PKWiU - Zasady tworzenia grupowań
Objaśnienia PKWIU

PKWiU - Klasyfikacja | PKWiU - Struktura | PKWiU - Zakres rzeczowy | PKWiU - Zasady tworzenia grupowań | PKWiU - Zasady budowy schematu klasyfikacji | PKWiU - Klasyfikowanie produktów | PKWiU - Aktualizacja PKWiU 2008 | PKWiU 2015

5.1 Sposób tworzenia grupowań na poszczególnych szczeblach podziału:

5.1.1 W PKWiU 2008 rozróżnia się niżej podane rodzaje grupowań:

• grupowania macierzyste - są to grupowania podlegające podziałowi na niższych szczeblach, np. podkategorie są grupowaniami macierzystymi w stosunku do pozycji; pozycje nie mogą być grupowaniami macierzystymi;
• grupowania pochodne - są grupowaniami, na które dzielą się grupowania macierzyste, np. pozycje są grupowaniami pochodnymi w stosunku do podkategorii;
• grupowania końcowe - są to grupowania, które nie podlegają podziałowi;

w PKWiU 2008 są nimi jedynie pozycje.

5.1.2 Przy tworzeniu PKWiU 2008 przyjęto zasadę kompletności podziału grupowań macierzystych jako podstawowy i nieodzowny warunek poprawności całej klasyfikacji; zasada ta stanowi, że suma zakresów grupowań pochodnych musi być równa zakresowi bezpośrednio nadrzędnego grupowania macierzystego; oznacza to, że suma zakresów grupowań pochodnych musi w pełni wyczerpywać zakres grupowania macierzystego i nie może być od niego większa.

5.1.3 W przypadkach, w których suma zakresów grupowań pochodnych nie wyczerpuje całego zakresu grupowania macierzystego, tworzy się grupowanie obejmujące produkty pozostałe; obejmuje ono produkty, które zalicza się do grupowania bezpośrednio nadrzędnego, lecz niedające się zaliczyć do któregokolwiek grupowania pochodnego. Grupowania "pozostałe" tworzy się również dla:

• łącznego ujęcia produktów o mniejszym znaczeniu ekonomicznym, których nie można wyodrębnić ze względu na ograniczenie liczby, grupowań pochodnych do 9,
• łącznego ujęcia produktów "nowych" niedających się zaliczyć do pozostałych grupowań danego szczebla i dla których, ze względu np. na wielkość produkcji, nie jest celowe wydzielanie w osobne grupowanie; z chwilą wzrostu produkcji dla produktów tych mogą być tworzone grupowania odrębne.

Grupowanie obejmujące "produkty pozostałe" z reguły otrzymuje symbol "9" bez względu na to, czy na danym szczeblu podziału stosowano osiem czy też mniej grupowań pochodnych. Wyjątkiem od tej zasady jest zarezerwowanie w sekcji C cyfry "9" na miejscu 5. symbolu dla oznaczenia grupowań obejmujących usługi związane z produkcją.

5.1.4 Zakresy poszczególnych grupowań pochodnych określonego grupowania macierzystego w żadnym przypadku nie mogą zachodzić na siebie, tzn. nie może powstać sytuacja, w której określony produkt może być zaliczany do więcej niż jednego grupowania PKWiU 2008 (zasada jednoznaczności grupowań).

5.1.5 Podstawowym założeniem budowy PKWiU 2008 jest powiązanie klasyfikacji produktów (wyrobów i usług) z klasyfikacją rodzajów działalności gospodarczych (PKD 2007) tak, aby każdy produkt był klasyfikowany przede wszystkim w zależności od rodzaju działalności, w wyniku której powstaje. A zatem: każdy produkt (wyrób, usługa) powinien być zaliczony wyłącznie do jednego rodzaju działalności gospodarczej określonego w Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007).

Kryterium to jest podstawą utworzenia pierwszych czterech poziomów PKWiU 2008, tj. sekcji, działów, grup i klas. Powyższe powiązanie PKWiU 2008 z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD 2007) ma szczególne znaczenie dla badań statystycznych zjawisk gospodarczych i dalszej korelacji z międzynarodowymi klasyfikacjami celowymi, takimi jak: Klasyfikacja Funkcji Rządu, Klasyfikacja Indywidualnej Konsumpcji Celowej, Klasyfikacja Celowych Nakładów Producentów i innych.

5.1.6 Przy tworzeniu PKWiU 2008 przyjęto jako podstawowy hierarchiczno-dziesiętny system podziału grupowań macierzystych. Liczbę grupowań pochodnych dla każdego grupowania macierzystego ograniczono do dziewięciu. Dziesiętny system podziału grupowań zastosowano w pełni w odniesieniu do grup, klas, kategorii, podkategorii i pozycji. System setny podziału grupowań zastosowano w pełni jedynie w odniesieniu do działów.

