowych funduszy, kontrola i weryfikacja prawidłowości wycen składników lokat funduszy, przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji związanej z wycenami składników lokat funduszy, nadzór i kontrola poprawności wycen certyfikatów inwestycyjnych funduszy, przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji dotyczącej wyceny certyfikatów inwestycyjnych funduszy, weryfikacja poprawności prowadzenia rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy. Z zakresu czynności przedstawionych przez Spółkę wynika, że Wnioskodawca nie będzie świadczył usług zarządzania funduszami, ponieważ nie można uznać, że dokonywane czynności spełniają szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Nie ulega wątpliwości, że usługi obsługi prawnej i rachunkowo-księgowej w zakresie zarządzania funduszem, dokonywania wyceny, monitorowania przestrzegania uregulowań, prowadzenia ksiąg, prowadzenia rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa czy emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa objęte są przedmiotowym zwolnieniem. Czynności te zostały wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS jako jedne z elementów administracji wchodzącej w skład funkcji zbiorowego zarządzania portfelem. Na administrację tę składają się również zapytania klientów, wypłata zysków oraz rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń).

Jednakże w opisanej sytuacji Wnioskodawca będzie świadczył usługi mające charakter nadzoru i kontroli prawidłowości prowadzonych ksiąg rachunkowych funduszy (a nie ich prowadzenie), będzie dokonywać kontroli i weryfikacji prawidłowości wycen składników lokat funduszy oraz przechowywać i archiwizować dokumentację związaną z tymi wycenami (lecz Spółka nie będzie dokonywać tej wyceny). W opisanej sytuacji Wnioskodawca będzie również sprawował nadzór i kontrolę poprawności wycen certyfikatów inwestycyjnych funduszy oraz przechowywać i archiwizować dokumentację dotyczącą tej wyceny – przy czym również w tym przypadku nie będzie dokonywać tej wyceny. Ponadto Spółka będzie dokonywać weryfikacji poprawności prowadzenia rejestrów certyfikatów inwestycyjnych i ewidencji uczestników funduszy – ale nie będzie tych rejestrów prowadzić.

Świadczone usługi będą miały zatem charakter nadzoru i kontroli sprawowanej przez Wnioskodawcę, będą to też czynności weryfikacyjne oraz polegające na przechowywaniu i archiwizacji dokumentacji. Wskazane czynności nie mieszczą się zatem w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w związku z art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy. Wnioskodawca nie będzie bowiem świadczył usług zarządzania funduszami, gdyż nie można uznać, że dokonywane czynności stanowić będą odrębną całość i będą spełniać szczególne i istotne funkcje zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Świadczone usługi będą miały w tym przypadku raczej charakter pomocniczy. Z istoty wymienionych usług wynika, że do zadań Wnioskodawcy należeć będzie ocena, czy czynności wyceny zostały prawidłowo wykonane, czy księgi rachunkowe są prowadzone prawidłowo, a to oznacza, że usługi te sprowadzają się do dokonywania kontroli wycinka administrowania funduszami, nie jest to natomiast świadczenie usługi samego administrowania jako elementu tego zarządzania. Analogicznie w przypadku przechowywania i archiwizowania dokumentacji – trudno uznać te czynności za zarządzanie funduszami.

Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu, z istoty swej wymaga bieżącego uczestnictwa w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu. W rozpatrywanym przypadku, Wnioskodawca wykonując opisane czynności nie będzie uczestniczył w żadnym stopniu w świadczeniu usług zarządzania funduszami. Dodać przy tym trzeba, że usługi związane z zarządzaniem funduszami nie zostały wymienione w powołanych przepisach, przepisy przewidują bowiem zwolnienie od podatku usług zarządzania funduszami a nie usług z tym zarządzaniem związanych.

W konsekwencji czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą mogły być uznane za usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi w świetle ww. uregulowań prawnych (tj. art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 112), a w związku z tym, że podlegają one wyłączeniu ze zwolnienia – będą opodatkowane stawką 23% VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.