INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 9 lipca 2010r. (data wpływu 14 lipca 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu przejęcia przez Skarb Państwa gruntów, będących własnością Wnioskodawcy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2010r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego z tytułu przejęcia przez Skarb Państwa gruntów, będących własnością Wnioskodawcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W granicach administracyjnych Miasta T. przebiega droga krajowa - ul. B. Względem ulicy planowana jest jej przebudowa, polegająca na poszerzeniu jej pasa drogowego oraz wykonania dodatkowych dróg serwisowych. Przebudowa wiązać się będzie z przejęciem na własność przez Skarb Państwa gruntów (między innymi stanowiących własność Gminy T.) przewidzianych pod pas drogowy.

Przebudowa prowadzona będzie w trybie ustawy z dnia 19 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008r., Nr 193, poz. 1194 ze zm.).

W myśl tej ustawy, przejęcie przez Skarb Państwa nieruchomości drogowych następuje z mocy prawa na podstawie wydanej przez wojewodę decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Przejęcie prawa własności następuje z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy).

Decyzja zatwierdza miedzy innymi: projekt budowlany, określa linie rozgraniczające teren, zatwierdza podział nieruchomości, zakreśla termin wydania nieruchomości organowi przejmującemu.

Za przejęte przez Skarb Państwa nieruchomości przeznaczone pod drogę przysługuje byłemu właścicielowi odszkodowanie, ustalane w odrębnej decyzji wydanej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b ww. ustawy).

Wysokość odszkodowania ustalana jest przez rzeczoznawcę majątkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku, kiedy inwestycja drogowa dotyczy drogi krajowej i nieruchomości drogowe przejmowane są przez Skarb Państwa, naliczone i wypłacone przez Skarb Państwa odszkodowanie dla danej jednostki samorządu terytorialnego (jako byłemu właścicielowi) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm. ) nie nakłada obowiązku odprowadzania podatku od towarów i usług za odszkodowanie otrzymane przez gminę w trybie decyzji administracyjnej za grunty przeznaczone pod drogi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Wg ustępu 2 tego artykułu: działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wg treści art. 15 ust. 6 nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Gmina będąca jednostką samorządu terytorialnego, przekazując nieruchomość pod budowę drogi działa w charakterze podmiotu wykonującego zadania publiczne, bowiem zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.) do zadań gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania własne obejmują między innymi sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.

Przeniesienie prawa własności w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.) pomiędzy organami administracji rządowej i organami administracji samorządowej dokonywane w celu realizacji zadań publicznych nie powinno być uznawane za obrót gospodarczy podlegający opodatkowaniu VAT, bowiem przeniesienie własności następuje w trybie postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji administracyjnej

Zgodnie z art. 4 ust. 3 b ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) ilekroć w ustawie jest mowa o zbywaniu albo nabywaniu nieruchomości - należy przez to rozumieć dokonywanie czynności prawnych, na podstawie których następuje przeniesienie własności nieruchomości lub przeniesienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej albo oddanie jej w użytkowanie wieczyste.

W trybie ustawy z 10 kwietnia 2003r. strona przekazująca (gmina) nie dokonuje żadnej czynności, bowiem przejęcie nieruchomości przez Skarb Państwa nastąpiło z mocy prawa na realizację celu publicznego. Gmina nie ma żadnego wpływu na te czynności i nie jest uczestnikiem postępowania. Wypłata odszkodowania stanowi odrębne postępowanie administracyjne przesunięte w czasie, bowiem w decyzji lokalizacyjnej nie podaje się kwot za przejęte grunty, a odszkodowanie wypłacane jest odrębną decyzją administracyjną.

Wg art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami uważane jest jako dostawa towarów. Przeniesienie to może nastąpić z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Natomiast, w rozumieniu Wnioskodawcy, przeniesienie prawa własności w trybie decyzji administracyjnej nie stanowi dostawy towarów, bowiem nie nastąpiło zbycie lub nabycie nieruchomości. Przejęcie nieruchomości następuje tu bez ustalenia kwoty odszkodowania, a tym samym jego wypłaty. Nie jest zatem możliwe uiszczenie ewentualnie należnego podatku, ponieważ brak odniesienia do kwot, od których mógłby on być należny

Decyzja lokalizacyjna, na podstawie której przeniesiono prawo do rozporządzania towarami (gruntami) nie może zatem stanowić o dostawie towaru, bowiem na dzień wydania towaru nie ustalono odszkodowania. Powstały zatem w chwili wydania towaru obowiązek podatkowy nie jest możliwy do zrealizowania.