Potrzeba tworzenia nowych grupowań PKWiU 2008 może wynikać w szczególności z:

• pojawienia się w obrocie nowych rodzajów produktów,
• konieczności wydzielenia osobnego grupowania dla produktów o dotychczas niewielkim znaczeniu gospodarczym, objętych grupowaniami "pozostałe" w przypadku wzrostu ich znaczenia, względnie wielkości produkcji,
• konieczności obserwacji produktów o specjalnym znaczeniu gospodarczym.

5.2 Zakres rzeczowy grupowań obejmujących wyroby

5.2.1 Ogólne zasady określania zakresu rzeczowego grupowań obejmujących wyroby

• PKWiU 2008 w zakresie wyrobów tworzono, uwzględniając właściwości fizyczne oraz strukturę wyrobów. Ma to swoje potwierdzenie w przyjętych podstawowych kryteriach podziału (por.5.1.5). W oparciu o te założenia zbudowane są również międzynarodowe klasyfikacje handlu zagranicznego:
• Zharmonizowany System Oznaczenia i Kodowania Towarów (HS) oraz
• Nomenklatura Scalona (CN).

W celu maksymalnego zharmonizowania międzynarodowych klasyfikacji wyrobów na potrzeby statystyki produkcji z wcześniej opracowanymi międzynarodowymi klasyfikacjami towarów na potrzeby handlu zagranicznego - przy opracowywaniu klasyfikacji wyrobów posłużono się jako "blokami konstrukcyjnymi" pozycjami Nomenklatury Scalonej (CN). Z tych względów, w PKWiU 2008 zakres rzeczowy większości grupowań obejmujących wyroby jest określony zakresem rzeczowym odpowiednich pozycji CN, to znaczy, że każde grupowanie PKWiU 2008 odpowiada całej pozycji, części pozycji lub stanowi agregat kilku pozycji CN. Ich symbole podano w kolumnie 3 schematu klasyfikacji. Klucz powiązań PKWiU 2008 - CN 2007 został przygotowany w oparciu o projekt klucza CPA 2008 - CN 2007, opracowany przez Eurostat (Urząd Statystyczny w UE).

5.2.2 Szczególne przypadki określania zakresu rzeczowego grupowań obejmujących wyroby i usługi:

5.2.2.1 Klasie PKD 2007 01.50 Uprawy rolne połączone z chowem i hodowlą zwierząt (działalność mieszana) w PKWiU 2008 nie są przydzielone żadne produkty, gdyż produkty gospodarstw mieszanych nie różnią się od produktów gospodarstw wyspecjalizowanych; produkty te są sklasyfikowane w odpowiednich pozycjach grup 01.1 - 01.4.

5.2.2.2 Klasom PKD 2007: 03.11 Rybołówstwo w wodach morskich, 03.12 Rybołówstwo w wodach śródlądowych, 03.21 Chów i hodowla ryb oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach morskich, 03.22 Chów i hodowla ryb oraz pozostałych organizmów wodnych w wodach śródlądowych odpowiada tylko jedna klasa w PKWiU 2008 03.00 Ryby i pozostałe produkty rybactwa, usługi wspomagające rybactwo, ponieważ produktów pochodzących z tych dwóch działalności nie można rozróżnić.

5.2.2.3 Odpady i złom zostały sklasyfikowane w PKWiU 2008 w dziale 38 Usługi związane ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców, który obejmuje odpady, usługi związane ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem oraz usługi odzysku surowców wtórnych i surowce wtórne.

5.2.2.4 Wyroby używane, względnie zużyte sklasyfikowano w grupowaniach dla nich wydzielonych (np. 13.94.20 i 14.13.40). W pozostałych przypadkach, gdy dla określonych wyrobów używanych, względnie zużytych nie wydzielono odrębnych grupowań, wówczas wyroby takie zalicza się do tego samego grupowania co wyroby nowe.

5.2.2.5 W dziale 41 Budynki i roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków, zostało zastosowane odmienne kryterium podziału niż w PKD 2007. PKWiU 2008 klasyfikuje rodzaje budynków oraz rodzaje prac związanych z ich wznoszeniem. Podczas, gdy PKD 2007 klasyfikuje tylko rodzaje prac. W związku z tym struktura PKD 2007 i PKWiU 2008 w ramach działu 41, od poziomu grupy jest rozbieżna.

5.2.2.6 Handel detaliczny sklasyfikowany w dziale 47 PKWiU 2008 został podzielony według innego kryterium niż w PKD 2007. W PKD 2007 zastosowano podział wg miejsca sprzedaży (sklepy wyspecjalizowane, niewyspecjalizowane, stragany, targowiska) i wg towaru. Natomiast w PKWiU 2008 handel detaliczny został podzielony wg towaru będącego przedmiotem obrotu. W związku z tym symbole grupowań PKD 2007 i PKWiU 2008 w ramach działu 47, od poziomu grupy są różne.

5.2.2.7 Wyroby niekompletne lub niegotowe zalicza się do grupowań obejmujących wyroby gotowe kompletne pod warunkiem, że mają zasadnicze cechy wyrobu kompletnego i gotowego. Analogicznie zalicza się wyroby niezmontowane lub zdemontowane.

5.2.2.8 Części i akcesoria zalicza się w PKWiU 2008 do klas obejmujących wyroby, do których one należą, z tym że pod pojęciem "części i akcesoria" rozumie się również zespoły i elementy. Dla części i akcesoriów o szczególnym znaczeniu gospodarczym zostały utworzone osobne grupowania.

Dotyczy to w szczególności części i akcesoriów do:

• maszyn i urządzeń,
• sprzętu transportowego,
• elementów wyposażenia elektrycznego i elektronicznego.

Do grupowań obejmujących części i akcesoria nie zalicza się jednak tych, które potraktowano jako samodzielne wyroby finalne i dla których wydzielono osobne grupowania, np. łożyska (28.15), elementy złączne, śruby i wkręty, łańcuchy i sprężyny (25.94), śruby napędowe do statków i łodzi (25.99.26) i inne. Części i akcesoria, dla których nie stworzono osobnych grupowań, zalicza się do grupowań obejmujących wyroby finalne, w których skład wchodzą. Części i akcesoria wchodzące w skład różnych wyrobów (o ile nie wydzielono dla nich osobnych grupowań) zalicza się do grupowania obejmującego wyrób finalny, w którym najczęściej są stosowane.

5.2.2.9 Futerały i podobne pojemniki specjalnie wyprofilowane lub wyściełane do umieszczania w nich odpowiednich wyrobów (zestawów), przystosowane do użytkowania długotrwałego i sprzedawane wraz z tymi wyrobami, zalicza się do grupowań obejmujących zawarte w nich wyroby. Nie dotyczy to jednak pojemników nadających całości charakter szczególny.

Futerały i podobne pojemniki, o których mowa wyżej, sprzedawane osobno bez wyrobów, które mają chronić, zalicza się jako osobne wyroby finalne do odpowiednich grupowań w zależności od materiału, z jakiego zostały wykonane.

5.3 Zakres rzeczowy grupowań obejmujących usługi

5.3.1 Przedmiotem klasyfikowania wg PKWiU 2008 są czynności (będące końcowymi efektami działalności) o charakterze usługowym, świadczone przez podmioty gospodarcze (jednostki organizacyjne) na rzecz innych podmiotów gospodarczych (jednostek organizacyjnych) lub na rzecz ludności. PKWiU 2008 nie ma zastosowania do klasyfikowania czynności wewnątrzzakładowych.

5.3.2 Każdą usługę należy zaliczać do odpowiedniego grupowania zgodnie z jej charakterem, niezależnie od symbolu, pod którym został zaklasyfikowany w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON podmiot gospodarczy wykonujący usługę.

5.3.3 Czynności o charakterze naprawczym i konserwacyjnym są klasyfikowane:

• naprawy i konserwacje metalowych wyrobów gotowych, maszyn i urządzeń zostały zaliczone do grupy 33.1,
• naprawy i konserwacje bojlerów i kotłów domowego użytku zostały zaliczone do grupy 43.2,
• naprawy pojazdów samochodowych, włączając motocykle, zostały zaliczone do odpowiednich grupowań w dziale 45,
• naprawy artykułów użytku osobistego oraz domowego zostały zaliczone do grupy 95.2,
• naprawy komputerów i sprzętu komunikacyjnego zostały zaliczone do grupy 95.1.

5.3.4 Roboty instalacyjne i montażowe wykonywane na miejscu przeznaczenia są klasyfikowane również w ramach działu 33 grupa 33.2, z następującymi zastrzeżeniami:

• roboty instalacyjne i montażowe, wykonane przez producenta wyrobu własnymi siłami, są klasyfikowane tam, gdzie jest sklasyfikowany wyrób,
• budowlane roboty instalacyjne i montażowe, włączając instalowanie (montaż) stolarki budowlanej własnej produkcji, klasyfikuje się w dziale 43,
• roboty instalacyjne wykonywane przez sprzedawcę detalicznego, jako usługa związana ze sprzedażą określonego wyrobu, są klasyfikowane tak jak handel detaliczny w odpowiednim grupowaniu działu 47.

5.3.5 Instalowanie i montaż maszyn i urządzeń na miejscu przeznaczenia klasyfikuje się w jednym i tym samym grupowaniu łącznie z przeprowadzonym ewentualnie przez tę samą jednostkę, rozruchem i szkoleniem personelu w zakresie rutynowych czynności związanych z użytkowaniem i konserwacją zainstalowanego wyrobu.

5.3.6 Pod pojęciem zlecenie wykonania usług na zewnątrz (outsourcing) należy rozumieć kontrakt, zgodnie z którym zleceniodawca wymaga od zleceniobiorcy/podwykonawcy wykonania określonego zadania, np. części lub całego procesu produkcyjnego, usług związanych z zatrudnieniem lub usług pomocniczych.