Reasumując należy stwierdzić, że przeniesienie prawa własności gruntu w zamian za odszkodowanie na podstawie wydanych decyzji administracyjnych, dokonane przez gminę nie stanowi odpłatnej dostawy towarów i czynność taka nie jest objęta opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Przez dostawę towarów na terytorium kraju rozumie się - w myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Stosownie do § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 ze zm.) w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Towarami, stosownie do art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza – stosownie do art. 15 ust. 2 cyt. ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Konieczność implementacji przepisów prawa wspólnotowego do prawa krajowego wymusiła na ustawodawcy odrębne określenie statusu organów władzy publicznej. I tak na podstawie art. 15 ust. 6 ww. ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z przytoczonego przepisu wynika, że organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy działają w charakterze podatników tylko wtedy, gdy:

• wykonują czynności, które nie mieszczą się w ramach ich zadań albo
• wykonują czynności, które wprawdzie mieszczą się w ramach ich zadań, jednak są wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.
  
  

Zgodnie z przepisem w § 12 ust. 1 pkt 12 cyt. wyżej rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują m. in. sprawy ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej (art. 7 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę wynika, że w granicach administracyjnych Miasta T. przebiega droga krajowa - ul. B. Względem ulicy planowana jest jej przebudowa, polegająca na poszerzeniu jej pasa drogowego oraz wykonania dodatkowych dróg serwisowych. Przebudowa wiązać się będzie z przejęciem na własność przez Skarb Państwa gruntów (między innymi stanowiących własność Gminy T.) przewidzianych pod pas drogowy.

Przebudowa prowadzona będzie w trybie ustawy z dnia 19 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008r., Nr 193, poz. 1194 ze zm.).

W myśl tej ustawy, przejęcie przez Skarb Państwa nieruchomości drogowych następuje z mocy prawa na podstawie wydanej przez wojewodę decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

Przejęcie prawa własności następuje z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy).

Decyzja zatwierdza miedzy innymi: projekt budowlany, określa linie rozgraniczające teren, zatwierdza podział nieruchomości, zakreśla termin wydania nieruchomości organowi przejmującemu.

Za przejęte przez Skarb Państwa nieruchomości przeznaczone pod drogę przysługuje byłemu właścicielowi odszkodowanie, ustalane w odrębnej decyzji wydanej w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b ww. ustawy).

Wysokość odszkodowania ustalana jest przez rzeczoznawcę majątkowego.

Zatem we wskazanych okolicznościach będzie miała miejsce dostawa towaru, a odszkodowanie będzie stanowiło wynagrodzenie, czyniąc wspomnianą czynność faktycznie odpłatną.

W analizowanym przypadku w roli organu władzy publicznej wykonującego zadania z zakresu administracji rządowej występuje organ dokonujący wywłaszczenia. Organem tym może być wojewoda lub starosta, dokonujący wywłaszczenia w imieniu Skarbu Państwa. Czynność wykonywana przez organ dokonujący wywłaszczenia nie stanowi dostawy towaru, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem, który dokonuje dostawy towaru jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina. Zbywając nieruchomość Wnioskodawca nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań zleconych.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz), ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy) wydając nieruchomość za odszkodowaniem nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Zarówno organy władzy publicznej, jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane, dodatkowo pod warunkiem, że czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku przeniesienia z mocy prawa prawa własności nieruchomości nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego nie może również skorzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w przepisie § 12 ust. 1 pkt 12 cyt. wyżej rozporządzenia Ministra Finansów. Dokonując przeniesienia prawa do rozporządzania nieruchomością Gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań zleconych przez organ administracji rządowej.

Zatem przedmiotowa czynność będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług a Wnioskodawca będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Nie sposób również zgodzić się z Wnioskodawcą w kwestii określenia momentu powstania obowiązku podatkowego, bowiem w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania przez Wnioskodawcę całości lub części zapłaty (stosownie do § 3 ust. 3 cyt. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.